ساز شورانگيز مسافرت هاي تابستاني نواخته شد

زنگ شورانگيز و شادماني مسافرت هاي تابستاني در فضاي خانواده ها و محيط هاي كاري هنگامي به صدا درمي آيد كه هنوز جوهر قلم امتحانات آخر سال مراكز آموزشي- تحصيلي روي انبوه بي شمار اوراق امتحاني خشك نشده و هنوز هرم آفتاب و گرماي طاقت فرسا بر تابه شهر 6-5 ميليوني ماشين و موتور نتابيده و آسفالت نرم خيابان ها جاي پاي شهروندان را ثبت نكرده است.
سفر، ميزان الحراره تعادل تنش هاي روزمره زندگي و حس دلپذير آرامش روان است. حتي بايد گفت در زندگي متعادل و آرامش بخش، سير و سفر يك نياز پويايي انديشه و معرفت شناختي معنوي از شناسنامه ديگر همنوعان و آموزه هاي تجري از كردارها و فرهنگ هاي ديرينه تا زمان حضورمان است.اين سير و سياحت ها و شناخت ها، به نوعي توازن روحي و فكري هر انسان سلامتگراي خوش ذهن را نيز پايدار مي كند؛ فكر خسته و روان مشوش، دوست تندرستي نيست و سفر، نسخه طراوت بخشي انسان است.
تجارب سفر؛ هوشمندي بيشتر انسان
دانشجوي مقطع دكتراي برق دانشگاه تهران، درباره هدف و تأثير و ره آور مسافرت اولين جمله اش اين است: «95درصد ايران را سفر و گردش كرده ام...» كنار گوشم صداي بلند يك نفر بغل اتوبوس در محوطه پايانه، مسافران اصفهان را فرا مي خواند...»
از «وهاب زاده» كه جزو مسافران اصفهان است، پيش از آن كه به پاسخم جواب كامل بدهد مي پرسم آن همه سفر مربوط به رشته تحصيلي اش است؟ با خنده اي كوتاه و بي صدا، دليل ايرانگرديش را همراهي با دوستي كه در بخش گردشگري فعاليت مي كرده است ذكر مي كند. او از رهگذر سير و سياحت ها با مرام، كردار، نحوه داد و ستد و ارتباطات مردمي، وضعيت شهري و فرهنگي قشرهاي هموطنان آشنا شده است. مي گويد مسافرت فوايد زياد دارد، يكي از آن ها تجربه و آموزندگي در شرايط مختلف زندگي است «بسيار سفر بايد تا پخته شود خامي.» مي گويم: صوفي نشود صافي تا در نكشد جامي- مي گويد: همينطور است. در سفر انسان وقتي با سرزمين ها، موقعيت آب و هوايي و آداب مردمان مختلف آشنا مي شود فكرش بازتر مي شود. آموزه ها در ذهن، درس و زندگي زياد مي شود. تجارب به دست آمده از ديدارهاي مردمي و آثار تاريخي و... باعث هوشمندي بيشتر انسان مي شوند.»
حال و هواي انسان عوض مي شود
يك راننده اتوبوس مسافربري اگرچه حرفه اش پياپي سفر كردن است در همين حال، چند روز فرصت برون رفت از مسيرهاي كار و دور شدن از پيچ و خم هاي متعارف طبيعت ادامه زندگي و مسافرت و گردش آزاد شخصي را سبب آرامش ويژه فكري و شگفتي هاي آثار باستاني و فرهنگ گذشتگان مي خواند.
«بابايي» با بيش از ده سال سابقه رانندگي معتقد است مسافرت هاي تفريحي حال و هواي روحي و فكري انسان را عوض مي كند. يك سفر 5يا 10روزه و دور بودن از مشكلات معمولي زندگي آدم احساس آرامش خيال مي كند و طي سفر و تفريح فرصت مي كند با فرهنگ هاي بومي، ديدن آثار باستاني و نوع زندگي ديگران آشنا شود. دقت و تأمل در هنرهاي معماري و فرهنگي، چگونگي تهيه وسايل و حمل ونقل و كاربرد مصالح ساخت و سازهاي تاريخي صدها سال پيش، از فوايد گشت وگذار در نقاط مختلف كشور است. با اين حال خيلي از افراد مسافر در جريان سفر به دنبال آشنايي با نكاتي ظريف تر در بافت و ساخت بناها و طرح و نقش ها هستند، بعضي افراد هم در مسافرت بيشتر به فكر استراحت و خوردو خريدها هستند.» بخش ديگر صحبت اين راننده از سفر، تجربه آموزي است و اعتقاد دارد تجارب و آموختگي هاي مسافرت در زندگي صددرصد مؤثر هستند. وي مي گويد: «ما كه راننده هستيم در همين رفت و آمد ها و ديدن هاي كوتاه مقطعي كم و بيش با آداب و رسوم مردمان در شهرهاي مختلف نيز آشنا مي شويم. همين شناخت ها روي فكر اثر مي گذارند.» از او مي پرسم، با اين توضيحات، در فرصت هاي تعطيلي با خانواده تان سفر مي كنيد؟ مي گويد: «با خانواده هم به سفر مي رويم.»
