مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامي در باب كتاب وكتابخواني (بخش آخر)
بايد تسهيلي بشود تا مردم بتوانند كتاب بخرند

6-تسهيل درتوليد، دسترسي، معرفي، خريد و مطالعه كتاب
«اگر فرض كنيم كه ما مي بينيم در زمينه هايي كتاب كم است، نبايد منتظر بنشينيم؛ بايد پديدآوري كتاب را تسهيل كنيم. نمي گويم، كتاب بنويسيم- يعني دستگاه وزارت ارشاد خودش را براي كتاب نويسي موظف بداند- اما مي توانند بروند و كساني را كه آمادگي دارند، پيدا كنند و مشوق آنها شوند؛ براي توليد كتاب در زمينه هاي گوناگون، براي به وجود آوردن و پديد آوردن كتاب بعد هم كمك كنند- همين تسهيلاتي كه وجود دارد براي اين كه نشر پيدا كند و چاپ شود- از آن منافع مادي هم عايد بشود و كتاب به دست مردم بيايد.» (1)
«بايد تسهيلي بشود تا مردم بتوانند كتاب را بخرند. بالاخره به كساني كه اهل كتابند- به اصطلاح شما كه مي گوييد «سوبسيد» چيز داده شود كه بتوانند بخرند.» (2)
«كتابهايي كه جنبه منبع دارد يا اين كه مي شود استفاده هاي تحقيقي از آنها كرد، باب همه مردم نيست. اگر چه وقتي كه كتابخوان زياد شود، همين ها را هم تعداد بيشتري خواهند گرفت و خواهند خواند. اما بالاخره مشتري اين گونه كتابها، قاعدتاً زياد نيست... دراين گونه موارد، راهش اين است كه تعداد قابل توجهي از آن را كتابخانه ها بخرند.» (3)
«عرضه كتاب درجاهاي خاص؛ مثلا در قطار راه آهن... كساني موظف شوند-حتي مي شود ناشرين را واداركرد يا حتي مي شود در اول كار، خود دولتي ها اين كار را بكنند- كه كتابهاي خوب، سرگرم كننده و متنوع، دست فروشنده هاي دوره گرد بدهند تا وارد قطار شوند.
درساعات اوليه، درساعات وسط و در ساعات آخر- كوپه به كوپه بروند، دررا باز كنند، كتاب عرضه كنند و كتاب را بفروشند، احتمال اين كه كتاب دراين جا خريداري شود، زياد است. ان شاء الله مترو راه خواهد افتاد، همين كار درمترو انجام گيرد. حتي در اتوبوس اين كار انجام گيرد. دراداراتي كه مردم، زياد انتظار مي كشند- مثل دادگستري...-مثل كسي كه شكلات عرضه مي كند، كتاب عرضه كنند. بروند و به مردم كتاب بفروشند، يعني مردم را در معرض كتاب قرار دهند. اين بلاشك مقداري ترويج خواهد كرد.» (4)
«من امروز مي خواستم اين نكته را با... وزير محترم درميان بگذارم؛ الان اينجا مي گويم تا هم ايشان و دوستاني كه رسماً مسئول چنين كارهايي هستند، توجه كنند و هم اهل فرهنگ كلا توجه داشته باشند. وقتي كتاب با كميت بالا در اختيار همه قرار مي گيرد، يك نوع حيرت براي بعضي به وجود مي آيد كه آيا اين كتاب را بخوانيم، نخوانيم؛ خوب است، بد است؛ مفيد است يا بي فايده است... وقت انسان محدود است. كساني كه اهل مراجعه به كتابند، احتياج دارند كه اهل نظر و اطلاع، كتابها را به آنها معرفي كنند... من مي خواهم از اهل فكر و نظر و قلم و كتاب و كساني كه به كتاب اهميت مي دهند، خواهش كنم كه به نقد كتاب بپردازند.»(5)
7- نظارت و مميزي بر توليد و بازار كتاب
«تاريخ گذشته و تاريخ انقلاب و تاريخ جنگ و اوضاع كنوني كشور را تحريف مي كنند. شخصيتهاي كاذب به وجود مي آورند و از آنها تعريف و تمجيد مي كنند كه اين هم خودش نوعي تحريف است. جوانان را به شهوتراني سوق مي دهند كه بايد جلوش گرفته شود. البته من نمي گويم كه هرچه بر طبق نظر شما نيست، جلوش را بگيريد؛ نه. هرچه كه مضر است، جلوش را بگيريد. از اين كه جلو كتاب مضر را مي گيريد، مطلقاً نگران نباشيد. اگر شما جلو كتاب مضر را نگيريد؛ خدا از شما مؤاخذه خواهد كرد. اگر آن ناشر جلوش را نگيرد، خدا از او مؤاخذه خواهد كرد. هر كسي كه به نشر كتاب مضري براي خواننده، كمك و دخالتي داشته باشد، خدا از او نخواهد گذشت...
