(صفحه(6(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(12(صفحه(9(صفحه(4(صفحه (2.3.10


پنجشنبه 2  آذر  1391 - شماره 20364

نگاهي به درس هاي مكتب عاشورا (بخش پاياني)
رويش معرفت و بصيرت از خاك نينوا


نگاهي به درس هاي مكتب عاشورا (بخش پاياني)

رويش معرفت و بصيرت از خاك نينوا

صديقه توانا
محرم بانگ رساي همه انسان هاست و ذات عاشورا نماز و عدالت است نه فقط عزاداري و مصيبت. و اگر ما واقعه عظيم عاشورا را با همه ابعاد وجودي آن بشناسيم، تنها به چند خط ذكر و مداحي بسنده نمي كنيم بلكه براي اصل عاشوراي حسيني به سوگ مي نشينيم در اين صورت است گوش دلمان باز مي شود.
از منبر و مداحي تا شور و شعور كه انسان زميني را آسماني كند و پرنده دلش را به سوي بلندي ها به اوج برساند خيلي راه طولاني و دشواري نيست فقط بايد اين مراسم را با خلوص نيت و درك و شناخت واقعي حماسه بزرگ حسيني درآميزيم تا براي هميشه از قفس تنگ منيت ها رها شويم.
در اين ميان اگر هنر شعر و مداحي و مرثيه كه سهم بسزايي در شور و حال مراسم عزاداري اباعبدالله الحسين(ع) دارند، با غناي محتوايي آميخته شود، معرفت عزاداران حسيني را نيز تحت الشعاع قرار مي دهد.
بي ترديد پشت همه مرثيه ها بايد تحولي عظيم نهفته باشد و عاشورا و تاسوعاي بدون درس عزت و مردانگي غيرت و آزادگي و بصيرت و ولايتمداري چه سود؟
مداحان پژوهشگر
كارشناسان علوم ديني بر اين باورند كه در مجالس سوگواري اباعبدالله الحسين(ع) بايد سمت و سوي سخنراني ها به فلسفه چرايي قيام آن حضرت داده شوند، ضمن اينكه نبايد از شور و احساسات مجالس در قالب مداحي و نوحه سرايي غافل ماند. حاج محسن طاهري يكي از مداحان اهل بيت با اشاره به اينكه نبايد مداحي به اين خلاصه شود كه صرفا دل ها را مي لرزاند و شور مي آفريند به گزارشگر كيهان مي گويد: «مداح مي تواند با مطالعه و انتخاب شعر پر معنا تحول كربلايي در اذهان مخاطبان ايجاد كند كه بتواند درس زندگي و آزادمردي از آن بگيرد.»
وي به درس هايي كه از واقعه عظيم عاشورا پاي منبر مداحان مي توان گرفت اشاره مي كند و مي گويد: «هيهات منا الذله بزرگ ترين درس بصيرت و شجاعتي است كه از قيام امام حسين(ع) مي توان گرفت. سيدالشهداء با قيام خود در روز عاشورا به پيروانش فرمود كه هيچ گاه زير بار ظلم نبايد رفت.
اين مداح اهل بيت(ع) به تهاجم فرهنگي كه از سوي دشمنان جوانان ما را نشانه رفته اشاره مي كند و مي گويد: «اگر جوانان امروز پاي مكتب سيدالشهداء بنشينند و درس آموز واقعي اين مكتب شوند، دشمن هرگز نمي تواند در قلب و جان آنها رسوخ كند و اين تعلقات نبايد مختص اين ايام باشد، عاشورا در تمام جريانات زندگي بايد جاري و ساري شود و اين وظيفه مداحان از جمله خود بنده است كه جوانان را پاي منابر و مداحي ها با واقعيت قيام عاشورا و درس هاي ماندگار آن در طول تاريخ آشنا كنيم.»
