زندگي در دنيايي از تشعشعات
معاون فني مركز سلامت محيط كار وزارت بهداشت در خصوص ضرورت افزايش سطح آگاهي مردم با كليات بهداشت پرتوها مي گويد : درمحيطي سرشار از احتمال آسيب هاي ناشي از انرژي هاي پرتوي طبيعي و مصنوعي، سطح آگاهي عمومي جامعه ما در برابر واقعيت هاي اين امواج و راهكارهاي كاهش آسيب هاي اجتناب ناپذير آنها بسيار پايين است و افزايش اطلاعات كلي جامعه درحوزه بهداشت پرتوها بايد به عنوان ضرورتي جدي مورد توجه قرارگيرد.
مهندس علي گوراني با بيان اين كه انسان دردنيايي از تشعشعات زندگي مي كند كه در طول شبانه روز به صورت طبيعي و مصنوعي مقدار زيادي از اين تشعشعات را دريافت مي كند، گفت: تشعشعات شكلي از انرژي هستند كه به دو دسته يونيزان ها و غير يونيزان ها تقسيم مي شوند. يونيزان ها مانند امواج راديولوژي، راديوتراپي، و پزشكي هسته اي، آن دسته از تشعشعاتي هستند كه مقدار انرژي آنها به حدي است كه مي تواند باندهاي شيميايي بافت هاي بيولوژيكي را بشكند.
به گفته وي، انرژي پرتوهاي غيريونيزان درحد پرتوهاي يونيزان نيست و توان شكستن باند شيميايي بافت بيولوژيكي بدن را ندارد و در مجموع آسيب هاي خفيف تري را به بدن وارد مي كنند. پرتوهاي يونيزان و غيريونيزان هر دو در طيف امواج الكترو مغناطيس هستند اما، معمولاً عموم مردم تنها غيريونيزان ها را شامل امواج الكترو مغناطيس مي دانند. به عبارت ديگر الكترون ها با حركت خود ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي به وجود مي آورند كه بسته به شدت اين ميدان ها، بدن در صورت قرارگرفتن درمعرض اين پرتوها از آنها تاثير مي پذيرد؛ چرا كه انسان موجودي بيولوژيكي است وهرچه جذب انرژي در بدن از يك ميزاني بيشتر شود، قطعا بدن از آن متاثر مي شود.
وي،از اشعه ماوراء بنفش، مادون قرمز، امواج راديويي، امواج RE (راديو فركانس ها) به عنوان پرتوهاي غيريونيزان نام برد و گفت: هرچند انرژي اين دسته از پرتوها پايين است اما اگر با توان زيادي ساطع شوند مي توانند عارضه هايي را ايجاد كنند كه عمده ترين عارضه آنها توليد حرارت در سطح بدن است. بر اين اساس بافت هايي از بدن كه به حرارت حساس ترند در قبال اين پرتوها درمعرض خطر بيشتري قراردارند.
به گفته مهندس گوراني، بافت هايي به حرارت حساسند كه گردش خون در آنها كند باشد. به عنوان مثال بافت چشم از آنجا كه از عروق خوني كمتري برخوردار است، گردش خون كمتري هم دارد و با توجه به اين كه حرارت ايجاد شده ناشي از تابش امواج غيريونيزان درچشم، دير هنگام از بين مي رود، احتمال اين كه بافت چشم دچار آسيب شود نسبت به ساير بافت هاي سطحي بيشتر است. برهمين اساس است كه ايران در گروه كشورهايي است كه بيماري «آب مرواريد»، سرطان پوست و پيرپوستي زود رس در آن بالاست و سرطان پوست حدود 5/15درصد سرطان ها را شامل مي شود. اين عوامل از آنجا ناشي مي شود؛ چرا كه پرتوها و همچنين حفاظت بدن درمقابل پرتوها از جمله نور خورشيد به خوبي به مردم آموزش داده نشده است.