به هر حال، از آدمهاي فرهنگي، اهل ذهنيت بالا، داراي فكر و داراي فهم، استفاده كنيد، تا آن چيزي را كه در اين كتابها مضر است، جلوش را بگيرند... ملاك را ضرر و زيانبخش بودن بگيريد؛ مثل داروي مضر، مثل ترياك و هروئين بودن بگيريد. وقتي اين مبنا، ملاك شد، آن وقت شما هم وجدانتان آسوده است و هم در مقابل بدخواهان كه براي اين كار، ياوه گويي مي كنند، مي توانيد محكم بايستيد. اين كار، يك كار قاچاق نيست؛ كار درستي است.»(6)
«در زمينه كتاب، اگر فرض كرديم كه نويسنده براي خود حقي قائل است- اگر فرض كنيم چنين حقي واقعاً مبناي انساني دارد، چون من شك دارم كه آيا آن حق، مبناي انساني دارد يا ندارد- در مقابل آن، حق ديگري به وجود مي آيد و آن، حق خواننده است. امر، بر اين داير است كه ما حق نويسنده را حفظ كنيم يا حق خواننده را؟ فرض كنيد يك نفر، رماني را با بياني جذاب مي نويسد كه اين رمان، حقايق تاريخي را تحريف مي كند و ممكن است هزاران خواننده را هم به طرف خود جلب كند. مي گويد به من اجازه بدهيد اين رمان را به داخل جامعه بفرستم تا مردم آن را بخوانند. شما مي بينيد كه اگر مردم خواندند، ذهنشان نسبت به يك حقيقت تاريخي، دچار گمراهي خواهد شد. آيا حق خواننده ايجاب مي كند كه شما جلو نشر اين رمان را بگيريد يا نه؟
من... اين طور فكر مي كنم كه مسئله، فقط در حق نويسنده و گوينده، منحصر نمي شود؛ بلكه حق بالاتري وجود دارد كه آن، حق خواننده است. چرا مي گوييم بالاتر؟ چون تعداد افراد بيشتر است. يك نفر نويسنده حق دارد؛ در حالي كه هزاران خواننده، هزاران حق دارند. حق اينها بايد رعايت شود.»(7)
«افرادي را براي كار مميزي انتخاب كنيد كه وقت داشته باشند و سرسري نگاه نكنند، من ديدم بعضي از كتابهايي را كه براي من فرستاده بودند، بخشي در آن، علامتگذاري شده بود كه ممنوع است. به نظر من، خيلي مهم نبود. بعد مطلب كتاب را من خودم ادامه دادم، به بخشي رسيدم كه علامتگذاري نشده بود و واقعاً مضر بود... اين افراد بايد وقت بگذارند، دقت كنندو صلاحيت هم داشته باشند. براي اين كار، آدمهاي با صلاحيتي گماشته شوند و آنها هم، قصد قربت كنند و ملاحظه هيچ چيز را هم نكنند.»(8)
«مسئله صيانت از ذهنها را عرض كردم، به اين مناسبت به آقايان- برادران عزيز وزارت ارشاد- عرض مي كنم كه مسئله نظارت بر كتاب هم يك مسئله بسيار جدي است. متأسفانه وقتي گفته مي شود «نظارت بر كتاب» فوراً ذهن مستمع، سراغ سانسور نوع بد و منفي- كه همه ما آن را نفي مي كنيم- مي رود! گويا كه مثلا بحث بر سر اين است كه ما دست و پاي اصحاب فكر و انديشه و آدمهاي كارآمد فكري را ببنديم كه آقا، شما اين را ننويس، اين را ننويس! اين را چرا نوشتي؟ در حالي كه نه؛ جمهوري اسلامي محدوديتي به اين معنا در باب كتاب، مطلقاً ندارد. شاهدش هم همين صحنه كنوني بازار كتاب در ايران است... بحث بر سر محدود كردن نويسندگان و دانشمندان و متفكران و آدمهاي برجسته نيست؛ بحث بر سر جلوگيري از رهزني فكر و انديشه هاست؛ يعني ما مسئوليت مهمي در مقابل افكار مردم داريم.»(9)
8- مراقبت از دستهاي پنهان سياسي در حوزه كتاب و نشر
«ما مي بينيم در مجموعه كتاب و بازار كتاب، گاهي اوقات هدايتهاي همراه با انحراف را دنبال مي كنند؛ بخصوص سراغ مسائلي مي روند كه براي ذهنيت جامعه، براي ذهنيت كشور، چه از لحاظ جنبه هاي اخلاقي، چه از لحاظ جنبه هاي ديني و اعتقادي، چه از لحاظ جنبه هاي سياسي، زيانبخش است. انسان به وضوح مشاهده مي كند كه در بازار كتاب، در مجموعه كتاب، دستهايي فعالند؛ يك چيزهايي را وارد كنند، ترجمه هايي را به وجود بياورند، با مقاصد سياسي؛ ظاهرش هم فرهنگي است، اما باطنش سياسي است... مجموعه دست اندركاران امر كتاب- چه شما كه كتابداريد، چه مديريت كتابخانه ها، چه آن كساني كه در وزارت ارشاد مسئول اين كارند، چه خود ناشران محترم- بايد توجه كنند كه مواد تغذيه معنوي سالم و مقوي بايستي در سطح جامعه منتشر شود.»(10)
مؤسسه فرهنگي هنري قدر ولايت

1- ديدار با دست اندركاران هفته كتاب،
91/8/.1372
2- ديدار با ناشران و مؤلفان برگزيده، 7/10/.1376
3- مصاحبه بعد از بازديد نهمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، 22/2/.1375
4- ديدار با دست اندركاران هفته كتاب،
91/8/.1376
5- مصاحبه بعد از بازديد از هفتمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، 02/2/.1373
6- ديدار با دست اندركاران هفته كتاب، 03/7/.1375
7- همان.