طاهري ادامه مي دهد: «جوانان و دوستداران اباعبدالله(ع) نبايد فقط به مداحي مداحان و سوگواري بسنده كنند، آنچه مهم است شناخت و معارف سيره امامان معصوم عليه السلام و زندگي آنهاست، كه دعاي عرفه سراسر درس و آموزه است و بايد آن را سرلوحه زندگي خود قرار دهيم.»
اين مداح اهل بيت مي گويد: «اگر كسي بخواهد خود را حسيني واقعي بپندارد و بگويد منتسب به دستگاه امام حسين(ع) هستم بايد به زندگي امام توجه كند چرا كه امام در ابعاد مختلف زندگي براي ما الگو و نمونه است.»
تقويت مداحي و مرثيه سرايي با اشعار متعالي
ابراهيم خطيب همداني كه بيش از 45 سال در وادي مداحي قدم زده است، كار مداحاني را موفق توصيف مي كند كه بتوانند علاوه بر ايجاد شور و سوز و گداز ارزش هاي معرفتي و گرانقدر كربلا را نيز منتقل كنند.
وي به گزارشگر كيهان با بيان اين نكته كه شناخت امام فقط در روضه و مداحي خلاصه نمي شود، مي گويد: «اهل بيت(ع) به گريه ما احتياجي ندارند، اين ما هستيم كه بايد در جست وجوي تحول و انقلاب كربلايي در درونمان باشيم.»
اين مداح اهل بيت مي پرسد؛ «چرا كمتر به پيام اهل بيت(ع) توجه مي شود؟ برخي جوانان تا پاسي از شب به سينه زني پرداخته، اما نماز صبح شان قضا مي شود، در حالي كه آقا امام حسين(ع) براي نماز و اقامه آن قيام كردند. اينها آسيب هايي است كه بايد متوجه آن بود و براي رفع آن تلاش كرد.
آقاي خطيب همداني به اشعاري كه تنها توصيف گر ويژگي هاي ظاهري و حماسه هاي نبرد هستند، اشاره كرده و مي گويد: «مداح در كنار توصيف چهره زيباي اهل بيت(ع) يا زور و بازو و سلحشوري آنان، بايد توصيف گر واژگان پربار و معرفتي مانند از خودگذشتگي، وفاداري و وفاي به عهد باشند.»
وي همچنين برخي از متدهاي جديدي كه مداحان به كار مي برند و اهل بيت(ع) را كوچك مي كنند تا اشك مردم را دربياورند، مورد انتقاد قرار مي دهد و اضافه مي كند: «امام حسين(ع) در سخنان خود دلايل قيامشان را بيان كردند و فرمودند، همچون جدم حضرت محمد(ص) به پا خاستم تا حماسه اي جاويدان از عشق بازي بسازم. و به راستي امام حسين(ع) در بيابان كربلا كعبه عشقي ساخت كه نور و گل بانگ آن جهان بشريت را تا هستي هست منور نمايد.»
اشك معرفتي براي امام حسين(ع) بريزيم
اين مداح اهل بيت به دو نوع اشكي كه مردم براي امام حسين(ع) مي ريزند اشاره مي كند و مي گويد: «برخي مداحان با روضه خواني باز و بي پروايي كه دارند اشك مستمع را درمي آورند اما حق مطلب آن طور كه بايد ادا نمي شود چون در اين صورت كسي كه روضه امام را مي شنود بايد خود را هلاك كند و اين اشك صرفا احساسي است.»
وي به نوع ديگر اشك ريختن در عزاي آقا امام حسين(ع) اشاره مي كند و مي گويد: «اين اشك، اشك معرفتي است و كسي كه از امام شناخت كامل داشته باشد و برايش اشك بريزد، آن اشك زيبا و قشنگ خواهد بود.
آن كشته كه دين زنده به نامش باشد
پاينده نماز از قيامش باشد
زيباست بر او گريه ولي زيباتر
سرمشق گرفتن از مرامش باشد.»
