انقلاب اسلامي ايران؛آغازي بر آزادي خواهي در جهان جمهوري اسلامي چالشي براي غرب- بخش نخست

پريسا جلالي
«مردمي كه روي اين خاك «ايران» زندگي مي كنند در جستجوي چيزي هستند كه ما غربي ها امكان آن را پس از رنسانس و بحران بزرگ معنويت از دست داده ايم و آن معنويت سياسي است .»
اين اظهارات ميشل فوكو فيلسوف اجتماعي فرانسه است كه مانند بسياري ديگر از نظريه پردازان غرب لب به اعتراف گشوده و انقلاب اسلامي ايران را نجات از بحران معنويت عنوان كرده است.
در عصري كه چشم اميد بشريت كعبه آمال خود را در بلوك شرق و غرب جستجو مي كرد، ناگهان انقلاب اسلامي ايران مانند خورشيد تابان، مردم جهان را با نور اسلام بيداري بخشيد و مانند يك رستاخيز، روحي تازه به جان هاي مرده هديه كرد.
درعصري كه هويت انساني دچار بحران شده و كرامت انساني تعابيري متفاوت يافته بود،انقلاب ايران جهان اسلام را به بيداري فراخواند تا اينكه نه تنها در ايران بلكه در دنياي اسلام شاهد تحول و حركتي عظيم با پيام عدالت، توسعه و رفاه بر مبناي معنويت در راستاي آزادي خواهي و آزادگي باشد .
انقلاب اسلامي ايران و ثمرات معنوي آن انعكاسي فراتر از مرزهاي خود داشته و به لحاظ هواخواهاني كه جلب كرده به عنوان يك نيروي قابل محاسبه توسط دولت هاي خارجي و همچنين دولت هاي منطقه عنوان شده است .
پروفسور حميد مولانا در همين خصوص معتقد است: «به عقيده من هيچ صدايي در قرن بيستم مثل صداي امام »ره« جهان را به لرزه در نياورد ... و طلسم سكوت را در مقابل طاغوت و ظلم شكست، كه اگر اين طلسم نشكسته بود امروز شوروي زنده بود .»
انقلاب ايران و رمز خوداتكايي
انقلاب اسلامي ايران البته ويژگي هاي خاصي دارد كه آن را از انقلاب هاي ديگر متمايز و حتي الگو و سرمشق ديگر نهضت ها مي سازد. اولين ويژگي آن اين است كه اين انقلاب اولين ظهور چشم گير خوداتكايي در جهان اسلام در زمان معاصر بود. پيش از آن هرگز چنين تغييري در حكومت هايي كه در خدمت منافع غرب بودند، اتفاق نيفتاده بود .
انقلاب ايران از اندونزي گرفته تا مراكش با احترام و استقبال مسلمانان و انديشمندان اين كشور روبرو شده است. امام خميني (ره) بنيانگذار انقلاب اسلامي و تمامي جنبش هاي اسلامي در جهان از ايشان الهام گرفتند و رهنمودهاي ايشان را چراغ راه خويش مي دانند به طوري كه انقلاب اسلامي الگويي براي تمام مسلمانان جهان شد تا با تأسي از رهنمودهاي امام خميني (ره) بتوانند خود را از قيد دشمنان اسلام رها ساخته و با وحدت و اتحاد خود به پيشرفتي بي نظير دست يابند .
مجيد صفاتاج تحليلگر مسائل خاورميانه در همين رابطه و در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان به تاثير انقلاب اسلامي ايران و نقش امام راحل در فراگير شدن جنبش هاي آزادي بخش در سراسر جهان متاثر از انقلاب اسلامي ايران اشاره مي كند .
