Research@kayhan.ir مجلس سوم و اوّلين رقابت سياسى مجمع با اعلام موجوديت
مجمع روحانيون مبارز، اعضاى اصلى و طراز اوّل آن ضمن اعلام تبعيت از حضرت امام
خمينى(ره) يكى از عوامل اصلى شكلگيرى تشكل سياسى خود را تبيين و اجراى ديدگاههاى
ايشان دانستند. سيد محمد خاتمى عضو مؤسس مجمع در اين زمينه مىگويد: «وقتى جمعى
از روحانيون محترم همدل و همراه، احساس كنند كه ضمن احترام و حسن نيّت نسبت به همه
شخصيتهاى والامقام . . . ]مىتوانند[ در جهت تبيين و اجراى نظرات حضرت امام
(مدّظله) در حدّ درك و توان خود گامهاى سريعترى بردارند، درنگ جايز نيست».34
موسوى خوئينىها عضو ديگر مؤسس مجمع نيز در اظهاراتى مىگويد: «مهم ترين علت تشكيل
روحانيون مبارز اجرا و پياده كردن نقطه نظرات حضرت امام مىباشد . . . از اينرو
بديهى است كه شرط اوّل اقدام به تشكيل روحانيون مبارز با نظر مبارك ايشان باشد».35
وى در مصاحبه ديگرى با روزنامه كيهان اعلام مىكند: «مجمع روحانيون مبارز در درجه
اوّل و بيش از هر چيز اصرار و تأكيد بر تداوم و پيروى از خط مبارك حضرت امام دارد .
. . گاهى در جامعه ديده مىشد كه در ادامه خط امام و در پيروى و اطاعت از امام
مسامحه و سهلانگارىهايى در بعضى محافل و جناحها به چشم مىخورد. روحانيون مبارز
وظيفه خودشان ديدند با اين تجمع و تشكل خودشان در حدى كه خط امام را درك و تحليل
مىكنند، هم خود از خط و مواضع امام اطاعت كنند و هم به جامعه در اينگونه موارد
مطالبى را كه به ذهنشان مىرسد ارائه بدهند. بر اين مبنا مجمع روحانيون مبارز تشكيل
شد».36 در حالى كه اعضاى برجسته و طراز اوّل مجمع روحانيون مبارز، دوستى و
صميميت و برادرى با اعضاى جامعه روحانيت مبارز را يكى از اصول خود مىدانستند و
انشعاب از جامعه را فقط به دليل پارهاى از اختلاف سلايق و اختلافات فكرى
مىدانستند، امّا عملكرد اعضاى مجمع در آستانه انتخابات سومين دوره مجلس شوراى
اسلامى ـ كه اوّلين حضور سياسى تشكل جديدالتأسيس روحانى با نام مجمع روحانيون مبارز
بودـ خلاف اين ادعا را به اثبات رسانيد. چرا كه مجمع روحانيون مبارز كه داعيه پيروى
از خط امام را داشت با بهرهگيرى جناحى از سخنان حضرت امام(ره) رقيب خود يعنى
جامعه روحانيت مبارز را مورد تهمت و افترا قرار داد. پيام حج سال 1366 حضرت
امام(ره) بهانهاى شد تا تندروهاى جامعه روحانيت به طيف مقابل خود بتازند. در اين
پيام امام بار ديگر از اسلام آمريكايى و اسلام ناب محمّدى سخن به ميان آورده بودند.
