نگاهي به نقش زن و جايگاه مادر در جامعه اسلامي ( بخش پاياني)
امروز هستي ام به اميد دعاي توست

گاليا توانگر
زن با يك دست خورش را هم مي زند و با دست ديگرش كتاب فارسي فرزندش را پيش رويش گرفته و ديكته مي گويد.
ديكته كه تمام مي شود، لباس هاي تازه شسته شده را براي اتوكشي تا مي زند. گردگيري مي كند، نان مي خرد، باقالي هاي تازه خريده را پاك مي كند، نوك جوراب هاي پاره را مي دوزد، حتي واشر شير دستشويي را تعويض مي كند. تا غروب مي چرخد و ريزه كاري هاي خانه را به سرانجام مي رساند. كارهايي كه كوچكند و به چشم نمي آيند، اما انجامشان ضروري است و ساعت ها زمان مي برد.
فقط دمي مي آسايد، آن هم زماني كه تا لحظه رسيدن همسرش نيم ساعتي زمان باقي است. يك چاي عطري براي خودش مي ريزد و از پنجره به داخل كوچه زل مي زند. دست نسيم از درز پنجره زنگوله هاي عرق روي پيشاني اش را پاك مي كند و البته از لابه لاي زمينه مشكي موهايش چند تار سفيد را به روي پيشاني اش مي ريزد. فرزندش از جلو تلويزيون مي پرسد: مامان تو چه كاره اي؟!!
موضوع انشاي اين هفته مان درباره شغل پدر و مادر است. زن زمزمه مي كند: خانه دار و عاشق تو!
در عصر انقلاب اسلامي زن مسلمان با شخصيت فاطمه(س) احيا شد. او در حيات خود و در تمامي عرصه ها، حضرت فاطمه(س) را كه نمونه انسان والا و برتر است، به عنوان الگو پذيرفت. امام راحل فرمودند: «الگو حضرت زهرا(س) است.
صحيفه نور/ ج7/ص.17»
رهبر معظم انقلاب نيزفرمودند: «فاطمه زهرا(س) برترين نمونه مجسم براي زن مسلمان است و متفكران و گويندگان مذهبي و دانشمندان بايد با بيان و قلم خود ابعاد وجودي و شخصيت اين بانوي بزرگ آفرينش را هرچه بهتر و بيشتر ترسيم و تبيين كنند.»
بايد دانست كه حضرت زهرا(س) به عنوان الگو و اسوه يك منبع نامحدود براي كشف ارزش هاي انسان زن كامل است. در اين الگو و اسوه همه كمالات حقيقي تمركز و تجمع يافته است و چنين نيست كه برداشت ها و استنباط هاي يك يا چند نسل و قرن بتوانند به مرز شناسايي كامل آن برسند. از اين رو، پژوهش مستمر در زندگي و ابعاد حقيقت كامل سيده نساءالعالمين ضرورت دارد تا بشر بتواند هرچه بيشتر، اين سرچشمه لايزال كمال را بشناسد و از اين شناخت براي هدايت نسل ها استفاده كند.
امروز روز زن و روز مادر است و اميدواريم همه مادران و زنان اين مرز و بوم از زهراي مرضيه(س) الگو بپذيرند.
زن ايراني پايه گذار جنبش بيداري
در خاورميانه
دستاوردهاي انقلاب اسلامي براي زنان كم نظير بوده است. به طور مثال آمارها نشان مي دهند كه زنان در عرصه هاي علمي جهش هاي باور نكردني داشته اند. بيشمار زناني را داريم كه داراي دكتراي تخصصي در عرصه هاي مختلف علمي هستند.
مينا اصلاني مسئول بسيج جامعه زنان كشور تأكيد دارد كه نقش زنان در سازندگي جامعه مخصوصاً اگر از بعد سازندگي معنوي بنگريم، يك نقش ويژه و منحصر به فرد است. وي مي گويد: «زن باتوجه به توان فكري و روحي كه دارد، تربيت نسل ها بر عهده اش گذاشته شده است. يعني يك سري پتانسيل هاي بالاي خدادادي در وجودش به وديعه گذاشته شده تا تربيت فرزندان را به بهترين نحو انجام دهد. تاريخ را ورق بزنيم، مي بينيم اين زنان و مادران بوده اند كه افراد صالح و مصلحين جامعه را تربيت كرده اند تا ملت را به سمت تعالي به پيش ببرند.
امروز نيز در جامعه اسلامي ايران اين زنان و مادران هستند كه با بر دوش گرفتن مسئوليت هاي مؤثر، انقلاب اسلامي را در عرصه هاي مختلف پيش برده اند و حتي با الگو شدن روحيه تلاش، صبر و سازندگي زن مسلمان ايراني براي زنان ساير كشورها شاهد يك بيداري عظيم در بين زنان دنيا به ويژه زنان مسلمان خاورميانه هستيم.»
