نگاهي به درس هاي مكتب عاشورا (بخش دوم)
درس ولايتمداري در مكتب حسيني
درس هاي عاشورا همواره زنده، حيات بخش
و حركت آفرين است. هر چند واقعه كربلا در مكان و زمان خاصي رخ داده است، اما درس
هاي آن به زمان و مكان محدود نمي شود و همواره الهام بخش و شورآفرين است.
اين نكته اي است كه حضرت امام خميني(ره) نيز با اين بيان كه عاشورا بايد به عنوان
رويدادي تلقي شود كه در طول تاريخ مي تواند درس آموز بوده و پايه هاي ستم و استبداد
را از بيخ و بن براندازد، از آن ياد كرده اند: «واقعه عظيم عاشورا از سال 61 هجري
تا خرداد 42 و از آن زمان تا قيام حضرت بقيه الله... در هر مقطعي انقلاب ساز است.»
از اين رو است كه بسياري از نهضت هاي سياسي نظير حركت توابين ، مردم مدينه، قيام
مختار، نهضت زيدبن علي، قيام محمد نفس زكيه و... تا قيام و نهضت مقدس ملت ايران به
رهبري امام خميني(ره) و در حال حاضر با الهام از منويات رهبر معظم انقلاب همه و همه
با الگوپذيري از عاشورا سازماندهي مي شوند.
اقبال لاهوري استقلال و نجات پاكستان را مرهون قيام عاشورا دانسته و گاندي نيز نهضت
عاشورا را الهام بخش خود و رهايي هندوستان مي داند. در يك كلمه مي توان گفت اگر
نهضت بزرگ عاشورا را الگو و اسوه همه حركت هاي حق طلبانه و عدالت خواهانه بدانيم
سخني به گزاف نگفته ايم و درواقع همان گونه كه نويسنده شهير مصري عباس محمود عقاد،
تصريح كرده است: «نه تنها مسلمانان كه غيرمسلمانان از اين حادثه درس جوانمردي،
ايثار و مقاومت در برابر ستمگران گرفتند، از سفير مسيحي كه در همان مجلس يزيد به او
اعتراض كرد بگيريم تا برسيم به زمان هاي بعد وسپس روزگار خودمان.»
درس هاي مهم عاشورا
محمد كردي، صاحب نظر در علوم ديني در گفت وگو با گزارشگر كيهان در مورد مبحث فوق مي
گويد: «عاشورا درس هاي زيادي از قبيل فداكاري و ايثار، شهادت و شجاعت، تعهد و
مسئوليت، صداقت و فداكاري، قاطعيت در راه هدف، دفاع از امامت و ولايت، افشاي چهره
دشمنان اسلام، توجه به معنويات حتي در جبهه جنگ، نفي نژادپرستي، توبه، دعا، استغفار
و تسليم در برابر خدا و قيام براي خدا و بسياري درس هاي نگفته ديگر به ما مي دهد كه
اگر همه آنها را در برنامه هاي زندگي خود بگنجانيم و سرلوحه امور روزمره مان قرار
دهيم، دنيا گلستان مي شود و ديگر هرگز شاهد اين همه بي عدالتي در روي زمين نخواهيم
بود.»
وي در ادامه مي گويد: «در فرهنگ اسلامي مسلمان نبايد هرگز تن به ذلت و خواري بدهد
چون ذلت و خواري با مسلماني قابل جمع نيست. بنابراين مسلماني كه ذلت را پذيرفته
مسلماني اش كامل نيست. بر اين اساس دو نوع زندگي خواهيم داشت.»
وي زندگي ذليلانه و عزتمندانه را از جمله اين دو نوع زندگي برمي شمرد و مي گويد:
«زندگي عزتمندانه در پرتو پذيرش ولايت خدا و اولياي خدا و زندگي ذليلانه در پرتو
پذيرش ولايت كفر و شرك و دشمنان خداست، و در اين راستا هرگونه پندار و رفتاري كه
مسلمانان را ذليل، ناكارآمد و ناتوان جلوه دهد از نظر امام حسين(ع) محكوم است. بر
همين اساس قرآن كريم مي فرمايد: اي مؤمنان دشمن من و دشمن خود را به ولايت
برنگيريد.»
