صدیقه توانا
مشکل کمبود و گرانی دارو که طی ماهها و روزهای اخیر به شدت مردم
و بخصوص بیماران را رنج می‌دهد، این روزها نقل همه محافل شده و همه نگاه ها را به
سمت گمرک و ترخیص دارو چرخانده است و بیماران امید بسته‌اند به اینکه با ترخیص
داروها از گمرک، دیگر دغدغه کمبود دارو، یا تهیه آن از بازار سیاه و ناصرخسرو را با
قیمتهای نجومی نداشته باشند.
بدون تردید تحمیل 70درصد از هزینه درمان و سلامت به
مردم و کمرنگ شدن خدمات بیمه‌های درمانی در کنار گرانی کالاها و ارزاق عمومی و...
موجب افزایش بیماریهای اعصاب و روان و به تبع آن امراض جسمی و روانی خواهد شد.
نوشتن این گزارش پس از ترخیص مقداری دارو از گمرک، حکایت نوشدارو پس از مرگ سهراب
نیست چرا که بحث دارو بخصوص داروهایی که مصرف آنها برای بیماران جنبه حیاتی دارد،
بحث تازه‌ای نیست و رویکرد بیماران به بازار غیررسمی دارو سابقه‌ای طولانی دارد،
اما طی ماههای اخیر و پس از جدی شدن تحریم‌ها هر چند داروها از گمرک ترخیص شده، ولی
این موضوع به صورت کم و بیش در اطراف داروخانه‌های بزرگ مثل 29 فروردین و 13 آبان
و... دیده می‌شود. مثلا برای تهیه یک بسته 100تایی قرص «سوتاهگزان»- دارای تنظیم
ضربان قلب- که قیمت آن در داروخانه کمتر از 20هزار تومان بود، اکنون در بازار
غیررسمی باید بابت تهیه آن 170هزار تومان یا شاید بیشتر پرداخت کنید.
نسخه‌ها در
بازار سیاه!
نسخه به دست برای تهیه داروی سرطان بیرون از داروخانه در صف انتظار
ایستاده است همین که متوجه می‌شود برای تهیه گزارش آمده‌ام، پا توی کفش همراه بیمار
دیگری می‌کند و می‌گوید: «این نسخه را داروخانه نداشت اما این گوشه آقایی پیشنهاد
کرد که داروی مورد نظرم را دارد ولی قیمت آن چندین برابر می‌شود! مانده‌ام مستأصل.
مریضم روی تخت بیمارستان افتاده و نمی‌دانم پول این دارو را از کجا بیاورم ولی خب
به هر قیمتی که شده باید برایش آمپولی که دکتر نوشته و من هم نمی‌دانم اسمش چیست را
تهیه کنم.»
دکتر ایرج خسرونیا، عضو هیئت‌مدیره نظام پزشکی تهران‌بزرگ در
گفت‌وگویی از ایجاد بازار سیاه و خرید و فروش داروهای کمیاب و گران قیمت در اطراف
داروخانه‌های بزرگ دولتی در پایتخت خبر می‌دهد و می‌گوید: «هر چند مسئولان وزارت
بهداشت و سازمان غذا و دارو در راستای رفع مشکلات دارویی در کشور اقداماتی را انجام
داده‌اند، ولی هنوز خیلی ملموس نیست و مردم همچنان گرفتار تهیه دارو با قیمتهای
گران و بعضا از بازار سیاه در اطراف داروخانه‌های دولتی هستند.»
دکتر ایرج‌نیا
با اعلام اینکه قیمت برخی اقلام دارویی رسما تا 3 برابر افزایش داشته است می‌گوید:
«داروهای ضدسرطان، پروستات، مغز و استخوان و سرطانهای دستگاه گوارش و... از جمله
داروهایی هستند که یا کمیاب شده یا اینکه گران شده‌اند.»
