گروه گزارش
اهدای خون براي كمك و نجات انسان‌هاي نيازمند عمل پسنديده و
انسان دوستانه اي است كه خوشبختانه در كشور ما از جايگاه ويژه اي برخوردار است و
عده زيادي به صورت داوطلبانه خصوصا در ايام خاص خون خودشان را اهداء مي كنند.
فقط در شهر تهران نزديك به 170 پايگاه انتقال خون وجود دارد كه به صورت مداوم
پذيراي مردمي است كه قصد دارند خون خود را اهداء كنند.
اگرچه تعداد كساني كه اين
كار را انجام مي دهند كم نيستند،اما اين تعداد همچنان در برابر بيماران و سوانح و
نيازمندان به خون اهدايي كم است.چنانچه آمارها مي گويد بانك خون با كاهش ذخاير روبه
رو است و هنوز تا رسيدن به ضريب اطمينان بالا، فاصله زيادي باقي است.
افزايش
بيمارستان و كاهش خون
دكتر محمد قاسم اسلامي مديركل انتقال خون استان تهران در
اين خصوص درگفت و گو با گزارشگر روزنامه کیهان مي گويد:” در استان تهران نزديك به
170پايگاه انتقال خون وجود دارد كه مراكز درماني را پوشش مي دهند.با توجه به اينكه
تهران نسبت به سايراستان هاي ديگر از مركزيت برخوردار است،انجام اعمال جراحي و
درمان هايي كه نياز به تزريق خون دارد دراين استان بيشتر است.همچنين ميزان مصرف خون
هم در تهران بالاتراست.”
وی می گوید:”طبق آمارها نزديك به 10 تا 25 درصد از
ذخيره خون كل كشورسالانه در تهران تهيه مي شود.درسه ماهه اول سال به طورمتوسط هر
ماه 63 هزار درخواست براي خون و فرآورده‌هاي آن در مراكز درماني وجودداشت. در سه
ماهه دوم اين ميزان به 92 هزار درخواست افزايش يافت و در مهرماه به 11 هزار درخواست
افزايش يافت. چند نكته مهم نيز در اين رابطه وجود دارد مثلا افزايش تعداد مراكز
درماني در ميزان مصرف خون و فراورده‌هاي آن تاثير زيادي دارد.يعني به همان اندازه
كه يك بيمارستان تصميم مي گيرد چند واحد اتاق عمل تاسيس كند به معناي آن است كه
ميزان مصرف خون و فرآورده هاي آن را نيز مشخص مي كند و اگر تعداد اين مراكزي كه
تاسيس مي شود با امكانات پايگاه هاي انتقال خون برابرنباشد نمي توان خون مورد نياز
را تامين كرد.مثلا براي انجام يك عمل قلب باز بيش از 50 واحد خون مورد نياز است و
مصرف مي شود.ظرف 6 ماهه گذشته در تهران سه اتاق عمل براي قلب باز ايجاد شده است،در
حالي كه طي اين مدت نه افزايش پايگاه داشتيم و نه امكانات و نه بودجه. تمامي اينها
در مجموع باعث كاهش ذخاير خوني شده اند يعني تعداد اهدا كنندگان كم نشده بلكه
نيازبه مصرف خون افزايش يافته.ضمن اينكه در طول سال گذشته تعداد پايگاه ها و پرسنل
ما نيزكم شده است. “
او در ادامه در خصوص نيازمندي به گروه هاي خوني مختلف مي
افزايد:”اما آنچه باعث مي شود اين عمل خداپسندانه،آسان شود دو چيز است.اول اينكه
مردم بدون چشم داشت مراجعه مي كنند و دوم اينكه پرسنل انتقال خون همه جوره سختي و
شرايط نامناسب را تحمل مي كنند.”
مديركل انتقال خون استان تهران تصریح می‌کند:
“ما دربيمارستان ها ومراكز درماني به تمام گروه هاي خوني نياز داريم و اين طور نيست
كه مثلا يك گروه خوني به بقيه اولويت داشته باشد و بايد اين نكته را نيز مد نظر
داشته باشيم كه درايام تعطيلات مثل نوروز و تعطيلات طولاني بيشتر ذخاير خونی تمام
مي شود كه شايد دليل عمده آن هم عمر كوتاه گلبول هاي قرمز باشد كه دربدن 120 روز
است و در خارج از بدن به 42روز مي‌رسد. همچنين مدت زماني كه مي توان پلاكت را نگه
داشت نيز بين 3تا5 روز است.در نتيجه ذخاير خوني ما كه در حالت عادي جوابگوي 5 تا 7
روز است در ايام تعطيلات به 2 تا3 روز مي رسد.اين موضوع در كنار اينكه سه پايگاه ما
سال گذشته به دليل عمليات عمراني تعطيل شد،موجب شد پايگاه ها و ذخاير ما نسبت به
گذشته كاهش يابد.”