8- همان.
9- ديدار با دست اندركاران هفته كتاب،
91/8/.1376
10- ديدار با مسئولان كتابخانه ها و كتابداران،
92/4/.1390

سيدنوفل هلال ابورغيف، مديركل وزارت فرهنگ و ا رشاد اسلامي عراق و رئيس اتحاديه ادبا و شعراي بغداد
شعر مقاومت اسلامي كشورها را به هم نزديك مي كند

در سال هاي اخير،شكل جديدي از شعر مقاومت شكل گرفته است و هر روز شاهد موج جديدي از شعر مقاومت اسلامي در آثار شاعران ايراني و شاعران منطقه هستيم . اشعاري با مضامين مقاومتي كه امروز شاهد آن هستيم ، دهه 50 تا نيمه دهه 60 در شعر فارسي با توجه به مقاومت فلسطين شكل گرفت و در حال حاضر بروز وظهور آن را در منطقه شاهديم . چندي پيش دومين كنگره شعر مقاوت بين الملل اسلامي در استان بوشهر برگزار شد.
اين كنگره با هدف بررسي و تبيين مباني علمي و فرهنگي هنري ادبيات مقاومت در ايران و جهان، شناسايي و معرفي آثار برجسته در حوزه شعر مقاومت بين الملل اسلامي، شاعران مقاومت در سطح ايران، منطقه و جهان و تعامل دو سويه و زمينه سازي براي آفرينش هاي ادبي با موضوع مقاومت اسلامي برگزار شد .
دومين كنگره شعر مقاومت بين الملل اسلامي همچون سال گذشته به همت بنياد فرهنگي روايت فتح برپا شد. شاعران ايراني و عرب زبان از كشورهاي حوزه خليج فارس به شعرخواني در زمينه ادبيات انقلاب و مقاومت پرداختند. كه با چند شاعر عرب زبان حاضر در كنگره گفت و گويي كرده ايم كه مي خوانيد :
- ويژگي شعر بيداري اسلامي از نظر شما چيست؟
مشخصات و ويژگي زيادي در شعر مقاومت اسلامي وجود دارد كه شعر مقاومت را در همه كشورها به هم نزديك مي كند. جمهوري اسلامي ايران از لحاظ فرهنگي و هنري به شعر بيداري اسلامي و مقاومت اسلامي اهميت بسيار گذاشته كه در نتيجه اين كشور سالم و پابرجاست.
از ويژگي هاي اين نوع شعر مي توان به اين موارد اشاره كرد كه؛ اولا شعر مقاومت اسلامي از منبع خاص و نابي صادر مي شود كه اين منبع از پرچم دار بزرگ اسلام، امام حسين(ع) شروع مي شود. حتي مي توان گفت آنهايي كه مسلمان نيستند با توجه به اينكه روحيه بيداري در آنهاست از نهضت و حركت امام حسين(ع) بهره مي جويند و با مستكبران و زورگويان به مقابله و قيام مي پردازند.
عنصر دوم، احساس مظلوميتي است كه در كشورها وجود دارد و اين منجر به قيام مردم منطقه مي شود. عنصر سوم، شجاعت و دلير مردي است كه در وجود انسانها موج مي زند و باعث اوج گرفتن قيام ها و تراوش بيداري اسلامي است. پافشاري و ايستادگي و مقاومت در برابر ظالمان باعث ثبات در انقلاب و نتيجه آن ها مي شود. در حال حاضر حركتي كه در جهان نمود يافته و ديده مي شود به مسئله فلسطين ارتباط دارد. تمام جهان از هر طيف و هر حزب، به مظلوميت فلسطين اذعان و يقين دارند.
