ليلا کريمي
جشن کتاب آغاز شد . از همه اهالي کتاب و کتابخواني به مدت ده روز
دعوت مي شود که در جشن بزرگ کتاب به صرف غذاي فکر از ساعت 8 صبح تا 20 شب شرکت کنند
. ارديبهشت، فصل يار مهربان است. همه دوستداران کتاب از پايتخت‌نشين ها تا اهالي
شهرستان هاي دور و نزديک در اين رويداد بزرگ و باشکوه فرهنگي در مصلي تهران گرد هم
مي آيند و با خريد کتاب هاي مورد نظرشان روح و جسم خود را از اين نهر جاري کتاب
سيراب مي کنند .
ازايستگاه شهيد بهشتي با حجمي از مسافران رهسپار نمايشگاه کتاب
مي شوم. هر کدام از مسافرها پياده راه به سوي شبستان و بخشهاي ديگر آن ، پي مي
گيرند . به طرف شبستان ، محل اصلي کتاب هاي ناشران عمومي مي روم. باد خنکي مي وزد و
گرده گلها در نمايشگاه همه جا پراکنده است ؛ گويي آنها هم در بهار کتاب ، موج زنان
در فضا به مسافران خسته از راه دور و نزديک خوشامد‌گويي مي کنند . آسفالت خيابان
خبر از گرمايي زود هنگام مي‌دهد و بوي چمن آب خورده در دو طرف خيابان مصلي را بهار
در بهار کتاب دو چندان کرده است .
آغاز بهار کتاب
نمايشگاه کارش را آغاز کرده
است؛ خوب که نگاه کني دکه هاي ساندويچ ، کباب، اغذيه فروشي ها و بستني فروشي ها
زودتر از همه بساط خود را بر پا کرده اند و بوي کباب ذغالي بيني مسافران را کمي
مانده به ظهر نوازش مي دهد . به هر طرف که نگاه مي کنم انبوهي از مخاطبان کتاب به
همراه بروشورها و کيسه هاي سفيد و رنگي را مي بينم که به اين سوي آن سوي نمايشگاه
در حرکتند.
صداي سخنان رهبري در نمايشگاه طنين انداز شده است و کمي سر مي گردانم
؛ نزديک در شبستان – ناشران عمومي – بر روي پلاکارد بزرگي نوشته است : “ امروز کتاب
خواني و علم آموزي نه تنها يک وظيفه ملي است که يک واجب ديني است . “ اين يکي از
بسيار سخنان رهبري در باب کتاب و کتاب خواني است .
هر سال آمار و ارقام هاي
متفاوتي ازسرانه مطالعه کتاب ارائه مي کنند . مثلا سرانه مطالعه هر ايراني 18 دقيقه
است .ثابت شده که آمار و ارقام در خصوص کتاب و کتاب خواني راه به جايي نبرده است،
بايد کتاب در متن و بطن خانواده هر ايراني جاي بگيرد و نه اينکه تنها کتاب‌هاي
بسياري از نمايشگاه خريداري شود و تنها مزين کننده کتابخانه هاي شخصي ما شوند و اين
يار مهربان را در کنج خانه ها محبوس کنيم ،البته مردم فهيم كشورمان اين يار مهربان
را تنها نمي گذارند .
“بايد جورى بشود که در سبد کالاى مصرفى خانواده‌ها، کتاب
يک سهم قابل قبولى پيدا کند و کتاب را بخرند براى خواندن، نه براى تزيين اتاق
کتابخانه و نشان دادن به اين و آن. اين هم يک نکته است، که مسئله کتابخوانى در
جامعه است.”
(بيانات رهبر معظم انقلاب ، در ديدار مسئولان کتابخانه‌ها و
کتابداران 29/4/1390 )
سالن خبرساز ياس و توصيه رهبري
نمايشگاه كتاب چند سالي
است که سالن ياس را به عنوان كارنامه “ يك ساله نشر كشور” ويتريني براي نمايش چاپ
اولي هاي سال قبل قرار داده است . اين فرصت خوبي است تا کم و کيف نشر يک سال گذشته
را مرور کنيم .
حضرت آيت الله خامنه اي، رهبر معظم انقلاب هر سال در نمايشگاه
حضور مي يابند و رهنمودهايي را در بهتر برگزار کردن جشن يار مهربان به مسئولان
برپايي نمايشگاه کتاب ارائه مي دهند . پارسال هم در بيست و پنجمين نمايشگاه کتاب
رهبر انقلاب با حضور در سالن ياس رهنمودها ي خود را بر اهميت کتاب و کتاب خواني و
ترويج مطالعه كتاب داشتند و قرار بر اين شد کار گروهي در اين خصوص تشکيل شود و
مطالبات رهبر معظم انقلاب را عملياتي کند، در حال حاضر يک سال از بيانات ايشان
گذشته است و بايد ديد مسئولان مربوط در اين باره چکار کرده اند.
