نگاهي به گستردگي تخلفات موتورسواران پدال گاز بي قانوني در دست متخلفان -بخش دوم

47 سال پيش وقتي نخستين موتور سيكلت وارد خيابانهاي ايران شد، كسي تصور نمي كرد روزي فراخواهد رسيد كه تمامي خيابان ها و حتي جاده هاي برون شهري مملو از اين وسيله خطرناك و غيرايمن شود.
از آن زمان كه شركت «ركس» اولين نسل موتورسيكلتهاي گازي را به معابر ايران روانه كرد، اگرچه حدود نيم قرن مي گذرد، ولي هنوز فرهنگ استفاده صحيح از اين وسيله ايجاد نشده است.
هر پديده نوظهوري غير از اين اگر وارد جامعه سنتي ما مي شد، حداقل پس از يك دهه، فرهنگ استفاده از خود را در ميان كاربران جا مي انداخت، ولي در 50 سال گذشته و با وجود آنكه تعداد موتورسيكلتهاي موجود در ايران اينك به 7 ميليون دستگاه يعني معادل 10 درصد جمعيت كشور رسيده است، هنوز رانندگي صحيح با موتورسيكلت بيگانه ترين مفهوم در ادبيات ترافيكي ماست. به اعتقاد كارشناسان مسائل ترافيكي در حقيقت فرهنگ موتورسواري در ايران چيزي جز زيرپا گذاشتن تمامي قوانين رانندگي و ناديده گرفتن حقوق ترافيكي ساير مردم نيست، هرج و مرج مشهودي كه در نظام حمل و نقل كشور روز به روز براي مسئولان اين حوزه سخت تر مي شود.
رفتاري نظير عبور از چراغ قرمز، توقف روي خط كشي عابران پياده، حركت در خلاف جهت ساير خودروها، ورود به مسير ويژه اتوبوس، پارك كردن در پياده رو، حركتهاي مارپيچ، ايجاد سرو صداي ناهنجار و مسائلي از اين دست كه مشاهده ارتكاب آنها از سوي موتورسواران براي عموم مردم كشور بويژه ساكنان شهرهاي بزرگ به يك عادت روزمره تبديل شده، نمونه هايي از فرهنگ غلط رفتاري در استفاده از اين وسيله نقليه است.
موتورسواري ايمن
موتورسيكلت به دليل اينكه يك وسيله تفريحي، كاري، ارزان قيمت و كم حجم است و محدوديت تردد كمتري دارد، مورد علاقه مردم است، ولي عيب بزرگي كه موتورسيكلتها دارند، آسيب پذير بودن آنهاست.
سروان حميدرضا محمدحسيني مسئول آموزش پليس مدارس شهر تهران در حاشيه نخستين نمايشگاه حمل و نقل و ترافيك شهري در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اينكه موتورسواران معمولاً مقيد به قانون نيستند و مرتكب تخلفات زيادي مي شوند، مي گويد: حدود 20 درصد تصادفات فوتي و 40 درصد تصادفات جرحي در شهر تهران مربوط به موتورسواران است و اكثر تصادفات بر اثر يك لحظه غفلت يا اشتباه از سوي رانندگان وسايل نقليه به وقوع مي پيوندد. و اگر رانندگان موتورسيكلت سه فرمول هشيار بودن، آمادگي داشتن و به موقع عمل كردن را بخاطر داشته باشند، احتمال وقوع حوادث به شدت كاهش مي يابد.»
وي با بيان اينكه جريمه عبور از پياده رو و چراغ قرمز براي موتورسواران توقيف سه ماهه موتور مي باشد، خاطرنشان مي كند: «اين جريمه ها و توقيفات اصلاً بازدارندگي لازم را ندارد، بنابراين مجريان قانون بايد قانونگذاري هاي جديد در برخورد با متخلفان داشته باشند و از سوي ديگر خود موتورسواران فرهنگ استفاده درست از اين وسيله نقليه را بياموزند.»
سروان محمدحسيني مي گويد: «طرح موتورگيري نيروي انتظامي فعال است اما متاسفانه با روند توليد موتورهاي نامرغوب، اين طرح خيلي بازدارنده نيست و مي بينيم كه در حال حاضر موتور به عنوان يك وسيله حمل و نقل پرخطر تبديل شده است. از وي در خصوص حل اين مشكل سؤال مي كنم كه در پاسخ مي گويد: «راهنمايي و رانندگي از اوايل مهرماه طرح كلاس آموزش رانندگي تدافعي را آغاز كرده است كه دراين طرح، راكبان موتورسيكلتها با شركت در كلاسهاي آموزشي با قوانين تردد موتورسيكلت ها درسطح شهرها آشنا مي شوند.»
وي در ادامه درخصوص رانندگي تدافعي در توضيحاتي مي گويد: «اين رانندگي روشي است كه راننده با اتخاذ آن قادر است از وقوع تصادفات و سوانح رانندگي جلوگيري كند و هدف از اين نوع رانندگي كم كردن ميزان تصادفات و مرگ و مير، جراحات و صدمات و نگراني هاي خانواده ها و بالابردن ضريب ايمني و حفظ سلامتي مردم در طول سفر است.»