- ادبيات مقاومت را در سطح منطقه و جهان چگونه ارزيابي مي كنيد؟
در حال حاضر در جهان، ادبياتي به نام مقاومت خلق شده كه فقط شامل كشورهاي مسلمان و عرب نمي شود بلكه همه كشورهاي جهان را در برمي گيرد. ما در دانشگاه هاي عراق اين نوع ادبيات- مقاومت- را تدريس مي كنيم. اين كنگره يقينا راه بيداري كشورهاي مسلمان را در منطقه باز خواهد كرد و گام هاي بسياري را در اين جهت برخواهد داشت .
- به عنوان مديركل وزارت فرهنگ و ارشاد عراق وضعيت فرهنگ و هنر كشورتان را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
در حال حاضر وزير فرهنگ و ارشاد عراق انسان برجسته و بزرگي هستند اما فشارهاي زيادي را متحمل شده است. متاسفانه اين وزارتخانه در عراق از سقوط صدام تاكنون دوستداري ندارد.
- چرا؟
اين وزارتخانه در رتبه بندي در سطح هاي پاييني قرار دارد؛ در ليست اول وزارتخانه در رتبه هاي آخرين است. وزارتخانه هاي امنيتي و تجاري در رده هاي بالا است و وزارتخانه هاي ديگر در رده هاي بعدي قرار مي گيرد.
زماني وزارتخانه فرهنگ و ارشاد عراق مي تواند به شان و ابهت فرهنگي خودش نزديك شود كه از طرف دولت عراق از اهميت و رتبه بالايي برخوردار شود.
¤ چه تبليغات فرهنگي انجام داده ايد تا اين وزارتخانه براي مردم و مسئولين مهم و جذاب جلوه كند؟
با توجه به نقص ها و كاستي هايي كه بيان كردم، اين وزارتخانه در زمينه فرهنگ سازي كارهاي بسياري در طول سال انجام مي دهد؛ از آن جمله برگزاري نمايشگاه بين المللي كتاب بود كه 33كشور در نمايشگاه حضور پيدا كردند. همچنين كنگره تئاتر و نمايش بين المللي در بغداد برگزار كرديم. بزرگداشت و سالگرد روز سينما با حضور برخي از كشورها برگزار شد كه كشور ايران در اين مراسم حضوري پررنگ داشت.
تاسيس شهر فرهنگي را در دستور كار داريم كه در اين خصوص برنامه ريزي كرده ايم كه ان شاءالله محل خاصي را در بغداد ؛ نزديكي سفارتخانه ايران در نظر گرفته ايم. اين وزارتخانه هر سال چهار نشست بزرگ شعر و شاعري به صورت بين المللي و داخلي برگزار مي كند.
سعي داريم در سال آينده 2012، نجف اشرف را به عنوان مركز تمدن اسلامي انتخاب و در سال 2013 بغداد را به عنوان مركز تمدن عربي انتخاب كنيم . من به عنوان دبير كنگره بين المللي شعر در بغداد اين مراسم را برعهده دارم.
- دستاورد اين كنگره براي شما چه بوده است؟
اين كنگره به كشورها ، اين احساس را هديه مي دهد كه مقاومت خود را در برابر استكبار تقويت كنند و كشورهايي كه هنوز به بيداري اسلامي نرسيده اند به اين امر روي آورند. به مردم عراق خواهم گفت؛ جوي كه رسانه هاي مخالف جمهوري اسلامي ايران عليه ايران ايجاد كرده اند؛ درست نيست.
خواهم گفت در جمهوري اسلامي ايران، فرهنگ دوستاني هستند كه خواستار گسترش فرهنگ و ادب به دور از مباحث حزبي و سياسي هستند.
اين احساس در وجودم شكل گرفت كه ايران كشوري مستحكم و پايدار است. شبكه هاي بسياري هستند كه مشكلات داخلي ايران را بزرگ و ايران را ضعيف نشان مي دهند؛ اما در اين كشور ديدم كه آزادي زيادي در اين كشورهست و هيچ كس نمي تواند در برابر اين مملكت مقاومت كند.
چيزي كه بيشتر از همه باعث خوشحالي من است؛ وجود شما جواناني است كه از مملكت و اصول دين تان دفاع مي كنيد و هيچ كشوري جرأت اين را ندارد كه برابر اين كشور ايستادگي و اعلان جنگ كند.
ايران حامل پرچم تمدن، فرهنگ و عقلانيت منطقي است و از فكر و ذهن خبيث و پليد به دور است. اميدوارم كشورهاي اسلامي همچون ايران اسلامي داراي فرهنگ پايدار باشند و اسلاميت را در وجود خودشان تبليغ و منتشر كنند.