رسالت سنگين عاشورا بر دوش مداحان
حفظ شأن سيدالشهدا(ع) در مجالس عزاداري ماه محرم در گرو اخلاص و صداقت مداح و خطيب در بيان ويژگي هاي آن حضرت و عظمت قيام امام حسين(ع) از مهم ترين مسائلي است كه مي بايست توسط مداحان و سخنرانان مورد توجه قرار گيرد.
حجت الاسلام مرتضي ميرركني، كارشناس فرهنگي امام حسين(ع) را نماد واقعي ايمان، شجاعت، رشادت، جوانمردي، ايثار و... دانسته و عنوان مي كند: «تبيين اوصاف بي شمار سيدالشهداء از وظايف خطبا در ماه محرم است. وعاظ با استناد به روايات، احاديث مستند و با زبان ساده و قابل فهم مي توانند در عين بيان غربت و مظلوميت امام حسين(ع) شجاعت و ايثار و فداكاري ايشان را در مقابل دشمنان براي مردم تبيين كنند.»
اين كارشناس فرهنگي با اشاره به لزوم احياي دو فريضه امر به معروف و نهي از منكر در جامعه تصريح مي كند: «احياي اين دو فريضه از ديگر دلايل قيام امام حسين(ع) بود كه خطبا در منابر محرم با پرداختن به اين مسئله و تبيين زواياي آن در زندگي امروزي بشر فهم بهتر آن را براي مردم فراهم مي آورند.»
اصلاحات اجتماعي در گرو فريضه
امر به معروف و نهي از منكر
امام حسين(ع) به عنوان برترين الگوي سبك زندگي اسلامي معرفي شده است. همين مسئله موجب مي شود تا حساسيت بيشتري نسبت به ايشان در جامعه اسلامي ايجاد شود و هر كسي بكوشد تا نسبت به آن حضرت(ع) مقامات و سنت و سيره اش مطالبي را به دست آورد و خود و افكار و رفتارهايش را با افكار و رفتار آن حضرت منطبق سازد.
حجت الاسلام داوودي، پژوهشگر و نويسنده در اين خصوص به گزارشگر كيهان مي گويد: «شايد مهم ترين ويژگي امام حسين(ع) چنان كه در بيان علل و فلسفه قيام و نهضت خويش بيان مي كند، اصلاحات اجتماعي از طريق اجراي فريضه امر به معروف و نهي از منكر و ظلم ستيزي باشد.»
وي اضافه مي كند: «آن حضرت باتوجه به فضاي سياسي و اجتماعي كه در آن قرار داشت به اين نتيجه رسيد كه اگر بخواهد امت را در مسير تكاملي قرار دهد تا بتوانند جامعه عادلانه اي ايجاد نمايند و اهداف رسالت و بعثت پيامبران تحقق بخشد، لازم است تا اصلاحات كامل و جامعي را در افكار و رفتار امت پديد آورد.»
حجت الاسلام منصور داوودي با بيان اين نكته كه امت تابع رهبران خود هستند و افكار و رفتار مردمان تابع افكار و رفتار رهبران سياسي و اجتماعي است، تصريح مي كند: «امام حسين(ع) بر آن شد تا تغييرات و اصلاحات را از رأس هرم شروع كند و با قيام عليه نظام فاسد يزيدي، اصلاحات در جامعه را آغاز نمايد، چرا كه مردمان بر دين ملوك و رهبران خود هستند و آيين و سبك زندگي خود را براساس حاكمان سامان مي دهند.»
اين پژوهشگر ادامه مي دهد: «در زمانه اي كه ظلم جهاني عليه مظلومان از سوي مستكبران اعمال مي شود، لازم است تا با شناخت از رأس هرم ظالمان و مستكبران و بنيادهاي آنها، نهادهاي مستكبران را شناسايي و عليه آن ها قيام كنيم.»
