آيا اعمال قانون جديد افزايش نرخ جرايم راهنمايي و رانندگي ضرورت دارد؟ (بخش دوم)
آموزش همگاني پليس براي رواج هنجارهاي قانوني

در يزد محور طبس واژگوني پژو 405 مرگ سه نفر از سرنشينان را به همراه داشت. خبر مي رسد سرنشين چهارم به بيمارستان منتقل شده اما شرايط جسماني وخيمي دارد. راننده اين خودرو به دليل توجه نكردن به جلو اين حادثه را رقم زد.
در جاده فيروزآباد در استان فارس هم شاهد واژگوني ديگري بوديم. كاميون بنز با چهار سرنشين واژگون شد كه متأسفانه هر چهار سرنشين در اين حادثه جان باختند. كارشناسي تصادف، خواب آلودگي راننده را علت واژگوني كاميون اعلام كرد.
در محور قصر شيرين جاده فرعي سرپل ذهاب، واژگوني ديگري رخ داد. سواري مزدا در نتيجه خواب آلودگي راننده واژگون شد و دو نفر را به كام مرگ كشاند.
خواب آلودگي، عدم استفاده از كمربند ايمني، عدم توجه به تابلوهاي راهنمايي و رانندگي، سبقت غيرمجاز، عدم توجه به هشدارهاي پليس و... از جمله شايع ترين دلايل تصادفات مرگ بار اعلام شده اند.
وقتي قبض جريمه را مي بينيم گره در ابرو انداخته و با اخمي تلخ معترض مي شويم، در حالي كه اگر نيك بنگريم مي بينيم كه قبض جريمه يك هشدار جدي و زنگ خطري براي رانندگان متخلف است كه با سهل انگاري و ناديده گرفتن قانون هر صبح دست در گردن مرگ در جاده ها آن را پشت سر مي گذارند. بالاخره بايد براي اين سرعت جنون آميز تابلو توقف و ايستي طراحي مي شد. در حال حاضر حربه جديد پليس راهنمايي و رانندگي براي مهار رانندگان متخلف قانون جديد افزايش نرخ جرايم راهنمايي و رانندگي است.
كمتر راننده اي است كه با ديدن قبض جريمه فغان و ناله اش به هوا نرود، ولي اگر تخلف از قانون نباشد، قبض جريمه اي هم نوشته نخواهد شد.
اگرچه منصفانه اش اين است كه بين نرخ جرايم و درآمد اقشار مختلف جامعه بايد تناسبي منطقي برقرار كرد، اما در اصل اين نظر كه نرخ جرايم در همه جاي دنيا يكي از محورهاي بازدارنده تخلف است، ترديدي نيست.
يكي ديگر از محورهاي اصلي بازدارنده آموزش عمومي است كه پليس راهنمايي و رانندگي هم خوشبختانه به اين مهم اذعان داشته و قدم هايي را در اين راستا به سر منزل مقصد رسانده است. هم اكنون در سطح مدارس و نيز در اماكن عمومي كه محل تجمع پيك موتوري هاست، نظير ساندويچ فروشي ها و مغازه هاي فست فود، آموزش هايي ارائه مي شود.
امكانات جاده اي را افزايش و نقص خودروها را كاهش دهيم
اظهارنظرات مردم در خصوص اجراي اين طرح بسيار متفاوت است. عده اي از مردم معتقدند كه اجراي اين طرح مي تواند در كاهش جرايم و خسارت هاي ناشي از عدم رعايت قوانين راهنمايي و رانندگي موثر باشد وعده ديگر اجراي صحيح و اطلاع رساني دقيق از جزئيات اين قانون را شرط اصلي موفقيت اين قانون مي دانند.
اما از سوي ديگر برخي از مردم با نگاهي صددرصد منفي بر اين باورند كه اجراي اين قانون و افزايش نرخ جريمه ها نمي توانند عامل بازدارنده در كاهش جرائم رانندگي باشد و اساسا هدف پليس از اجراي اين قانون دريافت پول از مردم است.
سهيل آزادپور راننده مسافركشي است كه اعتقاد دارد بسياري از تخلفات ناخواسته و به دليل نبود امكانات صورت مي گيرد و اگر قرار است واقعا براي جلوگيري از تخلفات اقدام سنجيده اي صورت گيرد، بايد نقص جاده ها و خودروها برطرف شود و نيز در كلانشهري چون تهران بر تعداد پاركينگ ها به ويژه در محل هاي شلوغ و پرتردد افزود.