البته این مسئله را
دکتر عباس حاجی آخوندی رئیس سازمان غذا و دارو این‌طور توضیح می‌دهد که چرا در
اطراف داروخانه‌ای مثل 13آبان باید دلال دارو وجود داشته باشد؟ وی می‌گوید:
«داروخانه 13آبان خودش یعنی معاونت غذا و دارو و 13آبان جزو مهم‌ترین داروخانه‌های
کشور است. البته ممکن است عده‌ای در بیرون از داروخانه کمین بگذارند و از طریقی
داروها را از مسیر قاچاق تهیه کرده تا وقتی مردم گرفتار هستند به آنها عرضه کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «قبلا بیرون از داروخانه قدرت برخورد نداشتیم، اما این کار را با
حمایت دادگستری پیگیری کردیم که به دنبال آن تیم مشترک بازرسی تشکیل شد و امیدواریم
این تیم‌های بازرسی مشترک با وزارت بهداشت بتوانند نقاط مختلف را با توجه به اینکه
دیگر ضابط قضایی هم در هر تیمی وجود دارد، رصد و با موارد تخلف برخورد کنند.»
چرخه معیوب دارو نیاز به درمان دارد
البته خدا نکند هیچ‌وقت کسی گرفتار
بیمارستان و دکتر و دوا شود چون در آن‌صورت معلوم نیست در این چرخه درمان و دارو
چقدر باید سرگردان باشد.
ولی بی‌تعارف مسئولان تاکنون چه تدابیر ویژه و اورژانسی
برای حل بحران دارو اندیشیده‌اند؟ بحرانی که اگر کسی در آن شرایط نباشد- و خدا نکند
باشد- هرگز نمی‌توان آن را درک کرد؟ همین موضوع را با دکتر عباس حاجی آخوندی، رئیس
سازمان غذا و دارو در میان گذاشتیم تا پاسخ او را در این مورد جویا شویم.
دکتر
حاجی آخوندی هم در شرایطی به سؤالات گزارشگر کیهان پاسخ داد که در حال رفتن به دفتر
آقای دکتر حسنی، معاون مالی و اداری وزارت بهداشت برای رسیدگی به حل مشکلات دارویی
بیماران کشور بود.
رئیس سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه در ابتدای سال با
کمبود 270 قلم دارو روبه‌رو بودیم خاطرنشان می‌کند. «در ابتدای سال تولید 37 خط
دارویی در کشور متوقف شده بود، اما خوشبختانه باتوجه به اینکه در شرایط تحریم هستیم
اما، خط‌های تولید دارو در داخل قطع نشد و الان در شرایطی هستیم که کمبود دارو به
زیر 40درصد رسیده است و به نظر می‌رسد که بیشتر شکایت مردم ناشی از افزایش قیمتها
باشد.»
به دکتر حاجی آخوندی می‌گویم این افزایش قیمتها ناشی از چه مسئله‌ای
است؟ وی با اشاره به اینکه بیش از 80درصد داروها گران شده است تصریح می‌کند: «مشکل
نقدینگی باعث افزایش قیمتها شده که به تبع آن برای مردم، شرکتهای پخش و واردکنندگان
مشکلات کمبود دارویی به‌وجود می‌آورد.»
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه می‌کند:
«داروخانه‌های بزرگ دولتی به شرکتهای پخش بدهکار هستند و وقتی این بدهکاری به حد
بالایی برسد، شرکتهای دارویی خودشان وارد بازار می‌شوند و از سوی دیگر شرکت برای
ادامه حیات با آن داروخانه قطع رابطه می‌کند و چنین به نظر می‌رسد که دارو کم است.
همچنین وقتی بیمارستانی به یک شرکت پخش دارو بدهکار باشد، آن شرکت دارو را برای
مثلا فلان بیمارستان تحریم می‌کند.
پس نقدینگی نداشتن باعث می‌شود، شرکتها به
داروخانه‌ها و بیمارستانها فشار آورده و شرکت پخش دارو از تحویل دارو منصرف شود که
این عوامل باعث شده بود در اول سال با کمبود دارو مواجه شویم. اما با حرکت‌هایی که
به زودی صورت خواهد گرفت امیدواریم توزیع دارو به شرایط طبیعی خود برگردد.»
دکتر
حاجی آخوندی در ادامه به گزارشگر کیهان می‌گوید: «آقای دکتر هاشمی وزیر جدید
بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حل مشکلات دارویی را در اولویت کارهای وزارتخانه خود
قرار داده و تدابیر خاصی را در دستور کار خود دارد.»
وی اضافه می‌کند: «این
تصمیمات به مسئله پخش دارو و ارائه تسهیلات برمی‌گردد تا شرکتها بتوانند با اطمینان
خاطر دارو را بین داروخانه‌ها و بیمارستانها پخش کنند و مراکز دارویی هم بتوانند
بدهی‌های خود را به موقع پرداخت نمایند.»