- تا چه اندازه برگزاري اين گونه كنگره ها در تبادل افكار و فرهنگ دو كشور تاثيرگذار است؟
اين امر فقط به كشور ايران و عراق ختم نمي شود. در اين كنگره با دوستان ديگر كشورها آشنا شديم و اين امر مي تواند شروعي براي ارتباط بيشتر با ادباي كشورهاي ديگر باشد و پايه گذار اين مسئله ايران است.
باتوجه به وضع حاكم در ايران بر آن شديم كه مي توانيم افكار، زبان و قلم خودمان را در دفاع از مقاومت اعلام كنيم و اين كنگره باعث تقويت و استحكام روابط ميان كشورها مي شود.
¤ پيشنهادتان براي برگزاري بهتر كنگره بيداري اسلامي و مقاومت چيست؟
-براي اينكه شأن و منزلت اين كنگره بالاتر رود؛ پيشنهاد مي كنم اين كنگره با حضور اصحاب رسانه و شبكه هايي كه به هر نحوي از مقاومت دفاع مي كنند و با ايران روابط صميمانه و دوستانه اي دارند؛ برگزار شود.
¤ در آخر اگر صحبتي در باره كنگره داريد؛ عنوان كنيد:
دوستان و برگزاركنندگان كنگره شعر مقاومت بين الملل اسلامي در اجراي آن زحمت زيادي را متحمل شدند و براي جبران و قدرداني از اين زحمات پيشنهاد مي كنم اين گونه برنامه ها را در سطح گسترده اي انتشار دهند.
از خداوند خواستارم؛ شما و دست اندركاران اين كنگره را و همچنين رهبري جمهوري اسلامي را حفظ كند و در سايه حضرت مهدي(عج) مستدام كند.
شيخ فاضل عباس مخدر؛ مسئول هماهنگ كننده شعر عربي لبنان؛
عضو اتحاديه نويسندگان لبنان و عضو هيئت شعرخواني جبل العامل
«ولايت فقيه» ايران و لبنان را به هم نزديك كرده است
تعريف شعر بيداري از نظر شما چيست؟
عموما شعر مطالبي را به دوش مي كشد كه مضمون، در ابيات نگاشته است. اگر اين تعريف را درست فرض كنيم، بايد بگوييم: «مقاومت يك شعر است». خصوصا در حال حاضر، شاعر در ميان اجتماع خودش با اين قضايا زندگي مي كند و مهم ترين قضيه اي كه در اجتماع ما وجود دارد؛ «مقاومت» در برابر اشغالگري است.
به نظر من واجب است كه بگوييم؛ در حال حاضر شعر مقاومت، شعر كنوني است و بايد شعر مقاومت سروده شود.
- در حال حاضر وضعيت و كيفيت شعر مقاومت در لبنان چگونه است؟
شعر مقاومت در لبنان در حال گسترش است و تقريبا مي توان گفت شعر مقاومت خود را به منصه ظهور رسانده و اوج گرفته است.
شعرگويي احساسي طبيعي است كه در وجود انسان پديد مي آيد و شاعر فردي از اجتماع است كه در آن زندگي مي كند و طبيعي است با توجه به قريحه شعري اش مقاومت را در قالب شعر بيان كند، همچون اسلحه اي كه مبارزان و مقاومان بر ضد پليدي به كار مي برند.
در لبنان كساني هستند كه در شعر مقاومت تاثيرگذار بوده اند و اين امكان وجود دارد كه تمامي شعراي لبنان در زمينه مقاومت شعر سروده اند به جزء شاعراني انگشت شمار.
مي توان شعرايي در لبنان يافت كه به غير از شعر مقاومت در هيچ زمينه اي شعر نگفته اند. لبنان كشوري ادبي و فرهنگ دوست است و شعر نشانه فرهنگ لبنان است.
- به عنوان مديرعامل اتحاديه كتاب در لبنان آثار پايداري و مقاومت ايران را ترجمه مي كنيد؟
كتاب هايي از ايران به دست ما رسيده و ترجمه و توزيع شده اند.
قبلا هم گفته ام ارتباط با ايران و هر كشوري فقط متاثر از ترجمه كتاب نيست. در زمينه هاي مختلفي چون اعتقادي، سياسي و... با هم ارتباط تنگاتنگي داريم. موضوعي كه لبنان را به ايران متصل مي كند، مساله «ولايت فقيه» است.
- وضعيت فرهنگي و هنري لبنان را در حال حاضر بگوييد؟
كشور لبنان كوچك است و اگر هر اتفاقي بيفتد، در همه جاي آن نمود پيدا مي كند در حال حاضر ما در جنگ هستيم؛ و لبنان در گير مسائل جنگ است، حتي فرهنگ جنگ در بين مردم جاري و ساري است.