وي در تشريح فضاي سياسي حاكم بر فلسطين و منطقه پيش از وقوع انقلاب اسلامي در ايران مي گويد:« در آن زمان گستاخي رژيم صهيونيستي در ارتكاب جنايت عليه ملت فلسطين تا اندازه اي بود كه مقامات اين رژيم آشكارا اعلام مي كردند » ما نسل كنوني را مي كشيم و نسل آينده هم فراموش خواهد كرد » و از سوي ديگر مواضع سازشكارانه رهبران مرتجع عربي و سكوت آنها و حمايت محافل و قدرتهاي بين المللي از اسرائيل ، مسلمانان جهان را از احقاق حقوق ملت فلسطين بازگرداند. به گمان بسياري از تحليلگران غربي و اسرائيلي پيروزي انقلاب اسلامي در ايران به رهبري امام خميني آغاز فرايند فروپاشي رژيم صهيونيستي بود چرا كه از سويي زيانهاي اين رژيم در نتيجه اين انقلاب از جمله از دست دادن منبع عظيم نفتي و خريدار مهم فرآورده هاي صنعتي و كشاورزي ، تضمين كننده كار و سودهاي هنگفت براي شركتهاي اسرائيلي و همپيمان مقتدر استراتژيك و سياسي، اسرائيل را با چالشي بزرگ مواجه ساخت و از طرف ديگر با تشكيل حزب الله لبنان با الهام از انقلاب اسلامي ايران و بيرون راندن صهيونيستها از خاك اين كشور ، حركتي در فلسطين با عنوان انتفاضه با تاسي از اين انقلاب و الگو قراردادن حزب الله ، آغازگر قيام سراسري ملت فلسطين عليه رژيم صهيونيستي شد كه به موجب آن اين رژيم كه هيچگاه حاضر به رسميت شناختن فلسطيني ها نبود مجبور شد مذاكره كند. »
بر همگان آشكار و مسلم است كه با پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي ايران و تفكر و بينش امام خميني (ره) نسبت به آزاد سازي سرزمينهاي اشغالي و همچنين نابودي اسرائيل به عنوان غده سرطاني در نامگذاري روز جهاني قدس، تمامي رويدادها و تحولات در منطقه حول موضوع فلسطين مي چرخد و مسئله فلسطين نه تنها در اين سرزمين بلكه در جهان اسلام از وضعيتي مرده و بي تحرك به حركتي پويا و فراگير تبديل شده است .
البته مجموعه حمايتهاي ديگر مردم جهان توانسته است در روشن سازي افكار عمومي دنيا نسبت به موضوع فلسطين و جنايتهايي كه در اين سرزمين توسط صهيونيستها انجام مي گيرد كارا و موثر باشد .
انقلاب، اعتراف، رسانه
انقلاب اسلامي تنها يك خيزش مقطعي براي فروپاشي يك رژيم سياسي در منطقه نبود بلكه قيامي جهاني بود كه حركت نخستين آن به رهبري امام خميني(ره) در ايران آغاز شد و تمامي ملت هاي مظلوم و ستمديده را نشانه رفت.
هم اكنون در نشست هاي علمي انديشمندان و سياستمداران و حتي در سطح مذاكرات و گفتگوهاي رسمي دولتمردان بزرگ جهان، سخن از چالشهايي است كه انقلاب اسلامي در عرصه گفتمانها و معادلات سياسي و فرهنگي پديد آورده است .
نمونه آن پيدايش و گسترش احزاب اسلامگرا در اكثر كشورهاي اسلامي، تحولات پديد آمده و يا در شرف تكوين است كه بر اثر حضور نيرومند احزاب ديني در بسياري از كشورهاي اسلامي شكل گرفته و بحث تمدن آتي اسلام در معادلات سياسي و فرهنگي جهان به گفتمان روزمجامع فرهنگي و سياسي تبديل شده است.
بازتاب نتايج عملي اين گفتمانها و چالشها و رويكردهاست كه در رأس خبرها و تحليلهاي رسانه هاي گروهي جهان قرار دارند و مطمئناً اين روند با توجه به كاركردهاي انقلاب اسلامي در جوامع اسلامي رو به افزايش خواهد بود.
همانطور كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، اغلب رسانه هاي غربي زبان به اعتراف گشودند از جمله راديو لندن كه اعلام كرد:« امام خميني انقلابي را رهبري كرد كه جهان را لرزاند .
همين توصيف از وقوع پيروزي انقلاب ايران تاكيدي بر شدت نگراني غرب از نقش انقلاب اسلامي ايران بر جهان است.