برچسب «ايمن برانيم تا سالم بمانيم»
سردار حسين رحيمي رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ هم در گفت وگويي در خصوص رانندگي ايمن كلاسهاي آموزشي مي گويد: «موتورسيكلت سواران متخلف در شهر تهران كه داراي گواهينامه رسمي و پلاكهاي معتبر هستند در كنترل پليس راهنمايي و رانندگي به جاي انتقال موتورسيكلت به پاركينگ در دوره هاي آموزشي كوتاه مدت شركت مي كنند در صورتي كه اگر آنها بعداز طي دوره آموزشي دوباره مرتكب تخلفات راهنمايي و رانندگي شوند با برخورد جدي پليس راهنمايي و رانندگي روبرو خواهند شد.»
سردار رحيمي اضافه مي كند: «برچسبي با عنوان «ايمن برانيم تا سالم بمانيم» بر روي موتورسيكلت آنها چسبانده مي شود و اين افراد نمايندگان پليس در ميان شهروندان و مروج قانون گرايي خواهند بود.»
وي مي گويد: «ساماندهي موتورسيكلت و برخورد با تخلفات آنان يكي از مطالبات عمده شهروندان است و پليس راهنمايي و رانندگي به اين نتيجه رسيده كه به جاي برخورد قهرآميز با متخلفان، با برخورد فرهنگي، توأم با آموزش، يادآوري و بازآموزي قوانين بپردازد.»
سردار رحيمي مي گويد: «دراين طرح روزانه 400 موتورسيكلت سوار آموزش مي بينند و ميثاق نامه اي را امضاء خواهند كرد.»
قوانين متناسب با تخلفات نيست
معمولا وقتي به كاري عادت كنيم چه صحيح و چه غلط، ديگر ترك آن كار براي ما دشوار خواهد بود و اين امر وقتي تشديد مي شود كه پاي پول، عجله، سرعت و كار و درآمد هم درميان باشد.
سيدجعفر تشكري هاشمي، معاون حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران در گفت و گو با گزارشگر كيهان با اشاره به بازدارنده نبودن قوانين راهنمايي و رانندگي براي تخلفات موتوري و متناسب نبودن قوانين با تخلفات مي گويد: «جريمه كردن ديگر اثربخشي لازم را ندارد و در اكثر موارد قانون شكنان را جري تر نموده تا جايي كه كاملا به قوانين بي حرمتي مي كنند.»
وي با اشاره به اينكه موتورسواران براي فرار از ترافيك سنگين مخصوصا در شهرهاي بزرگي مثل تهران، قوانين را به راحتي زيرپا مي گذارند، مي گويد: «براي برخورد با اين مشكلات اولا بايد قوانيني متناسب با مسائل روز جامعه وضع شود و نكته ديگر اينكه تنبيه ها و جريمه بايد از نوعي باشد كه فرد واقعا متنبه شود و تخلف را تكرار نكند.»
تشكري هاشمي اضافه مي كند: «خيلي از تخلفات از جنسي هستند كه فرد متخلف احساس نگراني در زمان تنبيه ندارد و همين مسئله باعث تشديد تخلفات مي شود، حال آنكه دراكثر كشورهاي دنيا، جرائم از جنس محروميت ها مثل ابطال گواهينامه و يا زنداني متخلف است كه دراين زمينه در مقايسه با كشورهاي ديگر خيلي عقب هستيم.»
از وي مي خواهم راهكاري جهت حل اين مشكل ارائه دهد كه مي گويد: «برخورد مقطعي با متخلفان كارساز نيست، بنابراين مجريان قانون بايد به صورت خستگي ناپذير تلاش كرده و وارد اين عرصه شوند چرا كه جراحي اجتماعي نه تنها تبعات زيادي به همراه دارد، بلكه قاطعيت و استمرار را هم مي طلبد.»
وي با اشاره به اينكه اكثر بزهكاران اجتماعي را موتورسيكلت سواران تشكيل مي دهند خاطرنشان مي كند: «آمار بالاي سرقتها و كيف قاپي توسط موتورسواران حكايت از اين مسئله دارد كه آنها با زيرپا گذاشتن قوانين راهنمايي و رانندگي از جمله رانندگي بدون كلاه ايمني براحتي اقدام به هر نوع كار خلافي مي كنند و چنانچه فرهنگ سازي درستي درخصوص استفاده از اين وسيله نقليه صورت گيرد، شاهد كاهش آمار جرم و جنايت و تصادف در كشور خواهيم بود.»
30 درصد آلودگي هواي تهران، از اگزوز موتورسواران
موتورسيكلت علاوه بر اينكه در بروز حوادث و سوانح رانندگي و ترافيك شهري نقش زيادي دارد، در افزايش ميزان آلايندگي هاي صوتي و زيست محيطي هم بي تأثير نيست.
