E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

سياست آمريكا درصدور رواديد براي ايرانيان جذب نخبه ، دفع مزاحم ! زندگينامه جمعي از رجال پهلوي98

فروغي، محمود - 2
16 آوريل 1936 - 27/1/42
سرّي
سازمان مركزي اطلاعات (سيا)
بولتن اطلاعاتي بيوگرافيك
محمود فروغي سفير ايران در ايالات متحده
محمود فروغي، يك ديپلمات قابل با سابقه خدمتي جالب توجه، در تاريخ 25 مارس 1963 وارد واشنگتن شد تا در مقام سفير ايران در ايالات متحده مشغول به كار شود، شغلي كه او صلاحيت بسيار زيادي براي آن دارد. سفير فروغي، بي قيد و راحت طلب در روش، تيزهوش، سريع الدرك و داراي حس لطيف شوخي است و از صميم قلب نسبت به آمريكائيان و اهداف سياست هاي آمريكا صميمي و دوستانه بوده است. فروغي با اين كشور (آمريكا - م) چندان بيگانه نيست و از 1950 تا 1953 سركنسول ايران در نيويورك بود. فروغي به عنوان كسي كه قرارداد ترانزيت ايران و شوروي را از طرف ايران امضا كرد (مسكو ، اكتبر - نوامبر 1962)، در بازگشت به كشورش اظهار داشت كه اين قرارداد جز اين كه به عنوان تغييري در سياست شوروي نسبت به ايران در جهت دوستي و مودت بيشتر بود، اهميت خاصي نداشت. او برنامه ريزي نموده است كه استوارنامأ خود را در آوريل به پرزيدنت كندي تقديم كند.
فروغي در 1915 در تهران متولد شد. پدر وي محمدعلي فروغي كه در حال حاضر فوت نموده، در سالهاي 1925، 1933 و 1941 نخست وزير بوده است. پس از دريافت ليسانس علوم سياسي از دانشگاه تهران، فروغي در سال 1940 وارد وزارت امورخارجه شد. او به وزارت دارايي منتقل گرديد. در سال 1942 به وزارت خارجه بازگشت و دبير اول سفارت در لندن شد. در بازگشت به تهران، فروغي به اداره امور حقوقي و قراردادها در وزارت خارجه منتقل شد و تا سال 1949 كه منشي شخصي وزير امورخارجه گرديد، در آن شغل باقي ماند. پس از اتمام مأموريتش به عنوان سركنسول در نيويورك، فروغي به ترتيب رئيس ادارات سوم سياسي، چهارم سياسي و پرسنلي وزارت امورخارجه شد. فروغي در دهمين نشست مجمع عمومي سازمان ملل در سپتامبر 1955 و دسامبر 1955 شركت نمود و سپس رئيس ادارأ اطلاعات، ترجمه و انتشارات وزارت امورخارجه گرديد. در مي 6195 او مديركل امور اداري وزارتخانه شد.
فروغي در ژانويه 1958 به عنوان نماينده در برزيل منصوب گرديد و در فوريه 1961 سفير ايران در همان كشور شد. در مدت مأموريتش در برزيل، فروغي در صدد همكاريهاي نزديك تري بين خود و مقامات سفارت ايالات متحده برآمد. او اعلام نمود كه ايالات متحده و ايران اتحاد سياسي نزديكي برقرار كرده اند و بايستي در برزيل با يكديگر كار كنند. او در پاره اي موارد، فعاليت هاي مشكوك ديپلماتهاي كمونيست را به مقامات برزيل اعلام مي نمود. فروغي از ژوئيه 1961 برزيل را ترك نمود و معاون وزير در امور سياسي و پارلماني در وزارت امورخارجه شد، شغلي كه تا نوامبر 1962 در اختيار داشت. قبل از انتصابش به عنوان سفير در ايالات متحده، او براي يك مدت كوتاه (نوامبر 1962 - فوريه 1963) سفير در سوئيس بود.