حسن هاني زاده كارشناس مسائل خاورميانه در همين خصوص نقش امام خميني (ره) را در احياي موضوع فلسطين و ديگر انقلاب هاي جهان مهم برشمرده و مي گويد : موضوع فلسطين قبل از پيروزي انقلاب اسلامي ايران به عنوان يك موضوع حاشيه اي جهان اسلام تلقي مي شد. پس از پيروزي انقلاب شعار ما ، آزادي قدس شريف بود و به همين دليل حضرت امام (ره) با احساس اينكه جهان اسلام در حال خروج از هويت اصلي خود است ، موضوع فلسطين و قدس را در راس برنامه هاي انقلاب اسلامي قرار دادند و از آن زمان شاهد پويايي در درون فلسطين اشغالي براي آزادي بيت المقدس بوده ايم . »
وي تشكيل گروههاي جهادي در لبنان و فلسطين و حركت هاي آزدي بخش در ساير مجامع را متاثر از انقلاب اسلامي ايران دانسته و به گزارشگر كيهان مي گويد:« تشكيل حزب الله لبنان، حماس و جهاد اسلامي در فلسطين از تاثيرات انقلاب اسلامي ايران بود و تشكيل حماس در حقيقت آهنگ حركت ملت فلسطين براي آزادي بيت المقدس را پويا تر كرد. به همين دليل ما در سه دهه گذشته شاهد هستيم كه موضوع فلسطين به عنوان اولين مسئله جهان اسلام و جهان عرب مطرح بوده است . »
انقلاب ايران منحصر به جهان اسلام نيست
با دقت در احوال سرزمين هاي مظلوم و تحت استعمار غرب درمي يابيم كه فقط كشورهاي اسلامي نيستند كه تحت تاثير انقلاب اسلامي ايران و فرمايشات نجات بخش امام خميني (ره) قرار گرفته اند.
هاني زاده با تاكيد بر تاسي ديگر جهان اسلام از حركت انقلاب اسلامي ايران اظهار مي كند:« در مورد رشد روزافزون موج بيداري و اسلامگرايي بايد بگويم اين مساله منحصر به كشورهاي اسلامي نيست. در اغلب كشورهاي اروپايي و حتي در ايالات متحده نيز مسلمانان بزرگترين اقليت ديني و فعال سياسي را تشكيل مي دهند. جلوه اي از بروز هويت جديد جامعه مسلمانان در اين كشورها را در ماجراي محكوميت نويسنده و انتشار دهندگان و حاميان كتاب مبتذل آيات شيطاني شاهد بوديم. »
وي اضافه مي كند:« ملتهاي مستضعف جهان با مشاهده شكست هاي پياپي غرب در اين كشور دريافتند رژيم صهيونيستي ، امريكا و برخي كشورهاي غربي نمي خواهند صداي مستقلي در ايران باشد ،جمهوري اسلامي ايران در طول چند دهه گذشته آزادي بيت المقدس و فلسطين را جزيي از ارزشهاي ملي خود دانسته و در اين مسير گام برداشته است بنابراين همچنان شعار هاي جمهوري اسلامي ايران كه آزادي قدس است به قوت بيشتري ادامه خواهد داشت. »
بسياري بر اين باورند كه تاثير انقلاب اسلامي ايران در منطقه و جهان آنقدر عميق بوده كه حتي حمله اتحاد جماهير شوروي به افغانستان را واكنشي به انقلاب اسلامي ايران عنوان مي كنند. به طوري كه حمله شوروي به افغانستان و اشغال اين كشور در واقع تلاشي براي متوقف ساختن رشد و حركت انقلاب اسلامي به سوي شرق بوده است. از سوي ديگر حمله رژيم بعثي عراق به ايران گام دوم عمليات آمريكا از طريق حكومت عراق عليه انقلاب اسلامي بود. آمريكا و عراق و حكومت هاي وابسته در خاورميانه با تحميل جنگ به ايران تلاش كردند انقلاب اسلامي ايران را به زانو درآورند اما در اين راه با شكست مواجه شدند .
يكي ديگر از روش هاي آمريكا براي به زانو درآوردن ايران اعمال تحريم عليه جمهوري اسلامي بود كه از آغاز انقلاب تاكنون ادامه داشته ولي اين تحريم ها نه تنها تاثيري بر روحيه مردم ايران نداشت بلكه عزم آنها را براي مقابله با زورگويي هاي آمريكا راسخ تر كرده است .
از آنجا كه اين تلاش ها به ثمر ننشست آمريكا و رژيم صهيونيستي تلاش مي كنند تا با ايجاد خلل و مانع بر سر راه جمهوري اسلامي ايران، اين كشور را به تسليم و سازش وادار كنند.