اگر زماني جنگ به اتمام برسد؛ صاحبان فرهنگ اولين كساني هستند كه در راه فرهنگ گام برمي دارند.
- با وجود جنگ و سير تحول سياسي و جريانات سياسي در لبنان، آيا فرصتي هم براي ادبيات باقي مي ماند؟
لبنان كشور آزادي است و فرهنگ بازي در آنجا حاكم است. كشور لبنان سلطه پذيري را قبول ندارد و ما زير سلطه زورگويان نمي رويم. و اگر كساني كه در لبنان در راس امورند طرفدار مقاومت باشند، امكان ندارد لبنان مرهون سلطه پذيران شود.
شعر در ميان ساير مقولات ادبي موضوعي است كه بيشترين مضامين را در برمي گيرد و در ذهن و زبان مردم آن جامعه به صورت آشكار و پنهان به چشم مي خورد. لذا وقتي مقاومت و بيداري اسلامي فكر و ذهن مردم منطقه است، خيلي دور از ذهن نيست كه مساله مقاومت مهم ترين موضوع سرايش شعر در روزگار كنوني باشد.
اسعد ابراهيم الوزير، شاعر يمني: مردم منطقه از انقلاب حضرت امام خميني(ره) درس گرفته اند
-نظرتان در مورد كنگره شعر مقاومت بين الملل اسلامي و تاثير آن در منطقه چيست؟
اين كنگره در ارتباط و تلاقي كشورهاي منطقه تاثيرگذار است. وقتي كه ايران به قضيه پايداري و مقاومت اهتمام مي ورزد؛ ملت هاي عربي احساس مي كنند جمهوري اسلامي ايران ، برادر آنهاست و در يك جبهه مقاومت و پايداري مي جنگيم و اين باعث آشكار شدن و شناخت تبليغات دروغين دشمنان منطقه خاورميانه مي شود. مردم عرب فهميده اند كه جمهوري اسلامي ايران، جمهوري حقيقي است و جمهوري اسلامي ايران از نوكران غرب و انگليس و آمريكا نيست.
مردم عرب از انقلاب حضرت امام خميني(ره) درس گرفته اند؛ و ملت هاي ديگر فهميده اند اگر مي خواهند به پيروزي دست يابند بايد از انقلاب ايران اسلامي درس بگيرند.
-در واقع شما بيداري اسلامي در منطقه را وامدار انقلاب اسلامي ايران مي دانيد؟
بله؛ انقلاب هاي عربي پيروز نشدند مگر اينكه از انقلاب ايران الگوبرداري كردند. انقلاب مصر، ليبي، تونس موفق شدند چون از انقلاب اسلامي درس گرفتند.
شعر ايران را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
مردم ايران سي سال زودتر از تمامي كشورهاي منطقه و با رهبري انساني والا چون حضرت امام خميني(ره) بيدار شده اند و انقلاب خودشان را در اين مدت نيز با زبان شعر تصوير كرده اند. اين وظيفه شعر امروز ايران است كه تجربياتش را براي مردمان امروز كشورهاي منطقه كه به بيداري اسلامي دست يافته اند؛ باز تعريف كند.
-برگزاري اين گونه كنگره ها چه تاثيري در تبادل فرهنگي بين كشورها مي گذارد؟
كنگره شعر مقاومت بر زبان موثر است چرا اينكه بسياري از عرب زبانان با زبان فارسي آشنايي ندارند و برپايي اين چنين كنگره هايي به تعميق و شناخت فرهنگي زبان ميان كشورها تاثيرگذار است.
همچنين فاصله زيادي ميان كشورهاي عربي مانند يمن و مصر با ايران وجود ندارد. شعر مقاومت در كشور يمن از زمان هاي بسيار دور وجود نداشته است اما به عنوان كاري عظيم و گسترده كمابيش در ميان مردم اين كشور وجود داشته است.
-از سابقه شعر مقاومت در يمن بگوييد؟
سابقه شعر مقاومت در يمن به زمانهاي دور برمي گردد، در كشور يمن اشعار مقاومت به صورت يك جمع و از سوي مردم قرائت مي شود تا حافظه تاريخي مردم چيزي به نام حماسه و مقاومت را از ياد نبرد و اين الگو مي تواند براي ساير كشورها نيز به كار برده شود.
سال 1998 به لبنان سفر كردم و قصيده اي براي مقاومت حزب الله نوشتم. شعر مقاومت در ابتدا به صورت فردي و انفرادي بود اما در حال حاضر همه مردم و شعرا به گونه اي در مقاومت حضور دارند.