وي ادامه مي دهد: «نيك كه بنگريم درمي يابيم كه زن ايراني با اتكا به معنويت و اسلام نه تنها سهم بزرگي در سازندگي جامعه خود دارد، بلكه زمينه ساز انقلاب فكري و معنوي زنان ساير ملت ها شده است. زن ايراني در عرصه علمي، مديريتي، پزشكي، فرهنگي و به ويژه در عرصه تحكيم خانواده بر سكوهاي افتخار ايستاده و هر روز به قله هاي موفقيت نهايي نزديك و نزديك تر مي شود.»
وي توصيه مي كند در اين ايام كه متعلق به بانوي جهان بشريت است، مسئوليت تبيين و تبليغ ارزش هاي وجودي زن ايراني بر عهده رسانه هاست.
اصلاني مي گويد: «ما بايد به اين بينديشيم كه چه راهكارهايي اتخاذ كنيم تا زنان علاوه بر كسب فرصت پرورش استعدادهايشان، فرصت تربيت نسل آينده را در اختيار داشته باشند. به نظر بنده جمع كردن اين دو فرصت كار مشكلي نيست و تنها به يك برنامه ريزي منسجم بين دستگاه هاي مختلف نياز دارد.
زن بايد خانواده اي موفق را پايه گذاري كرده و آرامش و امنيت اعضاي خانواده اش را تأمين كند. يكي از مصاديق اين راهكارها دور كاري است. بايد كارشناسان عرصه اجتماعي و فرهنگي گردهم آمده و براي توازن فرصت هاي زنان در داخل و خارج منزل برنامه ريزي كنند.»
كيفيت تربيت مادر
تعيين كننده تقدير فرزندان
شاخصه هايي كه انديشمندان غربي به وسيله آنها وضعيت زنان را ارزيابي مي كنند، برگرفته از اركان جامعه سرمايه داري است. در غرب زني كه صاحب شغل و درآمد بالاست، يك زن مدرن و موفق به حساب مي آيد.
حجت الاسلام عليرضا يحيايي، كارشناس مسائل فرهنگي توضيح مي دهد: «آنها همواره تلاش دارند كه حجاب و عدم اختلاط زن مسلمان ايراني با نامحرمان را مانعي براي پيشرفت زن جلوه دهند. مهمتر از همه اين كه نقش مادري را يك نقش در اولويت دست چندم قلمداد مي كنند، درحالي كه نقش مادري در دين مبين اسلام از جايگاه بسيار بالا و ويژه اي برخوردار است.»
وي ادامه مي دهد: «جهان بيني توحيدي و گستره تئوريك اسلام تعيين كننده مدل اجتماعي، جايگاه و نقش زن در جامعه اسلامي است. اسلام به يك سلسله عبادات و كالاهاي اخلاقي منحصر نمي شود، بلكه خطوط اساسي روابط انسان ها، حقوق و وظايف آنها در اجتماع و نسبت به يكديگر را نيز عرضه مي كند.
به طوركلي اسلام شالوده حيات فردي و اجتماعي مسلمانان را پايه گذاري كرده است. بنابراين فهم جايگاه انسان و به تبع آن درك جايگاه و نقش زنان در گروه شناخت جهان بيني اسلامي است.
حجت الاسلام يحيايي، پيرامون نقش تاثيرگذار زن ايراني در برهه هاي مختلف تاريخ معاصر ايران مي گويد: «شاخصه هاي تعيين كننده نقش زن در جامعه اسلامي برگرفته از جهان بيني توحيدي با آن چه در جامعه غرب مي گذرد، اصولا متفاوت است و در فرهنگ اسلامي با وجود آزادي انتخاب شغل و كار براي زنان، حق انتخاب، مالكيت و فعاليت هاي اقتصادي براي آنها آنچه به نقش و جايگاه زن در جامعه اسلامي معنا و هويت مي بخشد، فعاليت هاي مادي و اقتصادي صرف به معناي غربي آن نيست. لذا با توجه به توضيحات فوق ما داراي مدلي اجتماعي براي نقش زنان متفاوت از مدل غربي آن هستيم. در تاريخ معاصر ايران مي توان به نقش سياسي، اجتماعي زنان در تاريخ معاصر ايران، فعاليت سياسي اجتماعي زنان همدوش با مردان در جنبش تنباكو، فعاليت در امور سياسي، اجتماعي توسط زنان در جنبش مشروطيت اشاره كرد. هرچند كه اوج فعاليت هاي سياسي، اجتماعي زنان را معطوف به مبارزات انقلابي اين قشر تحت فرمان امام راحل(ره) مي دانيم.
امام خميني(ره) فرمودند: ما بايد حساب اين مطلب را بكنيم، آزادي كه اينها (شاه) مي خواهند چه است و زن ها درغير زمان اين آدم چه نقشي داشتند؟ بعداز او چه نقشي و در زمان او چه؟ كسي كه تاريخ اين صدساله را مطالعه كرده است، مي داند كه جنبش هايي كه در ايران بوده است، جنبش هاي اصيلي كه در ايران بوده است، قبل از اين دوره (رژيم پهلوي)، جنبش تنباكو، جنبش مشروطيت، زن ها همدوش با مردها فعاليت مي كردند.»
