(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


دوشنبه 16 شهريور 1388- شماره 19456
 

شميم قدر با مناجات عاشقانه و خلوص بندگي فرصتي آسماني در راه است - بخش نخست



شميم قدر با مناجات عاشقانه و خلوص بندگي فرصتي آسماني در راه است - بخش نخست

گاليا توانگر
در لحظه ملاقات محبوب، چشم ها خواب را به ياد نمي آورند. دل در تب و تاپ يك فصل عاشقي مي جوشد. شب قدر لحظه ديدار حق است و در دل مومن گل معطر ايمان شكوفا مي شود. عطر اين گل يادآور بهشت است و تا پايان عمر رستگاري در برابر حق را در روح مومنين زنده نگه مي دارد.
در حديثي از پيامبر اعظم(ص) درخصوص شب زنده داري شب هاي قدر نقل شده است كه فرموده اند: «كسي كه شب قدر را شب زنده داري كند تا شب قدر آينده عذاب دوزخ از او دور مي شود.»
در شب قدر فرشتگان به زمينيان نازل مي شوند، درهاي استغفار باز است و تقدير يك ساله انسان در اين شب رقم مي خورد. گويي فرشتگان به دل يكايك حاجتمندان و دعاگويان سرزده و بر تضرع قلبي شب زنده داران آمين مي فرستند.
امام زمان(عج) نيز همچون مهتابي به سلام ستارگان سجده كننده بر حق و حقيقت پاسخ مي فرستند و برنامه يك سال آينده هر مومني را امضاء مي كنند. «راضيم به رضايت محبوب من» مرا به خودم وامگذار.»
دريغ كه اين فرصت بگذرد و كاري نكنيم و اين سخن معروف را كه از تو حركت و همت و از خدا توفيق و بركت. به فراموشي بسپاريم.
شب زنده داري مومني مورد قبول قرار مي گيرد كه تسليم شده باشد. تسليم چه چيز؟ تسليم حقيقت زيستن كه همانا به جرگه «بندگان خدا درآمدن» است. مقام بندگي، مقام بزرگي است كه به هر خس و خاشاكي اعطا نخواهد شد.
زماني كه گل شدي، معطر شدي در برابر خورشيد حق برگ ها را گستراندي، آنگاه بنده مي شوي. بنده يعني همه چيزم از آن خداست و من را با غيرخدا كاري نيست. وقتي تو را با غير خدا كاري نيست، چه لزومي دارد براي پيشبرد كارهايت هر روز، هر لحظه دروغ بگويي؟ وقتي تو را با غير خدا كاري نيست، چه لزومي دارد براي رسيدن به خواسته هاي دنيوي به دامن هر رهگذري چنگ بزني؟ وقتي تو را با غير خدا كاري نيست، از همه حرام ها مبرا و به همه حلال ها نزديكي. پس دست هايت را با نور حق شست و شو بده و داخل شد. بسم الـ... به وادگي بندگي و مقام آدميت خوش آمدي.
چه چيز را طلب كنيم؟
محمد بن مسلم از امام باقر(ع) درباره علامت شب قدر پرسيد، پس امام(ع) فرمودند: علامت ليله قدر اين است كه بوي خوشي از آن پخش مي شود. اگر در سرماي زمستان باشد، گرم و ملايم مي شود و اگر در گرماي تابستان باشد خنك و معتدل و نيكو خواهد شد.
علامه طباطبايي نيز در مورد علائم شب قدر مي گويند: «روايات در معني و خصايص و فضايل شب قدر بسيار است. در بعضي از آن روايات علامت هايي براي شب قدر ذكر كرده اند از قبيل اين كه شب قدر، صبح آن شب آفتاب بدون شعاع طلوع مي كند و هواي آن روز معتدل است.»
حجت الاسلام رمضانعلي يك كارشناس فرهنگي با تأكيد بر اين كه شب قدر، بهترين زمان براي توبه كنندگان است، مي گويد: «اگر مي خواهيد به خدا نزديك شويد، در شب قدر شب زنده داري داشته باشيد. آنهايي كه دارا هستند در اين ايام مبارك دستگير نيازمندان باشند تا رحمت الهي بر زندگي شان نازل شود. آنهايي هم در طبقه متوسط اجتماع قرار مي گيرند، صدقه كوچكي در حد وسع و توان خود خرج بينوايان كنند. شب قدر لحظه مناجات و استغفار و طلب حاجت است. قرآن در اين شب مبارك نازل شده و ظاهرا مراد به قدر، تقدير و اندازه گيري است. خداي تعالي در اين شب حوادث يكسال بعد يعني از اين شب تا شب قدر سال آينده مقدر مي كند؛ زندگي، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و... همگي در اين شب براي يكايك افراد مقدر مي شود.»