سفير فروغي و همسرش ماري، داراي پنج فرزند مي باشند؛ سه دختر و دو پسر: دختر بزرگتر، نسرين با بوريس فارن آمريكائي ازدواج نموده است، دو دختر ديگر پري و في في به ترتيب حدوداً 16 14 ساله هستند. پسر بزرگتر سال اول را در كالج اوهايو در سال 1961 به پايان رسانده است. پسر دوم حدود 4 سال دارد. فروغي سه برادر دارد: جواد ، رايزن نمايندگي ايران در وين ؛ مسعود ، رئيس كاخ شاهزاده شمس؛ و محسن نماينده مجلس و مدير دروس مدرسه هنرهاي زيبا در دانشگاه تهران. علاوه بر زبان مادري فارسي، سفير فروغي فرانسه و انگليسي را عالي صحبت مي كند. همسرش و فاميل درجه يك وي نيز انگليسي را به راوني صحبت مي كنند.
15 آوريل 1963 - 26/1/42
فروغي، محمود - 3
تاريخ: 1 ژوئيه 1963 - 10/4/42
خيلي محرمانه
از: آقاي گوردون تايگر - كارمند مسئول امور ايران
به: بايگاني
موضوع: نگراني دولت ايران در مورد فعاليت هاي ايرانيان در ايالات متحده و تغيير شرايط دانشجويان مبادله اي
فروغي، سفير ايران در آمريكا، در روز 92 ژوئن مفاد دستور صادره از تهران را برايم تشريح نمود. در اين دستور از وي خواسته شده بود باتوجه به نصر افشار اقدامات خاصي را شروع كند و به طور كلي در مورد فعاليت هاي ضد رژيم در آمريكا و فعاليت تعدادي خاص از شهروندان ايراني در آمريكا اظهار نگراني نمايد.
1- در رابطه با افشار ، يكي از تجار ايراني كه حدود 21 سال در آمريكا اقامت داشته است، به سفير فروغي دستور داده شده است تا به تعدادي از بانك هاي خاص آمريكا تذكر دهد كه افشار به هيچ وجه نمايندأ دولت ايران نمي باشد. (نه براي سفير فروغي و نه براي من مشخص نبود كه افشار در اين اواخر در چه نوع فعاليت هايي ممكن است دست داشته باشد كه مستلزم چنين برخوردي با بانكها باشد. فروغي با تأكيد گفت افشار در طول اقامت خود در آمريكا مخارج غير متعارفي انجام داده است و به طور وسيعي شايع شده بود كه وي در برخي از فعاليت هاي مسئله دار درگير مي باشد). دستورات صادره از تهران در ادامه به بيان نگراني در مورد فعاليت هاي ضد رژيم ساير ايرانيان پرداخته و بخصوص از خيبرخان گودرزيان، محمد شايگان و رهبران گروههاي دانشجويي ناراضي اسم برده است. مفهوم ضمني دستورات صادره از تهران به نظر مي رسيد اين باشد كه دولت آمريكا بايد وضعيت ويزايي چنين افراد دردسرسازي را با دقت بيشتر كنترل كند و در پي بهانه اي براي اخراج آنان باشد.
2- سفير فروغي گفت در پاسخ خود هم از طريق تلگراف و هم از طريق نامه به تهران يادآوري نموده كه خطاي اوليه به دولت ايران باز مي گردد كه در صدور پاسپورت در گذشته بيش از حد آزادانه و آسان برخورد مي كرده است و اين كه دولت ايران نبايد انتظار داشته باشد كه دولت ايالات متحده بتواند پس از اين مشكلاتي را كه قبلاً ايجاد شده بودند، كاملاً حل نمايد. در رابطه با قضيأ افشارگفت به تهران اطلاع داده بود كه دستورات آنها را اجرا كرده ام، ولي به دولت خود خاطرنشان ساخته بود كه يك چنين تأخير طولاني در اتخاذ اقدام لازم، ممكن است افشار را به دنبال راه گودرزيان بكشاند يا تلاش نمايد كه از دولت ايران بدگويي كرده و يا از طريق كانالهاي خود در كميته هاي كنگره، مشكلاتي در روابط بين ايران و آمريكا ايجاد نمايد. سفير فروغي به من گفت رهبران جبهأ ملي، بخصوص سيف الله فاطمي، در واشنگتن به سر مي برند و مشغول گفتگو با كميته مك كليلاند McClelland است. فروغي لزوماً چنين تصوري ندارد كه فاطمي نيز مانند گودرزيان به عقايد رذيلانه اي تمايل داشته باشد، بلكه از اظهار علاقأ كميته مك كليلاند در زمينه يافتن موارد خلاف مقررات در به كارگيري كمك هاي آمريكا به ايران استفاده مي برند.
