نگاهي به حاشيه نشست گروه پانزده در تهران ديپلماسي فعال ايران در چالش هسته اي با غرب

پريسا جلالي
ايران براي حق خود در غني سازي از جامعه بين الملل اعتراف گرفت، ايران با امضاي اين قرارداد نشان داد كه بمب هسته اي نمي خواهد، بيانيه تهران مهر پايان بر هژموني آمريكا است، بيانيه تهران جلوي اقدام آمريكا براي اعمال تحريم عليه ايران را گرفت و صدها تيتر منتشر شده با همين مواضع از جمله اعتراف بي بي سي و سي ان ان است كه از شكست دولت اوباما در تقابل با ايران خبر مي دهند .
اينها واكنش رسانه هاي جهان به بيانيه تهران در چهاردهمين اجلاس سران گروه 15 بود اما با اين وجود هنوز دولت اوباما بدنبال تشديد تحريم ها عليه ايران است.
سرانجام پس از گذشت ماه ها از مذاكره، طي نشست سه جانبه ايران، تركيه و برزيل در تهران توافق شد كه ايران آمادگي خود را براي تبادل سوخت هسته اي طي نامه اي به آژانس بين المللي انرژي اتمي اعلام كند و سوخت با غناي 5/3 درصدي ايران در صورت حصول توافق با گروه وين درباره مبادله در تركيه نگهداري شود تا تحت نظارت ايران و آژانس باشد.
البته ظرف يك ماه سوخت ايران به تركيه منتقل مي شود و در تركيه با ضمانت تركيه و برزيل باقي مي ماند تا توافق با گروه وين حاصل شود.
اين بيانيه مشترك و 10 ماده اي درباره تبادل سوخت هسته اي كه چندي پيش به امضاي ايران، تركيه و برزيل رسيد ديپلماسي ضد ايراني آمريكا را به چالش كشاند و بار ديگر اقتدار و هوشمندي جمهوري اسلامي ايران را در سطح جهان به نمايش گذاشت.
البته پايان اين نشست سه جانبه نتايج ناخوشايندي را به دول آمريكايي و اروپايي معاند با نظام جمهوري اسلامي ايران تحميل كرد.
چرا كه از مدت ها پيش ايالات متحده آمريكا به بهانه زير سوال بردن ديپلماسي تهران در پايان دادن به فعاليت هاي هسته اي ايران، غني سازي را در كشور ديگري - فرانسه- توصيه مي كرد؛ تنها با اين هدف كه ايران چنين پيشنهادي را نمي پذيرد و آمريكا هم ناگزير از تشديد تحريم ها عليه ايران خواهد بود!
اما تهران با امضاي اين بيانيه و اعتماد به تركيه البته با قيد ضمانت برزيل حباب اهداف فرضي آمريكا را در هم شكست، بنابراين اين كشور چاره اي جز پذيرش نتيجه بيانيه 10 ماده اي فوق را ندارد.
كدام عقب نشيني؟
در حالي كه اين هوشمندي ايران در چالش هسته اي واكنش رسانه هاي بين المللي را برانگيخت برخي در نگاهي ظاهري به بيانيه تبادل سوخت در تركيه را عقب نشيني ايران از مواضع پيشين قلمداد كردند.
اما همانطور كه نوشته هاي پيشين مستنداتي مبني بر پيروزي ايران با امضاي اين بيانيه را خاطر نشان كرد همچنان برخي رسانه هاي داخلي علي رغم تاكيد همپيمانان ايالات متحده آمريكا و رسانه هاي وابسته به غرب به پيروزي ايران، امضاي بيانيه تهران را شكست ايران و عقب نشيني تهران از مواضع قبلي عنوان مي كنند.
از جمله يكي از اين جرايد كه با تيتر پيروزي يا عقب نشيني؟ در سرمقاله خود ضمن اشاره به مواد 6 و 7 بيانيه تهران مبني بر اعتماد به تركيه اظهارات وزير امور خارجه كشورمان را مبادله سوخت اتمي فقط در ايران مطرح كرده بود، زير سوال برد و اين موضع نظام جمهوري اسلامي ايران را عقب نشيني آشكار تهران عنوان كرد.
