اينها مي خواهند كره زمين را نجات دهند!

جعفر بلوري
دوشنبه شانزدهم آذرماه سال 1388 (هفتم دسامبر سال 2009 ميلادي) كپنهاك پايتخت دانمارك ميزباني نمايندگان وسران 192 كشور جهان را برعهده گرفت تا بدين ترتيب شايد راه حلي براي برون رفت از فاجعه زيست محيطي پيدا شود كه كشورهاي صنعتي همچون آمريكا، چين و هند بيش از ديگران در ايجاد آن نقش دارند. «جلوگيري از گرم شدن زمين» يا به عبارت ديگر نجات كره زمين به عنوان هدف اصلي برگزاري يكي از بزرگترين اجلاس هاي بين المللي بود كه بدون دستيابي به هيچگونه دستاورد مهمي پايان يافت. صدور يك بيانيه سياسي در پايان نشست 12روزه، تنها دستاورد اجلاسي بود كه در سال 1972 در استكهلم براي نخستين بار آغاز و در نشست 1997 به توافقات اجرا نشده كيوتو ختم شده بود. در اين ميان تقريباً تمام كشورهاي شركت كننده در اجلاس نيز با مقصر اعلام كردن يكديگر، بر بي نتيجه بودن آن اذعان كردند. در اين نوشتار به بررسي اجمالي آن چه در اين نشست و حاشيه هاي آن گذشت مي پردازيم. و اما پاسخ به اين سؤال همچنان باقي است كه «آيا اين كشورها مي خواهند كره زمين را نجات دهند؟»
سرويس خارجي
پيش از شروع رسمي اجلاس كپنهاگ از خبرها و واكنش هايي كه منتشر مي شد و از برخي اظهارات كشورهاي شركت كننده كاملاً واضح بود كه اين اجلاس نتيجه اي درپي نخواهد داشت. نگراني از نوع برخوردهاي سه كشور اصلي توليدكننده گازهاي گلخانه اي يعني آمريكا، چين و هند نيز مزيد بر علت شده بود تا شركت كنندگان در اين اجلاس از همان ابتدا اين واقعيت را بپذيرند كه «باوجود سياست هاي يكجانبه گرايانه» و «اختلافات گسترده بين كشورها و تلاش كشورهاي ثروتمند بر تحميل هزينه هاي مبارزه با گرمايش زمين به كشورهاي فقير و...» نمي توان به اين نشست هم اميدي بست. تصاوير منتشر شده از برخي نمايندگان شركت كننده در حين برگزاري اجلاس (چرت زدن نمايندگان) بيش از هرچيز ديگري گوياي اين واقعيت است كه انتظار داشت آنها بتوانند كره زمين را نجات دهند!
«كاني هدگارده» به عنوان رئيس اين اجلاس و «ايوو دي بوئر» به عنوان دبير بخش تغييرات آب و هوايي سازمان ملل به همراه بيش از 15هزار نفر از كارشناسان و رهبران و نمايندگان 192كشور در اين اجلاس 12روزه شركت داشتند. «توافق جهاني براي كاهش توليد گازهاي گلخانه اي و مقابله با روند گرم شدن زمين» نيز عنوان هدف اصلي اجلاس بود كه با توجه به انجام نشدن تعهدات قبلي از سوي كشورهاي توسعه يافته، مي شد نتيجه اين دور از نشست را نيز به راحتي پيش بيني كرد.
حدود دو سال پيش طي كنفرانسي با نام «بالي» كشورهاي توسعه يافته متعهد شدند براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي تحت نظارت پروتكل كيوتو كه در سال 2012 منقضي مي شود، به كشورهاي در حال توسعه و فقير كمك كنند. كشورهاي عضو اتحاديه اروپا نيز متعهد شده بودند كه با تشكيل صندوقي باعنوان «صندوق مقابله با تغييرات آب و هوايي» اقدام به كمك رساني كنند اما روز چهارم كنفرانس بود كه ورق برگشت. «فردريك رين فيلد»، نخست وزير سوئد پس از شركت در يك كنفرانس مطبوعاتي خبري را منتشر كرد كه بر شكاف اختلافات افزود. وي اعلام كرد رهبران اتحاديه اروپا تصميم گرفته اند اين صندوق را تأسيس نكنند چراكه بحران اقتصادي مانع از تشكيل آن مي شود.
وي درعين حال با انداختن توپ به زمين آمريكا و چين اعلام كرد: اما اگر آمريكا و چين متعهد به انجام كمك هاي مالي شوند، به بخشي از تعهدات مالي خود در قبال كشورهاي فقير ودر حال توسعه عمل خواهند كرد. كميسيون مالي اتحاديه اروپا مبلغ موردنياز براي تأسيس اين صندوق براي سال هاي 2010 تا 2012 را بين پنج تا هفت ميليارد يورو اعلام كرده بود كه در اين اجلاس مشخص شد، اين اتحاديه فقط زحمت محاسبه را به خود داده است.
يك روز پس از اين اظهارات نااميدكننده بود كه نمايندگان آفريقا موسوم به گروه 77 با انتقاد از بي توجهي كشورهاي ثروتمند به وضعيت بحراني كه خود آن را به وجود آورده اند تأكيد كردند كه كشورهاي توسعه يافته و ثروتمند كه اصلي ترين عامل فاجعه زيست محيطي فعلي هستند بايد تمام تلاش خود را براي مهار اين وضع به كار بندند. چرا كه معاهده نهايي اين كنفرانس درواقع، جايگزين پروتكل 1997 كيوتو بود.
