صدیقه توانا
شیشه، طاعونی که ذره‌ذره آب می‌کند، ارزان نیست اما این باعث
نشده که مصرف آن کم باشد، بو ندارد و مصرفش کار سختی نیست، کسی به سادگی نمی‌فهمد،
اولش فرد را تبدیل می‌کند به یک آدم خوش‌مشرب و پرانرژی که توهم قدرت جابه‌جا کردن
کوه‌ها را دارد، افسردگی را می‌کشد و به او قدرت کاذبی می‌دهد تا ساعت‌های طولانی
کار کند، اما او نمی‌داند که چه می‌شود که در عرض چند ماه همین «شیشه» تمام رگ‌های
روح و حیاتش را می‌برد و خون افسردگی را در تنش جاری می‌کند. او دیگر بدون مصرف
نمی‌خواهد حرف بزند، نمی‌خواهد راه برود، نمی‌خواهد و نمی‌تواند بخوابد، او دیگر
حتی نمی‌خواهد زنده بماند، مصرف می‌کند و هرچه زمان می‌گذرد تحملش در برابر مواد
بیشتر می‌شود، بدبین می‌شود، از کاه کوه می‌سازد، از کوره در می‌رود و احساس می‌کند
از طرف فرد ناشناسی کنترل می‌شود. شیشه ارزان نیست، اما مصرف کننده تمام هستی‌اش را
می‌دهد تا یک روز بیشتر دوام بیاورد. ولی افسوس! چه زود شادی‌اش شکست، چون شادی‌اش
شکستنی است، خوشبختی‌اش کم دوام است و لبخندش شیشه‌ای است، پروازش شیشه‌ای می‌شود و
شیشه عمرش هم خیلی زود شکستنی می‌شود و نمی‌داند که چه زود شیشه عمرش شکست!!
این
روزها شیطان سفید دام‌های زیادی برای جوانان ساده‌لوح و بی‌اطلاع پهن کرده و به
بهانه‌های زیادی آنها را در جمع دوستان یا برخی پارتی‌های دوستانه به تور خود
می‌اندازد و عقل آنها را زایل می‌کند.
موادمخدر نوظهور صنعتی که محرک هستند و
سوغات شرقی‌ها به زعم برخی، و البته رهاورد تازه غرب برای تسخیر نسل جوان جامعه،
اثرات مخرب و خانمان‌سوزی با خود به دنبال دارد. تا جایی که بعضاً در صفحات حوادث
روزنامه‌ها می‌خوانیم مرد شیشه‌ای قاتل همسرش شد، توهمات شیشه‌ای یک جوان، پیرزن را
به کام مرگ برد، قتل دختر نوجوان به دست دوست شیشه‌ای و ...
بی‌تردید اعتیاد چه
از نوع صنعتی و چه از نوع سنتی جامعه را به سوی بزهکاری سوق می‌دهد و خانواده‌های
بسیاری را به خاطر همین مشکلات و آسیبهای اجتماعی متلاشی می‌کند. اعتیاد یک غده
سرطانی است که اگر به موقع شناسایی شود می‌توان آن را ریشه‌کن کرد. ضرورت بررسی
مقابله با این پدیده شوم، اطلاع‌رسانی والدین از اثرات مخرب این مواد و واکسینه
کردن فرزندان، همچنین شناخت انواع و اثرات خانمانسوز آن مهم‌ترین محورهای مورد بحث
در دو شماره گزارش پیش روست.
موادمخدر از کجا به وجود آمده است؟
شاید این
سؤال ذهن شما را هم مثل ذهن من درگیر کرده باشد که موادمخدر از کجا به وجود آمده
است؟
بوته خشخاش قبل از قرن پنجم میلادی توسط سومری‌ها مورد شناسایی و به واسطه
کشورهای سلطه‌گر در جنگ ها بین سربازان خسته از جنگ به عنوان داروی آرام‌بخش و سپس
به درون کاخ درباریان و پادشاهان و با حیله و نیرنگ به کانون گرم خانواده‌ها تحت
عنوان داروی مسکن و درمان امراض رواج پیدا کرد و امروزه با تغییر دادن نوع آن به
اصطلاح تنوع دادن به موادمخدر سنتی به صنعتی روزبه روز رواج بیشتری پیدا کرده است.