وي اضافه مي كند: «عزت در سخن و عمل امام حسين(ع) به نحو بارزي تجلي دارد. او مرگ
باعزت را زندگي و زندگي باذلت را عين مرگ مي دانست و از همين رو يكي از شعارهاي
امام حسين(ع) در روز عاشورا اين بود كه مرگ از پذيرش ننگ بهتر و ننگ از ورود در آتش
سزاوارتر است.»
كردي مي گويد: «سخنان و رفتار امام حسين(ع)، براي همه شيعيان به ويژه كارگزاران
نظام اسلامي اين درس را با خود دارد كه آنان بايد تمامي هم و غم خود را مصروف اين
مهم كنند كه امت اسلامي هم در عرصه ملي و هم در عرصه بين المللي به عزت شهره آفاق
شوند و هم در مسير زندگي دنيوي و در مسير زندگي اخروي به عزت نفس، اتصاف يابند.»
عاشورا، تقابل انديشه و كردار
بي ترديد ريشه عاشورا در تقابل انديشه و كردار و تلاقي دو نگاه به رهبري است كه يك
نگاه اسلام ناب كه رهبري را الهي و مطلقه و نگاه اسلام اموي كه رهبري را انتخابي و
در حيطه قانون تعريف مي كند.
حجت الاسلام محمد حسين نيك فال، استاد حوزه و دانشگاه به ريشه يابي واقعه عاشورا مي
پردازد و به گزارشگر كيهان مي گويد: «ريشه عاشورا در نتيجه تعلل كناره جويي و ترس
خواص بي بصيرت، ثمره به بار نشستن شبهه هايي كه دين داران دين شناس (وهابيون اموي)
كاشتند، محصول جديد دين از سياست، بي خردي مجذوبان دنيا و آزموني براي خواص و عوام
مي باشد. بنابراين درس هايي كه از اين حادثه عظيم مي توان گرفت به بخش هاي اعتقادي،
اخلاقي در زندگي حقيقي- عرفاني، تاريخي و سياسي و احياگري و خطاب به بانوان مي توان
تقسيم كرد و از همه مهم تر بحث دشمن شناسي است.»
نيك فال درباره پيام عاشورا در مقابله با دشمن مي گويد: «يكي از گزينه هايي كه مي
تواند ما را در برابر دشمن مصون نگه دارد، همچنان كه در حادثه عاشورا مي بينيم،
ولايتمداري حضرت ابوالفضل العباس(ع) در روز تاسوعا و عاشوراست و همين مسئله باعث
ماندگاري نام ايشان در حادثه عاشورا شد.»
اين استاد حوزه و دانشگاه اضافه مي كند: «بنابراين حتي در جريان هاي بعد از عاشورا
و در طول تاريخ تمام شكست هاي ملت ها به ويژه مردم ايران از مشروطه و نهضت نفت ،
قيام هاي جنگلي، رئيسعلي دلواري و... همچنين طرد شدن مردودين انقلاب مانند فتنه
گران 88، همه به دشمن ناشناسي جريانات و عدم ولايتمداري آنها برمي گردد.»
ولايت رسول خدا امتداد حكومت الله
اگر در حادثه عاشورا مردم با بصيرت و درايت مي توانستند دشمن شناسي كنند و ولي خود
را كه منصوب از خدا بود با بصيرت كامل مي شناختند و از او اطاعت مي كردند، هرگز
حادثه عاشورا اتفاق نمي افتاد.
حجت الاسلام نيك فال در ادامه سخنان خود مي گويد: «در حكومت اسلامي ما هم با توجه
به شكست دشمنان از اين انقلاب و تلاش آنها براي جدا كردن مردم از حكومت و ولايت و
استحكام حكومت به واسطه اجراي حدود الهي تحت فرمان ولايت است كه با چون و چرا در
فرمان سازگاري ندارد.»
