وضعيت راه ها و چگونگي گذران يك سفر دلپذير (بخش پاياني)
سفر به دامان طبيعت و فرار از غوغاي شهرنشيني

حسن آقايي
رفتن و گشتن و لذت بردن از همه ديدني ها، آشنا شدن با مكان هاي تاريخي، پرورش ذهن و فزوني وسعت فكر هر انساني از خصوصيات بارز سفر است.
شور و حال سفر رفتن هاي تابستاني به ويژه در اجتماع ميليوني مسافر و ماشين در شهرهاي گردشگري و خوش آب و هوا در داغ ترين زمان بازار پررونق كسب و كار رستوران هاي بين شهري، مغازه هاي اغذيه فروشي و محيط هاي اطراف ضرورت توجه مسافران به رعايت بهداشت هاي فردي و اجتماعي را دوچندان مي كند، از طرفي هم مسئولان مربوط بايد با نظارت بر اماكن عمومي و سالن هاي غذاخوري و... بر سلامت بهداشتي مهر تأييد بزنند تا خيال مردمي كه براي گذران چند روز سفر خوش و ايمن درحال گردش هستند آسوده شود.
با اين حال توجه به امر بهداشت براي مكان هاي گردشگري از يك طرف مي تواند در جذب هر چه بيشتر گردشگر داخلي و خارجي موفق تر باشد و از طرف ديگر مسافران را با ايمني كامل بهداشتي روبه رو مي كند. گرچه متأسفانه بعضا ديده شده كه در برخي مكان هاي گردشگري و شهرهايي كه مسافر بيشتري را جذب مي كنند سهل انگاري هايي در امر بهداشت در اغذيه فروشي ها، رستوران ها، سرويس هاي بهداشتي و هتل و آپارتمان ها و سوئيت ها ديده مي شود.
در بخش پاياني گزارش امروز به بحث بهداشت و رعايت آن در سفرهاي تابستاني پرداخته ايم.
بهداشت در سفرهاي تابستاني
در گفت وگو با «مهندس سيدرضا غلامي» معاون بهداشت محيط مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، از وي چگونگي برنامه ها، تدابير ايمني و نظارت بهداشت اماكن عمومي، رستوران ها، گردشگاه ها، پايانه هاي مسافري، سرويس هاي بهداشتي و... در جريان سفرهاي تابستاني مي پرسم.
وي توضيحي از پيوستگي و سطوح گوناگون فعاليت هاي نظارت و كنترل بازرسان بهداشت و نظارت عاليه ستاد وزارتخانه بر گزارش هاي بازرسان از مراكز بهداشت و درمان ارايه مي دهد.
«غلامي» مي گويد: «بر طبق روال سال هاي گذشته با شروع فصل گرما از ارديبهشت ماه دستورالعمل به كليه دانشگاه هاي علوم پزشكي سراسر كشور موضوعات مورد نظرمان را در راستاي كنترل و نظارت بهداشتي ابلاغ مي كنيم. اين دستورالعمل شامل مراكز تهيه، توزيع و طبخ مواد غذايي، اماكن عمومي و بين راهي، تفرجگاه ها، سرويس هاي بهداشتي، استخرها، پايانه هاي مسافربري، هوايي، زميني، ريلي و همچنين تأسيسات آبرساني و آب آشاميدني با تشديد كنترل در دستور كار بازرسان بهداشت محيط قرار گرفته به طوري كه علاوه بر ساعات اداري و غيراداري، روزهاي تعطيل هم برنامه ريزي و كنترل اجرا مي شود. بنابراين، بر مبناي فرم دستورالعمل ابلاغي از نيمه دوم ارديبهشت فعاليت هاي مذكور تا پايان نيمه اول مهرماه ادامه داشته و گزارش مي شود. چنانچه مورد ضروري باشد دانشگاه ها سريعا اعلام مي كنند. اگر لازم باشد ما پيگيري كشوري مي كنيم. در اين حال در گزارش بازديدها چنانچه تخلفات قانوني ديده شود طبق قانون با هماهنگي مراجع قضايي اقدام مي شود.»