بحث مقاومت و استمرار آن تا زماني كه ظلم وجود دارد، هست. ما مي دانيم از چه زماني ظلم در منطقه شروع شد؛ زماني كه مردم ايران از ظلم آزاد شدند به رهبري امام خميني ما هنوز با ظلم و ستم پنجه نرم مي كرديم.
كشور ايران دريك بازه زماني؛ بر ظلم، قيام كردند و به پيروزي رسيدند؛ برپايي كنگره شعر مقاومت اسلامي اين معناي بزرگ را نشان مي دهد كه جمهوري اسلامي به ملت هاي عرب اهتمام ويژه اي دارد.
آيت الله خامنه اي به مستضعفان ساير كشورها اهتمام داشتند و ياري رساندن ايشان به ملت لبنان، گواه بر اين سخن است. دعوت از ما شاعران عرب به اين كنگره به اين موضوع برمي گردد كه انقلاب امام خميني تنها براي مردم ايران نبود.
شاعران ايراني به مسائل خاورميانه آگاهي سياسي دارند
سمير مقبل، شاعر عراقي و پژوهشگر پارسي از جمله شاعراني بود كه به زبان عربي در دومين كنگره شعر مقاومت بين الملل اسلامي به قرائت شعري درباره «وال استريت» پرداخت.
- تعريف شما از شعر مقاومت چيست؟
مقاومت در اصل ايستادگي مظلوم در مقابل ظالم، مستضعف در مقابل مستكبر، آن كسي كه مورد تجاوز در مقابل تجاوزگر قرار گرفته است. مثال بارز آن، كربلاست. با اين كه ياران امام حسين(ع) كم بودند در راه آرمان مقدس اسلام «مقاومت» كردند و شهيد شدند. در نتيجه آرمانشان بعد از سال هاي طولاني حفظ شده است.
- در مورد سابقه شعر مقاومت اسلامي در عراق بگوييد!
سالهاي طولاني صدام در عراق طغيان كرد و مبارزان اسلامي را به شهادت رساند . بسياري از شاعران مهاجرت كردند و عراق در اين فاصله هاي زماني در بدترين شرايط خودش قرار گرفت. در واقع صدام براي شعرا و ادباي عراق حكم يزيد و معاويه را داشت. ما مبارزين مانند محمد باقر حكيم، شهيد صدر و تمامي شعرا در برابر صدام مقاومت كرديم و پيروز شديم. در حقيقت صدام سرنگون شد و «شعر مقاومت» پايدار ماند.
- از چه زماني شعر مقاومت شكل گرفت؟
در عراق «شعر مقاومت» از زمان امام حسين(ع) با سرايش شعر شعرا در مورد اين واقعه شكل گرفت. چون اشعار دعبل خزاعي. اما اگر در عصر حاضر را بخواهيم بگوييم؛ در اين سه الي چهار سال گذشته نمود بيشتري پيدا كرده. به خصوص در زمان حال كه آمريكايي ها كشور عراق را اشغال كرده اند.
- بيداري اسلامي در منطقه را وامدار چه جريان و اتفاقي مي دانيد؟
در خيلي از كشورها به خصوص در لبنان جوانان با ايمان با پيروزي بزرگ بر اسرائيلي ها مقاومت را در منطقه به رخ استكبارگران كشيدند. در تونس هم مي بينيد انتخابات برگزار شده است و اميدواريم تونسي ها هم به استقلال برسند. 22 روز فلسطيني ها در غزه مبارزه كردند و پيروزي حاصل شد. در حقيقت بايد بگويم بيشتر وقتها به سخنراني رهبر فقيد ايران؛ آيت الله خامنه اي گوش مي دهم؛ حقيقتاً ايشان مسائل روز را با منطق درستي بيان و تجسم مي كند. ايشان بر روي نقاط حساس و پر درد دست مي گذارند؛ رهبر به همه ما روحيه مي دهد. و من هم به عنوان شاعر بايد به مردم روحيه مقاومت و پايداري را هديه بدهم. يعني ما بايد تبادل روحيه مقاومت و پايداري را گسترش دهيم و تقويت بشويم. از فرصت استفاده مي كنم و سلام و درودم را به رهبر جمهوري اسلامي ايران، آيت الله خامنه اي مي رسانم و اميدوارم ملت مقاوم ايران پيروز و سرافراز باشند.
-نظرتان در مورد شعراي حاضر بحريني به خصوص شاعر جوان بحريني چيست؟
يك شاعر جوان بحريني در صحبت هايش روبه ملت ايران
مي گفت،ما مردم منطقه قوت قلبمان را از قوت و پايداري ايران مي گيريم، و ما تمام چشمهايمان به سوي ايران دوخته شده است اگر ايران در سلامت باشد ما هم در سلامت هستيم. خداوند در قرآن مي فرمايد: «ما مؤمنين را به پيروزي مي رسانيم». رهبر ما خامنه اي از متن قرآن صحبت مي كنند. همچنين سيد حسن نصرالله در سخنراني هاي عظيمش يقيناً با متن قرآن ارتباط دارد. ما اميدواريم بيداري اسلامي منجر به پيروزي بزرگ ملت هاي شرق و خاور و عرب شود.