3- سفير فروغي در ادامأ ملاقات دربارأ مشكل ديگري كه به اين قضيه مربوط مي شود، ولي ظاهراً دستورالعمل ارسالي از تهران شامل آن نبوده است، به بحث پرداخت. مشكل به اين صورت است كه دانشجويان مبادله اي وضعيت ويزايي خود را چنان تغيير مي دهند كه بتوانند پس از اتمام تحصيلات خود در آمريكا باقي بمانند. وي به گزارش مطبوعات در مورد يكي از اقدامات خطرناك كنگره (به سرپرستي سناتور جاويتس وليندسي، يكي از نمايندگان) اشاره كرد. براساس اين گزارش، كنگره در نظر دارد براي افرادي كه مايلند وضعيت ويزايي خود را تغيير دهند، تسهيلاتي را فراهم كند، به طوري كه افراد نامناسب وارد آمريكا نشوند و از طرف ديگر آمريكا بتواند خدمات متخصصين ساير كشورها را براي خود نگهدارد. وي متذكر شد كه به نظر مي رسد چنين سياستي با تلاشهاي آمريكا در زمينأ بالا بردن سطح مهارت هاي فني در كشورهاي توسعه يافته كه از طريق مساعدت هاي فني و مبادلأ دانشجو تأمين مي شود، در تناقض باشد. سفير فروغي گفت هفته گذشته سفير چكسلواكي كه از ديدار كشورش بازگشته بود، به مدت يك ساعت با من بحث مي كرد تا موضوعي را اثبات كند و در برابر تلاش هاي فروغي براي تغيير موضوع بحث مقاومت مي نمود. به نظر فروغي، سفير چكسلواكي براساس دستوري كه به وي داده بودند، چنين موضوعي را مطرح كرده بود تا به اين اتهام كه ادعاي آمريكا مبني بر بالا بردن سطح مهارت كشورهاي كمتر رشد يافته يك فريبكاري مي باشد، عليه آمريكا دست به حملات تبليغاتي بزند. فروغي گفت غالباً متوجه شده است كه خطوط تبليغاتي بلوك شوروي در اولين مراحل خود توسط كشورهاي اقمار آن پرورش داده مي شوند. فروغي گفت هيئت نمايندگي ايران در آمريكا تلاش خواهد كرد تا موارد خود را كه به اقدام پيشنهادي كنگره مربوط مي شود، در اختيار سناتور جاويتس قرار دهد تا روش مناسب تري جهت تغيير وضع دانشجويان مبادله اي تعيين شود.
4- فروغي همچنين پرسيد كه آيا در مورد چگونگي تحقيقات وزارت دادگستري در مورد گودرزيان اطلاعي دارم يا خير. گفتم تا جايي كه خبر دارم كه جريان عادي خود را مي گذراند و مدارك بسياري در مورد تمامي وجوه فعاليت هاي مالي گودرزيان جمع آوري شده است، اما تاكنون نتيجأ آن معلوم نشده و يا شواهدي در مورد تصميم گيري نهايي به دست نيامده است. سفير سپس شديداً درخواست نمود كه وزارت دادگستري در پي يافتن منبع تأمين مالي گروههاي ناراضي ايراني مانند انجمن دانشجويان ايراني باشد. براساس گفته هاي فروغي، اين گروهها هنوز مقدار زيادي پول براي اجارأ مقر اصلي خود در واشنگتن و مسافرت هاي پي درپي بين واشنگتن و نيويورك و همچنين موارد ديگر صرف مي كنند. سفير در مورد اين كه اين فعاليت ها از طرف هر منبعي در ايران تأمين مالي شود،
اظهار ترديد نمود. وي به شايعاتي كه از مدتها قبل در اين مورد رواج داشته است اشاره نمود. اين شايعات كه به هنگام مأموريت سفير در سوئيس در اين كشور بر سر زبانها بود، حاكي از آن است كه سرمايأ اين فعاليت ها از منابع كمونيست در آلمان شرقي تأمين مي شود.