اسلام آمريكايى معادل اسلام سرمايهدارى، اسلام مستكبرين، اسلام مرفهين بىدرد،
اسلام منافقين، اسلام راحتطلبان و اسلام فرصتطلبان بود و اسلام ناب محمّدى معادل
اسلام پابرهنگان زمين، اسلام مستضعفان، اسلام ستمديدگان تاريخ، اسلام عارفان
مبارزهجو و اسلام پاكطينتان عارف. تندروهاى جامعه روحانيت از مفاهيم اسلام
آمريكايى و اسلام ناب محمّدى بهترين بهرهبردارى جناحى را انجام داده و بدين شكل
خود را طرفدار اسلام ناب و جناح رقيب را طرفدار اسلام آمريكايى مىدانستند. سيّد
محمد خاتمى از منشعبين جامعه روحانيت مبارز و عضو مؤسس مجمع روحانيون در اين باره
اعلام كرد: «بايد راه را بر سوءاستفاده همه كسانى كه نسبت به جنگ جاودانه فقير و
غنى حساسيتى ندارند يا اسلام را براى منافع و مسايل مادّى و سياسى خود مىخواهند
بست . . . هنوز بسيارى از مواضع حضرت امام بخصوص در صحنه تأمين منافع محرومان و
تحقق اسلام پابرهنگان، درست درك و اجرا نشده است و بايد به اين نقص اعتراف كنيم . .
. بخصوص اگر در يك جمعبندى به اين نتيجه برسيم كه تصميمات و مواضعى كه تاكنون از
سوى تشكل روحانى مورد احترام اتخاذ شده است، در پارهاى موارد ضعيف و ناكافى و
احيانآ زمينهساز سوءتفاهمات در جامعه بوده است.»37 سيد محمد موسوى خوئينىها
عضو ديگر و مؤثر در مجمع روحانيون مبارز نيز ضمن متهم كردن رقيب به طرفدارى از
اسلام آمريكايى گفت: «اسلام آمريكايى مىگويد اساسآ ما در اسلام بحث فقير و غنى
نداريم، يعنى با يك تحريف و ايجاد انحراف در تفكر جامعه مىخواهد اين مبارزه اساسى
را از ذهنيت جامعه بيرون ببرد و مىگويد آنچه در جامعه برايمان مطرح است مبارزه
تقوا و بىتقوايى است، ولى ما اصلا در اسلام بحث فقر و غنا نداريم».38 علاوه بر
اين دو عضو مجمع روحانيون مبارز برخى ديگر از اعضاى مجمع نيز هدف از تشكيل مجمع را
استمرار خط امام در دفاع از محرومان و مستضعفان در مقابل كسانى كه به نظر امام
تمكين نمىكنند معرفى كردند. سراجالدين موسوى در اين باره مىگويد: «اخيرآ احساس
مىشد كه برخى از افراد اعم از روحانى و يا غير آن، بنا به دلايلى در پذيرش و تمكين
به نظرات فقهى و شرعى و بسيار راهگشاى حضرت امام تساهل دارند و بيان مبارك حضرت
امام در خصوص طرد اسلام آمريكايى و برترى فقرا و ضعفا بر ثروتمندان و كاخنشينان را
مورد بىتوجهى قرار داده بودند».39 آشتيانى ديگر عضو مجمع نيز ضمن تأكيد بر
استمرار خط امام گفت : «روحانيون مبارز وظيفه دارند، مختصات و مشخصات اسلام
ناب محمّدى و اسلام پابرهنگان را از طريق چاپ كتب و نشريات و يا سخنرانيها و موعظه
براى مردم و بويژه نسل انقلاب تبيين كنند تا مردم آن را از اسلام آمريكايى و اسلام
سرمايهدارى تميز دهند و با داشتن معيارهاى روشن، مدافعين اسلام سرمايهدارى و
آمريكايى را مورد شناسايى قرار داده و آنان را از صفوف امت حزبالله طرد نمايند».40
در شرايطى كه اعضاى مجمع روحانيون مبارز خود را مدافع اسلام ناب معرفى مىكردند
با بهرهگيرى از شعارهاى «جنگ فقر و غنا»، «اسلام ناب محمّدى و اسلام آمريكايى» و
