(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


دوشنبه 4 مهر 1390- شماره 20032

دلايل به وجود آمدن خشونت اجتماعي و راهكارهاي مهار آن (بخش دوم )
باروت خشم در انبار هنجارهاي رفتاري



دلايل به وجود آمدن خشونت اجتماعي و راهكارهاي مهار آن (بخش دوم )
باروت خشم در انبار هنجارهاي رفتاري

ساعت چهار و نيم 12 آبان هر سال برايش قرمزرنگ است. آن پارچ قرمز لبريز 400 سي سي اسيد، آرزوهاي 26 سالگي اش را ذره ذره خورد و به استخوان زندگي اش رسيد.
ثانيه هاي درد كشنده را هيچ گاه از ذهن پاك نخواهد كرد. حتي پرستارها هم مي ترسيدند كه صورتش را شست وشو دهند. تنها مادرش بود كه اين كار را انجام مي داد.
چهار نفر او را روي تخت ميخكوب مي كردند تا آمپول هاي مسكن قوي به بازويش بزنند و او باز هم از شدت درد از روي تخت سقوط مي كرد.
اسيد تا دو سال قدرت تخريب دارد و اين ماده لعنتي كه بهتر است بگوييم زاييده تنفر و خشم مهارنشدني جوان اسيدپاش بود، اندك اندك سوي چشمانش را گرفت تا آن جا كه چشم راست بر اثر عفونت تخليه شده و در اسپانيا برايش پروتز مصنوعي گذاشته اند. چشم چپ نيز زير لايه پوست صورتش مخفي مانده است. اين روزها آمنه با قدرت بخشش احساس مي كند از زير پوست چشم چپش نوري مي بيند. به دستور رياست محترم جمهوري آقاي احمدي نژاد در بيمارستان فارابي از مغزش و پشت چشم راست اسكن گرفته اند و احتمال داده اند كه شبكيه چشم راست وجود داشته باشد كه با عمل شايد بتواند به اندازه 5 متر پيش روي خود را ببيند.
بخش عمده آن چه كه در صفحه حوادث روزنامه ها مي خوانيد به يك روحيه عصبي مزاج و سركش برمي گردد. ما ناگزيريم كه اين تندخويي را مهار كنيم، به ويژه اگر حس مي كنيم از لحاظ بيولوژيكي و وراثتي زمينه عصبي بودن را بيشتر از سايرين در خود داريم.
عصبانيت چه در حد كم و چه در حد جنون مصيبت بار است.پسر هيجده ساله با خشم مها ر نشدني سرمايه ورزشي كشور را به كام مرگ فرستاد. عصبانيت هاي جزئي هر روزه اگرچه به چشم نمي آيند، ولي در طولاني مدت كشنده خواهند بود. عصبانيت هاي آني و فاجعه آفرين هم مثل گردبادي مي مانند كه در چند ثانيه همه چيز را به هم مي زنند.
انعكاس حوادث مصيبت باري كه در پي خشم مهارنشدني افراد بروز پيدا كرده اند، به خودي خود عبرت آموز است. بايد در كنار درج خبر حوادث در اين صفحات ويژه روزنامه ها به ارائه تحليل هاي روانشناسي، جامعه شناسي و رفتاري پرداخت تا آحاد مردم با مهارت هاي زندگي بهتر آشنا شده و خود را از خطرات مصون بدارند. جالب اينجاست كه جوان اسيدپاش در جلسه دادگاه اظهار كرده بود: «اتفاق بزرگي رخ نداده، همه اين قضايا تقصير روزنامه هاست كه ما را به اين جا كشاندند! من پشيمان نيستم، از كجا معلوم كه چشم اين دختر بينا نباشد و نبيند؟!!».
معاشرت سالم با ديگران را بياموزيم
در دنياي امروز اگرچه توصيه نمي شود نسبت به اطرافيانمان خوش بيني مطلق داشته باشيم، ولي افتادن به ورطه بدبيني ها نيز سرآغاز پذيرش مرگ تدريجي است.
كساني كه ضدهنجارهاي اجتماعي عمل مي كنند، معمولا از گره هاي رواني ناشي از بدبيني ها رنج مي برند. وقتي در قبال خواسته هايشان نه مي شنوند، با بدبيني اين تحليل را ارائه مي دهند كه به شخصيتم توهين شده و بايد تلافي كنم.
درحالي كه تحقيقات روانشناسي نشان داده هرچه در تنگناها و مشكلات ارتباطات صميمي تري با اطرافيانمان داشته باشيم، از طول عمر بيشتري برخوردار خواهيم بود. در اوايل سال 1970، روانپزشكي به نام جويل دمزديل، با 19 نفر اسيران بازمانده از اردوگاه هاي نازي آلمان مصاحبه اي ترتيب داد. اين افراد در اردوگاه هاي نازي مورد وحشتناك ترين شكنجه هاي جسمي و روحي واقع شده بودند. از اين رو پس از آزادي مورد حمايت، تشويق و تقدير بسياري قرار گرفته بودند، فقط آنهايي توانستند به زندگي ادامه دهند كه صميميت قابل توجهي را بين خود به وجود آورده بودند. ديگران در اثر تحمل ضربات مهلك جسمي و روحي جان خود را از دست داده بودند.