متأسفانه هم‌اکنون پس از چندین قرن، اعتیاد چنان آرام و بی‌صدا بر جسم و جان افراد
و مصرف‌کننده آن مستولی گشته که هیچ فرد معتادی شروع و آغاز اعتیاد خودش را به یاد
نمی‌آورد و نمی‌داند چگونه معتاد شده است. از آنجایی که اعتیاد موجب تباهی میلیونها
مغز فعال و متفکر می‌شود و این افراد سرمایه‌های آینده جامعه بشری به شمار می‌روند
توجه به مقابله با مصرف آن اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
انرژی کاذب و توهمات
خطرناک
موادمخدر همیشه مشتری خود را دارد و هر یک از مواد سستی‌زا (تریاک و
هروئین) مواد محرک (قرص اکس و شیشه) و مواد توهم‌زا (قرص ال‌اس‌دی و اسید) طرفداران
خود را پیدا می‌کند.
دکتر هومن نارنجی‌ها، مدیرکل سابق امور فرهنگی و پیشگیری
ستاد مبارزه با مواد مخدر و درمانگر اعتیاد در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان با اشاره
به اینکه چون قشر جوان دنبال انرژی کاذب هستند بیشتر به دنبال مواد محرک می‌روند،
می‌گوید: «این مواد جایگاه ویژه‌ای بین این طیف از جامعه پیدا کرده و مشتری خاص خود
را یافته است.»
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد می‌گوید: «در طول 9 سال پس از ورود
شیشه به کشور شاهد یک فقر و خلأ قانونی در این زمینه بودیم و تازه پس از این مدت
شیشه جزو جرائم سخت‌گیرانه قرار گرفته است.»
دکتر نارنجی‌ها، قیمت پایین شیشه
در کشور را یکی از مهم‌ترین دلایل استقبال جوانان از سوء مصرف این مواد ذکر می‌کند
و با اظهار تأسف فراوان می‌گوید: «قیمت یک کیلو از این ماده از 200میلیون تومان در
سال82 به 20 میلیون تومان در سال جاری رسیده است حال آنکه مطابق با تورم و افزایش
قیمتها قیمت این مقدار مواد حداقل باید به 400 یا 600 میلیون تومان می‌رسید.»
دلیل این مسئله را از وی می‌پرسم، این‌طور توضیح می‌دهد: «شیشه قبلاً از کشورهایی
چون مالزی، سنگاپور و تایلند و کشورهای بلوک شرق وارد می‌شد، اما این ماده الان در
داخل تولید می‌شود و باز چون در این خصوص هم خلأ قانونی وجود دارد، درمورد تهیه و
تولید این ماده سکوت شده است، تمام این عوامل در کنار تحریک‌پذیر بودن شیشه، علاقه
مصرف‌کنندگان به این ماده مخدر را افزایش داده است.»
دکتر نارنجی‌ها به
نمونه‌گیری‌هایی که در سال 89-90 درمورد نوع مصرف مواد در سطح شهر تهران گرفته شده
اشاره می‌کند و اذعان می‌دارد: «پس از نمونه‌گیری از 90هزار نوع نمونه مشخص شد شیشه
پرمصرف‌ترین ماده مخدر در تهران است.»
از معاون فرهنگی و پیشگیری سابق ستاد
مبارزه با موادمخدر درمورد دلایل افزایش مصرف شیشه بین معتادان می‌پرسم، می‌گوید:
«چون جنس این مواد با تریاک یا مواد سستی‌زا متفاوت است عمده مصرف‌کنندگان آن را هم
جوانان تشکیل می‌دهند. معتادان می‌خواهند مواد جدیدی را که توسط یک گروه دیگر به
آنها معرفی می‌شود، تجربه کنند، ولی می‌بینیم در کلیت آمار معتادان تغییری رخ نداده
است و تعداد آنها افزایش نمی‌یابد، آنها همان معتادان قبلی هستند که می‌خواهند ماده
جدیدی را تجربه کنند و ببینند آیا این ماده جدید به آنها می‌سازد یا خیر و در مورد
دلایل اعتیاد به صورت ریشه‌ای باید بحث کرد.»
این درمانگر اعتیاد در باره به کار
بردن واژه سنتی و صنعتی درمورد سوء مصرف موادمخدر که جدیداً خیلی مصطلح شده هم
توضیحاتی می‌دهد و می‌گوید: «اینکه برای تریاک واژه سنتی را به کار می‌بریم ،سنتی
نیست و در کشور ما جزو سنت محسوب نمی‌شود، بلکه تریاک جزء مواد مخدر قدیمی‌تر است.»
بکشی میری آسمون!
- یک پیامک برایم آمد، دوستم بابک بود. خیلی باهم رفیق بودیم.
پیامش این بود: «یک چیز جدید دارم،
بکشی می ری آسمون!
عوارض هم نداره، هر
چقدر خواستی می‌تونی بکشی،
معتادم نمی‌شی!
برایش اس‌ام‌اس داد ok. بفرست.
چند ساعت بعد... و کمی جلوتر برویم چند روز بعد...
