E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

وظيفه اصلي ما حفظ و گسترش معارف اهل بيت(ع) است

آيت الله محمد تقي مصباح يزدي
ما مي گوييم: ما حاضريم درباره مذاهب مختلف اهل تسنن تحقيق كنيم و هرجا ثابت شد كه يكي از مذاهب اهل تسنن حق است بنده شخصا در حضور شما و همه كساني كه بعدها مي شنوند قول مي دهم، مذهبم را تغيير دهم و سني شوم. ما تابع حقيم؛ هرچه را بفهميم حق است آن را روي سر مي گذاريم. توقع داريم كه ديگران هم همين طور باشند. آن ها هم بيايند تحقيق كنند؛ اگر در مذهب ما مطالب صحيحي هست قبول كنند. انا او اياكم لعلي هدي او في ضلال مبين؛1 اگر در مذهب شما مطلب صحيحي بود ما قبول مي كنيم و اگر در مذهب ما هم مطلبي بود كه دليل متقن داشت شما قبول كنيد. اين كار معقولي است و هرجا مطرح شود عقلا تحسين مي كنند. همان طور كه كتابخانه هاي ما پر از كتابهاي شماست شما هم اجازه دهيد كتابهاي شيعه در كشورهاي سني به خصوص در عربستان آزاد باشد تا حق طلبان مطالعه كنند. مادامي كه يكي از اين دو مذهب اثبات نشده سعي مي كنيم با هم با رعايت ادب و در محيطي آرام و دوستانه بحث كنيم. اين يك تاكتيك است. همه مي دانيم با پرخاش، با فحش و با بدگويي هيچ كس به نظر كسي علاقه مند نمي شود.
بنابراين ما دو وظيفه داريم؛ يك وظيفه، وظيفه علمي است كه بايد در فضاي علمي و تحقيقي مباني تشيع را اثبات كنيم؛ چون معتقديم اسلام حقيقي تشيع است. و آنچه كه اهل بيت عليهم السلام پذيرفته و عمل كرده اند همان چيزي است كه پيغمبر اسلام فرموده اند. دوست داريم كه ديگران هم از اين خوان كرم الهي بهره مند شوند و گمراه و محروم نشوند. اگر فداكاريهاي علماي شيعه در طول قرن ها نبود معارف اهل بيت عليهم السلام به ما نمي رسيد. اگر تاريخش نوشته شود يك دائره المعارف مي شود. اين معارف را از كتابهاي خطي در كتابخانه هاي مختلف دنيا جمع آوري و حفظ كردند و به ما رساندند. در اين باره داستانهاي عجيبي نقل شده است. من چند سال پيش سفري به هندوستان داشتم و در آن جا داستان عجيبي را شنيدم. عالمي شيعه مشغول نوشتن كتابي مي شود و براي اثبات حقانيت شيعه و ابطال بعضي از نظرهاي مخالفين احتياج به كتابي پيدا مي كند كه يك نسخه بيشتر نداشت و در كتابخانه عالمي سني بود. دوستانه از او درخواست مي كند كه كتاب را در اختيارش قرار دهد ولي او قبول نمي كند. اين عالم شيعه از شهر خود مهاجرت مي كند و به عنوان كارگر به شهر آن عالم سني مي رود. آن عالم براي خودش دستگاه وسيعي داشته است. به آن جا مي رود و با تواضع مي گويد: من غريب هستم و راه درآمدي ندارم. اجازه بدهيد اين جا جارويي بزنم، ظرفي بشويم و لقمه ناني هم بخورم. آنها ترحم مي كنند و او را به عنوان نوكر قبول مي كنند. مدتي آن چنان خوش خدمتي مي كند كه صاحب بيت به او خيلي علاقه مند مي شود. بعد از مدتي اجازه مي خواهد كه از كتابخانه استفاده كند. صاحبخانه كه به او علاقه مند شده بود به او اجازه مي دهد. ايشان نيمه هاي شب زير نور يك شمع شروع به استنساخ آن كتاب مي كند. پس از ماه ها موفق مي شود كتاب را استنساخ كند. بعد پيش صاحب خانه مي رود و به بهانه دلتنگي براي بستگانش اجازه رفتن مي گيرد. و بالاخره به هر قيمتي بود از آنها خداحافظي مي كند و با كتاب از آن شهر مي رود. وقتي به شهر خودش مي رسد نامه اي به صاحب آن كتابخانه مي نويسد و پس از شرح ماجرا از او حلاليت مي طلبد. آن شخص هم با اين كه خيلي ناراحت مي شود ولي از همت ايشان تعجب مي كند و در جواب مي نويسد: تو كار خوبي نكردي كه بدون اجازه من اين كار را كردي؛ اما من به خاطر اين همتي كه تو داشتي تو را بخشيدم.