حجت الاسلام نيك فال اضافه مي-كند: «دشمن از حادثه كربلا تنها اين درس را گرفته است
كه تهاجم اصلي خود را به ولايت فقيه و بي سابقه ترين حجم تبليغاتش را هم متمركز به
اصل اساسي حكومت ديني كند، و كربلا نشان داد كه حريم تبعيت و اطاعت از ولايت و
همچنين شناخت دشمن و مقابله با آن بايستي حفظ شود و هر تيري كه بر حريم ولايت از
سوي دشمن رها مي شود، مسلمانان بايد خود را سپر آن كنند تا عزت و ايمان و سعادتشان
كه در ولايت مطلقه فقيه متجلي است حفظ گردد، از اين روست كه امام راحل فرمودند:
پشتيبان ولايت فقيه باشيد تا به اين مملكت آسيبي نرسد.»
منتظر واقعي در عاشورا هويدا مي شود
«اگر در شناخت دشمن كوچك ترين كوتاهي نماييم دشمن را در داخل خانه خود خواهيم ديد
بنابراين ضروري است كه در طول سال جاري تمرين دشمن شناسي بصيرت و ولايت پذيري داشته
باشيم تا در انتخابات رياست جمهوري سال آينده دچار اشتباهاتي كه موجب شادي دشمن مي
شود، نگرديم.» اين توصيه استاد دانشگاه آزاد است كه در گفت وگو با گزارشگر كيهان در
مورد بحث دشمن شناسي و درسهايي كه از عاشورا مي توان گرفت، مطرح مي كند.
وي مي گويد: «بايد دقت كنيم كه خداوند متعال ولايت فقيه را به عنوان يك شاخص دشمن
شناسي و به جهت تمرين اطاعت پذيري و ولايتمداري براي يك ولايت كلان يعني روز ظهور
مهدي موعود قرار داده است، لذا تمرين بيشتر بايد كرد تا منتظر واقعي امام زمان(عج)
باشيم و مبادا با بي بصيرتي و عدم شناخت، دشمن در لشكر مقابل امام خود قرار گيريم.»
عاشورا، افشاي باطل در هر چهره و لباس
هر ساله ماه محرم كه فرامي رسد از آسيب هايي كه بر مداحي هاي اهل بيت(ع) وارد شده
است مي گوييم و اينكه نذورات در اين ايام چگونه و با چه ملاكي بايد باشد و كمتر از
درس هايي كه در شرايط فعلي جامعه مي توان از اين واقعه عظيم گرفت، سخن رفته است. بر
هيچ كس ثواب گريه بر امام و يارانش و لباس سياه بر تن كردن و در حسينيه ها و تكايا
رفتن پوشيده نيست، اما زماني مي توانيم دوستدار و پيرو واقعي امام حسين و اهل
بيت(ع) باشيم كه بتوانيم تك تك درسهاي عاشورا را در زندگي روزمره خود پياده كنيم و
اين مهم ميسر نمي شود مگر با آشنايي از درسهاي حماسه بزرگ حسيني و نحوه كاربردي
كردن آنها در زندگي.
حجت الاسلام محمدمهدي مرادي، كارشناس فرهنگي اصلي ترين درس عاشورا را افشاي باطل در
هر لباس و هر چهره اي برمي شمارد و به گزارشگر كيهان مي گويد: «امام حسين(ع) همه
چيز را براي دين خدا انجام داد و گفت اگر موقعيت ايجاب كند به خاطر دين حتي
عزيزترين چيزها، جان و مال و فرزند را فدا مي كنم. يعني مهم ترين پيام اين است كه
اگر واقعا دين به خطر افتد آيا حاضريم همه چيز را فداي آن كنيم؟ و اگر اين كار را
كرديم عاشورايي واقعي خواهيم بود؟»
عمل به تكليف يكي ديگر از درس هايي است كه بايد از واقعه عاشورا گرفت.
حجت الاسلام مرادي در اين مورد مي گويد: «امام حسين(ع) مي فرمايند: وقتي شخصي مامور
به تكليف است و تكليف ايجاب مي كند كه بايد بجنگيم همه بايد بدون هيچ پيش شرطي آن
را قبول كنيم و دنبال تكليف برويم.»