كنترل و نظارت سراسري
تا ستاد عاليه وزارتي
معاون مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، در ادامه همين بخش از صحبت خود، از چند وجهي بودن اجراي نظارت و كنترل چنين مي گويد: «نظارت و كنترل ها در برگيرنده استقرار بازرسان بهداشت عمومي در مراكز بهداشت و درمان شهري و روستايي و مراكز بهداشت شهرستان هاست. بازرسان علاوه بر اين كه خود موارد دستورالعمل را كنترل مي كنند، فعاليت بازديد بازرسان بهداشت محيط را هم وارسي مي كنند. سطح ديگر نظارتي، كنترل فعاليت هاي بهداشت شهرستان ها توسط معاونت بهداشتي دانشگاه هاي علوم پزشكي و درنهايت نظارت عاليه ستاد وزارتخانه است كه فعاليت هاي دانشگاه هاي علوم پزشكي را كنترل مي كند. در اين ميان، ستاد فوريت سلامت محيط كار به عنوان يك پل ارتباطي بين ما (معاونت بهداشت محيط...) و مردم است. وي تأكيد دارد: «مردم چنانچه در جايي مشكل بهداشتي ديدند از طريق شماره تلفن 09678 اطلاع بدهند.»
كشف سالانه 500 تن مواد غذايي غيربهداشتي
از معاون بهداشت محيط مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت مي پرسم به عنوان نمونه در سال گذشته چه مقدار مواد غذايي غيرقابل مصرف كشف شده است؟ وي چنين مي گويد: «متوسط سالانه 500 تن مواد غذايي غيربهداشتي، تاريخ گذشته فاسد در سطح كشور كشف و به حكم دستگاه قضايي معدوم شده و از حيطه مصرف انساني خارج مي شود.»
در گزارش شماره قبل به نقل از «دكتر حسين ابراهيمي مقدم» خوانديم: از دست دادن استفاده درست زمان فراغت باعث اشكالات زياد نظير كارزدگي، افسردگي و... كه خود سبب مسايل اضطراب، دلمردگي شخص خواهد شد. همچنين فرايندهاي سفر جداي از كسب تجارت، با شناخت دانش به ويژه آگاهي از فرهنگ و آداب و رسوم تاريخي-جغرافيايي محيط تازه، ديدگاه انسان به جهان را تغيير خواهد داد.
شگفت آوري تاثيرات رواني سفر
به طبيعت
اين روان شناس و استاد دانشگاه، در ادامه گفته هاي خود، ديگر دستاوردهاي مسافرت را مطرح مي كند و مي گويد: «در سفر اگر مسئوليت ها تقسيم شوند، مشقي براي فرزندان خواهد بود كه در زندگي آينده خودشان احساس مسئوليت كنند. بالاخره اين كه در سفر معمولاً از مناطق مختلف عبور مي كنيم مخصوصاً اگر از طبيعت ديدن كنيم تأثيرات روان شناختي بسياري دريافت مي كنيم. مثلاً درياچه، رودخانه و مخصوصاً دريا آثار كاهش استرس بسيار شگرفي دارد هم ديدن و صدالبته لمس كردن و حتي گوش كردن به صداي آب، به شدت خاصيت آرامش بخش دارد. تجربه ها نشان مي دهند افرادي كه دچار استرس هاي روزمره هستند با استفاده حتي از يك سطل آب كه پاهايشان را براي مدتي داخل آن قرار دهند آرامش عجيبي را احساس خواهند كرد و چه بهتر آن كه مثلاً در امواج نيلگون خليج هميشه فارس و درياي باعظمت خزر شنا كنند. يا مثلاً ديدن گل ها در طبيعت در حين سفر احساس سخاوندي را در انسان بيدار مي كند. سفر به كوهستان و كوه قدرت اراده و پشتكار را در انسان افزايش مي دهد. حتي نگاه كردن به كوه سرفراز دماوند احساس غرور ملي را در ما افزايش مي دهد. شايد تعجب كنيم از اين كه سفر كردن حتي به دشت و بيابان تأثيرات روان شناختي عظيمي دارد، مثلا با سفر به اين مناطق و فكر كردن در مورد خالق اين اماكن احساس ايمان و اعتقادات ما قوي شده و اين احساسات منجر به احساس آرامش دروني ما خواهد شد.»