اين نمونه كاري است كه در طول تاريخ عالمان شيعه در زمينه كارهاي فرهنگي انجام داده اند تا امروز من و شما حضرت زهرا سلام الله عليها را بشناسيم. اگر اين كارها انجام نگرفته بود گمان مي كرديم كه در صدر اسلام چند نفري با هم دعوايي داشته اند و اكنون تمام شده است. اگر نبود اين فداكاريها، من و شما اسم امام حسين عليه السلام را هم بلد نبوديم؛ حق پايمال مي شد و اصلا هدف اصلي فراموش مي شد. لذا ترك و تعطيل كار علمي و تحقيقي توجيهي ندارد.
وظيفه دوم رفتار مناسب داشتن است. پرخاشگري، بي ادبي، بي احترامي كردن كار صحيحي نيست. اين كارها باعث مي شود كه هدف ما به تاخير بيفتد يا نقض شود. اين راهي است كه شيطان به انسان نشان مي دهد و او گمان مي كند كه چنين رفتاري شجاعت است. آيا زماني كه شيعه نسبتا قدرتي داشت و امام صادق عليه السلام جلسات درس وسيعي داشتند به طوري كه علماي اهل سنت به وفور پاي درس ايشان مي آمدند با پرخاشگري و بي احترامي با آنها برخورد مي كردند؟ چه طور آنها حاضر مي شدند پاي درس ايشان بيايند؟ ما بايد اين روش ها را ياد بگيريم. آن جا كه تقيه خوفي لازم است، تقيه خوفي و آن جا كه تقيه مداراتي لازم است تقيه مداراتي داشته باشيم؛ اما در هيچ حالي راه تحقيق را مسدود نكنيم و به ديگران هم اين فرهنگ را بياموزيم. به كتابهاي آنها هم احترام بگذاريم. شما تفسير الميزان را ملاحظه بفرماييد. در بحثهاي روايي همان طور كه از كافي نقل مي فرمايند، مي نويسند: في الدر المنثور... و هيچ فرقي در نقل و در احترام به منقول عنه نمي گذارد.
بسياري از مطالبي كه ما براي اثبات مذهب و عقايد فقهي يا اعتقادات كلامي خودمان در مقابل آنان به كار مي بريم از منابع آنهاست. آن منابع بيشتر براي طرف قانع كننده است؛ چون مدارك ما خيلي براي آنها اعتباري ندارد؛ لذا مرحوم صاحب عبقات الانوار و بعد صاحب الغدير اصرار داشتند كه از كتابهاي اهل سنت مطالب حق را جمع آوري كنند تا آنها حجتي نداشته باشند. ما هم بايد اين روش را ياد بگيريم و تكرار كنيم و كاري نكنيم كه احساسات آنها تحريك شود و مانعي شود براي اين كه آنها حق را بشناسند. ما وظيفه داريم كه معارف اهل بيت عليهم السلام را براي نسلهاي آينده و براي همه دنيا حفظ كنيم و هرچه بيشتر گسترش دهيم تا مردم با اين حقايق آشنا شوند. بايد موانع آن را برداريم و خودمان نيز مانع ايجاد نكنيم. كاري نكنيم كه آنها اصلا رغبت نكنند كتابهاي ما را بخوانند و يا حرفهاي ما را بشنوند. اين كار عاقلانه اي نيست. همان طور كه تعطيل تحقيق هم كار عاقلانه اي نيست.