اما در اين مدت
خبرهاي بسياري در اين حوزه شنيديم. سايت رجانيوز با اين تيتر “کارگروهي كه بعد از
هشت ماه هم تشكيل نشد! “ آغاز سخن کرده و گفته است که سيدمحمدحسيني ، وزير ارشاد بر
تشکيل کارگروه در اولين جلسه شوراي سياستگذاري بيست‌وششمين نمايشگاه بين‌المللي
كتاب تهران خبر داده و بر تشكيل کارگروه اجراي رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب درباره
نمايشگاه كتاب تهران تاكيد كرده است .
علي اسماعيلي ، رئيس نمايشگاه کتاب
درخصوص اين کار گروه به گزارشگر کيهان مي گويد : “ بخشي از مطالبات رهبرمعظم انقلاب
که به صورت اجرايي بوده ، عملياتي شده و بخشي ديگر از بيانات ايشان مربوط به توليد
فکر است . درواقع بخشي از مطالبات ايشان عملياتي شده و آن بخش که مربوط به توليد
فکر و محتوا بوده، ريل‌گذاري شده است . “
اگرچه رئيس نمايشگاه کتاب پاسخي براي
سوال ما داشت اما جاي اين سوال باقي است که آيا رسيدگي به گراني کاغذ جزو کارهايي
است که نياز به توليد فکر دارد و يا اين موضوع از مواردي است که نيازمند کار اجرايي
است ....؟!
مقام معظم رهبري در سال قبل خطاب به وزير ارشاد درباره گراني کاغذ
که مهم ترين دغدغه ناشران بود، تاکيد داشتند که کارخانه هاي کاغذ کشور را از وضعيت
تعطيلي و نيمه تعطيلي خارج کنند و راه اندازي شود اما وزير ارشاد در نشستي که با
خبرنگاران در نمايشگاه امسال داشت؛ اين موضوع را در حيطه وظايف وزارت صنعت و معدن
دانست و از وقفه واردات کاغذ سخن به ميان آورد وعنوان کرد که بخشي از افزايش قيمت
ها طبيعي است چون متاسفانه در اين بخش هنوز وابسته هستيم . اگرچه علي اسماعيلي از
عملکرد کارگروه خبر داد اما هنوز کميت آن مي لنگد .
گشت و گذاري در بيست و
ششمين نمايشگاه کتاب و شنيدن نظرات مخاطبان کتاب هم خالي از لطف نيست، به هر حال
مهمانان هميشگي اين جشن سالانه را مردم ايران عزيزمان از اقصي نقاط کشور تشکيل مي
دهند . هر چقدر از صبح فاصله مي گيريم و به ظهر نزديک مي شويم مشتاقان زيادي به جمع
کثير نمايشگاه اضافه مي شوند. صداي اذان بلند مي شود و مردم روانه نمازخانه هايي مي
شوند که با چادر هاي برزنتي مسقف شده است . . .
تهويه نامطلوب نمايشگاه، اين
معضل هميشگي
با خانم حسني حسنيان در يكي از غرفه هاي كتاب‌هاي تاريخي هنگامي که
برگه اي را در دست گرفته و حالت برافروخته اي دارد وارد صحبت مي شوم و مي‌گويم هواي
داخل گرم است و او با اين ابراز همدردي من وارد بحث مي شود . من خودم را گزارشگر
معرفي مي کنم و از وضعيت امسال نمايشگاه مي پرسم .
او توضيح مي دهد :” بازديد
از نمايشگاه براي من يک تفريح هر ساله نيست من حاضرم خستگي ها را تحمل کنم و به
کتاب هاي مورد نظرم دست يابم . به عنوان يک پژو هشگر تاريخ وظيفه اي دارم و سعي
مي‌کنم آن را به نحو احسن انجام دهم و از مسئولان مي خواهم فضاي نمايشگاه را جهت
ترويج فرهنگ كتابخواني کاملا تجهيز کنند .”
او ادامه مي دهد :” اين فضا براي
برگزاري نمايشگاه بزرگ بين المللي کتاب کافي نيست و وضعيت تهويه سالن مناسب
نيست،چرا که شبستان براي اين کار طراحي نشده است . “
شکايت بازديد کنند گان از
اطلاع رساني ضعيف
بر روي سکوهاي شبستان بعضي از مخاطبان کتاب خسته و کوفته جاي
گرفته و بسته هايي از کتاب هاي خريداري شده را در اطراف خود دارند .
