صديقه توانا
«در حيات طيبه قرآني، آرامش روحي، سکينه و اطمينان، سعادت و
عزت اجتماعي، استقلال و آزادي عمومي تامين شده است که مقدمه لازم براي رسيدن به اين
حيات طيبه، برگزاري جلسات و مسابقات قرآني و تربيت حفاظ و قراء است. با هر بار نشست
و برخاست با قرآن يک پرده از جهالت برداشته مي‌شود و چشمه‌اي از نورانيت گشايش
مي‌يابد.
... تدبر در آيات الهي، فهم معارف قرآني و درس‌آموزي از قرآن مجيد نياز
اساسي ملت‌هاي مسلمان است، تلاوت قرآن با صوت و الحان زيبا، هدف و اصل نيست بايد به
عنوان مقدمه‌اي ضروري براي خشوع دلها وايجاد آمادگي براي درک و فهم معارف قرآني،
مورد توجه قرار گيرد... ملت ايران مفتخر است که پرچم حاکميت قرآن و اسلام را در
دنياي مادي به اهتزاز درآورده و با صبر و استقامت روز به روز بر تلألؤ اين پرچم
نوراني بيفزايد و با هوشياري، اقتدار و پيشرفت مستمر، مکر و توطئه‌هاي دشمنان را
ناکام مي‌گذارد.»
متن فوق گزيده‌اي از بيانات مقام معظم رهبري در ديدار
شرکت‌کنندگان در 27، 28 و بيست و نهمين دوره مسابقات بين‌المللي قرآن کريم است.
تاکيدات رهبر معظم انقلاب بر تدبر در آيات الهي و تربيت حافظ و قاري بايد دغدغه
اصلي مسئولان فرهنگي مديران کانونهاي قرآني و مهدهاي کودک و بخصوص خانواده‌ها در
جهت رشد و تربيت فرزندان خود با آموزه‌هاي ديني و قرآني باشد. ضمن اينکه در اين
مسير مي‌توان از برپايي مسابقات قرآني در سطح کشوري و بين‌المللي نهايت استفاده را
کرد واز اين فضايي که هر ساله در کشورمان به وجود مي‌آيد بهره برد و خردسالان جامعه
را از سنين کودکي در وادي قرآن و انس و الفت با اين کتاب آسماني قرار داد.
تربيت
ميوه‌هاي زندگي
قرآن کريم در برخي آيات از فرزندان با عناويني همچون نورچشم،
زينت‌بخش زندگي، وسيله آزمايش بشر و... ياد کرده است.
پيامبر اکرم(ص) و ائمه
معصومين(ع) نيز هر کدام تعابير بسيار زيبايي درباره فرزند بيان کرده‌اند. اين
تعابير گوياي اين هستند که فرزند از منزلت و جايگاه بالايي برخوردار است که اگر
والدين اين حقيقت را دريابند، با آگاهي بيشتر در تربيت و آموزش فرزندان، اين
ميوه‌هاي زندگي اهتمام مي‌ورزند.
پيامبر اکرم(ص) فرزند را گلي از گلهاي بهشت،
جگرگوشه مؤمن و موجب شفاعت و آمرزش آنها مي‌داند.
حال در اين ميان تأثير
فعاليت‌هاي مهد قرآن بر تربيت ديني کودکان و شناخت استعدادهاي قرآني چيست؟
محمدرضا رفعتي کارشناس امور تربيتي در يکي از مدارس منطقه 5 تهران در پاسخ به سؤال
فوق به گزارشگر کيهان مي‌گويد: «فعاليت‌ها و آموزشهاي قرآني هم به روحيه کودکان و
هم در تربيت آنان تاثير مثبت دارد، چون مطابق با ذات و فطرت پاک آنها مي‌باشد.»