فدك بهانه بيان حقايق (4)
داستان فدك
فدك اسم سرزميني است در شمال مدينه در نزديكي قلعه هاي خيبر كه حدود يك صد كيلومتر با مدينه فاصله دارد. ساكنين اين قلعه ها و سرزمين ها طوايفي از يهود بودند. آمدن يهود به حجاز و سكونت شان در مدينه به قرنها قبل از ظهور اسلام برمي گردد. علماي يهود از پيامبران سلام الله عليهم اجمعين شنيده و در كتابها خوانده بودند كه در آخرالزمان پيامبري مبعوث مي شود كه پيامبران پيشين را تصديق مي كند و دينش جهان گير مي شود. آنها به اميد درك پيامبر آخرالزمان و ايمان به او به حجاز مهاجرت كردند و در اطراف مدينه ساكن شدند؛ زيرا مي دانستند كه پايتخت آن پيغمبر مدينه خواهد بود. يهوديان اطراف مدينه سه طايفه معروف بودند (بني قريظه، بني قينقاع، بني نضير) كه ويژگي هاي خاصي داشتند اولا مثل ساير يهوديان بسيار مال دوست بودند و فكر اقتصادي داشتند ويژگي دوم آنها دورانديشي و عاقبت انديشي بود. وقتي وارد حجاز شدند سعي كردند كه سرزمينهاي حاصل خيز و مكانهاي استراتژيك را شناسايي كنند و قلعه هاي محكمي براي خود بنا كنند. ويژگي سوم اين قوم هم اين بود كه اهل علم و دانش بودند و نسبت به اعراب، از تمدن برتري برخوردار بودند. يهوديان با اين ويژگيها از موقعيت خاصي در بين اعراب برخوردار بودند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- سبا، .24
پاورقي

عوامل تأثيرگذار بر نظام ايران از منظر گزارش كنفرانس ايران 2020 كانادا

حميد رضا اسماعيلي
با وجود اين، در بهار 1384 برخي از سناتورهاي آمريكايي از طرحي با عنوان «دموكراسي براي ايران» در راستاي «انقلاب آرام در ايران» سخن گفتند. آن طور كه سام براون يك سناتور آمريكايي تدوين كننده اين طرح گفت طراحان اين سياست توانسته بودند در لايحه بودجه سال 2004 و 2005 بودجه اي را با نام «كمك به ساختار جامعه مدني و برقراري دموكراسي در ايران» تأمين كنند. به گمان براون بك دولت آمريكا با اين اقدام همان گام ها و اقداماتي را كه براي اروپاي شرقي و اتحاد جماهير شوروي سابق برداشته بود، براي ايران نيز برمي داشت.352 همچنين نيكو اسپرنس يكي از معاونين وزارت خارجه آمريكا چنين اقداماتي را خطي موازي با ابتكارات دپيلماسي توصيف كرد كه هم اكنون در مورد تروريسم و برنامه هسته اي ايران در جريان است. او معتقد بود «دولت آمريكا در مورد ايران همانند اوكراين و گرجستان» عمل مي كند.353 در همين زمان دولت آمريكا نيز اعلام كرد كه دست به حمايت از پروژه هايي مي زند كه به گسترش دموكراسي در ايران كمك مي كند. در اين شرايط كنگره آمريكا بودجه اي افزون بر سي ميليون دلار براي پشتيباني مالي از گروه هاي مدافع حقوق بشر، نهادهاي آموزشي، سازمان هاي غيردولتي و افرادي كه در زمينه پيشبرد دموكراسي و حفظ حقوق بشر در ايران فعاليت دارند، تعيين كرد.354
به عبارت ديگر، با اين رفتار دولت آمريكا براي نخستين بار بود كه به طور رسمي به حمايت مالي از اپوزيسيون اقدام مي كرد كه البته براي آن نام هايي همچون كمك به جامعه مدني و پيشبرد دموكراسي مي گذاشت. همچنين رايس، وزير امور خارجه سابق آمريكا، در يكي از جلسات كنگره در جريان نشست پرسش و پاسخ نمايندگان در سال 2007 تصريح كرد كه جرج بوش تصميم گرفته در سال جاري ميلادي مبلغ 75 ميليون دلار از كنگره براي تقويت برنامه تلويزيوني فارسي زبان دولتي آمريكا دريافت كند. آن گونه كه رايس مي گفت، مبلغي از اين كمك نيز براي تقويت برنامه هاي راديو فردا و بخش دولتي راديو آمريكا اختصاص مي يافت و از كمك به اپوزيسيون نيز سخن گفته شده بود. داريوش همايون، از اپوزيسيون مقيم خارج، مدعي شد كه حجم زيادي از مبلغي كه رايس از كنگره درخواست كرده صرف تبليغات عليه جمهوري اسلامي خواهد شد و بر اين اساس حمايت مالي ويژه اي از برنامه هاي راديويي، تلويزيوني مخالف جمهوري اسلامي صورت خواهد گرفت.355