«جموكامل»، رئيس گروه 77 در پنجمين روز اجلاس تأكيد كرد، برنامه استفاده از اعتبارات خارجي كمك بزرگي به كشورهاي فقير به خصوص آفريقايي است تا با كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي به مقابله با تغييرات آب و هوايي بپردازند.
در اثبات فاجعه آميز بودن اين امر همين بس كه كارشناسان پيش بيني مي كنند كشور فقير نپال طي چند سال آينده بر اثر گرم شدن زمين زير آب خواهد رفت. برگزاري تظاهرات گسترده و پي درپي در 130 كشور جهان در حين برگزاري اين اجلاس نيز قابل توجه بود. تظاهرات كنندگان طرفدار محيط زيست خواستار تعطيلي بسياري از كارخانه ها و شركت هاي غربي بودند كه تنها به خاطر كسب سود و منافع مادي، كشورهاي فقير دنيا را با بحران زيست محيطي درگير كرده اند. «مك دونالد»، «سازمان انرژي دانمارك»، «دلويت»، «شل» و «سازمان كشتي راني مارسك» از جمله مراكز آلوده كننده هايي بودند كه مردم كپنهاگ با درگيري و زدوخورد با پليس خواستار تعطيلي آنها به عنوان «رأس مراكز آلوده كننده هاي زمين و جو» بودند. اين تظاهرات ها به خصوص در پايتخت دانمارك و حتي پيش از آغاز رسمي اجلاس كپنهاگ شروع و تا آخرين روز ادامه داشت. پليس نيز با دستگيري گسترده تظاهركنندگان اقدام به مهار آنها مي كرد.
يكي از اختلافات اساسي در اين ميان اين بود كه كشورهاي ثروتمند كشورهاي فقير را عامل اصلي انتشار آلاينده ها معرفي مي كردند و كشورهاي فقير نيز با گرفتن انگشت اتهام به سوي كارخانجات و صنايع كشورهاي صنعتي چون آمريكا و كشورهاي عضو اتحاديه اروپا، آنان را مسبب اصلي اين وضع اعلام مي كردند.
اين اعتراض ها وقتي به اوج خود رسيد كه دولت دانمارك پيش نويس كنفرانس را ارائه داد. در اين پيش نويس كه حدود يك هفته مانده به پايان اجلاس ارائه شده بود، تنها كشورهاي فقير و درحال توسعه نسبت به كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي موظف شده بودند و اين درحالي است كه كشورهاي توسعه يافته سهم بسيار زيادتري در انتشار اين گازها دارند.
بسياري از فعالان محيط زيست پس از اطلاع يافتن از محتواي پيش نويس در سرتاسر جهان راهپيمايي برگزار كردند. اين تجمع به خصوص در خيابان «بلاسنتر» كه محل اصلي برگزاري كنفرانس بود، بيش از جاهاي ديگر گزارش شد، خبرگزاري رسمي چين در اين باره نوشت: بيش از 50 هزار نفر در راهپيمايي كپنهاگ شركت و نسبت به پيش نويس ارائه شده توسط دانمارك اعتراض كردند.
محتواي پيش نويس مورد اعتراض بسياري از كشورهاي شركت كننده نيز واقع شد.
در هفتمين روز كنفرانس كپنهاگ اختلافات باز هم افزايش يافت و از طرفي آمريكا نيز به عنوان يكي از اصلي ترين كشورهاي آلوده كننده زمين هنوز در اجلاس حضور نيافته بود.
«اد ميليبند»، نماينده انگليس در اين كنفرانس نسبت به وجود اختلاف ها هشدار داد. وي گفت: كشورهاي غني و فقير مدام يكديگر را مقصر بحران آب و هوايي اعلام كرده و هيچ توجهي به مسئله مقابله با تغييرات جوي نمي كنند، كمتر از يك هفته به پايان كنفرانس نمانده و هنوز آمريكا در اين كنفرانس حياتي شركت نكرده است. اين واقعا غيرقابل قبول است چنين كشوري به مسئله اين چنين مهمي توجهي نكند.