« آمريكا براي پيروزي عليه انقلاب اسلامي ايران ابتدا مي خواهد مقاومت مردم فلسين و لبنان را درهم بشكند. اما بازهم شاهد آن هستيم كه سياست آن در فلسطين، لبنان، مصر و اردن و تمامي كشورهايي كه آمريكا تلاش مي كنند در آنها جنبش اسلامي را به جنبش غيرديني تبديل كند شكست خورده است . »
صادق شهبازي دبير سابق جنبش عدالتخواه دانشجويي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان با بيان اين عبارات تصريح مي كند:« تنها ويژگي انقلاب اسلامي ايران اهميت وجودي اش براي جاري كردن خواست خدا و آئين اسلام در حيات انسان بود كه به همين علت پيامي فراگير و فراملي براي همه ملت هاي مسلمان و همچنين ملتهاي آزاديخواه و تحت ستم جهان داشت. اين پديده نوظهور به ايران و لبنان و فلسطين اختصاص ندارد. در آفريقا دولتهاي اروپايي و امريكا تاكنون هزينه گزافي براي پيشگيري از پيروزي اسلامگرايان پرداخته اند. الجزاير، مصر، سودان و ... نمونه هاي اين ادعا هستند. »
وي همچنين در توضيح اين مطلب اضافه مي كند: «پيشرفت غيرقابل مهار مسلمانان در انتخابات الجزاير، جهان غرب را وادار كرد تا در تناقضي آشكار، شعار دمكراسي و حقوق بشر را ناديده بگيرد و از حكومت نظامي و سركوب خونين و گسترده اسلامگرايان حمايت كند. در سودان اسلامگرايان حكومت را در اختيار گرفته اند. در تركيه عليرغم تلاش وسيع لائيكها در چندين دهه متوالي، فعاليتهاي اسلامي و ديني - دقيقاً برخلاف آهنگ تبليغات و سياستهاي رسمي- رو به گسترش است و احزاب اسلامگرا در اين كشورها جايگاهي تعيين كننده يافته اند. بر خلاف تبليغات فراواني كه عليه پيامهاي عزت طلبي، استقلال خواهي و اسلامگرايي به عنوان شعارهاي جهاني انقلاب اسلامي شده است طرفداري از اين آرمانها هرگز محدود به شيعيان نشده و اكنون غرب در مطمئن ترين پايگاههاي شبه جزيره عربستان و ديگر سرزمين هاي اسلامي دچار چالش و بحران هايي است.»
تفكر اسلامي، منشاء پيروزي
با استناد به واقعيتهاي موجود و در حال وقوع، مي توان گفت تأثيري كه موج جديد بيداري مسلمانان بر جلب توجه ملتها و جوامع مختلف به كاركرد و نقش دين در عرصه اجتماع و حكومت داشته است منحصر به مسلمانان نمي باشد بلكه مقوله احياي تفكر ديني و بازشناسي ارزشها و آرمانهاي اديان توحيدي و جايگاه و نقش ديني در نظام نوين و اينده جهان با توجه به شكست ماركسيسم و فروپاشي قطب كمونيستي جهان و بروز بحرانهاي اجتماعي و اخلاقي در نظامهاي متكي به سرمايه داري، مباحثي هستند كه به طور جدي توجه انديشمندان و مصلحان را به خود معطوف ساخته اند.
رويكرد جامعه جهاني و حتي دولتمردان و سازمانهاي بين المللي به مباحثي نظير گفتگوي پيروان اديان و مذاهب و گفتگوي تمدنها و مقوله ايي نوظهور در مباحث سنت و مدرنيسم و پست مدرنيسم نشانه هاي آغاز اين تحولند .
حسين رويوران كارشناس مسائل خاورميانه معتقد است كه اساسا تفكر اسلامي يك تفكر جديد است كه در حال تكميل ابعاد مختلف خود است .
وي ضمن اشاره به نقش انقلاب اسلامي ايران در حركت گرو ه هاي جهادي در منطقه مي گويد: «گروههاي جهادي در سطح منطقه با نو آوري وايجاد راهكارهاي جديد موفق شدند راهكاري متفاوت را در سطح بين المللي ارائه دهند چرا كه اساسا تفكر اسلامي يك تفكر جديد و در حال تكميل ابعاد مختلف خود است. اين تجربه در سطح كلان به عنوان تكميل كننده تجربه اسلامي از ايران آغاز شد و در لبنان و فلسطين بومي سازي شد و بر پايه آن رژيمي كه بر اساس يك قدرت نظامي برپا شده و مجري ماموريت قدرتهاي سلطه گر در منطقه است را شكست مي دهد. شكست نظامي اسرائيل يعني ايجاد تحول در ماهيت نقش هاي رژيم صهيونيستي . »
به هرحال استقرار نظام جمهوري اسلامي در ايران در درجه نخست نتيجه عيني و عملي انقلاب اسلامي و آرمان هاي امام خميني(ره) است. در حقيقت امام خميني را بايد معمار تمدني نوين و اسلامي بناميم كه در حال شكل گيري است و آثار معنوي آن روزي سراسر جهان را خواهد گرفت.
گزارش روز