در اوايل سال 88، «سرويس اطلاعات و امنيت كانادا» كنفرانسي را درباره «ايران 2020 برگزار مي كند كه به دليل تقارن آن با انتخابات دو ماه بعد ايران نمي تواند بي ربط با اين موضوع باشد. اين كنفرانس كه در روزهاي 30 و 31 مارس 2009 (10 و 11 فروردين 1388) در اتاوا برگزار شد نقش و جايگاه ايران در مسايل منطقه اي و بين المللي را مورد واكاوي قرار مي داد كه به اين دليل از اهميت انتخابات 88 به طور تلويحي سخن مي گفت. هر چند كه مباحث مطرح شده در اين كنفرانس لزوماً بيان گر مواضع سازمان هاي سياسي دولت هاي غربي نيست، اما به طور جدي روايت گر تصور نخبگان سياسي غربي درباره ايران به ويژه در آستانه انتخابات دهم رياست جمهوري است. گزارش اين كنفرانس كه مطابق مقررات «چتم هاوس» هدايت و منتشر شد هويت
شركت كنندگان را مشخص نكرد. از كنفرانس مذكور مطالب زير را
مي توان دريافت:
در حال حاضر جمهوري اسلامي ايران، مورد توجه و علاقه بسيار جامعه جهاني قرار دارد. ايران يكي از كهن ترين و غني ترين تمدن هاي بشري است و در طول هزاران سال يكي از بازيگران اصلي در عرصه معادلات بين المللي بوده است. اين كشور در 50 سال اخير نيز در شماري از حوادث و موقعيت هاي پيشين همانند يك ابرقدرت در زمينه انرژي و نماد حكومت ديني و انقلابي در عرصه بين المللي حضور داشته است. علاوه بر مسئله انرژي و ايدئولوژي، جنگ هشت ساله، و ظهور
يك باره آن به عنوان قدرت منطقه اي و حمايت از نهضت ها در كشورهاي همسايه، اين كشور را تبديل به بازيگري بسيار مهم در عرصه معادلات منطقه اي كرده است. مواضع ضداسرائيلي دولت فعلي كه بسياري در اسرائيل آن را تهديد بالفعل، نه بالقوه ارزيابي مي كنند و برنامه هسته اي و موشكي اين كشور، مسايل قابل توجهي را براي قدرت هاي جهاني به وجود آورده است. به رغم اهميت ايران در عرصه بين المللي، اين كشور براي بسياري از كشورهاي ديگر بيش از هر زمان ديگري تبديل به معما شده است. ما در حال حاضر موقعيتي را تجربه مي كنيم كه فرصت ها و به همان ميزان تهديداتي مربوط به موقعيت ايران در آن وجود دارد كه بررسي آن ضرورت و فوريت براي جامعه جهاني است. هر چند كه تاريخ درس هاي بسياري به ما آموخته است، اما به كار گرفتن سياستي كارا در مورد ايران كار ساده اي نيست و احتمالاً هيچ گاه به اندازه زمان كنوني دشوار نبوده است. نهادها و سياست هاي دولت ايران براي غيرايرانيان مسئله غيرشفاف بوده است.
يك دولت زماني با ثبات خواهد ماند كه آستانه شكنندگي آن بالاتر از فشار وارده از خارج به آن باشد. اگر در مجموع دولت فعلي ايران و جامعه ايران از آستانه تحمل پذيري قابل توجهي در برابر فشارهاي وارده برخوردار است، اما هنوز براي ما روشن نيست كه اين استقامت و پايداري دولت و ملت از چه نشأت مي گيرد. با وجود اين سه فشار كليدي و تأثير گذار بر نظام ايران وجود دارد. «رهبري»، «گرايش جوانان» و «قدرت اقتصادي».
ثبات دولت بعدي و حكومت ايران به سرنوشت رهبري پيوند خورده است. با وجود اين، تداوم نقش رهبري عالي چه در مورد رهبر فعلي و چه در مورد نهاد رهبري، يكي از عناصر اصلي در حوادث ايران در 20 سال آينده خواهد بود. گرايش هاي نسل جوان ايران هم ممكن است در ده سال آينده همراه با نوساناتي بين دو سطح متوسط و بالا باشد. از يك سو ممكن است انتظار داشته باشيم كه نسل جوان و معترض به نظام ايران، آماده بخشيدن آزادي سياسي خود در ازاي داشتن آزادي هاي فردي بيشتر و حفظ رفتار و ظاهري مذهبي به شكل نمادين آن و نيز امكان مهاجرت گسترده باشد. از سوي ديگر ممكن است وجهه اي مبارزتر و سرسخت تر به خود بگيرد. قدرت و استحكام نظام اقتصادي نيز سومين ابهام اصلي است كه مسير آينده را ترسيم مي كند.
ــــــــــــــــــــــــــــــ
351 . برگرفته از متن كامل راهبرد سند امنيت ملي آمريكا، اداره پردازش و تحليل اخبار خارجي سازمان صدا و سيما، 4/2/1385.
352 . سناتور سام براون بك در گفت وگو با راديو آمريكا؛ 23/3/1384.
353 . راديو فردا، 8/3/1384.
354 . فايننشال تايمز، 16/2/1384.
355 . راديو فردا، 16/1/1385.
پاورقي