5- سفير به نمونه اي در ايلي نويز اشاره كرد و گفت به نظر مي رسد ممكن است به مورد جديدي براي تحت فشار قرار دادن ايران تبديل شود. يكي از نمايندگان ايلي نويز، كه فروغي نام وي را به خاطر نداشت، علاقأ خود را به قضيأ يكي از دانشجويان ايراني به نام شادمان در دانشگاه ايلي نويز براي سفارت ايران در آمريكا ابراز نموده است. وي درخواست نموده است تا در وضعيت ويزايي وي تغييراتي به وجود آيد تا بتواند در آمريكا باقي بماند. براساس اظهارات سفير، شادمان سالها در آمريكا اقامت داشته و به عنوان مهندس صنايع سيمان آموزش ديده و هزينأ تحصيلات وي كاملاً از طرف دولت ايران تأمين شده است و لذا دولت ايران انتظار دارد وي به كشور خود باز گردد. شادمان در حال حاضر كه تحصيلاتش به پايان رسيده است مي خواهد در ايالات متحده باقي بماند و به سخنراني هاي ضد ايراني مي پردازد كه اگر گزارشات آن در رسانه هاي محلي ايلي نويز منتشر شده است. طبق اظهارات نماينده ايلي نويز كه با سفارت ايران تماس گرفته است، شادمان همچنين در نظر دارد مجموعه مقالاتي را به چاپ رسانده و تخلفات و به هدر دادن كمك هاي ايالات متحده به ايران را بازگو نمايد. فروغي از اين كه بسياري از ايرانيان، با اهداف متنوعي كه دارند، اين نوع برخورد را براي تعقيب مقاصد خود عليه دولت ايران يك راه بالقوه مناسبي مي يابند، اظهار تأسف نمود.
فروغي، محمود - 4
محمود فروغي
سرّي
سفير ايران در ايالات متحده
محمود فروغي در 25 مارس 1963 به عنوان سفير ايران در ايالات متحده وارد واشنگتن شد. او يك ديپلمات با كفايت و دوست داشتني است. او براي تصدي اين مقام صلاحيت بسيار زيادي دارد. او اغلب خود را صادقانه دوستدار آمريكائيان و اهداف سياست هاي ايالات متحده نشان داده است، هر چند خودش را وقف منافع كشورش مي كند. در دورأ مأموريت قبلي اش به عنوان سفير در برزيل، او در صدد همكاريهاي نزديكتري بين خود با مقامات سفارت ايالات متحده برآمد و در پاره اي موارد مقامات برزيلي را در جريان فعاليت ديپلمات هاي كمونيستي قرار مي داد.
فروغي در 1915 در تهران متولد شد. پدر وي محمدعلي فروغي است كه اكنون فوت كرده و در سالهاي 1925، 1933 و 1941 نخست وزير بوده است. پس از دريافت ليسانس علوم سياسي از دانشگاه تهران، محمود فروغي در سال 1940 وارد وزارت امورخارجه شد. او به وزارت دارايي منتقل شد و مجدداً در سال 1942 به وزارت خارجه بازگشت و پس از آن دبير اول سفارت در لندن گرديد. در بازگشت به تهران، فروغي به اداره حقوقي و قراردادهاي وزارت امورخارجه منتقل شد. در 1949 او منشي شخصي وزير امورخارجه شد. او از 1950 تا 1953 به عنوان سركنسول در نيويورك خدمت كرد و در بازگشت، به ترتيب رئيس اداره سوم سياسي، چهارم سياسي و پرسنلي در وزارتخانه شد. فروغي در دهمين مجمع عمومي سازمان ملل در سپتامبر 1955 و دسامبر 1955 شركت نمود و سپس رئيس ادارأ اطلاعات، ترجمه و انتشارات وزارت خارجه شد. در مي 1956 او مديركل اداري وزارت امورخارجه گرديد.
در ژانويه 1958 فروغي به عنوان نماينده به برزيل رفت. در فوريه 1971 او سفير شد. او در ژوئيه 1961 به تهران بازگشت و به معاونت وزير در امورسياسي و پارلماني وزارت امورخارجه منصوب گرديد، اين شغل را تا نوامبر 1962 حفظ نمود. فروغي از طرف كشور خود، قرارداد ترانزيت ايران - شوروي را در نوامبر سال 1962 در مسكو امضا نمود. قبل از انتصاب به سفارت در ايالات متحده، او به مدت 4 ماه سفير در سوئيس بود.