وي مي‌گويد: «بچه‌هاي مهد قرآن از همان ابتداي تربيت با زبان شعر و قصه به زيبايي
با خالق خويش و نعمت‌هاي او آشنا و مانوس مي‌شوند و فضائل اخلاقي را همچون احترام
به پدر و مادر و بزرگ‌ترها مي‌آموزند و با تعاليم ديني همچون نماز و حجاب و... با
زبان کودکانه آشنا مي‌شوند. ضمن اينکه آموزش قرآن علاوه بر تاثير مثبت در اخلاق و
تربيت کودکان در روحيه خانواده‌ها هم تاثير انکارناپذيري دارد.»
اين کارشناس
تربيتي اضافه مي‌کند: «مهد يعني محل آرامش و مهد قرآن محلي است که مي‌تواند با پاسخ
مثبت و و مفيد به نيازها و سؤالات ذهن جست‌وجوگر کودک، زمينه را براي تربيت مناسب
ديني و ارائه يک نگاه درست و صحيح به زندگي براي وي فراهم کند.»
وي خاطرنشان
مي‌کند: «وقتي شاهد حضور گسترده بچه‌ها به همراه والدين خود در عرصه‌هاي قرآني از
جمله مسابقات قرآني در سطوح مختلف شهرستاني، استاني، کشوري و بين‌المللي هستيم،
قطعا اين بچه‌ها توانايي رقابت با قاريان، حافظان و مترجمان قرآني بين‌المللي را
پيدا خواهند کرد و چه بسا استعدادهاي نهفته زيادي در رقابت‌هاي قرآني شکوفا مي‌شوند
که مايه سربلندي و افتخار ميهن اسلامي خواهند شد.
رابطه مهدهاي قرآني
و
مسابقات قرآني
شايد در خلال خواندن اين گزارش اين سؤال برايتان پيش آيد که چه
رابطه اي بين کانون‌ها و مهدهاي قرآن و برگزاري مسابقات قرآني در سطح کشوري و
بين‌المللي وجود دارد و چگونه استعدادهاي قرآني از مهدها شکوفا و به مسابقات راه
مي‌يابند.
براي پاسخ به اين سؤال با حجت‌الاسلام احمد شرفخاني معاون فرهنگي
سازمان اوقاف و امور خيريه کشور گفت‌وگو کرديم. وي در توضيحاتي به گزارشگر کيهان
مي‌گويد: «خلاقيت‌هاي درون انسان و استعدادهاي نهفته قرآن‌آموزان نياز به
استعداديابي براي رسيدن به شکوفايي فني و تخصصي آنها دارد؛ لذا ضروري است براي
پرورش نبوغ فکري و هنري آنها ساختاري طراحي شود تا بتوان از طريق آزمون‌هاي فني و
تخصصي که براساس روند و شيوه‌نامه‌هاي تخصصي مسابقات بين‌المللي است در موسسات و
مهدهاي قرآني استعداديابي شود و در پرورش و تربيت نيروهاي خلاق و مستعد براي
مسابقات شهرستاني و استان و کشوري اقدام جدي انجام گيرد.»
وي در ادامه با اظهار
تاسف از آنچه که اکنون در برخي از مهد کودک ها شاهد آن هستيم مي‌گويد: «اما
متاسفانه آنچه شاهد آن هستيم در اکثر موسسات و مهدهاي قرآني روش‌هاي آموزشي براساس
معيارها و چارچوب‌هاي فني و تخصصي تعريف شده در مسابقات معتبر انجام نمي‌گيرد بلکه
روش‌ها و معيارهاي آموزشي در بخش قابل توجهي از آنها براساس روش‌هاي سليقه‌اي،
تقليدي يا ساختار ويژه‌اي که آن مجموعه خودشان طراحي کرده‌اند، انجام مي‌گيرد و اين
باعث شده استعداديابي و نخبه‌پروري براساس اصول و ضوابط حاکم در رشته‌ّاي تخصصي
معتبر جهاني نباشد؛ بلکه در اغلب اين موسسات روند ترغيبي و تشويقي و آموزشهاي
عمومي و مقدماتي براي علاقه‌مندان ايجاد مي‌شود تا آنها به صورت خودجوش يا از طريق
جلسات ويژه اساتيد و پيشکسوتان رشد و پرورش يابند يا اينکه در بخش‌هاي محدودي از
موسسات و مهدهاي قرآني به صورت تخصصي آموزش و به شکوفايي برسند.»