اسلامی می گوید: “مشكلات بودجه اي و افزايش قيمت مواد مصرفي
از ديگر مشكلاتي است كه حضور مداوم اهدا كنندگان را با مشكلاتي مواجه ساخته
است.مثلا ما قبلا ازمراجعه كنندگان مستمر تست هموگلوبين از طريق نوك انگشتان دست
مي‌گرفتيم براي تعيين غلظت خون، اما الان متاسفانه ديگر امكانات اين تست را
نداريم.همچنين مشكلات بالا بودن قيمت انرژي هم منجر به تعطيلي دو مركز ما شده است.
“
بانك خون در دست مردم ايثارگر
اگر بگوييم سر پا بودن بانك خون و ذخاير
خوني كشور مديون حضور ايثارگرانه و خيرانه مردم است بيراهه نرفته ايم.
تا به
امروز ساليان سال است كه مردم داوطلب اهداء خون بدون هيچ چشم داشت و اجباري به اين
پايگاه ها مراجعه مي كنند و با اهداي خون خود جان انسان هاي زيادي را نجات مي
دهند.اقدام زيبا و قابل توجهي كه در ماه محرم نسبت به ماه هاي ديگر افزايش بيشتري
مي يابد.اسلامي درباره اين اقدام خيرخواهانه يادآور مي شود :”ايثارگري در مردم ما
نهادينه شده است همين كه بدون چشم داشت به اين مراكز مراجعه مي كنند و وقت
مي‌گذارند وخون خودشان را بدون هيچ توقعي اهدا مي كنند بسيار ارزشمند است وجاي
تكريم دارد.
ما هم يك نهاد خدماتي هستيم و بايد به اين مراجعه كنندگان خدمت كنيم
و در محيط مناسب ازآنها پذيرايي شود وحتي تا مدت ها بعد از اهدا هم از احوال آنها
مطلع باشيم و پيگيري كنيم اما متاسفانه امكانات محدود و اين بودجه اندك اجازه ارائه
اين خدمات را در حال حاضر به ما نمي دهد.
خب اينها مشكلاتي است كه اهدا كننده
مستمر را ناراضي مي كند.خصوصا در حال حاضر كه با كمبود منابع خوني مواجه هستيم به
نظر نمي‌رسد كه مشكل كاهش خون، نبود اهدا كننده باشد بلكه نبود مراكز مجهز و مناسب
و متعدد به لحاظ دسترسي است كه باعث مي شود از تعداد بسياري ازاهدا كننده هاي
مستمركاسته شود. “
افزایش داوطلب اهداء خون در ماه محرم
در كل در ماه محرم
تعداد مراجعه كنندگان اهداء خون افزايش مي يابد به خصوص در روزهاي عزاداري امام
حسين(ع) و اين موضوع تا اندازه زيادي ريشه در باورها و اعتقادات مذهبي مردم خوب و
دين پرور ما دارد.
سالها قبل برخي هيات ها و دسته های عزاداري بودند كه اعمالي
مثل قمه زني انجام مي دادند اما بسياري از اين افراد در اين سالها تشويق شده اند كه
خون شان را جوري در راه امام حسين(ع) اهدا كنند كه بتوانند جان سه انسان را نجات
دهند.
اسلامی می گوید: “با هر كيسه خون سه محصول توليد مي شود و با هركدام جان
يك انسان نجات پيدا مي كند.گلبول قرمز،پلاكت و پلاسما.اما خواهش ما از مراجعه كنند
گان اين است كه اهدا را فقط به روزهاي مناسبت هاي خاص موكول نكنند چون هم امكانات
ما محدود است و هم زمان نگهداري خون محدود است.
ممكن است در يك بازه زماني خاص
عده زيادي خون اهدا كنند و ما فقط بتوانيم يك ماه اين خون ها را نگه داريم اما اگر
به تدريج اهدا شود مي توانيم به صورت يك جريان هميشگي ذخيره خون داشته باشيم.يعني
اهدا خون از روزهاي خاص بايد به همه روزها برسد و مردم در تمام فصول سال براي اهدا
مراجعه كنند. “
البته او به مصرف بي رويه خون در بيمارستان‌ها هم اشاره مي كند
ومي گويد:” مثلا همه اعمال جراحي نياز به انتقال و تزريق خون ندارد.به هرحال بايد
درنظرداشته باشيم كه تزريق خون هم نوعي پيوند محسوب مي شود و به هر حال عواقب خاص
خود را دارد و خون مدام نبايد مصرف شود مگر اينكه جان بيمار در خطر باشد .درست است
كه روي كيسه هاي خون آزمايش‌هاي سازگاري انجام مي شود،اما در هر صورت بايد توجه
داشته باشيم كه اين يك ماده بيگانه است كه وارد بدن فرد گيرنده مي شود و ممكن است
واكنش نشان دهد و عوارضي داشته باشد.بنابراين بهتر است كه مصرف خون فقط در حد ضرورت
باشد و نه بيشتر از آن. “
مجوز گرفتن خون
فقط در اختیار سازمان انتقال خون
به گفته کارشناسان،به غير از سازمان انتقال خون هيچ موسسه يا سازمان دولتي وغير
دولتي مجاز به گرفتن خون نيست.
