ضرورت بررسي نرخ كرايه حمل و نقل درون شهري بخش پاياني
پيچ و خم هاي قطاراصلاح كرايه ها

حسن آقايي
حركت قطار سنگين هدفمند كردن يارانه ها از توقفگاه تاريخي خود، نشان يك اراده شگفت آور است. اين قطار راه پرهيجان و ايستگاه هاي سوختگيري هم دارد. همين طور افق اميدواري، بهره وري، آسايش و نتيجه گيري مطلوب سير آن، عبور مدبرانه و شكيبايي مديريت و سرنشينان قطار از جمله مطالبات مردم در اين زمينه است.
پروژه بس سنگين اصلاح قيمت هاي حامل انرژي و پاره اي از اقلام مصرفي روزمره شايد براي برخي اذهان در مراحل اوليه اجرا شفاف نباشد و يا براي بعضي مردم عمق اين واقعه توجيه كامل نشده باشد و بر اين روال و احساس، دور از ذهن و انتظار نيست كه به عنوان مثال رانندگاني كه نقش مهم جابه جايي روزانه هزاران مسافر را در سطح شهر دارند و مشكلات گوناگون هم ممكن است داشته باشند، در شروع هدفمندي يارانه ها، خرده گيري كنند و از اندك بودن 15درصدي افزايش نرخ كرايه ها گله مند باشند اما با صبر و شكيبايي و ارايه راهكار به مسئولان مي توان اين دوران را با موفقيت پشت سرگذاشت.
افزايش كرايه تاكسي
و نظرات رانندگان
در جلسه مورخ 12 دي ماه شوراي شهر نرخ جديد كرايه هاي تاكسي مورد بررسي قرار گرفت و در نهايت با افزايش 15درصدي نرخ كرايه ها موافقت شد.
همان گونه كه در شماره قبل گزارش خوانديم از جمله شاخص هاي موردنظر رانندگان تاكسي گردشي و خطوط در ارتباط با اصلاح قيمت هاي بنزين و گاز، كم تاثير بودن افزايش 15درصد نرخ كرايه ها و لزوم نظارت بر چرخه مجموعه وسايل مسافربري تاكسي، خطي و شخصي است.
در ادامه گفت و گو با عده اي ديگر از رانندگان تاكسي گردشي و خطي، خلاصه اي از ديدگاه شان محور تاثير اصلاح نرخ هاي سوخت و 15درصد افزايش كرايه هاي تاكسي در چرخه اقتصادشان را مي خوانيم:
گفته يك راننده جانباز به نام «منوچهر اسدي» در خصوص موارد ياد شده اين است: «نمي خواهيم نرخ كرايه زياد شود كه به ضرر مستضعفان خواهد بود. افزايش 15درصدي كرايه تفاوت قيمت بنزين هر ليتر 400 تومان پس از مصرف سهميه 300ليتري را پر نمي كند و روي اقتصاد راننده اثر مي گذارد.»
به گفته يك راننده آژانس بنزين ليتري 400 تومان و 700 تومان تاثير منفي اقتصادي و فشار مضاعفي را بر رانندگان خواهد گذاشت و به صرفه راننده و مسافر نخواهد بود.
اما راننده اي به نام رضايي با بيان اين كه تغيير قيمت سوخت به همه چيز ربط پيدا خواهد كرد، مي گويد: «با هدفمندي نرخ بنزين و گاز و افزايش كرايه با مسافر سر كرايه بگو و مگو نمي كنم و با مسافر كنار مي آيم و چون اين برهه حساس بايد بگذارد، فقط اميدواريم اين طرح هدفمندي يارانه ها درست اجرا شود.»
«توكلي» راننده مي گويد: «هر راننده اي بيش از يك ساعت از زمان فعاليت كاري خود را صرف رفت و برگشت مسير خطش مي كند. در حالي كه ميانگين روزانه مسافرانش 40 نفر مي باشد 15 درصد افزايش كرايه تا چه حد خواهد توانست هزينه سوخت قانونمندي يارانه و مخارج جنبي او را تامين كند؟» حرف ديگر او اين است: «خودروهاي شخصي مسافربر، مسافران تاكسي هاي خطوط را مي برند و در اين باره توسط دستگاه مربوطه كنترل نمي شوند.»