حجت‌الاسلام
شرفخاني مي‌گويد: «ضرورت دارد طرح استعداديابي در تمام زمينه‌هاي قرآني با ايجاد
شبکه اصول فني و تخصصي در موسسات و مهدهاي قرآني با توجه به معيارها و چارچوب‌هاي
مطرح مسابقات در فرآيند آموزش و تربيت شناسايي مستعدان قرآني انجام گيرد تا بتوان
از بين شکوفه‌ها و جوانان در راستاي نخبه‌پروري قرآني برنامه‌ريزي و راهبردي دقيقي
انجام شود.»
وي اضافه مي‌کند: «البته آنچه امروزه در سطح برگزاري مسابقات در
مرحله‌هاي شهرستاني و استاني با فرآيند تخصصي انجام مي‌گيرد استعدادهاي نهفته
متسابقين توسط اساتيد فن و داوران شناسايي مي‌گردد و با ترغيب و تشويق اين
استعدادها شکوفا و در مراحل بعدي مسابقات درخشش پيدا مي‌کند. هر چند اين گونه
روش‌ها بايد به صورت برنامه‌ريزي و ساختاري اتفاق بيفتد؛ لذا ضرورت دارد در روند
برگزاري مسابقات شهرستاني طرح استعداديابي انجام گيرد و بعد از شناسايي و تشکيل
کلاس‌هاي تخصصي روش‌هاي آموزشي تخصصي در سطح شهرستان‌ها و استان‌ها براي نخبه‌پروري
با اصول و ضوابط قوي و با استفاده از ظرفيت اساتيد و پيشکسوتان رشته‌هاي تخصصي
مختلف انجام گيرد تا نکند استعدادي در گوشه‌اي از کشور ما به جهت عدم توجه و پرورش
و تربيت آن به سمت و سوي ديگري از رشته‌هاي هنري سوق پيدا کند.
تربيت مقوله‌اي
بنيادين
در عصر تکنولوژي
تربيت يک مقوله زمان‌بر و بنيادين است و هدف از خلقت
و آفرينش انسان و هدف از ارسال پيامبران به ويژه از آدم ابوالبشر تا حضرت خاتم(ص)،
گسترش اخلاق است و اين امر محقق نمي‌شود جز از بستر تربيت.
دکتر محمدرضا کرمي،
استاد دانشگاه و کارشناس مسائل فرهنگي در گفت‌وگو با گزارشگر کيهان با تاکيد بر
تربيت‌ديني و تحقق يافتن اين نوع تربيت از بستر خانواده و مهدهاي کودک و بخصوص
مهدهاي قرآني نشأت مي‌گيرد، خاطرنشان مي‌کند: «احاديث ما اشاره به اين دارند که
تربيت حتي قبل از تولد شکل مي‌گيرد و لذا دستورات بسيار متعددي در اين زمينه صادر
شده است. بنابراين سرنوشت فرد و به تبع آن سرنوشت جامعه در گرو همين تربيت‌ها
مي‌باشد.»
وي مي‌گويد: «حال که جامعه ما جامعه‌اي ديني است براي اينکه بخواهد به
اهداف بلندمدت و مهم خود از جمله تمدن‌سازي عظيم اسلامي دست يابد مکلف و موظف است
مقوله تربيت را جدي بگيرد.»
دکتر کرمي مهمترين عنصر تربيت در نگاه ايراني-
اسلامي را تربيت ديني ذکر کرده و خاطرنشان مي‌سازد: «اين تربيت ديني بايد از سنين
کودکي با مؤلفه‌هاي تربيت کودک شکل گيرد و مهدهاي قرآني يکي از مهمترين مؤسسات بعد
از خانواده مي‌باشند چون شکل‌گيري هويت کودک دراين سنين رخ مي‌دهد.»
دکتر کرمي
اضافه مي‌کند: «اگر در دوران کودکي پايه‌هاي تربيت‌صحيح ديني گذاشته شود در نوجواني
و جواني ادامه تربيت ديني بسيار آسان و سهل‌الوصول خواهد بود.»