روی ابرها بودم، خواب نداشتم،
با اینکه وقتی می‌رسیدم خانه ساعت از 10 گذشته بود، خیال میکردم اول صبح است، تازه
شروع میکردم به تفریح.تفریحم این بود که زنگ بزنم به رفقا و بکشانمشان خانه‌مان.
بعدتازه می‌توانستم برای بقیه‌اش تصمیم بگیرم... سرحال می‌شدم انگار نه انگار که
سپیده‌دارد سر می‌زند. گاهی می شد تا 72 ساعت نخوابم. اندازه فیل می‌خوردم. دلم
خوردنی‌های تازه می‌خواست. از همه طعم‌ها و رنگ‌ها خوشم می‌آمد، دنیا به نظرم
رنگین‌کمان هفت رنگی بود که همه‌چیز سرجایش بود. چه چیزهای قشنگی هست در این دنیا
که من می‌خواهم تجربه‌شان کنم لذت و خوشی و خنده و پرواز و... حس میکردم می‌توانم
روی تمام شهر پرواز کنم... این فقط مال چند ماه اولی بود که شیشه می‌کشیدم. ولی
دنیای شیشه‌ای‌ام زود شکست، بدبینی شدید، کاهش شدید حافظه، توهم‌های شنوایی و
بینایی، جنون آنی، اختلالات عصبی و لاغری شیشه‌ای به سراغم آمد.
بی‌خوابی‌هایم
تمام شد، انرژی‌ام هم تمام شد، حس‌های عجیبی پیدا کرده بودم، به همسرم بدبین شده
بودم به او می‌گفتم این بچه مال من نیست، سر کار نمی‌رفتم، وسایل خانه را
می‌فروختم، با ساطور به جان در و همسایه می‌افتادم... جانم به لبم رسیده بود.ولی
همسر مهربانم در برابر سوءمصرف مواد مخدرم به ستوه نیامد او تنها ناجی‌ام شد.
رضا عطاری 38 ساله است و یک دختر 6 ساله دارد. از سابقه مصرف یک ساله‌اش به شیشه
برایم می‌گوید و اینکه چطور پس از این مدت با کمک همسرش و زحمات شبانه‌روزی او و
کلاسهای ترک اعتیاد و همراهی روانشناسان توانسته کشیدن این ماده را کنار بگذارد.
رضا به سختی حاضر به مصاحبه با گزارشگر روزنامه کیهان شده و نمی‌خواهد عکسی از او
چاپ شود و اطلاعات شخصی دیگری در اختیارمان قرار دهد، با گفتن یک جمله دیگر که به
حرفهای قبلش اضافه می‌کند، گفت‌وگویمان را این طور خاتمه می‌دهد: آی جوانی که
می‌خواهی طعم خوشی را بچشی و دنبال لذت هستی، هیچ لذتی بالاتر از یک ساعت کنار همسر
و خانواده نشستن نیست گول رفیق را نخور!!
واکسینه کردن جوانان در برابر مواد
مخدر
کنجکاوی، لذت جویی افراد، ناتوانی در حل مسائل و تصمیم‌گیری ناتوانی در
کنترل خشم، تربیت نادرست والدین در اعتیاد افراد به مواد مخدر دخیل است.
دکتر
نارنجی‌ها موارد فوق را مهم‌ترین دلایل اعتیاد ذکر می‌کند و واکسینه‌کردن را
مهم‌ترین راه‌حل و پیشگیری از دام مواد مخدر برمی‌شمرد.
وی در توضیح بیشتری در
خصوص چگونگی واکسینه کردن می‌گوید: «در کشورهای توسعه یافته بخش عمده واکسیناسیون
در برابر مواد مخدر برعهده نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی است که علاوه بر
تحصیلات رسمی و آکادمیک پرورش لازم در جهت اعتیاد و دیگر ناهنجاری‌ها و جرائم
اجتماعی صورت می‌گیرد. ولی در جوامع در حال توسعه و رو به رشد، عمده محور بر دوش
خانواده است. همان طور که والدین بچه‌ها را برای فراگیری درس تشویق می‌کنند باید
بی‌پرده در مورد اعتیاد و اثرات مخرب آن فرزند خود را راهنمایی کنند.»
یک میلیون
و 350 هزار معتاد در کشور
براساس آخرین آماری که در سال 86 از سوی ستاد مبارزه
با مواد مخدر اعلام شده است، یک میلیون و 350 هزار معتاد در کشور وجود دارد که از
این تعداد رتبه اول ماده مصرفی تریاک و رتبه‌های بعدی در اختیار شیشه است.
