نام زيبا،نماد و هويت و شخصيت آينده هر فرد

روح الله امين آبادي
اقوام دور و نزديك همه جمع شده و با شوق و ذوق مي خواهند در انتخاب نام كودكي كه تازه به دنيا آمده سهيم شوند، هر يك پيشنهادي مي دهد و پدر ومادر بي توجه به اينكه انتخاب نام چه تاثيري درآينده دلبندشان دارد مي خواهند همه را راضي كنند.
نامگذاري براي فرزند از اولين دغدغه هاي شيرين هر زوج به هنگام فرزند دارشدن است، كارشناسان به والدين توصيه مي كنند هنگام انتخاب نام براي فرزندانشان اين نكته را به خاطر داشته باشند كه اين نام از روز تولد و دوران طفوليت تا آخرين لحظات زندگي همراه با فرزندشان بوده و به نوعي بيانگر شخصيت وي خواهد بود.
انتخاب نام خوب براي كودك امري بسيار مهم و حساس است كه تاثير زيادي بر شخصيت و روح و روان او دارد، نام زيبا و شايسته، نماد هويت و شخصيت آينده هر فرد خواهد بود.
رسول خدا(ص) انتخاب نام نيك را از حقوق فرزند برگردن پدر دانسته و مي فرمايند:«فرزندانتان را به نام انبيا اسم گذاري كنيد.»
سال ها است كه با پديده انتخاب اساسي متفاوت و نامانوس درجامعه مواجه هستيم. شايد تاكنون بارها با اشخاصي روبرو شده ايد كه با دانستن نامشان هيچ مفهومي ازاين نام به ذهنتان متبادر نشده است.
برخي والدين اسمي را براي فرزندشان انتخاب مي كنند كه برخاسته از فرهنگ و تمدن غرب باشد واين حركت را شايد بتوان ادامه روندي دانست كه از پيش از انقلاب و در ميان برخي از خانواده هاي ايراني رايج بود.
پر استقبال ترين اسامي
اكثر والدين معتقدند بايد نامي را براي فرزندانشان انتخاب كنند كه كودك در آينده از اثرات تربيتي آن برخوردار شود.
نگاهي هرچند گذرا به آمارهاي ثبت احوال گوياي اين مطلب است كه «محمد» پر استقبال ترين نام در بين جوانان ايراني است.
بررسي آمار نامگذاري ايرانيان درپايگاه اطلاعات جمعيتي كشور نشان مي دهد اسامي و القاب رسول اكرم مورد توجه جدي ايرانيان درنامگذاري فرزندان پسرخود بوده است.
همچنين نام هاي ابوالفضل، اميرحسين و امير علي براي پسران و نيز نام هاي فاطمه، زهرا وستايش براي دختران از فراواني بيشتري نسبت به ساير نام ها درسال 88 برخوردار بوده اند.
درسال 1387 نيز «ابوالفضل»، «اميرحسين» و«اميرمحمد» براي پسران و «فاطمه»، «زهرا» و «زينب» براي دختران بيش از ساير نام ها انتخاب شده است.
بررسي فراواني نام ها مويد اين نكته است كه نام فاطمه 3ميليون و 936 هزار و 69 بار تا پايان ارديبهشت سال 89 تكرار شده است. درهمين مدت نام «زهرا» نيز 2 ميليون و 648 هزار و 669 بار، «ريحانه» 145 هزار و 100 و «محدثه» 160هزار و 439 بار تكرار شده است.
سيداحمد قشمي مديركل ثبت احوال استان تهران در اين رابطه مي گويد: شهروندان استان تهران براي نوزادان پسر اسامي امير علي و اميرحسين و براي نوزادان دختر خود نام هاي فاطمه و زهرا را برمي گزينند.
دركشورهاي غير اسلامي نيز اسامي پيامبران و شخصيت هاي الهي و فرشتگان درگاه خداوند از جمله عيسي (نيكلاس- كريستين)، داوود (ديويد)، يوسف (جوزف، خوزه)، بنيامين (بن، يان) ميكائيل (ميخائيل، ميشائيل)، مريم (ماري، مارتا، مارگريت)، راحيل مادرحضرت يوسف (راشل) و سارا مادر حضرت اسحاق (ساره) بيش از اسامي مليتي و اسطوره اي بين مردم رواج دارد.