وي معتقد است
دوران 3 تا 7 سالگي مهم ترين دوران شکل‌گيري هويت انسان است از اين رو اين کارشناس
مسايل فرهنگي تاکيددارد مهدهاي قرآني اگر در جهت تقويت ديني بچه‌ها گام بردارند و
علاوه بر آموزشهاي معمول صوت و لحن و حفظ و تجويد، آموزشهاي بنيادين اخلاقي و
قرآني را در دستور کار خود قرار دهند موفق خواهند بود.»
به اعتقاد دکتر کرمي
آنچه في‌نفسه داراي ارزش است کشف دستورات قرآني و تربيت اخلاقي مبتني بر قرآن است و
آموزشهاي اين چنيني مثل حفظ و قرائت و... به تبع دستورات قرآني داراي ارزش
مي‌باشند.
دکتر کرمي در ادامه اظهارات خود به آفت‌هايي که به صورت احتمالي در
مهدهاي قرآني شايع مي‌شود، اشاره کرده و مي‌گويد: «شايد آفتهاي جدي که در بلندمدت
مهدهاي قرآني را تهديد کند، اصل قراردادن آموزشهاي معمولي مثل حفظ و قرائت قرآن و
به حاشيه رفتن آموزشهاي مفاهيم اخلاقي قرآن است.»
از وي مي‌پرسم براي پيشگيري از
شيوع اين آفت چه بايد کرد؟ مي‌گويد: «توصيه به دست‌اندرکاران تدوين اسناد مهدهاي
آموزشي قرآني اين است که با عنايت به ضرورت مقوله اخلاق قرآني اصل فرايند تربيت را
بر مؤلفه‌هاي تربيت ديني قرار داده و آموزشهاي جنبي ذيل تربيت اخلاقي قرار گيرد.»
شناخت استعدادهاي نهفته قرآني
امسال سي‌امين دوره مسابقات بين‌المللي حفظ و
قرائت قرآن کريم از 10 خرداد با حضور قاريان و حافظان برجسته کشورمان و 75 کشور
ديگر از سوي سازمان اوقاف و امور خيريه برگزار مي‌شود.
چگونگي ساخت استعدادهاي
نهفته قرآني در مهدکودک‌هاي قرآني و راهيابي آنها به عرصه‌هاي بين‌المللي و بخصوص
مسابقات بين‌المللي قرآن کريم و با توجه به تأکيدات و مطالبات رهبر معظم انقلاب
مبني بر اينکه ايشان فرمودند 10 تا 15ميليون حافظ قرآن کريم در کشور بايد تربيت
شوند، موضوعي بود که با دکتر کرمي در ميان گذاشتيم. وي در اين زمينه مي‌گويد: «اگر
شرکت و درخشش در مسابقات بين‌المللي جزو آرمانهاي متوليان امر باشد بايد طرح درس
بلندمدتي براي آموزش مستمر بچه‌ها تدوين گردد و مقوله استعداديابي و استعدادسازي
جدي‌تر گرفته شود.»
اين کارشناس مي‌گويد: «يعني از بين کساني که در اين مهدهاي
قرآني ثبت نام مي‌کنند براي شاخص هاي هر رشته برنامه مدون و منظم حداقل 10ساله به
صورت فردي و گروهي تنظيم گردد تا در اين مدت تربيت قاري، حافظ و مفسر خوب صورت
گيرد.»
کرمي رکن مهم در اين مقوله استعداديابي درست و برنامه‌ريزي و اجراي
برنامه‌ها به صورت مستمر و بلندمدت بيان مي‌کند و خاطرنشان مي‌سازد: «بايد بين
مهدکودک، مدارس ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان يک زنجيره متصل تربيتي شکل گيرد تا
استعدادهاي کشف شده در دوران مهد قرآن تا پايان دوران دبيرستان رصد شود و به صورت
منسجم و منظم تعليم و تربيت صورت گيرد.»
گزارش روز
|