اما در اين
بين بعضي ها ترجيح مي دهند بر روي چمن نه چندان خشک با تکه اي از روزنامه اي
بنشينند و نفسي براي ادامه بازديد و خريد کتاب هاي بعدي خود چاق کنند .
مهرداد
جوادي ، دانشجوي ارشد حسابداري به همراه دو دوست ديگر خود از شهر خرم آباد آمده است
و در کنارچمن درحالي كه گرم صحبت است نظرش را درمورد فضاي نمايشگاه مي پرسم. او
اولين سالي است که در نمايشگاه حضور يافته و از امکانات رفاهي تا حدي ناراضي است .
جوادي مي گويد: «امسال متأسفانه نتوانسته ام بن کارت دانشجويي را دريافت کنم و براي
کساني هم که جا مانده اند از دريافت بن کارت کاري صورت ندادند.”
او توضيح مي دهد
که کتاب مورد نظرش را از بخش دانشگاهي با زحمت بسياري پيدا کرده و از اطلاع رساني
نمايشگاه راضي نبوده است.
او اميدوار است در بخش هاي ديگر نمايشگاه راحت‌تر
بتواند به کتاب هاي مورد نظرش دست يابد .
اکرم دشت بان دانشجوي رشته مردم شناسي
هم از اطلاع رساني ضعيف نمايشگاه مي گويد و ادامه مي دهد: هر سال دريغ از پارسال،
سال قبل اطلاع رساني بهتر بود. معتقدم اگر نصف هزينه ها را صرف اطلاع رساني مي
کردند، مخاطب کمتر دچار خستگي و سردر گمي مي شد و ظاهرا اين مشکل هميشگي نمايشگاه
است .
قيمت کتاب ها بالاست اما مخاطب
واقعي کتاب مي خرد
روي پله هاي
داخلي شبستان در کنار ديگر مخاطبان نشسته است و به من و دوست خبرنگارم نگاه مي کند
. به قول خودش او به همراه دو دختر دانشجويش به نمايشگاه آمده و توان پا به پا رفتن
با آنها را ندارد. وي خود را فاطمه گيلاسي، دبير زبان معرفي مي کند و درباره
نمايشگاه کتاب اين گونه مي گويد :” نمايشگاه کتاب به نظرم خيلي پربار و متنوع است
مخصوصا در بخش ناشران عمومي. ولي قيمت ها خيلي بالا است اما با توجه به گراني کتاب
ها افرادي که اهل مطالعه هستند آن را خريداري مي کنند.”
اطلاع رساني داخلي بايد
بهتر باشد
حسن رباني ، دانشجوي مهندسي الکترونيک با دوست دانشجوي خود در باره
اطلاع رساني در نمايشگاه سخن مي گفت که با آنها وارد صحبت شدم و از نحوه برگزاري
نمايشگاه سوال کردم . رباني مي گويد : دو نفر خانم را جلوي اين درب ورودي گذاشته
اند كه پاسخگوي سؤالات خيل عظيم بازديدكنندگان به شبستان باشد. اما اين کافي نيست و
بايد اطلاع رساني بهتر باشد . او نمايشگاه را يک فروشگاه بزرگ کتاب مي داند. نظرش
را در مورد قيمت كتابها جويا مي‌شوم ؛ مي گويد :” بعضي از دوستان دانشجو از گراني
کتاب مي‌گويند اما اين درست نيست . اگر نگاهي به چرخه اقتصاد کشور بيندازيم قيمت
کتاب‌ها خيلي هم بالا نيست . کتابي را شما در سال قبل 20 هزار تومان مي خريديد و
امسال 40 يا 50 هزار تومان شده است ؛ اگر بياييم اين مقدار افزايش کاغذ را تقسيم
بين دوازده ماه سال کنيم پول زيادي نمي‌شود و شما روحت را تغذيه کرده اي .”
رباني توضيح مي دهد: “ کسي که از غذاي فکر بهره نبرد در تحليل مسائل اجتماعي اش
دچار نقص مي شود و سطح آگاهي اش پايين مي آيد . اگر فرزندش از او درباره موضوعي که
در کتابي خوانده ، سوال کند، او جوابي ندارد و مي گويد اين کتاب ها به درد تو نمي
خورد .”
دانشجويان و هزينه هاي سنگين خريد کتاب
فضاي نمايشگاه از پير و جوان
گرفته تا محصل و دانشجو همگي به دنبال يافتن کتاب هاي مورد نظر خود هستند .