وي با بيان اين كه درمورد امواج راديويي و تلويزيوني هم اين مشكلات وجود دارد با ابراز نارضايتي از عدم اطلاع رساني كافي در زمينه حفاظت بدن درمقابل اين امواج گفت: مردم اطلاع كمي از انرژي هاي ساطع شده از گيرنده ها و فرستنده هاي امواج راديويي مانند دكل هاي تلفن همراه، ديش هاي ماهواره اي، دكل هاي FMو... دارند يا حتي كمتر پيش مي آيد افراد به مكانيزم عملكرد فر مايكروويو درمنازل توجه كنند.
مهندس گوراني برخي اظهار نظرها مبني بر سرطان زا بودن مواد غذايي كه درمايكروويو طبخ مي شوند را فاقد اساس علمي خواند و دراين باره گفت: سرطان پديده اي مولتي
فاكتو ريال است و عوامل زيادي دست به دست يكديگر مي دهند تا سرطان را بوجود آورند؛ اما هر پديده اي مي تواند تشديد كننده بيماري سرطان باشد. مايكروفر جايگزين مناسبي براي پخت سنتي است؛ اما به اين مفهوم نيست كه هيچ ايراد و محدوديتي ندارد. بايد محدوديت هاي اين دستگاه به خوبي به مردم آموزش داده شود. از طرف ديگر در دنياي واقعيات، هر وسيله اي در كنار مزاياي خود معايبي هم دارد؛ بنابراين جامعه بشري بايد هر وسيله اي را به نحوي به كار گيرد كه از سودمندي هاي آن بيشتر بهره گرفته و عوارض آن را به حداقل برساند. اين در حالي است كه متأسفانه در كشور ما الزامات بهره برداري صحيح تكنولوژي به مردم آموزش داده نمي شود.
خطرات لامپ هاي كم مصرف
براي سلامت بدن پس از شكسته شدن
پروتكل جمع كردن لامپ هاي كم مصرف هنگام شكستن، به مردم آموزش داده شود
وي در ادامه به لامپ هاي كم مصرف به عنوان يكي از منابع امواج غيريونيزان اشاره كرد و اين لامپ ها را نسبت به لامپ هاي رشته اي ارجح دانست و گفت: اگرچه بايد اين لامپ ها حتما جايگزين لامپ هاي رشته اي شوند اما نحوه استفاده و بهره برداري از اين لامپ ها به منظور كاهش خطرات احتمالي استفاده غيرصحيح بايد به مردم آموزش داده شود، بايد متوجه بود كه لامپ هاي كم مصرف كاملا با لامپ هاي رشته اي متفاوت هستند. لامپ هاي فلورسنت فشرده و كم مصرف نبايد شكسته شوند؛ چرا كه اين مكانيزم توليد نور در اين لامپ ها با استفاده از تحريك الكتريكي بخارات فلز سنگين جيوه است. پس اگر اين لامپ ها شكسته شوند بخارات جيوه آزاد مي شود بنابراين بايد مردم آموزش ببينند كه اين لامپ ها حتي الامكان شكسته نشوند و اگر هم شكسته شد مردم بدانند چطور لامپ شكسته شده را جمع آوري كنند كه خطرات كمتري متوجه آنها شود. (جيوه جزو فلزات سنگين است و فلزات سنگين براي همه افراد پرخطر است اما براي مادران باردار، جنين و كودكان خطرات بيشتري دارد.)
وي با انتقاد از اطلاع رساني ضعيف در رابطه با امواج و نحوه محافظت از بدن در برابر آنها، گفت: با خيز بشر براي استفاده از انرژي تشعشعات، به نظر مي رسد بايد انقلاب رسانه اي هم اتفاق افتد و تشعشعات به خوبي به مردم معرفي شوند؛ چرا كه افراط و تفريط در هر شكل از انرژي انسان را متضرر مي كند.