نماينده انگليس سپس با ارائه اطلاعاتي از سوي دپارتمان هواشناسي اين كشور گفت: سال آينده جهان با بيشترين دماي هوا مواجه خواهد بود. ذوب شدن يخ ها و يخچال هاي قطبي كه ناشي از افزايش انتشار گازهاي گلخانه اي است، اكثر كشورها را با خشكسالي و قحطي فصلي مواجه مي كند. مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد نيز گزارشي را ارائه كرد كه با وجود نشان دادن گوشه اي از فاجعه پيش رو، فقط جنبه يك گزارش معمولي را به خود گرفت چرا كه ظاهرا كشورها بنابه برخي مصالح سياسي در پنجمين نشست آب و هوايي سازمان ملل شركت كرده و تصميم جدي براي هزينه كردن در اين راه نداشتند. در اين گزارش تصريح شده بود وقوع خشكسالي ها و سيلاب ها در بسياري از نقاط جهان به خصوص ناحيه «هندوكش- هيماليا»، بر زندگي ميليون ها انسان تأثيرخانمان براندازي خواهد گذاشت. چرا كه زندگي تمام ساكنان اين مناطق به مناطق كوهستاني متصل است. خوراك، پوشاك، مسكن، شغل و... ساكنان از اين نواحي كوهستاني تأمين مي شود كه با ادامه تخريب منطقه زندگي آنها را با خطر مواجه مي سازد. در بخش ديگري از گزارش برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد-UNEP- آمده، افزايش دما در هيماليا بيش از حد انتظار و ميانگين جهاني است، دماي هوا در اين ناحيه هر سال 6/0 درجه سانتيگراد افزايش مي يابد كه اين موضوع باعث ذوب يخچال هاي كوهستاني و از ميان رفتن منبع آب شرب و به خطر افتادن گونه هاي مختلف گياهي و جانوري مي شود. اما انتشار گزارش هاي رسمي، تظاهرات گسترده و هشدارهاي پي درپي گويا نمي توانست مقصران اصلي را مجاب كند. حتي بان كي مون، دبيركل سازمان ملل با صدور بيانيه اي نشان داد برخلاف هفته هاي گذشته كه كنفرانس هنوز آغاز نشده بود، ديگر اميد زيادي به اين اجلاس ندارد. وي در اين بيانيه از كشورهاي شركت كننده خواست در چهار روز آخر اين كنفرانس كه باقي مانده، به جاي دادن وعده هاي توخالي، دست به يك كار عملي بزنند. وي از كشورها خواست تا وقت باقي است تمام تلاش خود را بكار گيرند تا معاهده تغييرات جوي پذيرفته شود. وي در عين حال يادآور شد اگر كشورها بر سر معاهده به توافق نرسند، جهان با يك فاجعه مواجه خواهد شد. هشتمين روز از كنفرانس رسيده بود، زمزمه هاي شكست اين بار از زبان مقامات رسمي هم شنيده مي شد. بسياري از كارشناسان اعلام كردند، اين اجلاس قطعا با شكست روبه رو خواهد شد، با بالا گرفتن اين زمزمه ها بان كي مون گفت: «اين شايعه است كه كنفرانس شكست خورده، هنوز چند روزي وقت هست، من اميدوارم.»
ساعاتي پس از اين اظهارات، رسانه هاي بين المللي خبر نااميد كننده ديگري بر روي خروجي هاي خود قرار دادند: «عقب نشيني اعضاي گروه77 از پيش نويس تغييرات جو ي كپنهاگ .»اعضاي گروه77 اعلام كردند احتمالا در جلسات كنفرانس شركت نخواهند كرد. نماينده اين گروه در خصوص علت اين امر گفت: آفريقا به شدت نگران معاهده و مفاد آن است چرا كه در اين معاهده به غلط كشورهاي فقير و در حال توسعه مقصر اصلي انتشار گازهاي گلخانه اي اعلام شده اند. روز نهم اجلاس، بان كي مون بار ديگر نسبت به اتمام فرصت باقي مانده هشدار داد. نمايندگان و سران كشورهاي شركت كننده نيز اعلام كردند در صورت شكست مذاكرات، به هيچ يك از تعهدات و برنامه هاي كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي خود عمل نخواهند كرد. بان كي مون پيش از حركت به سوي محل برگزاري اجلاس گفت: «اگر كنفرانس به پايان برسد و مذاكرات شكست بخورد، كشورهاي جهان به ويژه آمريكا مقصر اصلي خواهند بود.»
براساس گزارش دپارتمان هواشناسي سازمان ملل، تا سال 2020 دماي هوا بيش از دو درجه سانتيگراد افزايش خواهد يافت. كشورها متعهد شده بودند تا اين سال به ميزان 40 درصد از انتشار گازهاي مخرب گلخانه اي در جو را بكاهند. اما در اين روز صريحاً اعلام كردند اگر مذاكرات شكست بخورد تضميني براي كاهش 40 درصدي گازهاي گلخانه اي نمي دهند.
باراك اوباما، رئيس جمهور آمريكا سرانجام در آخرين روز اجلاس خود را به كپنهاگ رساند تا با ساير رؤساي جمهور و مقامات درباره فاجعه زيست محيطي مذاكره كند. تقريباً تمام كشورها به اين نتيجه رسيده اند كه نتايج كنفرانس 2هفته اي نااميد كننده بوده است. قرار است در آخرين روز اين كنفرانس كشورها با صدور بيانيه اي سياسي، آخرين تلاش ها براي رسيدن به هدف اصلي از برگزاري آن را به كار بندند. هدف از طرح اين بيانيه نيز تلاش براي دستيابي به اهداف كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي و آلاينده ها در كشورهاي ثروتمند و همچنين كمك مالي به كشورهاي فقير بود. در آخرين روز از كنفرانس سرانجام كشورهاي جهان معاهده را پذيرفتند، اما سران كشورهايي چون آمريكا، چين و آلمان به دليل نداشتن طرحي جامع براي كاهش گازهاي گلخانه اي در اواخر اين كنفرانس بار ديگر باعث نااميدي شركت كنندگان شدند. در طرحي كه اوباما ارائه داده بود آمده است: «اگر موقعيت اقتصادي و ملي آمريكا اجازه دهد، دولت آمريكا مي تواند به تعهدات خود عمل كند.» بدين ترتيب چهار كشور آمريكا، چين، هند و آفريقاي جنوبي در ابتدا و سپس كشورهاي كانادا، آلمان، فرانسه، انگليس و برزيل با اين معاهده موافقت كردند.
از طرفي اوباما وعده داد كه قصد دارد طي يك دوره سه ساله 30ميليارد دلار براي كمك به كشورهاي در حال توسعه و فقير اختصاص دهد. وي همچنين از احتمال پرداخت وامي به مبلغ 100ميليارد دلار تا سال 2020 به صورت وام بدون بهره نيز خبر داد كه به نظر نمي رسد كشورهاي فقير نيز اميد زيادي به عملي شدن به اين وعده ها داشته باشند. ديدار سران دو كشور چين و آمريكا به عنوان مهمترين آلوده كنندگان جهان نيز در روز آخر اجلاس خبرساز شد. كشورهايي كه هيچ كس باور نمي كرد قصدي براي كاهش گازهاي گلخانه اي داشته باشند.