این
آماری است که دکتر فرید براتی سده، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی
کشور در پاسخ به سؤال گزارشگر روزنامه کیهان مبنی بر تعداد معتادان در کشور اعلام
کرده است.دکتر براتی سده با بیان این نکته که در این آمار میزان مصرف‌کنندگان تفننی
وجود ندارد یا کم برآورد شده است، می‌گوید: «با توجه به آمار فوق ما معتاد به شیشه
زیاد نداریم ولی بحث مصرف‌کنندگان تفننی شیشه نکته‌ای است که باید به صورت جدی در
مورد آن بحث و در دستور کار مسئولان ذی ربط قرار گیرد.»
براساس تحقیقاتی که در
سال 89 در شهر تهران روی کسانی که حداقل یک بار شیشه مصرف کرده‌اند، مشخص شد که 7
درصد آنها معتاد نیستند و ممکن است در اثر وسوسه این کار را تجربه کرده باشند. ولی
در سال 91 براساس تحقیقاتی که روی همان تیم انجام گرفت مشخص شد که 8/2 افراد مورد
مصاحبه، بیش از یک یا چند بار مواد مصرف‌کرده‌اند. اما از نظر ما این به معنای
اعتیاد نیست ولی می‌تواند شروع خطرناکی باشد.»
از وی در مورد آمار اعتیاد بین
دختران و پسران می‌پرسم، می‌گوید: «براساس آمار سال 86، 6/5 درصد معتادان زن و دختر
بودند اما متاسفانه الآن این رقم به 10درصد افزایش یافته است ولی هنوز دختران و
زنان در گروه‌های کم‌خطر هستند و تحقیقات نشان می‌دهد سرعت رشد مصرف مواد در خانمها
در مورد برخی از مواد مثل شیشه برای لاغری، زیبایی، تقویت حافظه و کاهش اشتهاست و
باید از پتانسیلی که در مورد زنان وجود دارد در مورد پیشگیری استفاده کنیم.»
به
او می‌گویم چگونه این کار امکان‌پذیر است درحالی که خود خانمها مورد خطر هستند،
دکتر براتی با ذکر مثالی با تاکید بر این موضوع که خیلی از خانمها و دختران برای
ترک اعتیاد همسران و برادران خود با سازمان و خط ملی اعتیاد تماس می‌گیرند،
می‌گوید: «این امر نشانگر آن است که می‌توان امیدوار بود آگاهی خانواده‌ها نسبت به
اثرات مخرب این مواد بیشتر شده است. بنابراین تا آنجا که می‌توانیم باید این افراد
را مورد حمایت قرار دهیم.»
9628 خط ملی اعتیاد از سوی سازمان بهزیستی کشور است
که با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر در سراسر کشور راه‌اندازی شده است. دکتر
براتی سده با اشاره به اینکه بیشترین کسانی که با این خط تماس می‌گیرند خانمها
هستند، خاطرنشان می‌کند: «دغدغه زیاد خانمها در مبارزه با مواد مخدر نشان دهنده
ظرفیت خوبی است که در امر پیشگیری از اعتیاد باید مورد توجه قرار گیرد. باید ستاد
«مادران و زنان علیه اعتیاد» شکل گیرد تا از آسیبهای اجتماعی توسط خود مردم جلوگیری
شود و با مشارکت آنها به سمت کاهش اعتیاد پیش رویم.»
از معاون پیشگیری و درمان
اعتیاد سازمان بهزیستی در مورد راه‌های ترک اعتیاد می‌پرسم، وی پیشگیری را بهترین
اقدام برمی‌شمارد و می‌گوید: «پیشگیری بر درمان ارجحیت دارد. بنابراین باید پیشگیری
همه جانبه‌ای در عین مبارزه با گروه‌های قاچاق و خرده‌فروشی صورت گیرد. همچنین
مدرسه، خانواده، محیط کار، دانشگاه، صدا و سیما و رسانه‌ها همه با هم درگیر این
موضوع و پیشگیری از اعتیاد شوند. بنابراین اصلی‌ترین بحث در پیشگیری، مشارکت دادن
خود مردم است. آنچه در بهزیستی به آن فعالیتهای «اجتماع محور» می‌گوییم.»
به او
می‌گویم خب اگر این موضوع در سازمان بهزیستی انجام شده پس چرا تاکنون موفق
نبوده‌اید، می‌گوید: «دراین راه ما تنها بوده‌ایم و بودجه کافی برای مقابله و
پیشگیری کامل را نداریم.»
وی می‌گوید: «ما هم در قبال سؤال شما یک سؤال داریم که
در برنامه پنجم توسعه برای اجرای هر طرح کلان اقتصادی یک پیوست فرهنگی-اجتماعی در
نظر گرفته شده بود ولی متاسفانه برای توسعه مراکز آموزشی هیچ پیوست فرهنگی و
اجتماعی وجود ندارد و کسی هم پاسخگو نیست که چرا این پیوست وجود ندارد.»
گزارش
روز
|