بهداشت ميدان هاي الكترومغناطيسي به مردم آموزش داده شود
شدت ميدان مغناطيسي يك سشوار، كمتر از يك دكل برق نيست
مهندس گوراني با اشاره به بهداشت كاربري انرژي هاي هسته اي و امواج الكترومغناطيس در دنيا گفت: دنيا معتقد است كه بايد بهداشت ميدان هاي الكترومغناطيس را به مردم شناساند. به عنوان مثال مردم بايد بدانند شدت ميدان مغناطيسي كه يك سشوار روشن در اطراف سر ايجاد مي كند كمتر از يك دكل برق نيست. يا يك كودك نبايد اطراف ماشين لباسشويي روشن به دليل ايجاد ميدان مغناطيسي شديد، قرار داشته باشد. همچنين عموم جامعه بايد بدانند كه تلويزيون يك منبع مولد اشعه است، بنابراين چگونگي حفاظت از اين اشعه ها بايد آموزش داده شود.
وي گفت: براساس ذرات الكترون، دو ميدان الكتريكي و مغناطيسي در اطراف مسير حركت الكترون ايجاد مي شود كه اگر انسان در اين ميدان ها قرار گيرد، انرژي اين ميدانها به بدن وي منتقل مي شود. بسته به اين كه اين الكترون در چه سيستمي به كار گرفته شده باشد شدت اين ميدان ها متفاوت است. هر چه شدت ميدان ها بيشتر باشد بدن انسان بيشتر در معرض خطر قرار مي گيرد.
معاون فني مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت با اشاره به اصل ALARA (به حداقل موجه شدني رساندن) در دنيا در رابطه با محافظت بدن از تشعشعات طبيعي و مصنوعي اشاره كرد و گفت: براين اساس تا حد امكان بايد پرتوگيري بدن كمتر شود. در اين زمينه بايد سه اصل رعايت شود؛ ابتدا آن كه تا حد امكان فاصله از منابع اشعه كاهش يابد زيرا انرژي تشعشعات به نسبت عكس و مجذور فاصله كم مي شود. بنابراين هر چه فاصله از منابع مولد اشعه بيشتر باشد مطلوب تر است.
وي به كاهش زمان پرتوگيري در اصل ALARA اشاره كرد و افزود: بر اين اساس نيز لازم است تا حد امكان منابع مولد اشعه را شناخته و زمان در معرض قرارگيري را كوتاه كرد. سومين مسئله نيز ايجاد حفاظ در برابر منابع مولد اشعه است. به اين ترتيب زماني كه نمي توان فاصله و زمان را رعايت كرد بايد ميان بدن و منبع مولد اشعه مانعي ايجاد شود تا انرژي به بدن منتقل نشود. اين مانع براي اشعه هاي مختلف، متفاوت است. به عنوان مثال در راديولوژي بايد سرب كوبي شود؛ چرا كه سرب مي تواند اشعه X را كاهش دهد.
وي در ادامه با تاكيد بر آن كه هر وسيله اي كه تمركز انرژي را سبب شود، پرخطرتر است، ادامه داد: به عنوان مثال موبايل، امواج پراكنده در فضا را جذب مي كند و اين امواج را در يك قسمت بدن متمركز مي كند كه طبعا آن قسمت از بدن با عارضه بيشتري مواجه مي شود.
مهندس گوراني در پايان با تاكيد بر لزوم آشنايي مردم با كليات بهداشت پرتوها، در گفتگو با ايسنا افزود: لازم است كه با آموزش هاي ارايه شده، مردم حتي الامكان خود را در معرض خطر پرتوها بويژه انرژي هاي تمركز يافته قرار ندهند؛ چرا كه انرژي تمركز يافته مي تواند مشكلاتي را به دنبال داشته باشد.
بنابراين لازم است افراد ابتكاراتي انجام دهند كه مانع از برخورد انرژي متمركز به بدن شوند؛ چرا كه همان انرژي در صورت پراكنده شدن در سطح بدن، طبعا كمتر مشكل ايجاد مي كند.
|