هادي محمدي، كارشناس روانشناسي مي گويد: «نتايج به دست آمده از تحقيقات علمي و تاريخي، بيانگر اين واقعيت اند كه دوستي هاي عميق براي زنده ماندن به ما كمك مي كنند، به زندگي ما معنا مي بخشند و بهترين صفاتي را كه درون ما نهفته است، ظاهر مي سازند.
سوءظن، بدبيني و رفتارهاي خشمگينانه، اغلب فرد پرخاشگر را در جامعه منزوي مي سازد و سبب مي شود در مواردي كه به حمايت ديگران نياز دارد از آن بي بهره بماند و اينها همگي از عواقب و نتايج خشم است. شكي نيست كه افراد پرخاشگر در ارتباطات اجتماعي شان نسبت به افراد معمولي و آرام، از موفقيت كمتري برخوردار هستند. در تحقيقات فراواني كه انجام گرفته است، لطمات جدي بر اثر اين گونه انزواهاي اجتماعي به خوبي نشان داده شده است.»
اين كارشناس روانشناسي ادامه مي دهد: «در بررسي دو پرونده جنايي حادثه اسيدپاشي سال 83 و نيز قتل پل مديريت در سال جاري درمي يابيم كه هر دو مجرم مجيد موحدي و كوشا پارسا در نگاه اول افرادي سر به زير به نظر مي رسيدند، درحالي كه كاملا مشخص است به دليل سوء رفتار و نياموختن برقراري ارتباط سالم با ديگران در پوسته انزواي اجتماعي فرو رفته بودند.»
حتي اگر به صورت معمولي نگاه كنيم افرادي كه با ديگران معاشرت سالم دارند، نسبت به آنهايي كه در بين مردم ظاهر نمي شوند و از اجتماع گريزانند، عمر طولاني تري دارند.
با تنفر سرطان خشم را بيدار نكنيد
اگرچه گذشت در برابر مجرمين چيزي نيست كه اجراي عدالت طرفدار آن باشد، ولي از جنبه به آرامش رسيدن فردي كه متضرر شده، مفيد است.
آمنه بهرامي نوا حتي بعد از حادثه نيز با افراد خوب و بد زيادي مواجه شد. يكي از نزديك ترين كسانش عكس او را به دست خانم... رئيس بنياد نور احسان كه يك شعبه در نياوران و يك شعبه در آمريكا داشت، مي رساند. اين خانم دائما در جمع خيرين تبليغ مي كرد كه آمنه وارد مرحله تازه اي از روند درمانش شده و نيازمند پول است. خيرين در سراسر دنيا نيز به حساب اين خانم پول واريز مي كردند. رئيس بنياد نور احسان درصدي از مبالغ را به واسطه مي داد و بقيه را به حسابش مي خواباند.
خويشاوند نزديك آمنه نيز بعدها در پي مشاجره اي آمنه را تك و تنها در خانه آوارگان خياباني اسپانيا رها كرده و پناهندگي سياسي كشور اسپانيا را مي پذيرد.
آمنه مي گويد: «فقط دو سال پيش كه خانم مسئول بنياد خيريه نور احسان با درد سرطان از دنيا رفت، دوستم را بالاي سر مزارش فرستادم تا برايش پيغام ببرد، نتيجه اجراي عدالت الهي اين است، هر چه كشت كني، همان را برداشت خواهي كرد.»
آمنه مي گويد: «يك روز ايراني هاي مخالف جمهوري اسلامي ايران در اسپانيا آمدند و گفتند در يكي از شبكه هاي ماهواره اي 10 دقيقه در مخالفت با جمهوري اسلامي ايران و نبود امنيت صحبت كن تا همه كار برايت انجام دهيم، ولي من نپذيرفتم و روانه خانه آوارگان شدم!»
حتي از 700 صفحه كتاب چشم در برابر چشم آمنه كه در كشور آلمان چاپ شده آنها 300 صفحه اش را چاپ كرده اند. حالا او تجربه كسب كرده كه براي چاپ كتاب دومش ابتدا از ناشر خودي شروع كند و بعد حق ترجمه را به خارجي ها بفروشد.
آمنه مي گويد: «گزينشي چاپ كردند تا مسائلي را كه به ضررشان بود انعكاس ندهند.»