به گفته وي پژوهش ها نشان مي دهد كه تاثيرات مثبت سفر فقط در هنگام سفر نيست حتي مدت ها قبل از سفر، اعضاي خانواده دچار يك شور و هيجان خوب مي شوند كه اين هم انگيزه آن را براي كار افزايش مي دهد و هم ضدافسردگي است، همچنين اثرات مثبت يك سفر دلپذير تا مدت ها بعد از آن نيز در روح و روان افراد خانواده منقش است و ياد و خاطره آن از ذهن انسان پاك نمي شود و حتي بعضاً با حسرت از آن ياد مي شود.
لذت سفرهاي خانوادگي
با برنامه ريزي و لحاظ حساب و كتاب مخارج معمول ماهانه در طول سال هزينه سفر در دو نوبت يكي در همين تعطيلات تابستاني و يكي در اواخر فروردين را صرفه جويي كرده و چند روزي با خانواده يك زندگي تازه را تجربه مي كنيم.
«قنبري» بازنشسته اداري خود را معرفي مي كند. مشكل كرايه خانه ندارد. او مي افزايد: «يك آپارتمان كوچك داريم. بچه ها الحمدلله درس خوانده و رفتند سركار و زندگي خودشان. البته هزينه نوه داري سرجاي خودش باقي است . -مي خندد-» وي مي گويد: «خوشبختانه ما آن موقع هم كه با بچه ها در خانه كنار هم بوديم دسته جمعي سفر مي رفتيم. ثمرات خوب سفر بدون دغدغه و زياده خواهي ها را از همان سال هاي جواني چشيده ايم. به قول بر و بچه ها و همسرم، سفر به نوعي پزشك خانوادگي ما شده است.»
مي پرسم: چه توصيه اي براي يك سفر خوب و خوش براي ديگران داريد؟ كمي شانه هايش را بالا مي برد و بعد مي گويد: «سفر مي كنيم از بند خستگي و تكرارها رها شويم لااقل براي چند روز. اگر اين طور درك كنيم و همدلي كنيم، سفر روحيه آدم را آرام نگهداري مي كند و سلامت مان صدمه نمي بيند.»
يك سفر خوب، سفر گران قيمت نيست
از «دكتر ابراهيمي مقدم- روان شناس» سؤال مي كنم نظرشان درباره يك سفر خوب چيست؟ او چنين پاسخ مي دهد: «يك سفر خوب و آرام مي تواند حداقل 6 ماه در ذهن ما تأثير مثبت داشته و هنگامي كه با استرس يا فشاري مواجه مي شويم با فكر كردن به خاطرات آن سفر مقدار زيادي از بار رواني ما كاسته خواهد شد. بنابراين، يك سفر خوب منجر به افزايش بازده و بهره وري و حتي بيشتر شدن بازده اقتصادي خواهد شد.»