از وي سؤال مي كنم: آيا مي توان با دعا و استغفار آن چه را كه به زيان مقدر شده، تبديل به خير كرد؟ وي پاسخ مي دهد: «عشق سراسر درد است. بنده اي كه به درگاه خدا سجده كرده، همه چيز را جز خير نمي بيند. آيا عاشقي بي رنج ديده ايد؟ چرا اكثر ما خيال مي كنيم حوادث تلخ زندگي مان جز رنج و زيان نيست، درحالي كه خدا گاه به بنده اش تلنگري مي زند براي بيداري و گاه تلنگري مي زند كه مقام معنويتش از يك پله به پله بعدي ارتقا پيدا كند. اين طور نباشد كه در شب قدر و براي شب زنده داري مان نعوذبالـ... خدا را ملزم به دادن نعماتي كنيم و اگر داده نشد، مأيوس از اصحاب شيطان باشيم. استغفار كنيد و آن چه را كه به صلاحتان است بطلبيد، البته كه در خيلي از موارد تقدير انسان به واسطه توبه و مناجات به گونه ديگري رقم مي خورد. داستان زندگي آزادمردي چون حر را به ياد بياوريد. به همين خاطر است كه وقتي از پيامبر اكرم(ص) پرسيدند: در شب قدر چه چيز را طلب كنيم؟ فرمودند: عافيت و عاقبت به خيري.»
تغيير مقدرات ممكن است؟
اگر از شما بپرسند كه مهمترين شب زندگي تان كدام است، بي شك اكثر آدم ها شب تولد خود، شب ازدواج و يا شب تولد فرزندانشان را به عنوان مهمترين شب زندگي شان عنوان مي كنند. صديقه
آل اسحاقي طلبه جوان در باب اهميت شب قدر مي گويد: «در اهميت اين شب همين بس كه خداوند متعال يك سوره اختصاصي درباره اين شب نازل فرموده است. در اين شب از لحاظ تاريخي نيز اتفاقات مهمي رخ داده، نظير رهايي قوم بني اسرائيل از فرعون و نيز نزول مائده آسماني بر مسيح(ع) و حواريون. اما تأثير شگرف شب قدر به گونه ديگري معنا مي شود، اين شب اساسا شب تحول و دگرگوني است. چه شبي مي تواند مهمتر از شبي باشد كه به ناگهان بر پايه يك تصميم عظيم از وادي جهل به وادي نور درآئيم؟ اين شب، شبي است كه به همه روزها و شب هاي زندگي ما معنا مي دهد و اگر از آن بهره نبريم در دام جهالت ها مي سوزيم و گويي هرگز تولدمان، ازدواجمان و زندگي مان معنايي نداشته است!»
آل اسحاقي در پاسخ به اين سؤال كه آيا مي توانيم تقديرمان را به سمت خير تغيير دهيم، مي گويد: «در بحث هاي فلسفي و مذهبي به تفصيل علما كوشيده اند به اين سؤال كه ذهن خيلي از افراد را به خود مشغول داشته، پاسخ مناسبي بدهند. ليله القدر و كلمه قضا و قدر در اين مباحث دائماً كنار هم آمده اند.
شب همواره در عرفان و مذهب فرصت مناسبي براي خودسازي معنا شده است. در حقيقت روز بازتاب آن چيزي است كه در شب دريافت كرده ايم. معنويتي كه در شب به روح تزريق مي شود در طول روز بازتابش در تعاملي است كه با ديگران داريم.
قدر به معناي ارزش و ميزان اندازه گيري است و قضا هم به معناي حكم قطعي و جبري مي باشد. خداوند كه بي نهايت است مي تواند برنامه هر موجودي را از كلان تا ريز پيشاپيش دانسته و برايش مقدر كند،اما اگر اين برنامه قضا و جبر مطلق باشد پس ارزش ثانيه هاي زندگي چگونه تعريف مي شود؟ تلاش آدمي كجا معنا پيدا مي كند؟»
اين طلبه جوان پس از مكث كوتاهي ادامه مي دهد: «درست است كه يك دفعه در شب قدر كل برنامه يكسال آينده مان بر ما مقدر مي شود، درست مثل اين كه قرآن دفعتاً در اين شب بر پيامبر اكرم(ص) نازل شد، ولي روزها و شب هاي ديگر عمر نيز باز هم فرصت هايي دست مي دهد كه بلكه بتوانيم با دعا و عمل خير اين تقدير را به سمت خوبي ها تغيير دهيم. پس تلاش آدمي از شب قدر امسال آغاز و تا شب قدر سال آينده ادامه مي يابد و در اين بين چه بسيار قضا و قدرها كه تغيير كرده اند و چه بسيار قضا و قدرهايي كه از ديد محدود ما به خواست ما نبوده و در انتها معلوم مي شود كه به صلاحمان بوده است. مهم اين است كه تلاش ما در جهت آمادگي روح مان براي دريافت نزولات الهي ادامه داشته باشد. هرچه روح بسط بيشتري پيدا كند، به همان ميزان ظرف دريافت نعمات و نزولات الهي براي او بيشتر خواهد شد. آنچنان كه روح پيامبراكرم(ص) داراي چنان فضيلتي بود كه توانست تمامي آيات قرآن كريم را در يك شب دريافت كند.»