مهندس وحيد نوروزي، مديرعامل ستاد مركزي معاينه فني خودورهاي تهران در گفت وگو با گزارشگر كيهان با اشاره به اينكه مخالف افزايش تعداد موتورسيكلت درسطح شهرهاي بزرگ مي باشد، زيانهاي زيست محيطي اين وسيله نقليه را بي شمار عنوان مي كند و مي گويد: «30 درصد آلودگي هواي تهران را حدود 3 ميليون موتورسيكلت درحال تردد در شهر تهران توليد مي كنند و نيمي از آلودگي هاي صوتي پايتخت هم مختص موتورسيكلتها هست و در 40 درصد تصادفات رانندگي، موتورسواران نقش اصلي را برعهده دارند.»
وي با اشاره به اينكه روزانه 1500 موتور در تهران شماره گذاري مي شود، مي گويد: «7 ميليون موتور در ايران به تنهايي براي نابود كردن كشور كافي است درحالي كه ميزان مراجعه آنها به مراكز معاينه فني متاسفانه در 8 ماه گذشته فقط 120 دستگاه آن هم فقط از روي كنجكاوي و نه برطرف كردن نقايص فني موتورسيكلت بوده است.»
از وي سؤال مي كنم آيا هيچ الزام قانوني براي مراجعه موتورسواران به اين مراكز وجود دارد كه در پاسخ با اظهار تاسف چنين مي گويد: «مراجعه موتورسيكلت سواران به مراكز معاينه فني درحد صفر و براي آنها مثل طنز مي ماند. حال آنكه 27 مورد استاندارد در مورد موتورها در بحث ايمني و آلايندگي داريم و درحال حاضر مؤسسه استاندارد فقط 17 مورد آن را اجباري كرده و 10 مورد ديگر اجباري نيست، در صورتي كه تمام اينها همه موارد استانداردهاي اجباري است.»
مهندس نوروزي در ادامه مي گويد: «متاسفانه توليد فله اي و بي حساب و كتاب موتور در دهه هاي گذشته و از رده خارج نشدن هيچ موتورسيكلتي به مشكلات زيست محيطي و آلودگي هاي صوتي دامن زده به نحوي كه بسياري از موتورسيكلتهايي كه اكنون در سطح شهر تردد مي كنند فاقد استانداردهاي ابتدايي آلاينده ها هستند.»
مديرعامل ستاد مركزي معاينه فني خودروهاي تهران مي گويد: «سازمان محيط زيست هم به عنوان متولي محيط زيست كشور در چند سال گذشته موتورسيكلت هاي دوزمانه و يا گازي را تبديل به موتورسيكلت هاي چهارزمانه كرد، در واقع از موتورسيكلتهاي دوزمانه اسقاطي نبش قبر كرده و با پرداخت يارانه سنگين عملا تعدادي موتورسيكلت معمولي را جايگزين آن ها نمود در حاليكه منطق حكم مي كرد يا نبايد سراغ موتورسيكلت هاي به تاريخ پيوسته مي رفتيم و يا اگر هم سراغ آنها مي رفتيم لااقل موتورسيكلت هاي برقي را جايگزين آنها مي نموديم.»
مهندس نوروزي با اشاره به اينكه امكان معاينه فني موتورسيكلت هاي درحال تردد شهر تهران وجود ندارد، مي گويد: «بحث معاينه موتورسيكلت درحال تردد با شرايط موجود عملا امكان پذير نيست و بهتر است مسئولان مربوطه به سمت كيفي سازي موتورسيكلت هاي نو پيش روند تا شايد با امدادهاي غيبي وضعيت موتورسيكلت هاي درحال تردد مشخص شود.»
وي همچنين با مقايسه تعداد موتورسواران ايراني با ساير نقاط جهان مي گويد: «درهيچ كشور پيشرفته اي به اين اندازه كه در كشور ما از موتورسيكلت استفاده مي شود، گرايش به موتور وجود ندارد و اين تابع شرايط سهل و آساني است كه در خصوص استفاده از موتور وجود دارد.»
به باور وي موتورسواران از هيچ قانوني تابعيت نمي كنند و به راحتي جان خود و شهروندان را به خطر مي اندازند و اين مسئله همت و تلاش مضاعف مسئولان ذيربط و دقت بيشتر مردم و موتورسواران را در امر رانندگي صحيح مي طلبد.
وي بهترين راهكار براي ساماندهي موتور در پايتخت را مديريت در مبدا مي داند و مي گويد: «توليد كننده بايد استانداردهاي آلودگي، آلايندگي و ايمني را رعايت كند، البته دراين مدت توليدكنندگان زير پله اي موتور به شدت كاهش پيدا كرده اند و اگر به همين تعداد كارخانه توليد كننده موتور نظارت كنيم، به نتايج مطلوبي خواهيم رسيد.»
گزارش روز