به رئیس سازمان غذا و دارو می‌گویم این
تصمیم در چه مرحله‌ای قرار دارد، می‌گوید: «طراحی رفع این مشکل شده است، اما مشکل
بزرگ تر گرانی داروست که آن هم به دلیل تغییر قیمت خود دارو می‌باشد و آن به تغییر
نرخ ارز و بالا رفتن هزینه مواد اولیه، مواد مؤثر و جانبی و خدمات مختلفی است که
دارو را به شکل نهایی وارد بازار می‌کند.»
به او می‌گویم پس سازمان برای رفع این
مشکل چه تدابیری اندیشیده است، می‌گوید: «بیمه‌ها باید مابه‌التفاوت نرخ ارز را از
وزارت بهداشت طی تفاهم‌نامه‌ای که نوشته شده است بگیرند وبه مردم عرضه کنند تا بدین
ترتیب مردم مابه‌التفاوت دارویی کمتری بپردازند.»
دکتر حاجی آخوندی می‌گوید: «در
مورد داروهای خاص تا سال قبل 90 درصد هزینه را بیمه پوشش می‌داد و تنها 10 درصد
هزینه‌های دارویی را مردم پرداخت می‌کردند، اما الان که داروهای خارجی 100 درصد
افزایش یافته است باز هم بیمه همان 90 درصد را پوشش می‌دهد.»
وی می‌گوید: «مشکل
اصلی در اینجا بیمه است که باید تغییرات قیمت را بپردازد و باز هم امیدواریم با
هماهنگی زیادی که وزیر جدید بهداشت انجام داده‌اند این مشکلات به زودی رفع شود.»
پوشش‌های بیمه‌ای برای بیماران
امسال 2 هزار میلیارد تومان در سازمان برنامه و
بودجه مابه‌التفاوت نرخ ارز و گران شدن داروبه مردم پرداخت شده است.
دکتر حاجی
آخوندی، رئیس سازمان غذا و دارو در توضیح بیشتر این موضوع می‌گوید: «این رقم طی
مصوبه‌ای در مجلس شورای اسلامی برای واقعی شدن نرخ ارز صورت گرفته است و بنده الان
که در حال مصاحبه با شما هستم در حال رفتن به وزارتخانه هستم و تفاهم‌نامه آن با
وزارت رفاه بسته شده است تا ان‌شاءالله بتوانیم با شرایط قانونی پوشش بیمه‌ای را
برای مردم کامل کنیم تا دارو در شرایط آسان، راحت و با احترام در اختیار مردم قرار
گیرد.»
وی می‌گوید: «صنعت داروسازی در ایران نباید به دلیل حل مشکلات مردم به
صورت بی‌کیفیت وارد بازار شود. داروسازی ما باید معتبر باشد و آنچه وظیفه سازمان
غذا و داروست از اول تا آخر نظارت سخت‌گیرانه بر تولید داروی با کیفیت است و داروی
داخلی بر داروی خارجی ارجحیت دارد.»
به او می‌گویم شما که معتقدید داروی ایرانی
خوب است و از کیفیت بالایی برخوردار است ولی چرا برخی از پزشکان به بیماران خود
توصیه و حتی اصرار دارند که داروی خارجی مصرف کنند و بیماران را سرگردان این
داروخانه و آن داروخانه می‌کنند، می‌گوید: «بله گاهی ارزانی دارو، ایجاد بی‌اعتمادی
می‌کند. بنابراین ارزانی غیرموجه از دارو باید از بین برود تا جو بی‌اعتمادی بین
پزشک و بیمار نباشد. گاهی ارزانی دارو، صحت داروسازی را غیرواقعی می‌کند.»
مشکلات دارویی گره خورده
در مسائل ارزی
مشکلات دارویی در کشور ما نباید به
تغییرات و نوسانات ارز گره بخورد، باید یک نوع ارز معقولی را به صورت ثابت برای
دارو در نظر بگیریم که با آن بتوان سیاست‌گذاری صحیحی را در مورد دارو داشت که مثلا
در یک دوره طولانی مدت که کمتر از 10 سال باشد بتوان از داروی تولید داخل حمایت کرد
تا آرام آرام از واردات دارو جلوگیری شود.