گزارش هاي آماري از كشورهاي ديگر اعم از مسلمان نشين و غيراسلامي نيز نشان دهنده اقبال گسترده مردم به انتخاب نام هاي مذهبي براي فرزندان خود است.
در كتاب ركودهاي گينس آمده نام «محمد» بالاترين ميانگين نامي را دارد، به طوري كه در حال حاضر 70ميليون نفر در جهان اين اسم را دارند.
بيشتر مردان لبناني اعم از مسلمان سني و شيعه و تعدادي مسيحي نام «محمد» را براي خود برگزيده اند. براساس آخرين تحقيقات و سرشماري انجام شده از دو استان شمالي لبنان تنها در اين دو استان بيش از 80هزار مرد «محمد» نام دارند.
آنها مسلمانان سني و شيعه و تعدادي هم علوي هستند. مردم اين مناطق علاوه بر نام «محمد» دوست دارند از نامهاي مشتق شده از محمد چون احمد و محمود نيز استفاده كنند.
از اين رو حدود 60هزار نفر ديگر نيز در همين دو استان نامهاي احمد و محمود دارند كه 40هزار نفر احمد و 20هزارنفر محمود هستند.
براساس اين گزارش در ميان مسيحيان لبنان نيز انتخاب نام «محمد» بر فرزندان پسر مسيحي بسيار شايع شده است و حدود 7هزار مسيحي لبناني از ارتدوكس و كاتوليك نام «محمد» را انتخاب كرده اند و گمان مي رود اين روند رو به رشد باشد.
گزارش اسلام آنلاين از نيجريه نيز نشان مي دهد مردم مسلمان نيجريه طي سالهاي اخير به منظور حفظ هويت ديني و اسلامي خود نامهاي اسلامي را به جاي اسامي محلي بر فرزندان خود برمي گزينند و در اين ميان اسامي محمد، خديجه و فاطمه از جايگاه خاصي برخوردار است.
نام هاي يوسف و زينب نيز در تركيه مورد استقبال مردم قرار گرفته است و والدين زيادي اين دو نام را براي فرزندان خويش انتخاب مي كنند.
علي رغم هجوم گسترده فرهنگ غرب در فيليپين، مسلمانان و مسيحيان اين سرزمين هنگام نامگذاري براي كودكان تنها به دين خود استناد مي كنند.
آمارهاي رسمي از مسلمانان دانمارك حاكي از آن است كه نام «محمد» به منظور حفظ هويت اسلامي و آشنايي با سيره نبي اكرم(ص) در صدر نامهاي انتخابي والدين مسلمان دانماركي قرار دارد.
به دنبال انتشار كاريكاتورهاي اهانت آميز به نبي اكرم(ص) كه دانمارك از طليعه داران آن بود، مسلمانان دانماركي به منظور وجه تسميه با حضرت محمد(ص) نام «محمد» را براي كودكان متولد شده خود انتخاب مي كنند.
سرشماريهاي رسمي از مسلمانان دانمارك حاكي از آن است كه اين گروه بر روي دختران و پسران خود نامهاي اسلامي را مي گذارند. آنها اسمهايي چون محمد، احمد، ابراهيم، يوسف، حسين و حسن را براي پسران و براي دختران نيز اسمهايي چون فاطمه، و زينب را انتخاب مي كنند.
براساس نظرسنجي دفتر آمار ملي بريتانيا نام محمد با هجي هاي مختلف در صدر فهرست نامهاي منتخب والدين در انگلستان و ولز قرار دارد و اين امر نشانه تعميق حس وفاداري مسلمانان بريتانيا به دين اسلام است.
تجزيه و تحليلهاي دفتر آمار ملي بريتانيا نيز نشان مي دهد كه نام محمد يكي از محبوب ترين نام ها در انگلستان بوده و اين امر سير صعودي را طي مي كند.
