گاهي وقت ها مي شود نذر را از يك كاسه شله زرد و قرباني كردن يك گوسفند و يا
پذيرايي در مراسم عزاداري فراتر برد.فراتروالبته ماندگارتر.
نذري شايد به بزرگي
زندگي نجات يك انسان،نذري كه اتفاقا در ماه هاي محرم و صفر بيشتر از هميشه رونق مي
گيرد یک نذر سرخ درست مشابه يك ماه سرخ.
عده زيادي از مردم و شيفتگان اهل
بيت(ع) نذرمي كنند تا خون خودشان را اهدا كنند.يك كيسه خوني كه مي تواند جان سه
انسان را نجات دهد،نذري جاودان وحيات بخش.
اگرچه سالهاي زيادي است كه براي
اهداءمستمر خون از جانب مردم تبليغات زيادي صورت مي گيرد و عده بسياري به اين امر
خير دعوت مي شوند اما كاهش شديد منابع ذخاير خون نشان مي دهد هنوز تا رسيدن به
فرهنگ سازي مناسب دراين زمينه راه زيادي باقي است.
شايد دلايل مختلفي تا به
امروز موجب شده كه مردم از اين موضوع فاصله بگيرند.دلايلي مثل بي اطلاعي،عدم فرهنگ
سازي،نبود مراكز در دسترس،هراس و نگراني از بيماري و كم خوني و بسياري دلايل ديگر
كه ميان اهداء كنندگان براي اهدا خون فاصله ايجاد مي كند.
در حالي كه با گشت
كوتاهي در يكي از اين مراكز و نشستن پاي صحبت كارشناسان و پزشكان اين مراكز به خوبي
می توان پی به اهمیت این موضوع مهم برد.
خون ،بدون اهدا در جريان نيست
اينجا
ساختمان مركزي انتقال خون تهران است،جايي حوالي خيابان وصال وطالقاني.
ساختماني
كه از ظاهرش پيداست سال هايي نه خيلي دور عمارت مهمي بوده. ساختماني قديمي اما هنوز
زيبا درست وسط يك باغ كوچك با سقف‌هايي بلند وگچ بري هايي كه بي خيال زمان هنوزسر
جاي خود مانده اند.
در شيشه اي سالن انتظار كه كنار مي رود اولين چيزي كه جلب
توجه مي كند آيه 32 سوره مائده است كه همه جا روي در و ديوار به چشم مي خورد.همان
آيه دوست داشتني معروف كه انگار اينجا بيشتراز هر جاي ديگري جان مي گيرد:
“و هر
کس ، انسانی را از مرگ رهایی بخشد ، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.”
حالا همه اين آدم ها مصداق همين آيه شده اند. آيه اي براي زنده ماندن سه انسان !
تقريبا صندلي هاي سالن انتظار براي گرفتن رسيد پزشكي پرشده است.
زن و مرد،پير و
جوان از هر سن و سالی و هر شغلی و هر نيت و هدفي كه تنها به يك هدف ختم مي شود.همه
آرام و بي صدا مشغول خواندن بروشورهاي آموزشي و اطلاع رساني هستند.
خانم جواني
در حال توضيح دادن شرايط اهداء است.همان شرايطي كه مي گويد با همين چند سي سي خون
اهدايي هم مي شود جان سه انسان را نجات داد.
هرچند مديرمركز مي گوید امكانات ما
كم است ولوازم مصرفي مي خواهيم وتعداد پايگاه ها بايد بيشتر شود، اما هنوزهم آدم
هايي كه گذرشان به اين ساختمان مي افتد كم نيستند.
آدم هايي معمولي كه بي صدا و
آرام مشغول پر كردن برگه ها هستند. مسئول آموزش هنوز سرگرم توضيح است.مي گويد كه
خيلي ها در طول روز به خاطر حوادثي مثل تصادف يا سقوط از ارتفاع قبل از شروع جراحي
يا هر درمان ديگري به تزريق خون نيازدارند.همان خون اهدايي كه قرار است سه انسان را
از مرگ نجات دهد.يك انسان با گلبول هاي قرمز،انسان ديگر با پلاكت وانسان سوم با
پلاسما.
جالب اينجاست كه هر سه اينها در يك كيسه خون اهدايي وجود دارد و مي توان
با اين كار به ظاهر كوچك يك تحول بزرگ آفريد.
جالب تراينجاست كه عمر گلبول قرمز
در بدن فقط 120 روز است،عمر كوتاهي كه خارج از بدن كوتاه تر هم مي شود و به 42 روز
مي رسد و عمر پلاكت كوتاه تر ازهمه،بين 2 تا 5 روز.همه اينها يعني اينكه اين قطره
هاي قرمز اگر هم اهدا نشود عمر زيادي در بدن ندارند و از بين مي رود وتازه اگرهم
اهدا شوند فرصت استفاده از آنها بسياراندك است، شايد به اندازه چند روز.
