(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


پنجشنبه 16 تیر 1390- شماره 19968

نگاهي به دستاورد و نياز اردوهاي جهادي (بخش پاياني)
مديريت و برنامه ريزي رمز موفقيت اردوهاي جهادي



نگاهي به دستاورد و نياز اردوهاي جهادي (بخش پاياني)
مديريت و برنامه ريزي رمز موفقيت اردوهاي جهادي

پريسا جلالي
سازندگي معنوي به مراتب دشوارتر از سازندگي مادي است و اردوها فرصتي براي خودسازي جوانان و دانشجويان فراهم مي كنند.
جهاد با جهد ريشه لغوي دارند اما جهاد فقط اين نيست بلكه اردوي جهادي فرصتي براي مبارزه با نفس و اميال باطني و مبارزه با خودخواهي است كه باعث تزكيه نفس مي شود و در نتيجه افراد تعالي جامعه خود را در رابطه مستقيم با تعالي فردي مي بينند و اين يعني حفظ مسئوليت پذيري و جهاد.
عمل به توصيه امام خميني(ره) و فرمايش رهبر معظم انقلاب در رابطه با لزوم محروميت زدايي از كشور، كمك به سازندگي و محروميت زدايي از روستاها در جهت رضاي الهي، ارتقاي مهارت هاي جوانان و نوجوانان در عرصه هاي گوناگون علمي، آموزشي، فرهنگي و غني سازي اوقات فراغت جوانان همچنين آشنايي با فرهنگ كار و تلاش و فعاليت گروهي به منظور نيل به اهداف متعالي و بالا بردن روحيه اميد به زندگي در ساكنين مناطق محروم از ثمرات اردوهاي جهادي است.
اما هرگاه از اردوهاي جهادي سخن به ميان مي آيد همه ذهن ها صرفا به بعد خدمت رساني در زمينه هاي عمراني به مردم روستا منعطف مي شود.
درحالي كه فعاليت عمراني تنها بخش كوچكي از اهداف اصلي اردوهاي جهادي است.
اگرچه وجود فعاليت هاي عمراني در روستا مي تواند در راستاي فرهنگ سازي صحيح بسيار موثر باشد، اما نگاه صرفا عمراني به اردوهاي جهادي نه تنها كمكي به بسط و گسترش آن نمي كند، بلكه مضراتي هم به دنبال خواهد داشت.
شايد واقعا يكي از آثار منفي اش اين باشد كه محمدطاهر افضلي، مسئول اردوي جهادي پرديس قم دانشگاه تهران بدان اشاره دارد و مي گويد: اگر بخش اعظم نيروي دانشجويان جهادي، امروزه فقط صرف فعاليت هاي عمراني شود، در چند سال آينده كه امر آباداني روستاها به اتمام رسيد، بايد كم كم و به ناچار اين اردوها را نيز جمع كنند و ديگر ضرورتي براي آن احساس نمي شود.
بنابراين شكل گيري اردوهاي جهادي با توجه به نياز مردم مناطق محروم كه فقط در بعد عمران خلاصه نمي شود و كمبودهايي مثل توزيع كتاب و مطبوعات و مجلات مورد نياز جوانان و زنان همچنين احداث كتابخانه با كتاب هايي كه پاسخگوي نياز مخاطبان روستايي باشد، سازماندهي فعاليت هاي ورزشي مناسب محيط هاي روستايي، هماهنگي براي استفاده از امكانات تفريحي و رفاهي شهرها براي روستائيان با شرايط متناسب با ميزان درآمد آنها و رفع محروميت هاي فرهنگي و اجتماعي كه بتواند مانع مهاجرت از روستا به شهر شود، از جمله اقداماتي است كه در اين راستا مي توان به آن توجه كرد.
همه آثار مثبت فعاليت هاي جمعي
اما اردوهاي جهادي علاوه بر آثار مثبتي كه در مناطق محروم دارند بر جوانان هم تأثير مضاعفي خواهد داشت.