معادله ارايه خدمات و دسترسي مسافر به تاكسي
تاثير اقتصادي فراگير اجراي اصلاح نرخ هاي سوخت و نظام مندي نظارت در خور اين پروژه بر ارايه خدمات انواع وسايل نقليه سبك عمومي تحت پوشش سازماني و اقلام مصرفي روزمره، چيست؟
اين پرسش را از «كرم رضايي» با عنوان تحليلگر مباحث اقتصادي دارم. مطلع پاسخ وي تاييدي بر ضرورت اجراي هدفمندي يارانه ها منجمله اصلاح نرخ حامل هاي انرژي است. او مي گويد: «طبعاً اهداف و جوهره اين پروژه در سطح كشور مي بايد در برگيرنده فاكتورهايي از جمله همين برقراري قيمت هاي جديد مصرف انواع سوخت، سوق برنامه اي مؤثر در بخش فرهنگ سازي مصرف عمومي، قدرداني لزوم حفظ منابع فرآورده هاي توليدي نفت و گاز و در نهايت تحولات در زيرساخت هاي اقتصادي و صنايع ملي باشد. بخش با اهميت ديگر شيوه كار اجرايي در عملكرد لايه هاي مختلف جامعه و كلاً پيشبرد بهينه زندگي به ويژه آرامش معاش و آسايش قشر آسيب پذير است.»
وي در خصوص تغيير نرخ سوخت و افزوني
15 درصدي كرايه هاي تاكسي، اظهار مي دارد: «در اين باره نظرم بر اين است كه فرآيند اين معادله با در نظر گرفتن چگونگي ارايه خدمات راننده و آسودگي خاطر دسترسي مسافر به تاكسي عملاً شفاف سازي شود. در اين جا ضمناً اين سؤال پيش مي آيد چرا برخي تاكسيرانان بدون سرنشين مسافر در حواشي خيابان ها انبوه مسافران را سوار نمي كنند و بعضاً دنبال مسافر در بستي و يا مسافر مسير دلخواه خود را سوار مي كنند. از سوي ديگر همانطور كه پيشتر تلويحاً اشاره كردم، مسئولان ذيربط سازماني صحبت هاي رانندگان را بشنوند. در آن صورت به هر حال يك طرف با منطق قانع خواهد شد و يا در حد ممكن در رفع نيازهاي به حق رانندگان اقدامي صورت خواهد گرفت. فعلاً در قبال تغيير نرخ هاي سوخت ها مبلغي به اندازه 15 درصد به كرايه ها افزوده خواهد شد كه نوعي كمك اقتصادي است. ضمناً اين را هم بايد گفت كه در معاملات اقتصادي - تجاري هيچ كالايي زيرنرخ تمام شده صنعتي عرضه نخواهد شد مگر فرضاً مسأله ورشكستگي يا كالايي در كل به حراج مالك گذاشته شود.»
پيشنهاد دونرخي گاز
نرخ مصرف گاز سي.ان.جي مي بايست دو نرخي شود و اين به دليل كاهش 50 درصدي استفاده مردم از اين گاز است. به گفته يك مسئول انجمن صنفي گاز سي.ان.جي، پس از عرضه هر متر مكعب اين گاز به قيمت 300 تومان، جايگاه هاي عرضه با عدم رغبت و كاهش 50 درصدي مصرف كنندگان مواجه شده اند.
بنا به گفته مسئول انجمن يادشده، با توجه به اين كه بنزين به صورت دونرخي عرضه مي شود، گاز سي.ان.جي نيز به دليل ارزش انرژي يكسان بايستي به صورت دو نرخي عرضه شود.»