اينها
را اگر بگذاريم كنار كاهش شديد ذخاير خون و نياز زياد مراكز درماني به اين نذر سرخ
حيات بخش و اينكه هر انسان سالمي مي تواند در سال حتي بيشتراز12ليتر خون اهدا كند
هم به تنهايي دلايل قانع كننده اي براي انتخاب اين نذر سرخ است.
تمام زندگي ام
را از اين نذر دارم
مرد ميانسالي روي تخت دراز كشيده و ازپنجره بيرون را تماشا
مي كند.كنارش هم دستگاهي كه كيسه خونش را مدام تكان مي دهد.
خودش را “ورکیانی
زاده” معرفي مي كند و مي گويد 55 سال دارد و از زماني كه 19 ساله بوده تا به امروز
به صورت مستمر هر چند ماه يك بار به اينجا مي آيد و خون اهدا مي كند.
او درباره
علت اين كارش در گفت و گو با گزارشگر روزنامه کیهان مي گويد :”من نزديك به سي سال
است كه مدام به اين مركز مراجعه مي‌كنم و به غير از خودم اعضاي خانواده ام و خيلي
از دوستان و بستگانم را هم به اين كار تشويق كردم.اما دليل اصلي اين كارم به جز
نيت خير و نجات جان انسانها به سالها پيش بر مي گردد كه سالها بود از داشتن فرزند
محروم بودم تا اينكه يك روز خيلي اتفاقي در زمان جنگ در بيمارستان صحرايي يك شهر
مرزي ناچار به اهدای خون شدم براي نجات چند مجروح. بعد از آن اتفاق نذر كردم كه اگر
بچه دار شوم هر سال اين نذر را ادا كنم .حالا به لطف خدا هم 4 فرزند دارم و هم در
سلامت كامل هستم و مي توانم از اين سعادت بي بهره نمانم. براي خيلي ها اين سوال پيش
مي آید كه بين اين همه نذر چرا كساني مثل من اين نذر را انتخاب مي كنند در حالي كه
جوابش اصلا سخت نيست.كارهاي بزرگ فقط امكانات و پول نمي‌خواهد فقط يك نيت بزرگ مي
خواهد.مثلا خيلي ها هستند كه هزينه‌هاي ميلياردي نذر ساختن بيمارستان مي‌كنند يا
وصيت مي كنند كه بعد از مرگ اعضاي بدنشان اهدا شود.همه اين كارها براي نجات و زنده
ماندن انسان هاي ديگر است و کار قابل ستایشی است اما با اهدای يك كيسه خون هم مي
شود همین هدف را دنبال کرد،چون خون هم درست مثل يك عضو بدن تا سالها مي تواند همراه
آن بيمار باشد.
از او مي پرسم خيلي ها فكر مي كنند با اين كار سلامتي شان به
خطر مي افتد يا دچار كم خوني مي شوند،شما هم اين طورفكر نمي كنيد؟
او در پاسخ با
لبخندي مي گويد:” به نظرمن بيشترين مشكل ما از بي اطلاعي است. نه تنها سلامتي با
اهدا خون به خطر نمي افتد كه حتي بيشتر هم مي شود، چون باعث مي شود خون ازبدن خارج
شود و گلبول هاي قرمز خون جديد توليد كنند.در واقع اهداءخون مثل يك جور تصفيه است
كه خون بدن را متعادل تر مي كند.در ضمن به كساني كه كم خوني داشته باشند اصلا اجازه
اهدا نمي دهند وكم خوني هم يك نوع بيماري است. يعني امكان ندارد كسي با اهدای خون
دچار كم خوني شود .”
شرايط داوطلبان اهدای خون
زماني كه حرف از سلامت خون مي
شود منظور اين است كه انتقال خون، به بيمار دریافت کننده ی خون، صدمه ای نزند و در
عين حال سلامت اهداء کننده خون را نيز به خطر نيندازد.
بنابراين پذيرش اهدا
كننده مناسب و داراي شرايط لازم و مطابق با استانداردهاي ملي برای سازمان انتقال
خون ايران آيتم مهمي است و به عبارت ديگر افرادي كه اين ويژگي ها را نداشته باشند
نمي توانند خون اهدا كنند.
اين شرايط به اين دليل لحاظ مي شود كه خون سالم در
بانك خون ذخيره شود.هم چنين از بروز عوارض انتقال خون و بيماري هاي منتقله از طريق
انتقال خون به گيرندگان جلو گيري شود واطمینان يافتن از این كه اهدای خون براي اهدا
کننده ضرري نداشته است .
دكتر آرش صفدري،متخصص خون وعلوم آزمايشگاهي درباره
شرايط قانوني اهدا در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان مي گويد :”اولين و مهم‌ترين
شرط براي يك اهداء موفق اين است كه اهدا كننده درشرايط خوب و در وضعيت سلامت جسمانی
و روانی كامل باشد.البته وضعيت روحي داوطلب در هنگام اهداي خون هم خيلي مهم است.”