هجي هاي مختلف نام محمد در سال 2006 به 4255 نام مي رسد و اين تعداد از اسامي جورج و جوزف پيشي گرفته است. در سال 2000 نام محمد براي 3732 كودك پسر انتخاب شد.
شهرداري ميلان نيز اعلام كرد كه نام محمد و اسامي مشتق از آن چون: احمد، محمود، حميد و... در صدر اسامي كودكان تازه متولد شده مسلمان اين شهر قرار گرفته است.
براساس سرشماريهاي رسمي نام «محمد» در بروكسل بلژيك نيز در صدر نام ها قرار گرفته و تعداد زيادي از والدين تمايل نشان مي دهند كه نام فرزندشان را محمد بگذارند.
اسامي نامانوس
اقدام به انتخاب اسامي نامانوس و نيز متناسب با فرهنگ غرب علاوه بر رسوخ فرهنگ يك تمدن ناهمخوان با فرهنگ اسلامي به جامعه از بعد روانشناختي نيز موجب گوشه گيري و افسردگي كودك شده و به عنوان مانعي در مقابل پيشرفت كودك خواهد شد.
دكتر عليرضا منظري توكلي، كارشناس تعليم و تربيت در اين رابطه مي گويد: اين كه ائمه ما انتخاب نام نيكو و تربيت صحيح را از حقوق فرزند بر والدين مي دانند دليل بر اين نكته مهم است كه اين موضوع آثار تربيتي فراواني را در آينده كودك دارد.
وي افزود: كودكان به صورت آگاهانه و يا ناآگاهانه دوست دارند با هم نام خود همانند سازي كنند و اگر اسم كودك از نام هاي ائمه انتخاب شود تأثير بسيار خوبي در شخصيت وي باقي خواهد گذشت.
اين كارشناس فلسفه تعليم و تربيت در ادامه با تأكيد بر اين نكته كه كودكان گاهي از الگوهاي زنده چون ستاره هاي سينما تأثير مي گيرند و گاهي نيز از كساني كه با آن ها هم اسم هستند مي گويد: به عنوان مثال كودكي با نام چنگيز چون ويژگي هاي اين شخصيت تاريخي را در كتاب ها خوانده و يا در فيلم ها ديده است به احتمال قوي داراي شخصيت خشني خواهد شد.
دكتر امان قرايي مقدم، استاد جامعه شناسي با تاكيد براثرات مثبت و منفي انتخاب نام براي كودكان در فرهنگ جامعه مي گويد: ارزش هاي فرهنگي در زير پوشش اسامي به جامعه منتقل مي شود.
وي مي افزايد: انتخاب اسامي متناسب با فرهنگ بيگانه ارزش هاي آنان را در جامعه گسترش داده و هنجارهاي ملي، ميهني و ايراني را دگرگون مي كند. به گفته دكتر قرايي مقدم، اسامي افراد در هر دوره و عصري حاكي از محتويات درون آن جامعه است و به عنوان نمونه هرگاه اسامي ملي در يك كشور رايج باشد نشان از اين دارد كه فرهنگ ناسيوناليستي در آن كشور در حال گسترش است.
وي با اشاره به فرهنگ غرب كه در آن قهرمانان مسلماني مثل كلي - بوكسور معروف - و زيدان - فوتباليست فرانسوي - با اسامي اسلاميشان مخاطب قرار نمي گيرند مي گويد: مسئولان اين كشورها نمي خواهند فرهنگ اسلامي در كشورشان رواج پيدا كند.
دكتر قرايي مقدم ادامه داد: فرهنگ اسلامي با نامگذاري در جامعه منتقل مي شود، وقتي در گوش يك نوزاد اذان مي خوانيم و اسمي اسلامي بر وي گذاشته مي گذاريم اين نوزاد رسماً وارد فرهنگ اسلامي و ايراني مي شود.