بنابر حرف هاي علي بروغني، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس حضور در اردوهاي جهادي احساس تعهد و مسئوليت را در جوانان بالا مي برد و عزم و اراده راسخي به آنها مي بخشد و در همين راستا رفاه زدگي را از جواناني كه بايد روزي مسئوليت هاي كليدي و مهمي را برعهده گيرند، مي زدايد.
وي در گفت وگو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان ادامه مي دهد: همان طور كه تا به حال بسياري از مديران كنوني كشور در اين اردوها كارآزموده و ورزيده شده اند و امروز شاهد اقدامات ارزشمندي در امور عمراني، فرهنگي و علمي و غيره هستيم.
موضوعي كه به اعتقاد كارشناسان بهترين روش براي تربيت مديران آينده كشور ترغيب جوانان براي حضور در اردوهاي جهادي است چرا كه در كنار درس خواندن فعاليت جمعي را تمرين مي كنند و مسئوليت پذيري را ياد مي گيرند تا براي پست هاي كليدي آماده شوند.
موضوعي كه مسئولان اكنون به آن باور كرده و قبولش دارند. مديران نسل اولي كه تا ديروز سپردن پست هاي كليدي به نسل هاي بعدي را با نگراني و عدم اعتماد كامل نسبت به ايفاي وظيفه قلمداد مي كردند امروز با خيال راحت خودشان گزينه هاي بعدي را از نسل هاي جوان انتخاب و جايگزين مي كنند و اعتراف مي كنند كه زبده ترين مديران و مسئولان را توانسته اند از ميان جهادي ها انتخاب كنند چرا كه اردوها ريشه در باورها و مفاهيم عميق ديني نظام جمهوري اسلامي دارد.
اردوهاي جهادي از جهتي هم براي توانمندسازي روحي حتي جسمي جوانان نياز است چراكه بسترسازي براي آينده شغلي و زندگي شخصي آنها صورت مي گيرد و با تجارب كسب شده مي توانند در عرصه هاي موردنياز نظام نقش آفريني كنند.
كوله باري از انباشته هاي معنوي
يكي از ويژگي هاي دانشجويان، جوان و پويا بودن آنهاست. همين جوان بودن و روحيه پويا داشتن باعث شده نحوه گذران اين دوره از زندگي و تحصيل فرصت ناب براي رشد و جهش معنوي او باشد.
سينا كمال خاني، عضو هيئت نظارت جامعه اسلامي دانشگاه تهران در همين رابطه شاخصه هاي دانشجو در مقايسه با ساير اقشار جامعه را در توصيه هاي مهم رهبر معظم انقلاب خلاصه مي داند كه جوانان مي بايست به تحصيل، تهذيب و ورزش توجه كنند و لزوم و ضرورت تقدم تزكيه نفس و روحيه را بدانند.
وي كه تشكيل اردوهاي جهادي را در راستاي همين رهنمود رهبري مي داند تأكيد مي كند: فرصت خوبي از سوي برنامه ريزان فرهنگي فراهم شده است كه در نگاه اول شايد جنبه صرفاً عمراني و سازندگي و آموزشي داشته باشد اما با نگاه عميق تر اين نكته را مي رساند كه اردوها محتواي گران بهاتري دارد و آن تقويت روحيه جهادي در دانشجويان و جوانان است. دانشجويان و جوانان در سازندگي كشور سهيم هستند و اين موضوع باعث افزايش حس مسئوليت پذيري در ايشان در وهله اول و همچنين سازندگي روحي و دروني و معنوي در مرتبه بعدي مي شود.
ناگفته نماند با گذشت اين دوران دانشجويان و جوانان با روحيه جهادي و بنيه قوي معنوي وارد عرصه هاي مهم اجتماعي مي شوند كه داشتن چنين ابزاري بزرگترين سرمايه اجتماعي است.