تظاهرات در آخرين روز كنفرانس نيز ادامه يافت. تظاهركنندگان با در دست گرفتن تصاوير از او باما عليه بي تفاوتي و وعده هاي توخالي وي شعار دادند. بر روي برخي دست نوشته ها نوشته شده بود: «اوباما خجالت بكش». اوباما فقط 9 ساعت در كنفرانس حضور داشت!
نماينده سودان و رئيس گروه 77 اما همچنان نسبت به مفاد معاهده اعتراض داشت و آنرا معيوب و غيردموكراتيك مي دانست. وي گفت: اين اصلاً منصفانه نيست كه كشورهاي توسعه يافته ما را مقصر اصلي انتشار گازهاي گلخانه اي معرفي كنند.
بدين ترتيب اين كنفرانس نيز بدون رسيدن به اهداف تعيين شده خود پايان يافت. در اين كنفرانس هرچند وعده هايي داده و بيانيه اي صادر شد اما هيچ يك از وعده ها و مفاد اعلام شده در معاهده الزام آورنبوده و كشورها همچون مفاد پيمان كيوتو به راحتي مي توانند به بهانه هاي مختلف از انجام تعهدات شانه خالي كنند. در اين كنفرانس حتي يك راه حل مناسب نيز ارائه نشد.
به اعتقاد بسياري، معاهده پذيرفته شده نيز صرفاً يك پذيرش سياسي بود چرا كه پنج كشور اصلي آمريكا، چين، هند، برزيل و آفريقاي جنوبي پيش از جلب توافق تمامي كشورهاي جهان، آن را پذيرفته بودند.
برخي نيز بر اين باورند، از آنجايي كه بسياري از كشورهاي توسعه يافته همچون اتحاديه اروپا تهديد كرده بودند، در صورت شكست مذاكرات به هيچ يك از تعهدات خود در زمينه ارائه كمك هاي مالي به كشورهاي فقير براي مبارزه با آلاينده ها عمل نخواهند كرد، شركت كنندگان با وجود نارضايتي و تنها براي اينكه اجلاس نتيجه اي داشته باشد اقدام به امضا معاهده كردند.
البته اظهاراتي كه مقامات كشورهاي مختلف حين برگزاري يا در پايان اين كنفرانس داشتند نشان داد تقريباً تمام كشورها به جز چين و آمريكا بر شكست اين كنفرانس اذعان كرده اند.
مركل، صدراعظم آلمان در سخنراني خود در نشست كپنهاگ، آنرا ضعيف و كمتر از حدانتظار اعلام كرد. رئيس جمهور برزيل و دبير كل سازمان ملل كه اكنون ديگر كاملاً نااميد شده بود نيز در پيام هايي جداگانه با انتقاد از عملكرد آمريكا در اين كنفرانس و پذيرش سياسي كه از معاهده آن صورت گرفت، آنرا غيرقابل قبول و نااميد كننده خواندند. رئيس جمهور برزيل گفت: پذيرش اين معاهده كاملاً سياسي بود، چرا كه تنها منافع چند كشورچين، آمريكا، هند و آفريقاي جنوبي در آن اعمال شده است.
«بان كي مون» نيز اعلام كرد: رهبران و سران شركت كننده در كنفرانس مقابله با تغييرات جوي در هدف كه همان مقابله با تغييرات جوي و كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي است، مشتركند اما متاسفانه در عمل به وعده هاي مشترك نيستند، اين تازه اول كار است و جرقه اي براي مقابله با تغييرات آب و هوايي زده شده است. ما در اصل براي كمك به كشورهاي در حال توسعه و فقر اين كنفرانس را ترتيب داديم.
وزير خارجه آرژانتين نيز با اعلام اينكه اجلاس كپنهاگ شكست خورد، عامل اين شكست را كشورهاي ثروتمند عنوان كرد. وي با اعلام اينكه كشورهاي ثروتمند عامل انتشار 75 درصد گازهاي گلخانه اي هستند افزود: منفعت طلبي هاي كشورهاي ثروتمند بار ديگر جهانيان را نااميد و نسبت به آينده كره زمين نگران كرد.
كشور سوئد نيز نتيجه اين نشست را «فاجعه آميز» خواند. اين نخستين باري بود كه يك مقام اروپايي با چنين صراحتي بر بي نتيجه بودن اجلاس تصريح مي كرد. اين كشور كه در آن تاريخ رياست دوره اي اتحاديه اروپا را برعهده داشت از معاهده صادر شده از اين نشست به عنوان «گواهي نابودي» ياد كرد. كشور چين و انگليس نيز با متهم كردن يكديگر بر بي نتيجه بودن اين نشست اذعان كردند. انگليس چين را مسئول بي نتيجه ماندن نشست عنوان كرد و چين نيز با رد اين اتهامات اعلام كرد لندن براي طفره رفتن از مسئوليت هايي كه متعهد به انجام آنها در قبال كشورهاي درحال توسعه شده است، دست به يك توطئه سياسي زده است. «ادميليبند» نيز چين را به وتوي دو توافقنامه درباره محدودسازي انتشار گازهاي گلخانه اي متهم كرد. اين مقام انگليسي كشورهاي درحال توسعه را به گروگان گرفتن مذاكرات كپنهاگ نيز متهم كرد.