اين كارشناس مسائل فرهنگي ضمن تاكيد بر اين واقعيت كه سعادت و انحطاط جوامع در گرو نحوه تربيت فرزندان به دست مادران است، مي گويد: «تربيت صحيح فرزند (انسان سازي) از كاركردهاي اساسي خانواده با محوريت مادر است. دامن مادر اولين و بهترين محل تربيت كودك است و مرد از دامن زن به معراج مي رود. مادر محور عاطفي خانواده است و دامن محبت او موجب رشد عاطفي كودك شده و حتي تربيت انسان ساز او فرزند را طالب شهادت مي كند.»
وي به حديث شريفه اي اشاره كرده و مي گويد: «خداوند وحي مي كند كه سربرداريد و پيشاني مادر را ببينيد. در پيشاني مادر لوحي مشاهده مي كنيد كه صورت، قيافه، عمر، عهد و پيمان معنوي و سعادت و شقاوت تمام شئون زندگي طفل در آن نوشته شده است. فرشتگان آن چه در لوح ثبت است مي نويسند و قابليت تغيير را در آن قيد مي كنند. منظور از قابليت تغيير در اين حديث شريف اين گونه است كه در اثركيفيت تربيت مادر تغييراتي در سرنوشت كودك رخ مي دهد.»
زنان بايد به نشاط زندگي خود بينديشند
محسن اسكندري، روانشناس به بازي دادن زنان توسط برنامه هاي شبكه هاي ماهواره اي اشاره كرده و يكي از نتايج گرفتن اين امواج را در طولاني مدت افسردگي هاي روحي و خلقي زنان ارزيابي مي كند. وي مي گويد: «زن وقتي سراسر غرق شغلش باشد و يا برعكس در محيط خانه دائما پاي برنامه هاي خودآرايي بنشيند، در دراز مدت دچار روزمرگي و كم حوصلگي خواهد شد. خانم ها بايد براي خودشان مديريت زمان داشته باشند و فرصت هاي فرح بخشي در زندگي شان ايجاد كنند. به جرئت مي توانم بگويم كه شيوه زندگي در نشاط زنان بسيار اهميت دارد. ممكن است زني خانه دار به واسطه برگزيدن شيوه اي فرح بخش در زندگي داراي زندگي اي به مراتب فرح بخش تر از زندگي زنان شاغل باشد.»
وي افسردگي را سرماخوردگي روحي تلقي كرده و گله مي كند كه اكثر بانوان نسبت به افسردگي خود بي توجهند. اين بيماري وقتي مزمن مي شود كه مبارزه با آن مشكل تر از اوايل شروع افسردگي است.
اسكندري مي گويد: «بايد بانوان ما مهارت اجتماعي را كسب كنند. اصلاح نگرش نسبت به زندگي داشته باشند. شناخت منطقي و درست از هدف زندگي بسيار اهميت دارد. آنها بايد بياموزند كه چطور عواطفشان را مناسب و متعادل كنند. چون سريع خود را غرق روزمرگي ها مي كنند، احتمال آسيب ديدگي اين قشر به مراتب بيشتر از مردان است.»
وي اختلال در خواب، اختلال در اشتها، بروز افكار منفي و... را از علائم افسردگي عنوان كرده و مي گويد: «چون برخي هورمون ها در بدن زنان بيشتر ترشح مي شود، برايشان زمينه افسردگي به ميزان بيشتري فراهم است. خيلي ها براين عقيده اند كه زمان درمانگر خوبي است، اما اين ديدگاه در بهبود افسردگي اصلا صحت ندارد. آنها بايد با بروز علائم افسردگي سريعا به روانپزشك و روان درمانگر مراجعه كرده و از لحاظ جسمي و روحي چك شوند.»
قيام زن ايراني بر عليه استعمار
در جنبش تنباكو به ناگاه زنان درباري قليان ها را شكستند و برعليه شاه و دربار قيامي حيرت انگيز برپا كردند. اين نكات ظريف نهفته در صفحات تاريخ ايران نشان مي دهد كه زن ايراني همواره به ريشه هاي مذهبي و ايراني خود پايبند بوده و خود را در هر شرايطي نسبت به اطرافش آگاه نگه مي دارد.
زنان درباري هرگز در زربفت بريز و بپاش هاي كاخ خود را غرق و بي خيال نكردند. اكثر آنها دختران روستايي بودند كه شاه و درباريان در گشت وگذارهاي خود يافته بودند، با اين حال هيچ گاه يادشان نرفت كه از كجا به كاخ آمده اند؟ از چه قشر رنجديده اي هستند؟ اين زنان آگاه اسارت را فراموش نكردند و درست در لحظه حساس قيام كردند. در برهه پيروزي انقلاب اسلامي نيز چنين بود. زنان مي خواستند از يوغ استعمار درآمده و به آزادي معنوي و حقيقي دست پيدا كنند.
امروز هم يوغ استعمار روي امواج تكنولوژي قصد استثمار اين قشر را دارد.
به اميد آن كه زن ايراني الگوهاي وارداتي را شكسته و در قيام خود برعليه استعمار روي سكوهاي موفقيت بايستد.
گزارش روز