البته عضو هيئت نظارت جامعه اسلامي دانشگاه تهران به اين سؤال كه آيا تشكيل اردوهاي جهادي و نياز به جهادگران نتيجه كم كاري و ضعف عملكرد در بخش هاي دولتي است؟ پاسخ مي دهد: اين كه دولت در عرصه هاي مختلف فعاليت مي كند بر هيچ كس پوشيده نيست اما اينكه به علت كم كاري دولت يا غفلت مسئولان جوانان وارد گود شده اند توجيه ناپذير است چون همانطور كه عرصه هاي ديگر مثلاً كمك به ديگران يك كار پسنديده به شمار مي رود اين اقدام هم باتوجه به آثار مثبت روحي و جسمي و فكري جوانان يك نياز تلقي مي شود.
وي در رابطه با خلأهاي موجود هم مي گويد: كيفيت و كميت سازندگي دولت با اردوها قابل مقايسه نيست. فعاليت اردوها مقطعي و كوتاه است ضمن اينكه با برنامه ريزي دقيق و كارشناسي شده نيست اما دولت گسترده فعاليت مي كند و شايد چند سال زمان بخواهد تا يك اقدام خودنمايي كند علاوه بر آن بايد همراه با كار كارشناسي دقيق و مستمر باشد تا به نتيجه مطلوب برسد.
كمبودهايي كه در اردوهاي جهادي وجود دارد
اما كمبودها و كاستي هايي هم در اردوها ديده مي شود كه به زعم برخي، كمبودهاي جدي است كه در صورت رفع نشدن، سرخوردگي و كاهش اردوها را دربر خواهد داشت.
رضايي، دانشجوي بسيجي در دانشگاه اميركبير معتقد است: اگرچه كمبودهايي در اردوهاي جهادي ديده مي شود اما بسياري از اينها طبيعي است.
وي كه بارها همراهي با جهادگران را تجربه كرده است به گزارشگر كيهان مي گويد: مشكلاتي كه اردوها با آن دست و پنجه نرم مي كنند زياد است اعم از نبود بودجه و عدم حمايت و پشتيباني مسئولان كه در صورت رفع اين معضل اردوها تأثير بهتري خواهد داشت.
به عقيده وي، تا آن اندازه كه نياز است به اردوها توجه نمي شود در غير اينصورت با كيفيت بهتري شاهد اردوها بوديم اما در همين شرايط دانشجويان همه توان خود را به كار مي گيرند و عافيت طلبي در اردوهاي جهادي نيست بلكه يكسري اشكالات كاذبي وجود دارد كه مي تواند حل شود.
اين عضو فعال بسيج ضمن تأكيد بر اردوهاي جهادي دانشجويان به عنوان يك جهاد تمام عيار، اردوها را متأثر از نهضت جهادي صدر اسلام و دوران بعد از انقلاب مي داند. در واقع سريع ترين توسعه و آباداني در دنيا در تجربه اردوهاي جهادي صدر انقلاب تجربه شد كه انگيزه و خلوص نيت جهادگران علت آن بود.
بهره گيري از نقص هاي اردوها
حال باتوجه به نقص هاي موجود شيوه هايي هم براي جلوگيري از اتلاف هزينه در اردوها بايد لحاظ شود.
در واقع بهره گيري از نقص هاي اردوهاي جهادي به ساختار اردوها برمي گردد. يكي از نقص ها سردرگمي برخي از گروه هاي دانشجويي در روستاها و مناطق محروم است. يعني اينكه اردوها با ظرفيت بالا اما بدون برنامه وارد روستا مي شوند و در اواسط كار با مشكلات عديده اي كه درپي بي برنامگي ايجاد شده سرخورده و از انجام كار باز مي مانند.
رضا حسينيون، عضو هيئت علمي دانشگاه براي رهايي از اين معضل كه برخي جهادگران با آن مواجهند مي گويد: يكي از اقدامات اين است كه به صورت دسته جمعي وارد يك منطقه شويم و بعد از استقرار به صورت منسجم به كارها بپردازيم.