كوبا نيز اين اجلاس را «گامي روبه عقب» عنوان كرد كه در نتيجه رفتارهاي خودخواهانه كشورهاي صنعتي اتفاق افتاد.
مجله آلماني اشپيگل نيز شكست نشست كپنهاگ را شكستي براي اوباما دانست.
اين مجله آلماني نيز همچون سوئد، نتايج بدست آمده از اين نشست جهاني را فاجعه آميز خواند.
گوردون براون، نخست وزير انگليس نيز زياده خواهي آمريكا و چين را عامل شكست نشست عنوان كرد.
و بدين ترتيب درحالي كه كشورهاي مختلف يكديگر را متهم مي كنند، يكي ديگر از اجلاس هاي آب و هوايي سازمان ملل كه پس از 17 سال انتظار و اميد برگزار شد بدون كسب تقريبا هيچ نتيجه اي پايان يافت. هنوز نه كمكي به كشوري شده و نه اقدام جدي براي جلوگيري از گرم شدن زمين صورت گرفته و طبق پيش بيني كارشناسان محيط زيست، آينده خوبي براي كره زمين وجود ندارد.
البته قرار است اجلاس كپنهاگ درسال 2010 در شهر «بن» آلمان پيگيري شود. اين نشست در تابستان آينده و در سطح وزيران برگزار خواهد شد. پس از آن نيز شهر «مكزيكوسيتي» ميزبان اجلاس بعدي خواهد بود. اما سؤال مهمي كه وجود دارد اين است كه آيا با وجود موضع گيري هاي منفعت طلبانه و ديكتاتور مآبانه عاملان اصلي آلودگي هاي زيست محيطي و سودهاي كلاني كه صنايع تجاري اين كشورها به دنبال آنند و همچنين بحران شديد اقتصادي، مي توان به اين اجلاس اميد بست و آيا واقعا اين كشورها مي خواهند كره زمين را نجات دهند؟

جنگ پنهاني بلك واتر در پاكستان

اشاره
مقامات آمريكايي و دست اندركاران شركت بلك واتر بارها حضور خود را در پاكستان انكار كرده اند اما شواهد حكايت از فعاليت هاي مخفي و غيرقانوني بلك واتر در پاكستان دارد. جرمي ساهيل خبرنگار مؤسسه خبري تحليلي «نيشن» در گزارشي مبسوط پرده از اين فعاليت هاي مخفيانه بلك واتر در پاكستان برداشته است. اين گزارش كه عمدتا بر اساس اظهارات اعضاي بخش اطلاعات ارتش آمريكا و مديران سابق بلك واتر تهيه شده نشان مي دهد كه چگونه مقامات جنگ طلب آمريكايي با سپردن عمليات مخفي به پيمانكاران خصوصي از پاسخگويي در برابر كنگره آمريكا و ارائه گزارش در مورد اين عمليات طفره مي روند.
جرمي ساهيل با اشاره به تحقيقات مجله «نيشن» در مورد نقش بلك واتر در پاكستان مي نويسد: براساس يافته هاي «نيشن»، اعضاي بخش نخبگان شركت بلك واتر در يكي از پايگاه هاي هوايي موقتي متعلق به «فرماندهي مشترك عمليات هاي ويژه ارتش آمريكا در شهر بندري كراچي پاكستان گردهم آمده اند تا برنامه اي سري براي ترور افراد طالبان و القاعده و همچنين براي ديگر عمليات هاي حساس در داخل و خارج از پاكستان تدوين نمايند. براساس اظهارات يكي از منابع آگاه و وابسته به دستگاه اطلاعاتي ارتش آمريكا، ماموران بلك واتر در تهيه اطلاعات براي عمليات هاي مخفي هواپيماهاي بدون سرنشين و اهداف احتمالي آنها، با ارتش آمريكا همكاري مي كنند. اين حملات به موازات عمليات هاي سازمان سيا براي شكار مظنونين تروريستي انجام مي گيرند.
جرمي ساهيل با اشاره به منبع خبري «نيشن» كه يكي از اعضاي اطلاعاتي ارتش آمريكاست، مي نويسد: اين منبع آگاه، كه چندين سال در طراحي برنامه هاي مخفي ارتش آمريكا در پاكستان و افغانستان شركت داشته، اطلاعات دست اولي در مورد فعاليت هاي بلك واتر دارد. وي به شرطي با نشريه «نيشن» مصاحبه كرده كه اسمش فاش نشود زيرا برنامه هاي مذكور همه محرمانه هستند. به گفته اين منبع، برنامه هاي مورد بحث چنان «طبقه بندي شده» ] محرمانه[ هستند كه حتي ممكن است برخي از اعضاي بلندپايه دولت اوباما نيز از وجود آنها خبردار نباشند.
در ادامه گزارش به تكذيب فعاليت بلك واتر در پاكستان توسط مقامات آمريكايي پرداخته شده است: كاخ سفيد به ايميل ها و تلفن هايي كه خواهان ارائه توضيح در مورد اين داستان بودند هيچ توضيحي نداده است. ناخدا يكم جان كربي سخنگوي دريادار مايكل مولن فرمانده ستاد مشترك، در مصاحبه با «نيشن» گفت: «ما در مورد اين عمليات ها، هرچه كه باشند، هيچ صحبتي نمي كنيم.» يكي از مقامات وزارت دفاع، همكاري بلك واتر در حملات هواپيماهاي بدون سرنشين و يا جمع آوري اطلاعات توسط اين شركت براي «فرماندهي عمليات هاي مشترك ويژه» در پاكستان را از بيخ و بن تكذيب كرد. وي گفت: «ما هيچ قراردادي براي انجام اين كار با بلك واتر امضاء نكرده ايم. ما اصلا چنين قراردادهايي نمي بنديم. تاكنون بين شركت بلك واتر «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» قراردادي در حوزه اين نوع خدمات امضاء نشده است.»