«يونس دلاوري» دانشجوي سال آخر فيزيك، عازم سفر به مقصد دانشگاه در همدان است. او درباره مزيت هاي سفر مي گويد: «انسان در سفر احساس خوب سبك شدن مي كند و روح و جسم آدم از استرس ها رها مي شود. سفر سبب آشنايي با آداب، رسوم و فرهنگ مردمان در شهرها مي شود. كلاً شناخت خوي مردم، محيط زندگي و رفتارها در جريان سير و سياحت تجربه مفيد زندگي مسافر مي شود.»
«سفر يعني فرصت طلايي» اين را فروشنده بليت يك شركت مسافربري مي گويد و سپس به همين جمله كه روي يك صفحه منقش نوشته شده است اشاره مي كند بعد هم مفهوم «طلايي» را «آدم در سفر تجربه مي آموزد» مي داند. «گل محمدي» فرزند پدري سواد نياموخته است كه، تمام سرزمين ايران را گشته و سير و سياحت ها، سطح ديد و روحيه اش را بالا برده و تجربياتش را به اعضاي خانواده از جمله اين فرزندش منتقل مي كرده كه تا حدودي اثرگذار بوده است.
از او سؤال مي كنم شما كه سروكارتان با مردم متقاضي بليت سفر است و متأثر از آن پدر اهل مسافرت، چقدر به سير و سياحت مي پردازيد؟ مي گويد: «تنها كم، بيشتر با خانواده ام مسافرت مي كردم. در هر صورت تأثير سفر روي روحيه انسان بسيار عالي است. سعي مي كنم در جريان سفر از اماكن تاريخي- باستاني ديدن كنم، با اقوام مختلف در جغرافياي گشت وگذار باب دوستي باز مي كنم. هرجا گردشگر خارجي مي بينم تا حد امكان راهنمايي و كمك شان مي كنم.» وي تأكيد دارد مردم در هر شهري به توريست ها به عنوان ميهمان احترام مي گذارند و نسبت به آنان رفتار مهربانانه دارند.»
فرصت را غنيمت بشماريم
سفر آزموده كند مرد را
هم از دل براند غم و درد را
سفر همه اش ولخرجي و همان خورد و خواب و شتاب كار و... نيست با يك برنامه ريزي مشورتي با اهل و عيال و يك جهش همت عالي مي توان يك آب و هواي تازه اي را استنشاق كرد.
مسافرت نسخه تسكين اعصاب و پرواز رؤيايي در آسمان استراحت است. تا از خانه و ديار بيرون نرويم، زندگي همين است و همين رنگ و تكرار و تكرار. پاي به جاده بگذاري سهل و ناآگاه ذهن و روح همچون پرنده اي در قفس بوده، بال مي گشايند در گستره سبزه زارها، تپه ماهورها و شناور در امواج رودخانه. احساس سبك شدن مي كنيم و حتماً اغلب اين كه: چرا كوتاهي مي كنيم و در طول سال و تابستان اين پا آن پا مي كنيم كه مثلاً سفر «مايه» مي خواهد، يا كار فرصت نمي دهد و هزارتاي اگر و مگر... بهار گذشت، همچنان كه عمر مي گذرد، تابستان زندگي را دريابيم...
مديرعامل سازمان پايانه هاي شهر تهران با اشاره به تشكيل ستاد سفرهاي تابستاني مي گويد: «به منظور ارايه خدمات نوين و بهتر براي مسافر از بدو ورود تا پايان خروج از پايانه ها برنامه ريزي هاي گسترده كرده ايم. اين برنامه ها از پانزدهم خرداد تا پايان شهريور ماه ادامه خواهند داشت.»
وي مي گويد: «سالانه هفتاد ميليون مسافر از پايانه هاي چهارگانه تهران: بيهقي، غرب، شرق و جنوب با هشت هزار اتوبوس توسط يازده هزار راننده جابه جا مي شوند.»