وقتي سلامت روان ما
دچار مشكل مي شود
خشم نشان مي دهد كه سلامت روان ما دچار مشكل شده است. محسن اسكندري، روانشناس خانواده ضمن بيان اين مطلب مي گويد: «يكي از مهارت هاي زندگي ابراز خود است كه ما آن را با عصبانيت و خشم اشتباه گرفته ايم. ما خيال مي كنيم مي توانيم خود را با عصبانيت بروز دهيم، درحالي كه اين باور اشتباه محض است و براي اثبات و ابراز خود بيشمار راه هاي مثبت ديگري وجود دارد.
خشم غيرقابل كنترل بي شباهت به يك سيلاب نيست. ابتدا كم جان است، ولي به يكباره طغيان كرده و ويراني عظيمي به جا مي گذارد. اين گونه است كه خيلي از افراد در هنگام خشم جنو ن آسا نمي دانند كه چه مي كنند؟ توصيه ما به افراد پرخاشگر اين است كه در اسرع وقت به روانپزشك مراجعه كنند، چون علاوه بر جلسات مشاوره نيازمند مصرف يك سري از داروها هستند. اين خشم ها ريشه اي و بذرش از دوران كودكي پاشيده شده است.
وقتي با كوچك ترين گريه و داد و بيدادي هر چه كه بچه مطالبه كند در اختيارش قرار دهيم، اين باور در وجودش نهادينه مي شود كه با پرخاشگري هر چه را كه بخواهد مي تواند صاحب شود.»
اين روانشناس خانواده ادامه مي دهد: «همين كودك در دوران جواني وقتي عاشق مي شود، نسبت به طرف مقابلش حس مالكيت مطلق دارد و با لجبازي مي خواهد آن شخص را از آن خود كند. اينگونه رفتارها گواه اين است كه فرد در دوران كودكي درجا زده و رشد شخصيتي پيدا نكرده است. اين حالت درست مثل اين است كه كودكي در منزل دوستش اسباب بازي قشنگي ديده و با گريه و داد و بيداد مي خواهد تصاحبش كند.اگر هم به دستش نياورد، دست آخر اسباب بازي را مي شكند!»
اسكندري به گروه ديگري از افراد خشمگين اشاره كرده و مي گويد: «عده ديگري هم هستند كه هنجارهاي اجتماعي در آنها شكل نگرفته و هر كاري را كه به نفع خودشان است، درست مي پندارند. كساني كه ورود ممنوع مي آيند، كساني كه در خيابان دائما بوق مي زنند تا اتومبيل هاي ديگر مسير را خالي كرده و آنها پيش بيفتند و كساني كه دائما گرفتار برخوردهاي فيزيكي با ديگران هستند، از اين قبيل اند. اين افراد گروهي هستند كه وقتي صبح از منزل خارج مي شوند، انتظار داريم در هنگام برگشت سر و صورتي خون آلود و لباس هايي خاكي و پاره داشته باشند!!»
شيوه ارتقاي آستانه تحمل روحي و رواني
همايون قسمتي، روانشناس خانواده از كردستان پيرامون اهميت ارتقاي آستانه تحمل و ممارست براي ارتقاي سطح ضربه پذيري توضيح مي دهد: «تحقيقات علمي نشان داده كه انسان از طريق ارتقاي آستانه تحمل مي توانند شديدترين خشم را كنترل كند. بايد فرد در كنار ارتقاي آستانه تحمل از بدبيني رويكردش را به سمت مثبت انديشي تغيير دهد. در اكثر گفت وگوهايي كه با مجرمين صورت گرفته، آنها ضمن ابراز پشيماني اين جمله را مكررا بر زبان مي آورند كه اي كاش چند ثانيه خشم خود را كنترل مي كردم تا مرتكب اين جرم نمي شدم.»
اين روزها مد شده كه معمولا برخي افراد خاص به بهانه دفاع شخصي با خود انواع اسلحه سرد به ويژه چاقو حمل مي كنند. از ديدگاه روانشناسي اين كار به شدت منع مي شود.
قسمتي مي گويد: «افراد خشمگين وقتي اسلحه سرد به همراه دارند، مثل يك انبار باروت هستند كه هر لحظه انتظار شعله ور شدنشان مي رود. بهتر است اين وسايل را از همراهي با خود حذف كنند و به راه حل هاي ديگري در مواجهه با چالش ها بينديشند.»
اين روانشناس معتقد است كه آموختن مهارت كنترل خشم براي زندگي رسانه اي امروز يك ضرورت است. وي مي گويد: «به خوانندگان عزيز توصيه مي كنيم كه اگر فردي خشمگين هستند و روي خشم خود كمتر كنترل دارند، حتما جهت كنترل احساسات منفي و خشم طغيان گر به كارگاه هاي آموزشي مهارت كنترل خشم مراجعه كنند. اين كارگاه هاي هفت گانه توسط مراكزي چون بهزيستي و برخي دانشگاه ها به عموم ارائه مي شوند. با كمك اين مهارت ها مي توانيم به سرعت از فردي بي تاب به فردي صبور و آرام تبديل شويم.»
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14