معنويت، دارويي براي آرامش روح
انسان امروز در حلقه اي از تشويش و اضطراب به اسارت درآمده است. مشاوره ها، جلسات روانشناسي، داروهاي مهاركننده تشويش هاي روحي و... به تجربه ثابت شده هيچ يك تأثير معنويت و نزديكي به خدا را ندارند.
مهدي باقرزاده مشاور خانواده توضيح مي دهد: «درگاه الهي آغوش امن براي همه رستگاران است. اگر به اين نقطه برسيم كه «نخواستن» محور رهايي و رستگاري است، به مرزهاي آرامش و فراغت روح دست پيدا مي كنيم. نخواستن هرچيز غير از خدا مرحله اي است كه انسان را به اهداف كلان تري رسانده و از تشويش هاي زندگي روزمره دور مي سازد.»
وي به برگشت به ريشه ها تأكيد كرده و مي گويد: «به اين فكر كنيد كه آخرين بار چه زماني بوده كه تنها به نيت عمل خير فعل خير و كمكي را انجام داده ايم؟ خانم ها و آقاياني كه حرص پول و زمين و خانه و ماشين را داريد، خودتان را روي صندلي زندگي رها كنيد و قدري نفس بكشيد! چه قدر در طول روز مراقبيم كه همه ما را انسان خوبي بپندارند و قبولمان كنند؟ به راستي قبولي در نزد غيرخدا و رد شدن در نزد خدا چگونه مي تواند آرامش بخش باشد؟ در زندگي خودتان باشيد. به افق هاي بالاتري دست پيدا كنيد، وگرنه اين اهداف مادي دم دستي را كه خيلي از مردم به دست آورده و آخر سر هم در جهالت رخت سفر بسته اند. فرصت كوتاه است. به فرموده حضرت علي(ع) طوري زندگي كنيم كه گويي اين شب و اين روز، لحظه آخر است.»
اين مشاور خانواده ادامه مي دهد: «در شب قدر به فكر تضرع و استغفار مي افتيم و دربه در به دنبال آرامش روحي هستيم. بايد آن چه را كه از اين سفره معنوي برمي داريم، غذاي روحمان در تمام ايام سال كنيم. اين طور نباشد كه روزهاي عزيزي را به عبادت سطحي و بدون تفكر بپردازيم و مابقي ايام سال از نو در دام تشويش ها و اضطراب هاي دنيوي گير بيفتيم.»
باقرزاده به دور كردن كينه ها از روح، آشتي و صميميت، جمع هاي معنوي و جويا شدن از احوال يكديگر و دستگيري از نيازمندان تأكيد كرده و همه اين حركت هاي خوب را كه ماحصل شب زنده داري و معنويت رمضان است، زمينه ساز آرامش و تعالي روح مي داند.
فرصت ها چون ابر در گذرند
در آن ساعات شب به شوق محبوب خواب را از چشمانمان دور كرده و به مجلس دعا و نيايش درمي آييم.
مريم صفري دانشجوي الهيات مي گويد: «حتماً پتانسيل اش را داشته كه دعوت شده است و خوشا به حال دعوت شدگان! گويي عشق از هر دريچه بر روح مؤمن سرك مي كشد و او را به سمت «اناالحق» شدن مي كشاند. آنچنان كه حلاج بر سر دار جز خدا نمي ديد و جدايي از دنياي مادي برايش سهل ترين كار بود.»
وي به بركت جمع هاي معنوي ماه رمضان اشاره كرده و مي گويد: «خيلي از سردرگمي هاي دنياي جواني در همين جمع ها و شب زنده داري هاي معنوي محو مي شود و جايش را به پختگي و وسعت انديشه مي دهد. انسان هدفمند از هر فرصتي براي سازندگي استفاده مي كند. هدف از زندگي تنها خوردن و خوابيدن و رفع نيازهاي غريزي و داشتن مقام مادي نيست. بايد فكرهاي بالاتري را جايگزين فكرهاي دم دستي كرد و حالات روحي را ارتقا بخشيد. تحقق اين هدف بويژه براي قشر جوان از اهميت بسزايي برخوردار است.»
صفري با اشاره به خاطرات دانشجويي اش مي گويد: «در خوابگاه خيلي از شب ها دانشجويان تا صبح بيدارند و به خنده و شوخي و خداي نكرده غيبت مشغول مي شوند. بايد يادآوري كرد كه فرصت خيلي اندك است، چرا به اين شب زنده داري ها جهت ندهيم؟ حتي در طول سال هم مي توان شب هاي جواني را به جمع ها و بحث هاي سازنده معنوي اختصاص داد. درمورد كتابي صحبت كرد، خاطره و تجربه اي را منتقل ساخت و يا مناجاتي دست جمعي به درگاه خدا داشت.»

 

(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14