تهيه بليت با «اس.ام.اس»
«مهندس ولي آذروش» درخصوص تسهيلات تهيه بليت اظهار مي دارد: «در جهت آرامش و كاهش تنش ها، با راه اندازي فروش اينترنتي بليت، بازار سياه ديگر نيست. كساني كه دسترسي به اينترنت ندارند با مراجعه به مراكز و شركت هاي مسافربري و يا در پايانه ها بليت موردنياز خود را تهيه كنند. خوشبختانه اخيراً هم به طريق «اس.ام.اس» از شركت هاي تعاوني مسافربري مي توانند بليت تهيه كنند.» وي سپس با بيان اين كه پايانه محل آرامش، آسايش و رفع استرس ها به لحاظ صرف وقت در پايانه ها و در طول راه مقصد است و نيز اين كه سالانه هفتاد ميليون نفر در پايانه هاي شهر تهران و هفتصد ميليون نفر طي يك سال در پايانه هاي كشور جابه جا مي شوند، مي افزايد: «بنابراين همانطور كه اشاره شد براي مسافر از بدو ورود تا خروج برنامه داريم. خط مشي مديريتي در همه پايانه هاي تهران، ايجاد و گسترش فضاهاي سبز و آبنماها، تسهيلات فرهنگي و رفاهي براي همه سنين است.»
وي در توضيح بيشتر پيرامون برنامه ريزي ها و چگونگي ارايه خدمات به مسافران در طول تعطيلات تابستاني، يك سري كارهاي تجهيزاتي، رفاهي و فرهنگي را مطرح مي كند از جمله احداث «اتاق مادر و كودك»، احداث خوابگاه براي رانندگان، تجهيز اتوبوس به كمك هاي اوليه در طول سفر و ايجاد واحد معاينه فني است. پس از گفت وگو، در فرصت ديگري كه براي ادامه تهيه گزارش به پايانه غرب مي رويم و به اتفاق مسئول دفتر مدير پايانه از نزديك سرويس هاي مذكور مشاهده مي شود. نمي توان تأثير اين اقدامات را در تأمين آسايش و امن تر شدن حال مسافر و راننده در چرخه خدماتي و رفاهي را ناديده انگاشت. احداث «اتاق مادر و كودك» در طبقه فوقاني سالن بزرگ پايانه شامل دو قسمت، يك اتاق مبلمان مدرن و تجهيزات مناسب سرگرمي كودك و يك اتاق همجوار مجهز به چند سرويس دستشويي است. مادر براي تغذيه كودك و يك استراحت كوتاه مدت از اين محل استفاده مي كند. سوي ديگر طبقه بالا رديف اتاق هاي خوابگاه رانندگان است و اتاق هر شركت مسافري مشخص و داراي تابلو است. هر اتاق داراي چند تختخواب است. نظافت و سكوت در خوابگاه ها كاملاً محسوس مي باشد. رانندگان پيش از احداث اين خوابگاه در فضاي باز محوطه پايانه روي زمين پتو پهن مي كردند و يا در ماشين خود مي خوابيدند. حالا مي گويند براي استراحت و خواب خيلي راحت هستند. مورد ديگر، تجهيز اتوبوس ها به امكانات كمك هاي اوليه در طول مدت زمان سفر است. چنانچه مسافري دچار ناخوش حالي شود و نياز به حمايت داشته باشد از امكانات كلينيكي در اتوبوس استفاده مي شود تا اگر نياز باشد به اولين درمانگاه رسانده شود.
تلطيف روان در پناه طبيعت
روي نيمكت سالن انتظار پايانه نشسته و مشغول مطالعه يك كتاب قطور است. آرام كنارش مي نشينم. با تأني سربلند مي كند. مي گويم: درباره سير و گشت نظرتان چيست؟ روان بخش كه در يك شركت مهندسي ساختمان فعاليت شغلي دارد، مي گويد: «درباره سفر هم در دين و هم در ادبيات ما توصيه ها شده است. انسان موقعي كه سفر مي رود و كوه و رودخانه و دشت و دمن را با تمام شكوه شان مي بيند احساس خوشي پيدا مي كند و آفريدگار را ستايش مي كند. گفته اند اگر مي خواهيد روحيه بگيريد به طبيعت پناه ببريد. باتوجه به جامعه مان كه ماشيني شده و مردم در شهرها درگير مسايل روزمرگي هستند، به همين خاطر روح لطيف انسان نياز به آرامش دارد. سفر كردن يك عامل توجه و درك آسودگي روح است. من در سفر هنگامي كه كشتزارهاي غرب كشور و هر جاي ديگر را مي بينم واقعاً لذت مي برم و روحيه ام تلطيف مي شود.»
از اين مسافر درباره آموزه هاي سفر مي پرسم. جوابش را با اين جمله مي خوانيم: «اگر دوست را بشناسي بايد با او همسفر باشي. اگر با يك دوست در سفر روي يك صندلي كنار هم نشستيد با آداب و ديدگاه هاي يكديگر آشنا مي شويد. اين مي تواند تبادل تجارب هم باشد. در سفرهاي تفريحي و حتي كاري و شغلي هم آدم مي تواند از اتفاقات تجربه هاي مفيد بياموزد.»