ساهيل با اشاره به عمليات هاي مخفي سيا و بلك واتر آنها را عاملي خطرناك براي روابط آمريكا و پاكستان معرفي مي كند، وي در ادامه مي نويسد: به گفته منبع اطلاعاتي «نيشن»، برنامه گزارش نشده قبلي با برنامه هاي ترور سازمان سيا فرق دارد. البته لئون پانتا، رئيس سازمان سيا ادعا مي كند كه برنامه هاي ترور را از ژوئن 2009، ملغي كرده است. به گفته منبع طلاعاتي: برنامه هاي مذكور موازي با عمليات هاي سازمان سيا هستند. در حقيقت، دو شكارچي مجزا وجود دارند. «اين برنامه، بلك واتر را در مركز عمليات هاي نظامي آمريكا قرار مي دهد، آن هم در كشوري كه هيچ خصومت و جنگي با آمريكا ندارد، اين امر مي تواند روابط آمريكا و پاكستان را، كه از قبل دچار تنش بود، بيش از پيش تيره سازد. در سال 2006، آمريكا و پاكستان توافق نمودند در صورت لزوم نيروهاي «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» براي دستگيري اسامه بن لادن وارد خاك پاكستان شوند البته قرار بر اين بود كه در صورت بروز چنين وضعيتي پاكستان صدور مجوز براي ورود نيروهاي آمريكايي به خاك اين كشور را انكار كند. آمريكا رسماً نمي تواند هيچ نوع عمليات نظامي در داخل پاكستان انجام دهد.
در ادامه اين گزارش آمده است: بلك واتر كه اخيراً نام خود را به «خدمات زي و مركز آموزشي آمريكا» تغيير داده، انجام هرگونه عمليات در داخل خاك پاكستان را انكار مي كند. مارك كورالو، سخنگوي بلك واتر، در مصاحبه اي با «نيشن» گفت: «شركت خدمات زي تنها يك كارمند در پاكستان دارد كه آن هم ناظر امور ساختماني است. شركت ما هيچ نوع عمليات ديگري در پاكستان انجام نمي دهد.»
در ادامه گزارش، نويسنده با اشاره به اظهارات يكي ديگر ازمنابع خبري مي افزايد: يكي از مديران ارشد و سابق بلك واتر ادعاهاي منبع اطلاعاتي «نيشن» در مورد عمليات هاي شركت در پاكستان را تأييد كرد. به گفته وي بلك واتر با سازمان سيا و «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» ارتش آمريكا كه مسئول عمليات هاي ضدتروريستي و مخفي ارتش است، همكاري مي كند، وي گفت بلك واتر براي دولت پاكستان نيز كار مي كند. اين شركت قراردادي با يك شركت امنيتي مستقر در پاكستان امضا كرده است. اين شركت نيروهاي بلك واتر و نيروهاي پاكستاني را در عمليات هاي ضدتروريستي هماهنگ مي كند. حمله به خانه ها و بمباران هاي مرزي در استان مرزي شمال غربي و جاهاي ديگر پاكستان از جمله اين عمليات هاي ضدتروريستي هستند. به گفته اين مدير سابق بلك واتر، براساس توافقات، دولت پاكستان مي تواند از نيروهاي ويژه آمريكايي كه هم اكنون براي بلك واتر كار مي كند استفاده كند و در عين حال حضور رسمي نيروهاي نظامي آمريكا را انكار نمايد. به گفته وي بلك واتر تأسيساتي در كراچي پاكستان ايجاد كرده و كاركنان خود را به جاهاي ديگري در اين كشور اعزام كرده است. اين مدير سابق نيز به شرط فاش نشدن هويتش حاضر به مصاحبه شده بود.
گزارش «نيشن» با اظهارات سومين منبع اطلاعاتي كه يك نظامي است ادامه مي يابد: اظهارات وي ]مدير سابق بلك واتر[ و منبع اطلاعاتي نظامي توسط يك منبع نظامي ديگر تأييد شده است. وي فعاليت نيروهاي ويژه آمريكايي در خاك پاكستان و افغانستان را تصديق كرده است. خبرنگار «نيشن» از وي سؤالاتي در مورد برنامه هاي سري بلك واتر در پاكستان پرسيد، وي نيز كه نمي خواست نامش فاش شود گفت، «باتوجه به اطلاعاتي كه دارم، اين خبرها كاملا درست هستند. هيچ شكي وجود ندارد كه اين چنين عمليات هايي در پاكستان انجام مي گيرند.»
در ادامه اين گزارش آمده است: سرهنگ لارنس ويلكرسون كه بين سال هاي 2002 تا 2005 رئيس دفتر كالين پاول، وزير سابق خارجه بود در مورد نقش بلك واتر در پاكستان گفت: «اين مسائل مرا متعجب نمي كند زيرا ما تقريباً همه كارها را به ديگران سپرده بوديم.» به گفته ويلكرسون، در دوران زمامداري بوش، بلك واتر در عمليات هاي حساس ارتش و سيا دخيل شد. «البته بخشي از اين كارها به خاطر دور زدن محدوديت هايي بود كه كنگره بر وزارت دفاع اعمال مي كرد. اگر سربازان كافي نداريد كه كارتان را انجام دهند، غير نظامي ها را براي اين كار استخدام كنيد. منظورم اين است كه به همين سادگي مي توان كارها را انجام داد. اين مسائل واقعا مرا متعجب نمي كند.»