گفته وي همچنين حاكي است كه براساس پيشنهاد فعالان صنعت اين سوخت مي بايست با قيمت هر متر مكعب 200 تومان براي تاكسي ها و 300 تومان براي خودروهاي شخصي عرضه شود.
به نقل از مسئول انجمن گاز سي.ان.جي در سال هاي اخير براي جلوگيري از مصرف بي رويه بنزين و آلودگي هوا، سرمايه گذاري سنگيني براي گسترش صنعت سي.ان.جي از جمله جايگاه ها، كپسول سازي و كيت سازي صورت گرفته كه اگر شرايط به همين منوال پيش رود اين سرمايه گذاري با خطر مواجه خواهد شد.
شايان ذكر است در گفت وگوهايي كه با رانندگان صورت گرفت، «رستمي» راننده تاكسي در بين بيان نظرات خود، پيشنهاد پايين آوردن نرخ گاز سي.ان.جي را مطرح كرده است و نيز اين كه در برابر كاهش نرخ سوخت گاز، بنزين با قيمت هاي اعلام شده عرضه شود.
قدري تعديل در توقعات
يك پژوهشگر امور فرهنگي بر اين نظر است كه در كنار اجراي هدفمندي يارانه ها لازم است اصلاح فرهنگ مصرف و قناعت ترويج و نهادينه شود.
بنايي مي گويد: «اصلاح نرخ هاي سوخت چنانچه مدبرانه مديريت شود به بهينه اقتصاد سالم منجر خواهد شد. به نظر من اين اقدام يك راه تقويت سرمايه هاي ملي است. اما در پاسخ سؤال شما: اين كه گفته شد اثر اقتصادي اصلاح قيمت هاي سوخت و افزوني نرخ هاي كرايه تاكسي ها چيست؟ من معتقدم شروع و اجراي هر اقدامي و موضوعي تازه يك واكنش و حساسيت هايي در پي خواهد داشت. تصورها شايد از سر تحركات رواني و يا ناشناختي صحيح و حتي ابهام از آن اقدام و عمل بر خواهد آمد. درباره بحث راننده هاي تاكسي، كه قيمت هاي بنزين و گاز نسبت به قيمت هاي پيش تفاوت فاحشي يافته است كه طبعاً روي اقتصاد مصرف كننده اثرگذار خواهد بود ليكن در ازاي اين تغييرات نرخ ها در بخش تاكسي ها مبلغي به نرخ كرايه شان افزوده خواهد شد و در مقابل آن، افزايش كرايه روي وسع اقتصادي مسافر تاثيرگذار است. اما در كلان اين قضايا، بايد تأمل كرد و منصفانه فكر كردن كه تا به حال نرخ هاي انرژي در مقايسه نرخ هاي تمام شده شان در واقع امر عادي نبوده اند. اگر ما قدري بيشتر روي اين موضوع بينديشيم، ايرادها رفع و يا دست كم تعديلي در توقع و انتظارمان ايجاد خواهد شد.
يك اشكال به نظرم اين است كه در زندگي همه چيز باب طبع مان باشد. اين چندان منصفانه نيست. راننده تاكسي اگر خوب كار كند و حق خود و مسافر را منصفانه ادا كند، الآن در همين شرايط هم نبايد با ترديد به امروز و فردايش بنگرد. حرف من همين است.»
تاكيد بر كنترل و نظارت
تحليلگر «كرم رضايي» ادامه نظرات خود را به لزوم نظارت به هر آنچه كه متأثر از نرخ هاي رسمي هدفمندي يارانه ها، از جمله بخش حمل و نقل سبك معطوف مي كند. او مي گويد: «در هر حال آنچه كه از شاخص هاي اقتصادي اصلاح نرخ و به نوبه خود خيلي با اهميت است كنترل و نظارت بر قيمت ها و عرضه پيوسته امور خدماتي روزمره عمومي از جمله تاكسي مي باشد معتقدم كنترل جدي پايدار به مثابه يك اهرم ايمني، موجب آرامش در آحاد مردم خواهد شد.
گزارش روز