محمود درقدمي كارشناس علوم سياسي توجه برخي رسانه هاي وابسته را كه هدفي جز آب به آسياب دشمن ريختن دنبال نمي كنند را به بندهاي 5 و 8 بيانيه جلب مي كند كه به صراحت به موضوع عدم عقب نشيني ايران تاكيد شده است.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان اظهاراتش را اينطور دنبال مي كند: برخلاف چيزي كه دشمنان داخلي و خارجي نظام جمهوري اسلامي ايران مي گويند، تهران از پيشنهاد قبلي خود كه تبادل در خاك ايران بود عقب نشيني نكرده است بلكه با انتقال محل تبادل مواد به تركيه تضمين عيني گرفته است و اين تضمين براي پيشگيري از مصادره احتمالي محموله 1200 كيلوگرمي است.
درقدمي همچنين اضافه مي كند: نشست گروه 15 يك موفقيت ديپلماتيك براي ايران بود كه هيچ يك از كشورهاي غربي مخصوصا آمريكا قادر به پيش بيني آن نبودند. در واقع اين بيانيه نشان داد ايران يك ديپلماسي فعال و قوي در سطح بين المللي دارد.
وي عقيده دارد: طي سال هاي اخير به ويژه در زمان دولت نهم و دهم ايران در داخل و خارج به نداشتن ديپلماسي قوي و فقدان ادبيات سياسي در مناظره هاي جهاني متهم شد اما بيانيه تهران ثابت كرد كه اين موضوع فقط يك سوء برداشت بوده است.
سنگ اندازي آمريكا مسير ديپلماسي را مسدود مي كند
نارضايتي آمريكا از شكست اهدافش در سنگ اندازي اين دولت در مسير چالش هسته اي ايران ديگر موضوعي است كه افكار عمومي جهان بدان پي برده است.
كاظم جلالي سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي در گفت و گو با گزارشگر كيهان نيز به اين مساله اذعان مي كند.
وي در همين رابطه ضمن اشاره به ارايه پيش نويس تحريم عليه ايران از سوي آمريكا به شوراي امنيت پس از بيانيه تهران معتقد است: آنچه در بيانيه تهران آمده بود فصل نويني از اقدامات ديپلماتيك و گفت و گوها بين گروه 1+5 و جمهوري اسلامي ايران است اما اين كه آمريكايي ها مجددا بر صدور قطعنامه اصرار دارند يك نوع بربريت مدرن است و اساسا نشان مي دهد كه جريان تندروي حاكم بر دنيا كه همواره مي خواهد خود را نشان دهد اساسا از چند جهت ناراضي است.
نماينده شاهرود در ادامه اظهاراتش مي گويد: هر زمان كه جمهوري اسلامي مسيري را براي به ثمر نشستن اهداف از طريق مذاكره و گفت و گو فراهم مي كند تندروهايي در عرصه جهاني با در دست گرفتن اهرم كنترلي و مديريتي تلاش مي كنند مسير را منحرف و رفتارهاي انحرافي خود را پيگيري كنند.
جلالي مي گويد:جمهوري اسلامي ايران اقدامي مبتني بر حسن نيت داشته و امروز كشورهاي غربي در آزموني بزرگ قرار دارند.
وي همچنين تاكيد مي كند: حداقل اقدامات اخير ايران با صدور بيانيه تهران اين است كه براي كشورهاي جنوب مشخص مي شود كه اين جمهوري اسلامي ايران نيست كه در مسير گفت و گوها سنگ اندازي مي كند بلكه جريان كشورهاي غربي و راديكاليزم غربي همواره مانع اين قضيه هستند و از به ثمر نشستن مسير مذاكره مي هراسند.
حلقه اجماع عليه ايران شكل نمي گيرد
اين مساله كه جمهوري اسلامي ايران هرگز غني سازي در كشور ثالث را نخواهد پذيرفت بهانه آخرين دستاويزي بود كه دولت اوباما به آن چنگ مي زد تا شايد اجماع جهاني را عليه ايران و تشديد تحريم ها شكل دهد اما بيانيه تهران اين هدف كابوي ها را محكوم به شكست كرد.
پرويز سروري ديگر عضو كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي است كه اين تحليل آمريكا را شكست غرب و پيروزي ايران عنوان مي كند و در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: آمريكا به اين باور رسيده بود كه حتي برزيل و تركيه هم قادر به مجاب كردن ايران براي پذيرش غني سازي در خارج از خاك اين كشور نيست به همين منظور قصد داشت تحريم ها را عليه ايران شديد تر و حلقه اجماع را تنگ تر كند.