«حمايت از محرومان و مستضعفان» كه از سوى حضرت امام اعلام شده بود، توانستند در
انتخابات مجلس سوم كه در تاريخ 18 فروردين 1367 برگزار شد اكثريت كرسيهاى نمايندگى
شهر تهران را از آن خود سازد. از فهرست سى نفره نمايندگان، تنها شش نفر از سى تن
كانديداهاى جامعه روحانيت مبارز كه (اكبر هاشمى رفسنجانى، حسن روحانى، عباسعلى 41
عميد زنجانى) نيز به صورت مشترك در فهرست كانديداهاى مجمع روحانيون مبارز بودند،
توانستند به مجلس سوم راه پيدا كنند. سعيد رجايى خراسانى، علىاكبر ناطق نورى،
محمدرضا باهنر از ديگر كانديداهاى جامعه روحانيت مبارز بودند كه به مجلس سوم راه
يافتند. مهدى كروبى، فخرالدين حجازى، هادى غفارى، گوهرالشريعه دستغيب، محسن
نوربخش، سيّد محمود دعايى، محمدعلى صدوقى، عاتقه صديقى (رجايى)، عباس شيبانى، مصطفى
معين، محمد اصغرى، محمد سلامتى، مرضيه حديدچى دباغ، مرتضى الويرى، محمدابراهيم
اصغرزاده، عباس دوزدوزانى، حسين فروتن، مرتضى كتيرايى، عبدالواحد موسوى لارى، عيسى
ولايى، محمد سعيد تسليمى، نجفقلى حبيبى، حسين مظفرىنژاد از جمله نامزدهاى مجمع
روحانيون بودند كه وارد مجلس سوم شدند.42 مجمع روحانيون مبارز در اين انتخابات
قاطعانه پيروز شد و بيشتر كرسيهاى مجلس را ازآن خود كرد. مهم ترين دليل پيروزى اين
مجمع در انتخابات نه برنامههاى آن، بلكه بيشتر هجمه تبليغاتى وسيعشان در جامعه
بود. روحانيون مبارز كاملا مبارزهجويانه و ناعادلانه رقيب خود، يعنى جامعه روحانيت
مبارز را مصداق اسلام آمريكايى و خود را نماينده اسلام ناب محمّدى مىخواندند و اين
در جهتدهى اذهان جامعه عليه رقيب، تأثير بسيارى داشت.43 آنان حتى با توجه به
فضاى پديد آمده براثر پيام حضرت امام(ره) به مناسبت نزديكى انتخابات از آن
بهرهبردارى جناحى كردند. حضرت امام خمينى(ره) در پيامى خطاب به ملّت ايران
فرمودند : «مردم شجاع ايران با دقت تمام به نمايندگانى رأى دهند كه متعبد به
اسلام و وفادار به مردم باشند و در خدمت به آنان احساس مسئوليت كنند و طعم تلخ فقر
را چشيده باشند و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمين، اسلام مستضعفين، اسلام
رنجديدگان تاريخ، اسلام عارفان مبارزهجو، اسلام پاكطينتان عارف، و در يك كلمه
مدافع اسلام ناب محمّدى باشند و افرادى را كه طرفدار اسلام سرمايهدارى، اسلام
مستكبرين، اسلام مرفهين بىدرد، اسلام منافقين، اسلام راحتطلبان، اسلام فرصتطلبان
و در يك كلمه اسلام آمريكايى هستند طرد نموده و به مردم معرفى نمايند».44
________________________________ 34- روزنامه اطلاعات، به تاريخ 15/1/1367.
35- روزنامه كيهان، به تاريخ 10/1/1367. 36- مجموعه بيانيههاى مجمع روحانيون
مبارز تهران، ص 232. 37- مجموعه بيانيههاى مجمع روحانيون مبارز از فروردين 1367
تا خرداد 1369،ص 193. 38- همان، ص 234. 39- همان، ص 196. 40- همان، ص 203.
41- جامعه روحانيت مبارز، صادق سليمى بنى، ص 62. 42- جامعه روحانيت مبارز، صادق
سليمى بنى، ص 156. 43- سراب سياست، ص 137. پاورقی
|