وي مي گويد: «عزادار امام حسين(ع)، عزادار خون به ناحق ريخته اي است كه هم چنان بر زمين ريخته مي شود و صداي مظلوميت آن حضرت(ع) و هل من ناصر ينصرني در گوش تاريخ شنيده و پژواك آن در عمل عزاداران عارف و عادل و مصلح ديده مي شود.»
بنابراين بر ماست كه به عنوان عزادار امام حسين(ع) جامه سياه بر تن كنيم و پرچم سبز عدالت برپا داريم و عليه ظلم و ستم جهاني و رأس استكباري آن قيام كنيم و با هرچه در اختيار داريم در جنگ نرم و سخت به كار گيريم و اجازه ندهيم تا همچنان ستمگران و مستكبران بر مظلومان و مستضعفان جهان ظلم و ستم روا دارند.»
اين پژوهشگر با تأكيد بر اين نكته كه جنگ عليه ظالم و مستكبر و دفاع از مظلوم و مستضعف براساس آيات قرآني يك وظيفه شرعي است مي گويد: «امروز ما حسينيان مي بايست حسيني وار وارد صحنه مبارزه و عمل شويم و عدالت را به عنوان برجسته ترين حكم عقل عملي و ارزش انساني و فضيلت و كرامت بشري تحقق بخشيم و جامعه عادلانه جهاني را به وجود آوريم.»
قيام امام حسين(ع) سند مظلوميت در هميشه تاريخ
كشتن و كشته شدن در راه حق يك فريضه و اصل است، اما آنكه آدمي بداند چه كسي را كجا و چگونه بايد كشت يك اصل مسلم است كه احتياج به بصيرت و آگاهي دارد.
ابراهيم خطيب همداني در ادامه اظهاراتش پيرامون آسيب شناسي در مداحي و روضه خواني امام حسين(ع)، به دلايل قيام امام حسين(ع) و آموزه هاي ماندگاري كه از اين حماسه بزرگ تاريخي مي توان گرفت اشاره مي كند و مي گويد: «حكومت نوپاي اسلامي در آن روزگار در دست قدرت طلبان بي دين افتاده و دين بازيچه اي در دست عاقلان پول پرست و چماقي در دست حاكمان شده بود، در فضايي كه آيات خدا را به بهايي اندك مي فروختند و بزرگان دين را بي خرد و افراد پست و دنياطلب را بزرگ مي شمردند، امر به معروف و نهي از منكر بر زمين مانده بود و از ترس آنكه كسي بيدار نشود دشمنان در گمراهي يكديگر مي كوشيدند و در چنين هنگامه اي مردي از تبار ابراهيم، به ميدان آمد تا به جهانيان بگويد براي بدست آوردن عشق حضرت حق از هر چيزي حتي فرزند بايد گذشت.»
خطيب همداني اضافه مي كند: «شيرمردي به پا خاست، حج خود را نيمه رها كرد تا به جهانيان بگويد: گردش به دور كعبه اگر بدون حاكميت ولايت باشد فايده اي ندارد.
حسين(ع) به پا خاست تا چون اجداد بزرگوارش حماسه اي ماندگار بسازد و در كربلا كعبه عشق ساخت. كعبه اي كه وجودش كعبه ابراهيمي را حيات دوباره بخشيد.»
اين مداح اهل بيت(ع) مي گويد: «قيام امام حسين(ع) سندي شد تا معرف و پشتيبان و آبروي كعبه ابراهيمي باشد، سندي كه اگر نامحرمان قصد سوئي بدان داشته باشند، از طواف كنندگان كعبه كربلا خواهند هراسيد. و حسين(ع) سند ضمانت كعبه را با خون نوشت تا به تاريخ بگويد كعبه در ضمانت خون ولايت و عاشقان ولايت است.»
گزارش روز
 

(صفحه(6(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(12(صفحه(9(صفحه(4(صفحه (2.3.10