وي ادامه مي دهد: در حال حاضر و با امضاي بيانيه 10 ماده اي تهران جامعه بين الملل و
افكار عمومي جهان اين كشور را متهم مي كنند كه ايران داراي ديپلماسي خوبي است بنابراين پي برده اند كه سياست اوباما درباره موضوع هسته اي ايران فقط يك بهانه براي آمريكا به منظور تحميل فشار به جمهوري اسلامي و پيگيري سياست هاي خصمانه خود است. در حال حاضر ايران در نقش يك مدعي و آمريكا در جايگاه يك متهم در انظار عمومي جهاني نقش بسته اند.
اين وكيل مردم تهران هم مانند ديگر نمايندگان مجلس معتقد است: آمريكا ديگر در مقابل ايران شكست خورده است چرا كه لحن و ادبيات بسياري از كشورها پس از امضاي بيانيه تهران تغيير كرد و حال ايالات متحده بايد پاسخگوي رفتارهاي غيرمنطقي و غيرمتداول خود باشد، چرا كه اين دولت همچنان بر طبل توخالي تخاصم خود مي كوبد.
سروري اضافه مي كند: علي رغم دست و پا زدن هاي رژيم صهيونيستي و فشار به دولتمردان آمريكايي اجماع عليه ايران پيش نمي آيد اگر هم صورت گيرد قاطع نخواهد بود چون ديگر روند منزوي كردن ايران با امضاي بيانيه تهران شكسته شده است.
همان موضوعي كه 234 نماينده مجلس شوراي اسلامي با صدور بيانيه اي بدان تاكيد كردند.
اعتراف غرب در پي توافق تهران
به اعتقاد ناظران بين المللي و كارشناسان سياسي ديگر دليلي به اعمال تحريم ها عليه ايران وجود ندارد و به نظر مي رسد وقت از سرگيري گفت و گوها فرارسيده است.
سينا كمال خاني دبير سابق جامعه اسلامي دانشگاه تهران واكنش دولتمردان و سياستمداران غرب و شرق را پس از بيانيه تهران اينطور توضيح مي دهد: دولت هايي كه از مواضع تهران خرسند شدند و اين سياست را روبه جلو قلمداد كردند اما كشورهايي هم بودند كه از اين استراتژي شوكه شدند چون ايران نشان داد بر مديريت جهاني مي تواند موثر باشد به طوري كه بلوغ سياسي خود را در عرصه ديپلماسي جهاني به نمايش گذارد.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان اشاره مي كند: معاندان داخلي همانند رسانه هايي كه هميشه همراهي خود را با غرب نشان داده اند سابقه ديرينه اي در متهم كردن ايران به سوء نيت در سياست خارجي دارند. متن مصاحبه ها و مقالات اين گروه همراهي و همصدايي با آمريكا و غرب را درپي داشته است.
اين فعال جريان دانشجويي ادامه مي دهد: ايالات متحده قصد زياده خواهي دارد و اين نشان مي دهد فرصت هاي خود را در تعامل با ايران از دست داده است.
وي ادامه مي دهد:امروز آمريكا در مقابل يك آزمون بزرگ قرار گرفته و مي تواند از توافق تهران به عنوان يك فرصت در جهت اصلاح اقدامات خصمانه خود استفاده كند اگرچه با فريبكاري و تعهدات توخالي توانستند باعث تعليق برنامه هسته اي ايران شوند.
با توجه به همه موارد ذكر شده بايد گفت آمريكا از اينكه سه كشور ايران، برزيل و تركيه با يك تصميم منطقي تاثير مثبتي بر رفع چالش هسته اي ايران داشته اند عصباني و ناراضي است بر همين مبنا به دنبال تهيه پيش نويس قطعنامه عليه جمهوري اسلامي است.
تا حدي كه اين كشور با ناديده گرفتن توافق هسته اي سه جانبه ايران باز هم مبادرت به تهيه پيش نويس قطعنامه چهارم تحريم عليه ايران در شوراي امنيت سازمان ملل كرده و تحريم را قانع كننده ترين پاسخ به ايران مي داند.
بنابراين بيانيه تهران كه قطعا مصالح و منافع ملي ايران را تامين خواهد كرد فرصت مناسبي است تا ايران بتواند همانطور كه موج افكار عمومي جهان را بر سياست هاي خصمانه و بهانه جويي هاي دولت اوباما زوم كرده، همكاري آژانس و كشورهاي جهان را به مساعدت در جهت تجهيز ايران به فناوري كامل هسته اي جلب كند.
گزارش روز