اين آسيب شناس اجتماعي در رابطه با تاثير اسامي نامتعارف در گسترش جرم در جامعه مي گويد: اسامي زيبا و مناسبي چون فاطمه، زهرا باعث مي شود كه دارنده نام خودش را با ارزش هاي اسلامي منطبق ساخته و حتي الامكان به كار خلاف نپردازد. و القاب زشت و خشونت آميزي كه در ادامه اسامي آورده مي شود خود را بدست جرم وجنايت سوق داده و به كارهاي خلاف شئونات اجتماعي تشويق مي كند.
حجت الاسلام والمسلمين خليل عرفاني مي گويد: تحقيقات نشان داده است كه اسامي نقش انكارناپذيري در روحيات افراد دارند به صورتي كه دختراني كه نام فاطمه و يا زهرا بر روي آنان گذاشته شده است به حجاب و ظاهر شرعي علاقه داشته و از سوي خانواده و افراد جامعه نيز مورد احترام قرار مي گيرند. اين كارشناس مسائل ديني مي افزايد: جامعه از افرادي كه داراي اسامي منتسب به ائمه اطهار هستند انتظاراتي دارد كه اين انتظارات فرد را به سوي كردار نيك سوق مي دهد.
روان شناسان مي گويند: نام نيكو و زيبا ضمن آنكه بر احترام و تكريم كودك مي افزايد، نشان دهنده نوع تفكر و علايق فكري و روحي خانواده هاست. بنابراين، در اسلام نام گذاري به اسم هايي كه حامل پيام و فرهنگ اصيل اسلامي باشند، تأكيد شده است و بهترين آنها، نام هايي هستند كه دربردارنده بندگي خداوند باشند، مانند: عبدالله و مانند آن وبعد از آن، نام پيامبران و امامان معصوم(ع) سفارش مي شود كه بهترين آنها نام محمد است.
بعضي از خانواده ها اندوخته هاي اصيل و ارزشمند فرهنگ خودي را به بهاي ارزان ازدست مي دهند و بدون آگاهي از معاني اسامي بيگانگان، نام هاي به ظاهر فريبنده آن ها را جايگزين اسامي اصيل اين مرز و بوم مي كنند.
از اين رو است كه سازمان ثبت احوال كشور تلاش كرد با تشكيل گروه ها و كميته هايي جلوي روند روبه رشد اتنخاب اسامي نامتعارف را بگيرد.
ممانعت از انتخاب اسامي نامأنوس و نيز ارائه تسهيلات براي تغيير اسامي نامتعارف ازجمله راهكارهايي است كه سازمان ثبت احوال كشور براي پيشگيري از روند پيش گفته اجرايي كرده است.
سيداحمد قشمي، مديركل ثبت احوال استان تهران گفت: برخي از والدين پس از تولد فرزندان خود نام هاي خارجي انتخاب مي كنند اما سازمان ثبت احوال به منظور حفظ ريشه هاي فرهنگي كشور، با اقدام آنها مخالفت كرده و انتخاب نام را مشروط به تأييد و صدور مجوز در كميته چهارنفره اين سازمان مي كند.
به گفته وي، كميته چهارنفره تأييد اسامي متشكل از دو استاد دانشگاه داراي دكتراي ادبيات فارسي و ادبيات عرب و مديركل ثبت احوال استان و معاون سجلي اين سازمان است.
قشمي اظهار مي كرد: اسامي غيرمتعارف بايد براي تأييد در اين كميته مورد بررسي قرار گرفته و به تأييد نهايي برسد.
مديركل ثبت احوال استان تهران با بيان اين كه انتخاب نام صحيح براي فرزندان يكي از حقوق آنهاست كه برعهده والدين است، مي گويد: برخي از خانواده ها اقدام به تركيب كردن اسامي ايراني و خارجي به صورت ناموزون مي كنند كه اين درآينده فرد را دچار مشكل هويتي خواهد ساخت.
به گفته قشمي، برخي افراد حتي معناي نامي كه براي فرزند خود انتخاب مي كنند را نمي دانند و پس از آشنايي با اين معنا، متوجه اشتباه بودن اين اقدام مي شوند.