اين راننده در مورد اهميت آموزش نيز مي گويد: «آموزش بيش از جريمه و تحكم مي تواند اثرگذار باشد، به ويژه آموزش صحيح قانون به اقشار مختلف زمينه ساز دوستي با هنجارها در نسل هاي بعدي خواهد شد. بنابراين دولت هر چه بيشتر بايد به اين محور تاكيد داشته باشد و رويش سرمايه گذاري كند.»
آزادپور تأكيد دارد: «نرخ جريمه ها وقتي يك شبه تا اين اندازه بالا مي كشد، فقط كمر راننده تاكسي و اقشار مستضعف خم مي شود. به هر جهت گاه نادانسته تخلفي صورت مي گيرد، اما براي من كه عايدي ام روزانه اگر خودم را بكشم به 40 هزار تومان مي رسد، پرداخت حداقل 30 تا 40 هزار تومان براي يك مورد جريمه بسيار سنگين و توانفرسا خواهد بود.»
اكبر احمدي نيز يك راكب موتورسيكلت است كه درباره نقص برخي از موتورسيكلت ها توضيح مي دهد: «بنده شنيده ام كه برخي از انواع موتورسيكلت ها در ليست سياه موتورسيكلت هاي مشكل دار قرار گرفته و توصيه به جمع آوري آنها شده است، اما درست پس از اندك زماني صاحبان شركت هاي سازنده پشت درهاي بسته جلسه گرفته و تنها با تعويض نام اين موتورسيكلت ها اقدام به فروش مجدد چنين محصولاتي داشته اند.»
وي به نمونه اي از كلاه ايمني چيني كه روي سر سرنشين عقبي موتورسيكلتش قرار دارد، اشاره كرده و مي گويد: «قانون مي گويد از كمربند ايمني در خودرو و كلاه ايمني روي موتورسيكلت استفاده كنيد، وگرنه جريمه مي شويد.
بنده كه يك كارمند ساده ام و براي كاهش هزينه هاي اياب و ذهابم از موتورسيكلت استفاده مي كنم، چطور مي توانم كلاه ايمني جنس خوب با چندين برابر قيمت كلاه ايمني چيني خريداري كنم. مجبورم براي اين كه نما حفظ شود كلاه ايمني چيني بخرم كه از لحاظ استاندارد خودش هزار و يك مشكل دارد!»
پيشگيري از تلفات جاني و مالي مردم
سردار مهري جانشين رئيس پليس راهنمايي و رانندگي كشور در پاسخ افرادي كه بر اين باورند افزايش نرخ جرايم تنها براي دريافت پول بيشتر است، مي گويد: «هدف پليس از اجراي اين طرح ابتدا ارتقاي فرهنگ ترافيك و رانندگي و به موازات آن پيشگيري از تلفات جاني و مالي مردم است. به همين دليل براي بازداشتن متخلفاني كه با تخلفات خطرساز خود آسايش را از جامعه سلب مي كنند، بايد عامل بازدارنده اي مانند جريمه هاي سنگين وجود داشته باشد.»
وي ضمنا معتقد است كه نرخ جرايم با كار كارشناسي و شرايط اقتصادي روز تعيين شده است.
سردار اسماعيل احمدي مقدم فرمانده نيروي انتظامي نيز درباره افزايش جريمه هاي راهنمايي و رانندگي مي گويد: «ديگر از اين مرحله عبور كرده ايم كه فلسفه جريمه چيست، فلسفه جريمه بازدارندگي آن است و طبيعتا همه جاي دنيا به اثبات رسيده كه هر چه هزينه تخلف بالاتر باشد، ميزان تخلف كاهش پيدا مي كند.»
وي در ادامه مي گويد: «بحث افزايش جريمه ها بحث فرهنگسازي و ايجاد بازدارندگي از انجام تخلف و تصادفات است و تلاش همه قانونگذاران كاهش تلفات جاني است. همچنين بايد به اين نكته توجه داشت كه نرخ جريمه ها در كشور ما چندين سال بود كه اصلاح نشده و عملا بازدارندگي خود را از دست داده بودند.
به عنوان مثال هر فردي كه قصد ورود به محدوده طرح ترافيك را داشت با قبول پرداخت تنها 13 هزار تومان براي ورود به طرح ترافيك وارد آن مي شد.»