وي در گفت وگو با گزارشگر كيهان ادامه مي دهد: يكي ديگر از روش ها اين است كه برنامه اي براي دو تا سه ماه درنظر بگيريم و فقط افرادي كه مجري برنامه هاي جهادي هستند به روستا يا مناطق محروم اعزام شوند. به نظر من بهترين نتيجه در اردوهاي جهادي زماني حاصل مي شود كه فردي به عنوان مدير در پشت صحنه باشد و بدون ورود به كارهاي اجرايي با رصد فعاليت چند گروه آنها را از دور هدايت و راهنمايي كند.
اين استاد دانشگاه ادامه مي دهد: تصور كنيد فردي كه شيوه مديريت مناسبي دارد با اعزام به منطقه ناخودآگاه خودش وارد كارهاي اجرايي شود و آن انرژي اي كه بايد براي مديريت و برنامه ريزي صرف شود، در امور اجرايي به هدر رود، طبيعي است اين گروه آن طور كه بايد نتيجه مطلوب را نمي گيرد.
وي معتقد است با اين روش هم هزينه ها كمتر مي شود و هم زمان و انرژي كمتري از گروه اتلاف مي شود.
مطالبه از مسئولان
در كنار كمك به همنوعان و خدمت رساني در عرصه هاي مختلف، مطالبه گري از مسئولان و انعكاس اين مطالبات، انتقال پيام مردم مناطق محروم و نيازهاي آنان روي ديگر سكه اردوهاي جهادي است به همين علت هم متوليان فعاليت هاي جهادي با گذشت زمان و كسب اطلاعات بيشتر درصدد سازماندهي بهتر جهادگران برآمده اند.به عنوان نمونه مي توان به ستاد جهادي «شهيد تعريف» كه براي نخستين بار در كردستان راه اندازي شد، اشاره كرد كه مجتبي باستان، معاون سازندگي و كارآمدسازي سازمان بسيج دانشجويي در گفت وگو با گزارشگر كيهان معتقد است كه با هدف سازماندهي فعاليت هاي جهادي دانشجويي و محروميت زدايي اين ستاد راه اندازي شده كه در سال جهاد اقتصادي و به منظور كمك به مردم مناطق محروم در دو بازه زماني قبل از ماه رمضان و بعد از آن برنامه ريزي شده است.درحالي مجتبي باستان به نقش مؤثر جهادگران در ابعاد عمراني و اجتماعي و فرهنگي اشاره دارد كه جوانان حاضر در اردوها را مثل رسانه اي مي داند كه با ورود به مناطق محروم و روستاها زبان گوياي مردم شده و مشكلات موجود را مثل رسانه به گوش مسئولان مي رسانند.
اردوهاي جهادي طرحي براي پيشرفت هرچه بيشتر جامعه ديني است كه در صورت گسترش فرهنگ جهادي اين پديده مي تواند به عنوان بخشي از يك الگوي پيشرفت به جهانيان ارائه شود بنابراين انتقال اخبار و گزارش هايي پيرامون كيفيت اردوها و فعاليت جهادگران مهم تلقي مي شود.
در اين شرايط بايد اشاره كرد كه برگزاركنندگان چنين اردوهايي در راستاي ترويج فرهنگ جهاد تلاش بيشتري را براي انعكاس فضاي اردو و ثمرات آن به مردم كرده و تعامل بيشتري با رسانه هاي جمعي داشته باشند و رسانه ها نيز بايد بيش از پيش اين مسئله را در اولويت كار خود قرار دهند.
وي البته به اين نكته هم اشاره دارد كه در كنار ياري دانشجويان و دانش آموزان و طلابي كه تحت گروه هاي جهادي اعزام مي شوند نبايد از توان مسئولان ذي ربط در پي گيري مشكلات براي كسب نتايج مثبت غافل شد بلكه پي گيري مشكلات موجود از طريق مسئولان شهر و روستا همچنين مشاركت افراد خير در كمك رساني به مستمندان و افراد بي بضاعت ديگر عواملي است كه بايد توجه شود تا ميزان توانمندي جهادگران افزايش يابد.
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14