- شعر امروز ايران را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
در زمان جنگ به سرودهاي ايراني با صداي صادق آهنگران از راديو گوش مي كردم و در روحيه ما نيز تأثيرگذار بود متأسفانه اين سرودها الان پخش نمي شود. در حال حاضر به اين گونه سرودهاي مقاومت و پايداري نياز داريم. اين شعرها با هنر شاعران باذوق ايراني سروده شده است.
-نظرتان در مورد شعرخواني شاعران در كنگره چيست؟
سروده هاي شاعران ايراني حقيقتاً جذاب و خوب بود. بايد گفت شعرخواني شاعران نه فقط خوب است بلكه نشان دهنده آگاهي شاعران ايراني به اخبار و مسائل كشورهاي خاورميانه است.
شاعران ايراني شعرهايي از غزه و يمن و... خواندند. در حقيقت شاعران به يك آگاهي سياسي دست يافته اند كه اين امر مهمي است.
- برگزاري اين گونه كنگره هاي ادبي تا چه اندازه به تبادل فرهنگي ميان كشورها كمك خواهد كرد.
اين گونه كنگره ها سمبل پايداري و مقاومت است. شاعران مختلف را اين كنگره در گرداگر خود آورد و همگي از مقاومت «شعر» سرودند. مقاومت تاريخچه اي كهن دارد. مقاومت و پايداري باعث مي شود مستضعفان را گرداگرد هم بياورد و الان هم زمان ترجمه «اشعار مقاومت» به زبان هاي ديگر است.
شعر «وال استريت» كه در كنگره خواندم بايد مترجمان آن را به زبان انگليسي ترجمه كنند تا احساس ما شاعران را به ديگر مردم جهان انتقال دهند.

به انگيزه شكل گيري جنبش مردمي
«وال استريت» در آمريكا: اي غرور پوك، آمريكا!

رضا اسماعيلي
باز مي بلعد...
همچنان سنگين و سرسخت و مهيب و كور
آن شب افسون جنون آيين
آن پلشتي زاده ي دلقك
شهوت آواز ستم مسلك.

مي چكد از پوزه ي ذهنش
بافه هاي مرگ
دارهايي از عطش سرشار
- وحشي و خونخوار -
از تعفن مي رسد
ازماوراي باتلاق شب
بوي زرد توطئه مي آيد از افكار نامردش
چشم شهوت سيرتش سرريز سرمستي ست
تاجر عرياني عشق است
تاجر سكس و سكوت و سكر!
در نگاهش عشق ماسيده
گيسوان او پلاسيده
هرزه گرد كوچه هاي جسم.

¤
باز مي بلعد...
هشت پاي قرن نافرجام
قرن اختاپوس!
از هراس سايه ها مي آيد انگاري
چشم هايش نبش قبر صبح
موميايي گشته ي ظلمت
بي خبراز بعثت باران
مثل خواب مرده مرداب،
در بلاهت غوطه ور يكسر
¤
اي تمدن زار بي حاصل!
زادگاه صنعت افيون
نشئه ي شب، ظلمت شياد
قتلگاه فطرت خورشيد
حيف، حرفم را نمي فهمي
شيشه ي حرف مرا سنگي
چون بدآهنگي.

اي غرور پوك آمريكا!
اي توحش، اي شب اعظم
اين تو ابليس بزرگ قرن
از نگاه شاخه هاي خويش
اين غرور كاغذي را كاش مي چيدي
چون جهان گرم طلوعي سبز و خورشيدي ست.
شب نمي ماند
ظلم زيبا نيست.

كاش مي فهميدي اي خفاش
اي توهم،
سلطه ي مغبون!
روزي از اين روزها، تنها
در غروبي زرد
مي ميري.
بعد تو، اما:
آسمان اين جهان آبي ست
باغ مي رويد
آب مي جوشد

چشمه ها جاري ست.
باز شبنم هست
روي برگ گل
زندگي زيباست
عشق،
مهتابي ست.

¤
اي غرور پوك، آمريكا!
حرف هايم را
كاش مي فهميدي، اما حيف
تو نمي فهمي!
چون كه فهم زندگي هرگز،
نيست در وسع تو اي مرداب.

اي گراز ابله پروار
گرگ آدمخوار
از نژاد آدمي بيزار

مرگ، نوشت باد
مرگ، نوشت باد.