جرمي ساهيل در ادامه گزارش نشريه «نيشن» به بررسي همكاري بين شركت بلك واتر و «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» مي پردازد، و مي افزايد: بنا بر اظهارات منبع اطلاعات نظامي، همكاري مخفي نيروهاي «فرماندهي عمليات هاي ويژه» با بلك واتر از سال2007 شروع شده است. هم اكنون درياسالار ويليام مك راون هدايت «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» را بر عهده گرفته است. قبل از وي ژنرال استنلي مك كريستال از سال 2003تا 2008، اين سمت را بر عهده داشت تا اينكه در سال 2008 به فرماندهي كل نيروهاي آمريكا در افغانستان ارتقاء يافت. به گفته منبع اطلاعاتي، حضور بلك واتر در پاكستان «قابل رؤيت نيست، و شايد به همين دليل كسي تاكنون موضع شديدي در قبال آن اتخاذ نكرده است.» بنا بر اظهارات همين منبع، عمليات هاي بلك واتر در پاكستان براساس قرارداد با وزارت دفاع و يا ديگر قراردادهاي رسمي دفاعي انجام نمي گيرد. «بلك واتر از طريق «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» ارتش آمريكا فعاليت مي كند. قرارداد اين شركت بدون برگزاري مناقصه و به صورت كاملا محرمانه امضاء شده است.» به گفته اين منبع اطلاعاتي، تأسيسات اصلي «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» و بلك واتر بسيار ساده و كم حجم هستند: سه تريلر با چندين ژنراتور برق، تلفن هاي ماهواره اي و سيستم هاي كامپيوتري كه به عنوان يك مركز عملياتي موقتي مورد بهره برداري قرار مي گيرند. «اين مركز عملياتي بسيار ابتدايي و كوچك است. من آن را با ايستگاه هاي سيا در كردستان و يا ايستگاه هاي برون مرزي نيروهاي ويژه مقايسه مي كنم. اين مركز بسيار ساده و بسيط است و نكته نيز در همين جاست.»
جرمي ساهيل در ادامه گزارش با اشاره به بخش هاي مختلف شركت بلك واتر نقش آنها را در عمليات هاي پنهاني در خاك پاكستان تبيين مي كند: براساس اظهارات منبع اطلاعاتي، فعاليت هاي بلك واتر در كراچي توسط يك گروه ويژه مستقر در پايگاه هوايي بگرام در افغانستان هماهنگ مي شوند. به گفته وي عمليات هاي كراچي از لحاظ تكنيكي توسط «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» هدايت مي شود اما نيروهاي درگير در اين عمليات ها عمدتا نيروهاي ويژه سابق ارتش آمريكا هستند كه براي يكي از بخش هاي بلك واتر به نام «منتخب بلك واتر» كار مي كنند. تحليل گران اطلاعاتي اين عمليات ها نيز عضو يكي از شركت هاي تابعه بلك واتر به نام «راه حل هاي اطلاعات كل» (TIS) هستند. اين شركت متعلق به اريك پرنس (Erik Prince)، مؤسس بلك واتر است. به گفته منبع اطلاعاتي، احتمالا نام «منتخب بلك واتر» هم اكنون تغيير يافته است. «اطلاعات كل» از دفتر واقع در طبقه نهم ساختماني در منطقه بالستون، شهر آرلينگتون در ايالت ويرجينيا هدايت مي شود. كاركنان اين دفتر اكثرا تحليل گران و كارمندان سابق سيا، سازمان اطلاعات دفاعي، پليس فدرال و ديگر سازمانهاي دولتي بوده اند. اين مؤسسه با الگوبرداري از مركز ضدتروريستي سيا طراحي شده است. تا همين اواخر، «اطلاعات كل» توسط دو تن از مقامات سابق سيا به نام هاي كوفر بلك و رابرت ريچر هدايت مي شد. هر دو نفر بعدها شركت را ترك كردند.
به نوشته جرمي ساهيل پنهان كاري جزو اصول لاينفك بلك واتر است زيرا اين شركت چنان نام بدي از خود به جاي گذارده كه ديگر كسي حاضر نيست حضورش را تحمل كند. نويسنده در ادامه مي افزايد: طبق گفته هاي مدير سابق بلك واتر، اين شركت در پاكستان از هيچكدام از نام هاي خود يعني بلك واتر و يا «خدمات زي» استفاده نمي كند. وي گفت: «آنها فعاليت هاي خود را تحت نام شركت «راه حل هاي اطلاعات كل» انجام مي دهند زيرا دو نام ديگر از سوءشهرت زيادي برخوردارند.» كورالو، سخنگوي بلك واتر وجود پرسنل شركت «راه حل هاي اطلاعات كل» و يا هر بخش و شركت تابعه ديگري از بلك واتر را در پاكستان تكذيب كرد.
در ادامه گزارش به نفوذ اطلاعاتي شركت بلك واتر در ارتش آمريكا و جامعه اطلاعاتي اين كشور پرداخته شده است: طبق اظهارات منبع ا طلاعات نظامي، قراردادهاي محرمانه بلك واتر در صورت درخواست «فرماندهي» عمليات هاي ويژه مشترك» تمديد مي شوند. به گفته وي موقعيت بلك واتر چنان مستحكم شده كه تبديل به بخش لاينفك عمليات هاي نظامي آمريكا در پاكستان شده است. اولين قرارداد شناخته شده بلك واتر با سيا در سال 2002 و در افغانستان امضاء شد. بلك واتر در عمليات هايي كه قرار بود در مرز افغانستان و پاكستان انجام گيرند با سيا همكاري مي كرد.