وي در همين ارتباط، مي افزايد: «از آنجا كه امسال سال جهاد اقتصادي نام دارد، بد نيست به دو نكته اشاره كنيم: 1- يك سفر خوب، ايمن و توأم با آرامش منجر به افزايش بازده اقتصادي خانواده مي شود. به عبارت ديگر، خانواده با دوركردن استرس و فشار رواني آرامش بهتري داشته، تصميم هاي بهتري مي گيرد و خيلي منافع اقتصادي بهتري هم به دست مي آورد. نكته دوم: يك سفر خوب لزوماً يك سفر گران قيمت نيست. بسيار شاهد بوديم افرادي با خرج هاي نجومي مثلاً سفرهاي اروپايي انجام دادند ولي نه تنها آرامش مورد نظر را به دست نياورده اند بلكه بعضاً شاهد دورشدن خانواده از يكديگر بودند. ولي بسياري از افراد با سفرهاي داخلي بسيار ارزان قيمت تر از باهم بودن و كسب تجربه و غيره احساس مسرت و شادي فراوان كردند.»
نكته دوم و آخر صحبت هاي اين استاد دانشگاه در بخش پاياني گفت وگوي مان را با هم مي خوانيم:«حداقل اگر نمي توانيم سفر چند روزه يا درازمدت داشته باشيم، از سفرهاي كوتاه آخر هفتگي حتي اگر شده سرزدن به پارك ها، بوستان ها و مناطق اطراف شهرمان باشد دريغ نكنيم كه اين همه مي توانند در سلامت رواني ما تأثيرات زيادي داشته باشند.»
راهداري و عمليات كاهش حوادث
ادامه گفت وگو با «مهندس عزيز فيلي» مديركل نگهداري راه و ابنيه وزارت راه و ترابري، با اين پرسش كه تدابير حوزه سازمان راهداري با هدف كاهش حوادث در راه هاي كشور چيست؟ مي گويد: «اين سازمان جهت كاهش تلفات ناشي از مشكلات جاده اي ساليانه مبادرت به اصلاح و رفع نقاط و مقاطع پرحادثه مي كند از جمله اجراي عملياتي نقاط همكف و غيرهمكف، ساماندهي مبادي ورودي و خروجي شهرها، اجراي ساخت پل هاي بزرگ، حذف گردنه ها، ايجاد باند كندرو، تامين روشنايي تقاطع ها و نقاط جمعيتي، در طول راه، استفاده از سيستم هاي هوشمند علايم، نصب دوربين هاي كنترل سرعت و ساير اقدامات لازم ديگر مي باشند. در اين ارتباط سالانه بالغ بر
250 ميليارد تومان از طرف سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي در طول راه ها با اولويت راه هاي شرياني كشور هزينه مي شود. راه هاي شرياني شامل راه هاي پرترافيك و ترانزيت است كه مناطق كشور را به مراكز استان ها و به مبادي ورودي و خروجي كشور متصل مي كنند. طول اين راه هاي شرياني 27 هزار كيلومتر است. بنابراين 85 درصد مسافر و بار در طول راه هاي مذكور حمل و نقل مي شود.»
وي در بخش آخر صحبت شان با متولي خواندن سازمان راهداري در نگهداري وضعيت زمستاني راه هاي شرياني كشور، به امكانات و تداركات فيزيكي، عملياتي و تسهيلات تردد در راه ها هنگام نزولات جوي اشاراتي دارد. به گفته او سازمان در اين ارتباط با استفاده از 10 هزار دستگاه ماشين آلات راهداري و پرسنل مربوطه در سطح ادارات كل راه و ترابري و همچنين 500 هزار نفر راننده كاميون سنگين به صورت شبانه روزي به خصوص در فصل زمستان هنگام ريزش برف مبادرت به برف روبي و بازگشايي راه جهت تردد و وسايل نقليه و نيز نگهداري آزادراه كرده و همچنين به مسافران در راه مانده خدمات و سرويس دهي اوليه ارايه مي دهند. وي نيز اين را هم مي گويد كه چنانچه سازمان منابع مالي داشته باشد اولويت اول را به نگهداري راه هاي شرياني (اصلي) مي دهد. بنابراين، توجه به تامين منابع مالي جهت نگهداري راه هاي كشور به لحاظ حياتي و سياسي يك امربسيار ضروري و حمل و نقل زير بناي اقتصادي كشور مي باشد.»
گزارش روز