وی ادامه می دهد: “سن اهدا كننده بسيار مهم است.حداقل سن قابل قبول براي اهداي خون
18 سال و حداكثر سن 60 سال تمام است. حداكثر سن براي اولين اهداي خون 60 سال است و
براي دفعات بعدي اهدا كننده مستمر حداكثر 65 سال است و از اهدا كنندگان مستمر بالاي
65 سال تنها در صورت داشتن مجوز از مدير پزشكي پايگاه خونگيري به عمل می آید.”
این متخصص خون وعلوم آزمايشگاهي در ادامه می افزاید: “ براي خيلي ها اين سوال پيش
مي آيد كه معمولا هر چند وقت يك بار مي توان اهدا ی خون انجام داد.در اين باره بايد
گفت كه فواصل اهداي خون كامل 8 هفته يعني 56 روز است. يعني اهدا كننده با فاصله 8
هفته مي تواند مجدداً خون اهدا نمايد، البته نبايد تعداد دفعات اهداي خون در طي 12
ماه از 4 بار برای آقایان و 3 بار برای خانم ها بيشتر شود و بهتر است آقایان با
فواصل 3 ماهه و خانم ها با فواصل 4 ماهه نسبت به اهداي خون اقدام كنند.
همچنين
پزشك مركز از كساني كه قصد اهداء دارند تست هاي مختلفي مي گيرد.مثل تست هموگلوبين و
هماتوكريت،تست وزن، درجه حرارت و نبض. پزشك مرکز اهدای خون، حداقل براي مدت 15
ثانيه نبض اهدا كننده را شمارش مي كند و به طور معمول تعداد نبض بين 50 تا 100 عدد
در دقيقه برای اهداي خون مورد قبول است. اهدا كنندگاني كه تعداد نبض كمتر از 50 عدد
در دقيقه دارند تنها در صورتي پذيرفته مي‌شوند كه ورزشكار حرفه اي يا قهرماني
باشند. فشار خون هم عامل مهمي است به اين معنا كه فشار خون بيشينه باید بین 90-180
ميلي متر جيوه و فشار خون كمينه بايد بین 50- 100 ميلي متر جيوه باشد. فشار خون
بيشينه نبايد بيشتر از 180 ميليمتر جيوه و فشار خون كمينه نبايد بيشتر از 100
ميليمتر جيوه باشد. “
همچنين او درباره شرايط افرادي كه نمي‌توانند خون اهدا
كنند نيز مي گويد:” اگرفرد اهدا كننده داراي سابقه بيماری هايی مثل بيماري های قلبی
و عروقی، بيماري های ريوی شديد مانند آسم، سکته مغزی، تشنج، ديابت قندی وابسته به
انسولين باشد نمي تواند خون اهدا كند يا اگر سابقه ابتلا به بيماری های عفونی مانند
هپاتيت بي، هپاتيت سي و يا ايدز را داشته باشند.”
صفدری تاکید می کند: “ اگرقصد
فردي برای اهدای خون انجام آزمایش های مربوط به بيماري هاي ايدز، هپاتیت بي، هپاتيت
سي و یا سایر آزمایش ها به دلیل احساس بیماری باشد، آزمایش های مربوط به بیماری
ایدز در مراكز تعيين شده به صورت رایگان در اختیار اهدا كننده قرار مي گيرد.گذشته
از اين بيماري ها كساني كه حتی برای یک بار به خود مواد مخدر تزریق کرده باشند ،به
هيچ عنوان نمي توانند خون اهدا كنند.همين طورمبتلايان به بيماري هموفيلي ودريافت
كنندگان هرگونه فاکتور انعقادی و افرادي كه فعاليت جنسي مشكوك داشته اند.”
گذشته از مواردي كه صفدري به آنها اشاره كرد، اهدا كنندگان بايد در نظر داشته باشند
كه پزشک مركز خون گيري، پيش از اهدای خون، داوطلبان را بررسی و معاینه می کند. اين
بررسی شامل مصاحبه پزشکی در باره سوابق سلامتي، رفتارهای فردی و انجام يک معاينه
مختصر است. در صورتی که فرد داوطلب اهدای خون، تمامی شرايط لازم برای اهدای خون را
داشته باشد مي تواند خون اهدا كند. لازم به ذكر است سهم مهمي از تضمين سلامت خون
بستگي به دقت و صداقت داوطلبان اهداي خون در پاسخ گويي به سؤالات پزشك در حين
مصاحبه و معاينه دارد. البته براي حفظ سلامت خون، با توجه به سوابق پزشكي، مسئوليت
پذيرش و يا عدم پذيرش داوطلب به عهده پزشك مركز خون گيري است كه اين موضوع هم اهميت
زياد اين امر را نشان مي دهد.
گزارش روز
|