نويسنده در ادامه مي افزايد: منبع اطلاعاتي نظامي معتقد است كه دسترسي برخي از پرسنل بلك واتر به مطالب محرمانه بيش از حد مجاز است. به گفته وي پرسنل بلك واتر مي توانند از سيستم «برنامه دسترسي ويژه» اطلاعات بگيرند. اين عبارت براي اشاره به عمليات هاي «سيا» كاملا محرمانه مورد استفاده قرار مي گيرد. به گفته منبع، مدير امنيتي مي تواند با استفاده از اين سيستم براي شما مجوز دسترسي به برنام هاي فوق سري طبقه بندي شده را صادر نمايد حتي اگر فعاليت ها و كار شما هيچ ربطي به اين موضوعات نداشته باشند. به گفته وي اين امر به آن دسته از پرسنل بلك واتر كه مجوز امنيتي لازم را ندارند، اجازه مي دهد تا در عمليات هاي طبقه بندي شده براساس اصل اعتماد شركت جويند. بنابراين بلك واتر به تمام گزارش هايي كه توسط واحدهاي «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» در منطقه جمع آوري مي شوند دسترسي دارد. به گفته منبع: «در تمام اين سال ها همكاري با پيمانكاران به همين گونه بوده است. پيمانكاران ما چيزهايي را مي ديدند كه حتي سياستگذاران رده بالاي ما نيز بدان ها دسترسي نداشتند.»
نويسنده گزارش با اشاره به تبليغات بلك واتر مي افزايد: بنا بر اظهارات منبع، آنها مدام ادعا مي كنند كه «عمليات هاي خطرناك و مستقيمي را انجام داده و هم اكنون شما مي توانيد با پرداخت قيمت لازم هسته برنامه ريزي مختص به خودتان را داشته باشيد. و اينكاري بود كه فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك انجام داد.» وي اضافه كرد: «آنها نيروي قابل ملاحظه اي در پاكستان دارند- البته نه براي اهداف شرورانه، بلكه براي انجام مفاد قراردادي كه از نظر فرماندهي عمليات هاي ويژه كاملا طبقه بندي شده است.» به گفته وي قراردادهاي بلك واتر با «فرماندهي عمليات هاي ويژه» در پاكستان كاملا سري هستند به همين علت در معرض نظارت عمومي قرار ندارند. منبع اطلاعاتي اطلاع دقيقي در مورد زمان آغاز عقد قراردادها با فرماندهي عمليات هاي ويژه ندارد اما مي گويد كه قراردادي با «منتخب بلك واتر» امضاء شد تا آنها براي نيروهاي فرماندهي عمليات هاي ويژه تيرانداز فراهم آورند. اين قراردادها بعدها چندين بار تمديد شد. به گفته وي، «برخي از پرسنل بلك واتر تحت پوشش مددكار فعاليت مي كنند. به همين علت هيچ كس به آنها شك نمي كند.»
بنا بر گزارش «نيشن»، پايگاه پنهاني بلك واتر در كراچي، مقري براي انجام عمليات هاي پنهاني در تمام منطقه است: به گفته اين منبع اطلاعاتي نظامي، مركز عمليات «فرماندهي عمليات هاي ويژه مشترك» و بلك واتر در كراچي با عنوان «توان سوم قطر» شناخته مي شود. اين عبارت در حقيقت اشاره اي است به پايگاه عملياتي آمريكا در قطر كه برنامه ريزي هاي حمله به عراق در آنجا انجام مي گرفت.«اينجا قرار بود جهان جديد پيشرفته باشد. اينجا جيمزتاون هزاره جديد بود و قرار بود برگ شناور زنبق آبي باشد كه از روي آن مي توان به ازبكستان پريد ]حمله برد[، مي توان از روي مرز به عقب پريد، مي توان به كناره ها پريد، مي توان به طرف شمال غربي پريد. اين ايستگاه از لحاظ استراتژيكي در جايي قرار گرفته كه آنها بتوانند بدون مشاجره با زنجير فرماندهي در افغانستان نيروهاي خود را جابجا كنند. آنها لازم نيست نگران اين چيزها باشند زيرا فعاليتشان كاملا محرمانه است.»
در ادامه گزارش به يكي از اين عمليات هاي پنهاني فرامرزي در آسياي مركزي اشاره شده است: به گفته منبع اطلاعاتي نظامي، تيم بلك واتر در كراچي علاوه بر برنامه ريزي عمليات و حملات هواپيماهاي بدون سرنشين عليه مظنونين القاعده و طالبان، در عمليات هاي زميني «فرماندهي» عمليات هاي ويژه مشترك» آمريكا در ازبكستان نيز همكاري مي كند. اين عمليات ها عليه جنبش اسلامي ازبكستان صورت مي پذيرد.
به گفته وي، اجراي عمليات برعهده نيروهاي بلك واتر نيست بلكه نيروهاي فرماندهي مشترك اين كار را انجام مي دهند. «اين مسئله كنجكاوي مرا به شدت برانگيخت از طرف ديگر بسيار نگرانم كرد زيرا تا جايي كه من مي دانم ما به ازبكستان اعلان جنگ نداده ايم. نمي دانم شايد شما چنين اعلاني را شنيده ايد، شايد من از اخبار بي خبرم، شايد رامسفلد باز عنان قدرت را در دست گرفته است.»
خبرگزاري فارس