تبليغات و اطلاع رساني به انحاي مختلف صورت مي پذيرد
سرهنگ عين الله جهاني معاون آموزش و فرهنگ ترافيك پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ در مورد اهميت آموزش هاي همگاني پليس راهنمايي و رانندگي توضيح مي دهد: «به اعتقاد ما آموزش و فرهنگ سازي درجهت تغيير رفتارهاي ترافيكي مي تواند در امر كاهش تخلفات و تصادفات رانندگي موثر افتاده و اثر هميشگي داشته باشد. ليكن افزايش مبلغ جريمه ها، يعني افزايش هزينه تخلفات به نوبه خود ميل به ارتكاب تخلف را به حداقل مي رساند. درحال حاضر با مرحله دوم اجراي قانون و نيز تبليغات و اطلاع رساني كه به انحاي مختلف صورت پذيرفته، شاهد اثرات آن در كاهش تخلفات هستيم. درخواست پليس از رانندگان عزيز اين است كه قانون را به عنوان سد راه خويش ندانند و پيوسته به اين بينديشند كه راه سلامتي و حفظ تندرستي آنها با رعايت قوانين و مقررات محقق خواهد شد.»
معاون آموزش و فرهنگ ترافيك پليس راهنمايي و رانندگي درباره اقدامات تبليغاتي صورت گرفته مي گويد: «بنرهاي تبليغاتي در جاي جاي شهر از جمله پرتابل ها، عرشه هاي پل ها و لم پاست ها صورت گرفته و همچنين از تلويزيون هاي شهري در امر تبليغ استفاده كرده ايم.
حضور افسران پليس در سازمان ها، نهادهاي دولتي و غيردولتي و حتي حضور در بين صنوفي كه داراي وسيله نقليه اعم از خودرو و موتورسيكلت هستند، يكي ديگر از اقدامات تبليغي صورت گرفته است.
ما حتي جمعي از افسران خود را براي آموزش به ساندويچي هايي كه پيك موتوري دارند، مي فرستيم.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا به تخلفات احتمالي افسران راهنمايي و رانندگي نيز رسيدگي خواهد شد؟ مي گويد: «ما توانسته ايم اعتماد بالاي مردم را جلب كنيم.
طبيعي است كه احتمال دارد از بين صدنفر مأمور يك نفر هم سهوا يا عمدا دچار تخلف شود، اما به طور مستمر و به شيوه هاي محسوس و غيرمحسوس دائما رفتار و عملكرد همكارانمان را تحت كنترل داريم.»
جهاني حتي در مورد افزايش سعه صدر و آستانه تحمل مأموران قانون اين نويد را مي دهد كه توسط معاونت آموزش و فرهنگ ترافيك با بهره گيري از كارشناسان و همكاران با تجربه و توانمند روانشناس و نيز اساتيد دانشگاهي به صورت مستمر كلاس هاي مربوط به رفتارهاي سازماني و چگونگي اجرا و اعمال قانون به دور از هرگونه تنش هاي حاشيه اي و بالا بردن آستانه صبر و تحمل و... برگزار مي شود.
وي مي گويد:«به همين شكل از رانندگان محترم تقاضا داريم در هنگام دريافت قبض جريمه به مأمور قانون احترام گذاشته و با سعه صدر تبعات تخلف خود را بپذيرند.»
عملكردمان بايد قانونمند، هنجارپذير و الگو باشد
وقتي قبض جريمه به دست راننده داده مي شود، دو نوع رفتار از وي سرمي زند: يا مي پذيرد و عذرخواهي مي كند و يا با توهين جواب مي دهد!
هرچه درصد افرادي كه با احترام قبض جريمه را دريافت كرده و عذرخواهي مي كنند بيشتر باشد، گواه اين است كه آموزش هاي همگاني، تبليغات پليس و فرهنگ سازي ها پررنگ تر جواب داده اند.
از سوي ديگر بايد با ديد انصاف نگريست. اگر مأمور راهنمايي و رانندگي مي خواست همه اشتباهات رانندگي افراد را در برگ جريمه ثبت كند، مطمئنا هر روز چندين دسته برگ جريمه نوشته مي شد، بنابراين رانندگان هم بايد با اين موج جديد خود را تطبيق داده و هر روز بيش از روز قبل به اصلاح خطاهاي رانندگي خود بپردازند.
هستند رانندگاني كه روزشان بدون تخلف روز نمي شود و تنها زماني به قانون روي خوش نشان مي دهند كه حضور افسر پليس را احساس كنند، بنابراين وقتي مأمور نباشد از ارتكاب هر نوع تخلفي كه در 171مورد تخلف مرسوم پيش بيني شده ابايي ندارند. اين رفتارها رفتارهاي مناسب يك شهر قانونمند نيست به ويژه اين كه ما در جامعه اسلامي زندگي مي كنيم و رفتار و عملكردمان بايد قانونمند، هنجارپذير و الگو باشد.
گزارش روز