در
اين ميان قشر دانشجو به دنبال کتاب هاي خاص رشته خود است . در بين انبوهي از
دانشجويان با احد حاجي حسيني، دانشجوي رشته مکانيک وارد صحبت مي شوم. به او مي گويم
کتاب مورد نظرت را پيدا کردي يا نه ؟ مي‌گويد :” کتابي را که مربوط به رشته ام بود
پيدا کرده‌ام اما متاسفانه مبلغ کتاب بالا است ، کتابي که تا پارسال 60 هزار تومان
بود بايد الان 100 هزار تومان بخرم .
او ادامه مي دهد : “ تخفيف به قدري پايين
است که به چشم نمي آيد و قشر دانشجو نمي داند چگونه کتاب خودش را تهيه کند .توان ما
دانشجويان را هم بايد در نظر بگيرند . “
و اين شلوغي دلپذير و فراموش نشدني
بسياري از بازديد کنندگان به زعم شلوغي و ازدحام باز هم ترجيح مي دهند در نمايشگاه
حضور يابند.
اين جشن سالانه گرچه زحمت و خستگي به همراه دارد اما وقتي مخاطبان
به کتاب هاي مورد نظرشان دست مي يابند ، خستگي از تن آنها بيرون مي شود.
يکي از
اين مخاطبان خانم “عزيزي” است که مي‌گويد:” اين شلوغي جزء جدايي ناپذير نمايشگاه
است و زمان براي خريد اندک است، اما همه بايد با کمي سعه‌صدر و خلق نيکو همديگر را
تحمل کنند و در بازديد از نمايشگاه حوصله به خرج دهند . “
کتاب ، چشمه جوشان
دانايي
در آخرين جلسه شوراي سياستگذاري بيست و ششمين نمايشگاه کتاب تهران شعار
“ کتاب ، چشمه جوشان دانايي “ به عنوان شعار اين دوره از نمايشگاه برگزيده شد و علي
اسماعيلي، رئيس نمايشگاه اين شعار را بر گرفته از کليد واژه هاي قانون اساسي و سند
چشم انداز در خصوص کتاب و کتابخواني و سخنان رهبري دانست .
به فضاي نمايشگاه
امسال دو هزار و 500 مترمربع اضافه شده است كه به گفته علي اسماعيلي بخشي از آن به
ناشران الکترونيک و بخشي سالن ياس و بخش ديگر آن به ناشران خارجي اضافه شده است .
77 کشور در نمايشگاه بين المللي کتاب تهران
نمايشگاه بين المللي کتاب تهران
بيست و ششمين دوره خود را برگزار مي کند و امسال به گفته وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي
2545 ناشر داخلي، 1600 ناشر خارجي از 77 کشور و 102 ناشر الکترونيک در نمايشگاه
حضور يافته‌اند.
15 خرداد 50 ساله شد
به مناسبت پنجاهمين سالگرد قيام
پانزده خرداد غرفه اي با عنوان 15 خرداد ، در بخش سالن ياس به آن اختصاص داده اند .
کتاب هاي مبدا نهضت (مجموعه مقالات قيام 15 خرداد) و نامه نيمه خرداد با حضور وزير
فرهنگ و ارشاد اسلامي در سراي اهل قلم نمايشگاه رونمايي شد.
ماهرخ ابراهيم‌پور
کارشناس تاريخ در غرفه «پانزده خرداد»از تصاوير و اسناد سال‌هاي 1341 و 1342و قيام
مردم و روحانيت مي گويد و ادامه مي‌دهد:” تصاوير و اسناد، بيشتر مربوط به حرکت و
قيام مردم در شهرهاي تهران و قم است و برخي از آنها براي نخستين بار در ديد عموم
گذاشته شده است. اين اسناد به همت رحيم‌نيک‌بخت ميرکوهي از مرکز اسناد انقلاب
اسلامي و آرشيو شخصي اين پژوهشگر و نويسنده تهيه شده است.
ابراهيم‌پور توضيح
مي دهد : “ آثار و اسناد به نمايش درآمده در اين غرفه مي‌تواند مورد توجه پژوهشگران
و علاقه‌مندان به تاريخ انقلاب قرار بگيرد. تمامي کتاب‌هاي به نمايش درآمده نيز به
قيام 15 خرداد مرتبط است. تعداد اين کتاب‌ها نزديک به 80 عنوان اثر بود که به دليل
کم بودن فضاي نمايش براي کتاب‌ها، آثار را گزينش کرديم و به اين غرفه آورديم. “
گزارش روز
|