دکتر سیدمحمد صادق مهدوی، رئیس
بیمارستان بقیه‌الله در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان با ارائه نظرات ارزشمندی درخصوص
حل مشکل کمبود دارو و گرانی آن خاطرنشان می‌کند: «باید به جایی برسیم که 90 درصد
داروها تولید داخل باشد در حالی که الان از نظر پولی رقمی حدود 60 درصد دارو وارد
می‌کنیم و تنها 40 درصد از نظر ریالی دارو در داخل تولید می‌شود و طی یک پروژه 10
ساله می‌توانیم این عدد را به 90 درصد برسانیم.»
دکتر مهدوی با تاکید بر نظارت
بیشتر بر استاندارد تولید دارو می‌گوید: «چنانچه ارز ثابت برای دارو باشد، مشکلات
کمبود و گرانی دارو حل خواهد شد.»
رئیس بیمارستان بقیه‌الله در ادامه می‌گوید:
«از ابزار قدرتی نمی‌توان برای این مشکل استفاده کرد، بلکه سیاست‌گذاری ارزی به
صورت منطقی و با یک شیب ملایم می‌تواند قیمتها را کاهش داده و خط تولید داروی داخل
را افزایش دهد. پتانسیل افزایش خط تولید دارو و کارهای تحقیقاتی در دانشگاههای ما
وجود دارد.»
دکتر مهدوی علاج فوری مشکلات دارویی را در کاهش آرام آرام واردات
دارو می‌‌داند.
از دکتر مهدوی هم در خصوص دلایل تاکید پزشکان بر مصرف داروهای
خارجی سؤال می‌کنم، می‌گوید: «قبلا کیفیت داروهای ایرانی خوب نبود ولی الان خیلی
بهتر شده است و باید اعتماد جامعه پزشکی بر کیفیت بالا و نظارت دقیق سازمان غذا و
دارو وزارت بهداشت بر داروها بیشتر شود. طوری که برخی داروهای داخلی بنا به مدارک
موجود استاندارد اروپا را گرفته‌اند و به بازارهای جهانی عرضه می‌شوند. مشکل در حال
حاضر از دارو نیست، بلکه به اعتمادسازی پزشک و بیمار برمی‌گردد.»
داروهای داخلی
مشکل کمبود دارو را جبران می‌کند
دکتر محمدرضایی، معاون اجرایی داروخانه‌های
دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی هم در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان با تاکید بر
اینکه کمبود دارو از نظر ما تعریف خاصی دارد و در داروی خارجی مشابه ایرانی اصلا
کمبودی نداریم خاطرنشان می‌کند: «این مقوله را بیماران جزو کمبود دارو می‌گذارند،
ما فقط الان در 40-30 قلم دارو کمبود داریم و نه بیشتر که امیدواریم با حمایت از خط
تولید داروی داخل این مشکل به زودی مرتفع شود چون قبلا در 100 قلم دارو کمبود
داشتیم و این روند رو به کاهش است.»
وی می‌گوید: «وقتی مریض فقط دنبال داروی
خارجی آن هم از نوع سوئیسی می‌گردد، از نظر او کمبود داروست ولی از نظر ما که مشابه
داخلی آن را داریم، کمبود نیست.»
دکتر رضایی می‌گوید: «ما نمی‌توانیم از کل
کشورهای اتحادیه اروپا و کانادا دارو وارد کنیم ما 4 مرجع واردات دارو داریم؛ کره،
هند و برخی کشورهای اروپایی. بنابراین الان مشکل کمبود دارو نداریم.»وی می‌گوید:
«دارو وقتی وارد چرخه وزارت بهداشت می‌شود و مجوز می‌گیرد یعنی آنکه دارو قابل مصرف
و مفید و مؤثر است اینکه برخی پزشکان تاکید بر مصرف داروهای خارجی دارند هیچ مستند
علمی پشت آن نیست. البته قضیه داروهای خاص که بعضی از آنها مشابه داخلی ندارد کاملا
فرق می‌کند.»
به او می‌گویم خب بحث ما هم بر سر این مسئله است که این بیماران
مستاصل هستند، می‌گوید: «مشکلات در حال برطرف شدن است. هنوز به نقطه تعادل
نرسیده‌ایم ولی زمینه حل مشکلات به وجود آمده است.»
گزارش روز
|