سفير فروغي و همسرش ماري، داراي پنج فرزند هستند، سه دختر و دو پسر. دختر بزرگتر، نسرين ، با يك آمريكائي به نام بوريس فارن ازدواج نموده است و در اوهايو زندگي مي كند. دختران ديگر، پري و في في به ترتيب حدود 17 و 15 سال دارند. خسرو پسر بزرگتر در سال دوم دانشگاه ايالت كنت در اوهايو است. پسر دوم حدود 5 سال دارد. فروغي دو برادر زنده دارد؛ يكي از برادرانش به نام جواد كه كارمند وزارت امورخارجه بود، در سال 9591 در رم درگذشت. مسعود فروغي از نوامبر 1963 سفير در مجارستان شده است، و محسن فروغي كه شريك در شركت ساختماني سيوند است به علت حيف و ميل اموال در ساختمان مجلس سنا در مي 1962 دستگير شده است. سفير فروغي علاوه بر فارسي، انگليسي و فرانسه را عالي صحبت مي كند. همسر و اكثر فاميل درجه يك وي انگليسي را به رواني صحبت مي كنند.
25 مارس 1964 - 5/1/34
فروغي، محمود - 5
تاريخ: 14 فوريه 1966 - 25/11/44
خيلي محرمانه
از: سفارت آمريكا، تهران 965 - A
به: وزارت امورخارجه
موضوع: انتصاب سفير در افغانستان، يونان
انتصابات سفراي زير اعلام شده اند:
1- محمود فروغي سفير ايران در افغانستان شد. فروغي معاون وزير و سفير قبلي ايران در واشنگتن،
در وزارت خارجه (آمريكا - م) خوب شناخته شده است. گزارش بيوگرافي تهيه شده در سال 4691 در سفارت كابل موجود است. او يكي از با كفايت ترين اگرانه، با كفايت تر از همأ، دپيلمات هاي ايراني است. فروغي خيلي آرام صحبت مي كند كه گاهي اوقات ظاهري ضعيف از او ارائه مي دهد، ولي او همچنين مردي است با ارتباطات قوي و تا آنجا كه مي توان اظهارنظر كرد، كاملاً بي عيب و درست. او سوابقي در همكاري نزديك با ايالات متحده دارد.
اخيراً در يك مذاكره خصوصي، او گفت كه انتظار دارد بتواند اختلافات موجود در مورد رودخانه هيرمند را «به هر قيمتي كه باشد» در كابل حل وفصل نمايد. او اظهار داشت در زماني كه اين موضوع به صورت يك مسئله پرستيژي و ملي درآمده بود، مقاماتي كه طرفدار قبول جبران خسارت از دست دادن مقداري آب (در آن زمان 05 متر مكعب در ثانيه) بودند، خائن شناخته مي شدند. فروغي گفت: من آماده ام كه خيانتكار باشم و افزود كه صرفنظر از قوانين، در تخصيص آب از هر آبراهه اي، استفاده كننده اي كه در بالا دست رودخانه است، حتماً سهم بهتري كسب مي كند. او احساس مي كند كه با ديپلماسي آرام و باتوجه به روابط محترمانه موجود بين ايران و افغانستان، اين مسئله عاقبت مي تواند راكد گذاشته شود. او انتظار دارد كه به مناطق ايراني رود هيرمند سفر كند و با مقامات محلي در زاهدان، قبل از حركت به كابل، بعد از سال جديد ايراني مذاكره نمايد.
فروغي در مورد هدف ايران مبني بر پيوستن افغانستان به پيمان RCD صريحاً اظهار ترديد مي كند و به طور خصوصي اين عقيده را ابراز مي نمايد كه «شايد ظرف 01 سال» فوايد عملي چنين اتحادي به اندازأ كافي مشخص شود تا اين ايده جامأ عمل بپوشد. وي احساس مي كند مهمترين وظيفأ او برقراري روابط دوجانبه به جاي روابط چند جانبه با همسايگان فارسي زبان ايران مي باشد. وي تصور مي كند پس از مسئله رود هيرمند، مهمترين مشكل، قاچاق مواد مخدر از طريق مرزهاي ايران و افغانستان باشد. با اين حال احساس مي كند كه اگر ايران به سهم خود در ابتدا هر كاري كه مي تواند به منظور كنترل مرزهاي خود انجام دهد، افغانستان نيز فرصتي خواهد يافت تا در اين زمينه هماهنگي خود را به طور گسترده اي انجام دهد.