براي بعضي از مردم اين سوال پيش مي آيد كه چرا
برخي از شركت ها با پرداخت هزينه از مردم خون دريافت مي كنند.
مسئول یکی از همین
شرکتها به گزارشگر روزنامه کیهان می گوید: “اين شركت ها كه عمدتا داروساز هستند،طي
يك روال كاملا قانوني به جداسازي پلاسما دست مي زنند.يعني به اين شكل كه به كساني
كه خودشان تمايل دارند يك هزينه ناچيز به عنوان اياب و ذهاب مي پردازند تا اگر كسي
تمايل دارد داوطلبانه خون خودش را براي كار داروسازي اهدا كند بتواند به اين شركت
ها مراجعه كند تا پلاسماي خون اهدايي جداسازي شود. “
آیا خون آلوده وارد کشور
شده است؟
شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه خون آلوده وارد کشور شده است؟همین سؤال
را با مدير كل انتقال خون استان تهران در میان گذاشتیم، پاسخ ایشان چنین است :” به
جرات و به صراحت اعلام می كنم كه در هيچ دوره زماني و تحت هيچ شرايطي و در هيچ
مقطعي خون از كشورهاي ديگر وارد كشور نشده است و هيچ نهادي نيز مجاز به انجام اين
كار نيست.حتي اگر فرد غير ايراني هم باشد و تابع ايران نباشد،از او خون دريافت
نمي‌شود.چرا كه يكي از شرايط اهدا خون بومي بودن است.”شايد درسالهايي نزديك به
26،27 سال پيش داروهاي توليد شده از خون وارد كشور شده باشد ولي اينكه خون به صورت
مستقيم وارد شده باشد وجود نداشته.برخي تصور مي كنند منظوراز واردات كيسه هاي
خون،همان واردات خون است درحالي كه واردات كيسه‌هاي استاندارد برای دريافت خون است
كه از كشورهايي مثل ژاپن وكشورهاي اروپايي ديگر صورت مي گيرد.
هلال احمر حامي
اهداي خون
جمعيت هلال احمر يكي از نهادهايي است كه به صورت مستمر از اهدا
كنندگان خون حمايت مي‌كند.يكي ازطرح هاي اخيراين جمعيت اجراي طرح حمايت ماندگار با
هدف كمك به ارتقاء سلامت جامعه و رواج بيشتر اهداء خون است.
به گفته سرپرست
معاونت امور داوطلبان جمعیت هلال احمراستان تهران در شش ماهه نخست سال جاري ۸۲۱
داوطلب خون خود را اهداء كرده اند.افشین قانع سرپرست معاونت امور داوطلبان جمعيت
هلال احمر استان تهران در گفت‌و گو با گزارشگر روزنامه کیهان در اين خصوص مي
افزايد:” با توجه به اينكه يكي از برنامه هاي اولويتمند و مهم امور داوطلبان در امر
مشاركت براي ارتقاء سلامت جامعه،انجام مستمر برنامه اهداء خون توسط اعضاي داوطلب
است و طرح هايي اين چنيني با استقبال داوطلبان همراه است، ما حمايت از اجراي اين
طرحها را در دستور كار قرار داده ايم. در شش ماهه نخست امسال تعداد یکهزار و ۱۱۲
نفر در ۱۳ شعبه جمعیت هلال احمر استان تهران به همراه مجتمع های ۲۲ گانه در ۱۸
مرحله، داوطلب اهدای خون بودند که از این تعداد فقط ۸۲۱ نفر موفق به انجام عمل
خداپسندانه اهدا خون شده اند.”
او در ادامه يادآور مي شود :” ازاين تعداد
درمجموع اهدا کنندگان ۲۶۲ نفر زن و ۵۵۹ نفر مرد بودند.همچنين بايد گفت كه اهدای خون
داوطلبان در قالب طرحی مدون و دارای چارچوب مشخص با عنوان حمایت ماندگار در جمعیت
هلال احمر استان تهران انجام می شود. اين طرح ماندگار با هدف ارتقای سطح سلامت و
تامین خون مورد نیاز نیازمندان به اجرا در می آید وبا جديت و بهره‌مندي از مناسبت
هاي ملي مذهبي تا پایان سال جاری استمرار خواهد داشت و همه داوطلبان وعلاقه مندان
مي توانند براي اطلاعات بيشتر به پايگاه هاي ما مراجعه نمايند.”
گزارش روز
|