وي فدا شدن فرد در راه مكتب را نكته حائز اهميت ديگري مي داند و اضافه مي كند: «اگر
بتوانيم در اين ايام از طريق رسانه ها و منابر حمايت همگان را جلب كنيم كه افراد
بايد خود را فداي مكتب نمايند و از ولي امر تبعيت نمايند و حامي واقعي باشند،
بهترين درسي است كه از واقعه عاشورا مي توان گرفت.»
در واقعه عاشورا وقتي امان نامه براي حضرت ابوالفضل(ع) مي آورند، آن حضرت مي
فرمايند: «من هيچ وقت از دينم دست بر نمي دارم و از امام بر حقم در هر شرايطي دفاع
مي كنم و اين يعني فداي مكتب و دين شدن.»
حجت الاسلام مرادي دانش بصيرت را يكي ديگر از محورهاي مهم واقعه عاشورا ذكر مي كند
و خاطر نشان مي سازد: «دفاع از واجب خداوند بصيرت لازم دارد چرا كه بي بصيرت ها
هميشه در جبهه باطل قرار دارند، آنان كه بصيرت ندارند، شايد آدم خوبي باشند ولي
ياور خوبي نخواهند بود. اگر در آن مقطع زماني خواص با بصيرت به موقع از حق دفاع مي
كردند و به ياري امام مي آمدند شاهد واقعه تلخي مثل عاشورا نبوديم.»
مرادي مي گويد: «آيا وعاظ، مخاطب را متوجه اين مطلب مي كنند كه تاريخ يك يزيد
نداشت، بلكه تاريخ يزيد ساز است، هر زماني به هر شكلي. اگر اين مطلب جابيفتد كه آيا
مراسم روضه خواني هماهنگ با فكر و انديشه و امام هست يا نه، بسياري از ناگفته هاي
عاشورا بازگو و در سراي عيني از حماسه بزرگ حسيني گرفته مي شود.»
حجت الاسلام مرادي اضافه مي كند: «امام حسين(ع) و يزيد سمبل دو انديشه خدايي و
انديشه ابليسي، نماد نور و ظلمت و نماد حق پرستي و حق كشي بودند. انديشه هاي
ابليسي، اجتماعي را مي سازند كه ميدانها و معابر آن مثل گورستانهاي كهنه پر از
پيكرهاي بي صداست، مردم آن بي تفاوت هستند، مردمش عروسك هاي خيمه شب بازي مي شوند،
ظاهر بين و سطحي نگر كه بي خبر از صحنه پردازان پشت پرده هستند.»
مرادي در توضيح انديشه هاي حسيني و خدايي مي گويد: «در اين انديشه، بين مؤمنين و
مردم يك بينش عميق با ديد وسيع ايجاد مي شود كه ناديده ها را مي بيند و اگر كسي با
اين طرز تفكر حسيني در جامعه حاكم شود از مردم راكد و ساكن مردمي پرجوش و خروش مي
سازد و اگر قدري روي اين پيامها دقت شود و خود به خود وارد زندگي ها شود بسياري از
مشكلات به راحتي حل مي گردد.»
به او مي گويم چگونه مي توان درسهاي عاشورا را به صورت عيني تر و عملي تر در زندگي
پياده كرد، مي گويد: «همچنان كه مراسم سينه زني برگزار مي شود، همچنان كه به مخاطب
احساس مي دهيم، بايد شور و شعور بيشتري در مراسم حاكم و جاري شود و از لحاظ فكري
مخاطب را بيشتر تقويت كنيم، اگر در مجالس حسيني فقط ذكر مصيبت و مداحي باشد و در
كنارش فهم و شعور نمود چنداني نداشته باشد، اين مراسم خيلي معرفتي نخواهد بود، اين
دو بايد در كنار هم باشند و بيشتر روي بينش مردم كار شود چرا كه تغذيه فكري فقط از
طريق منابر و رسانه ملي امكان پذير است ضمن اينكه بهتر است بروشورهايي چاپ شود و در
مراسمي كه قلبها آماده پذيرش است توزيع گردد تا مردم عزاداري ها را همراه با درسهاي
ماندگار و راز و رمز عاشورا انجام دهند.»
گزارش روز
|