فروغي، محمود - 6
17 فوريه 1966 - 28/21/44
اداري - غيررسمي سرّي
جناب جون ام. هويسون، معاون رئيس ادارأ امور يونان، تركيه و ايران
وزارت امورخارجه، واشنگتن
جون عزيز:
اين لطف شما بود كه يك كپي از نامأ خود به آرچ بلود در مورد سفير فروغي را براي ما ارسال نموديد. اين به ما يادآوري كرد كه بايستي كار مشابهي براي شما انجام دهيم، زيرا در دوم فوريه سفير خودتان يك نامأ به همان خوبي دربارأ فروغي براي جون استيوز نوشت كه يك نسخأ آن به پيوست مي آيد.
ممكن است باعث خوشحالي باشد كه موثقي (Movasseqi) شب گذشته به سفير گفت شايعأ موجود در وزارت امورخارجه اين است كه آرام شغلي براي فروغي در افغانستان پيدا كرده است تا او را به عنوان تهديد احتمالي ادامأ كار آرام در سمت وزيرخارجه، از محل دور نمايد. همان گونه كه ممكن است توجه نموده باشيد، گزارشهايي دريافت شده است كه احتمالاً فروغي جايگزين آرام خواهد شد.
از سوي ديگر براي آرام دردناك بود كه به دوستش فروغي نشان دهد كه براي او چه زحمتي كشيده است. او به سفير گفت كه وي در شاه، درست قبل از حركت به اطريش، حالت روحي گرم و آرام ديده و در لحظه مناسب پيشنهاد نموده بود كه فروغي از عزلت خارج و به سمت مهمي در كابل فرستاده شود. تصور نمي كنم هرگز بتوانيم دريابيم كه آيا اين كار براي رعايت حال ديگران بوده يا بر منافع شخصي استوار بوده است يا يكي از آن لحظات شادي آفريني بوده است كه هر دو مورد با هم توأم شده اند.
ارادتمند مارتين اف. هرتز
پيوست: در متن آمده است:
اداري - غيررسمي سرّي
2 فوريه 1966 - 13/11/44، تهران
عاليجناب جون دبليو. استيوز سفير آمريكا، كابل، افغانستان
جون عزيز:
تبريك! شما يكي از بهترين، شايد بهترين، مأمورين وزارت امورخارجأ ايران، سفير محمود فروغي، را به عنوان همكار ايراني خواهيد داشت. هر چند اين امر هنوز به طور رسمي اعلام نشده است، جرايد گزارشهايي را منعكس كرده اند و هم فروغي و هم آرام، وزير امورخارجه، تأييد نموده اند كه اين انتصاب انجام خواهد شد. اين براي ما و براي او نوعي آرامش ايجاد كرد، زيرا وي در طول سال گذشته، به علت سوءتفاهمي كه در زمان سفارتش در واشنگتن پيش آمده بود، در اينجا منزوي گرديده بود. ظاهراً اين سوءتفاهم مرتفع شده است و فروغي براي احراز مقامي اعزام مي شود به طور قطع براي كشورش اهميت بسيار زيادي دارد.
همان طور كه مي توانيد تصور كنيد، نكته مورد توجه در انتصاب چنين ديپلمات ارشد ايراني به سفارت در كابل ، به تلاشهاي ايران براي كشاندن افغانستان به يك همكاري مشخص دوجانبه با ايران و چند جانبه در چهارچوبأ همكاريهاي توسعأ منطقه اي معطوف مي شود. وارد كردن افغانستان در چنين چهارچوبه اي، همان گونه كه مطلع هستيد، يكي از رؤياهاي گذشتأ شاه در مورد «اتحاديأ آريايي» است. هر چند در اينجا در اين زمينأ خاص ديگر بحثي نمي شود، شاه همچنان به روابط نزديكتر با افغانستان علاقمند است و به ويژه در طول سال گذشته او بارها در اين مورد با ما مذاكره كرده است.