تزريق رعب و وحشت براي هيچ؟! ضرورت بررسي معضل تبليغات منفي آنفلوانزاي خوكي - بخش نخست

پريسا جلالي
- آقاي دكتر! آنفلوآنزاي خوكي گرفته ام.
- ظاهرا كه حالت خوبه؟!
- خانواده ام خيلي نگرانند و مي گويند حتما آنفلوآنزاي خوكي گرفته ام!
آبريزش بيني، درد و كوفتگي بدن ضمن اينكه از ديشب سرم درد مي كند. برايم آزمايش بنويسيد همينطور دستور دهيد مرا بستري كنند تا حداقل اعضاي ديگر خانواده ام مبتلا نشوند و زنده بمانند!
اين وضعيت شرح حال تعداد زيادي از هموطناني است كه با مشاهده حداقل علايم حساسيت يا آنفلوآنزاي فصلي نگران و وحشت زده راهي مطب دكتر يا بخش هاي اورژانس بيمارستان ها شده و اصرار دارند تا بهبود حالشان در بيمارستان بستري شوند.
با گسترش تب داغ ويروس آنفلوآنزاي خوكي رئيس مركز مديريت بيماري هاي واگيردار وزارت بهداشت نيز چندي پيش اعلام كرد كه ويروس آنفلوانزاي خوكي در كشور به گردش درآمده است. وي اولين مورد از ابتلا به اين بيماري را بيست و ششم خرداد ماه سال جاري در كشور اعلام كرد كه پس از دو ماه اين آمار به يكصد و نودو شش بيمار ارتقا يافت.
البته وي همچنين مدعي شد كه با توجه به سرعت بالاي اشاعه اين بيماري در مدت كوتاه و تعداد مبتلايان در جهان پيش بيني مي شود در مدت دو سال در حدود دو ميليارد نفر به اين بيماري در سراسر جهان مبتلا شوند .
اين اخبار كه از سوي يك مقام رسمي در وزارت بهداشت از طريق رسانه ها منعكس شد به همراه تصاويري از صف هاي طويل در كشورهاي جهان كه براي گرفتن درمان سرپايي يا وسايل پيشگيري از آنفلوآنزا همچنين تخت خواب هايي كه رديف يكديگر وزن سنگين بيماران مبتلا به آنفلوآنزاي خوكي را تحمل مي كردند
به ناگاه تبديل به يك شوك غريبي شد كه سرعت انتشار اخبار منفي آن به مراتب بيشتر از سرعت انتقال ويروس آن بود. تا جايي اين اخبار و روايات زياد شد و رعب و وحشت سراسر جهان را گرفت كه ديگر هيچ گوشي بدهكار ساير اخبار و روايات صحيح نبود.
بيماران وحشت زده اند
گفته مي شود پزشك علاوه بر درمان شيميايي موظف به درمان روحي بيمار نيز هست به ويژه زماني كه وي مبتلا به بيماري سختي شده و تنها پزشك معالجي كه از وضعيت آن اطلاع كامل دارد مي تواند مرهم درد وآلام وي باشد.
آنفلوانزاي خوكي هم اين روزها در ظاهر به ليست بيماري هاي سخت و دشوار افزوده شده و پزشكان را مجبور مي كند پيش از پرداختن به مداوا، در ابتدا تلاش كنند تا آرامش روحي و رواني بيمار را بازگردانند و به او بقبولانند كه آنفلوانزاي خوكي آنقدرها هم كه در موردش گفته مي شود خطرناك نيست.
دكتر محمدرضا حيدري پزشك عمومي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان در همين رابطه مي گويد: » به اعتقاد من با توجه به اينكه آنفوآنزاي خوكي در سطح دنيا شيوع پيدا كرده اما آنقدرها هم كه گفته مي شود خطرناك نيست. از آنجا كه مبدا زماني و مكاني آن مشخص است بعيد به نظر مي رسد احتمالات آماري تعداد مبتلايان در آينده به ويژه در ايران به وقوع بپيوندد. دليل آن هم اين است كه آنفلوآنزاي خوكي از مكزيك و تايلند و كشورهاي جنوب شرقي آسيا شروع شده
و 1 H از خانواده A است كه با دگرگوني در آنفلوآنزاي فصلي ايجاد شده و با اين تغيير ژنتيكي كمي مهاجم تر شده است.»
وي با اشاره به تفاوت هاي بارز اين دو آنفلوآنزا مي گويد:« فقط علايم آنفلوآنزاي خوكي اضافه شده كه حالت تهوع و استفراغ و اسهال دارد. يعني اينها علاوه بر علايم قبلي كه شامل درد بدن و احساس كوفتگي و خستگي و آبريزش شديد بيني و تب بالا و سرفه هاي خشك دردناك و حال عمومي نامناسب بود آنفلوآنزاي خوكي دستگاه گوارش را هم درگير مي كند. »
دكتر حيدري با اشاره به اينكه بيشتر وقت پزشكان اين روزها صرف آرام كردن بيماران مي شود تا وحشت ايجاد شده دور شود، مي گويد:« از هر 10 بيمار 2 يا 3 نفر با وحشت و ترس مي آيند و مي گويند آنفلوآنزاي خوكي گرفته ايم بدون اينكه علايم كامل آنفلوآنزاي معمولي را داشته باشند.اين فقط به دليل تبليغاتي است كه صورت گرفته و باعث مي شود افراد وحشت كنند بنابراين قبل از اينكه درمان كامل را شروع كنيم ابتدا آنها را آرام مي كنيم كه اين بيماري نيست و فقط حساسيت بوده يا آنفلوآنزاي فصلي ساده است كه ظرف يك هفته خوب مي شويد. »
آنفلوآنزاي خوكي؛ بودن يا نبودن؟!
احتمال مرگ صد و پنج تا دويست و چهل و پنج هزار نفر در كشور بر اثر آنفلوانزاي خوكي و نبود واكسن اثربخش باعث شد در هر محفلي قبل از سلام و احوالپرسي همه به دنبال اين موضوع باشند كه آيا شخص مقابل اخبار جديدتري از همه گيري آنفلوآنزا دارد يا نه؟
تا جايي كه ديگر هيچ كس نشنيد كه بر اساس بررسي ها و شواهد موجود نزديك به 98درصد موارد ابتلا به اين ويروس خفيف و تنها دو درصد نياز به بستري در بيمارستان داشته اند كه از اين تعداد بين 10تا 30 درصد نياز به مراقبت در بخشهاي ويژه دارند .
در بحث وجود آنفلوانزاي خوكي در كشور جاي هيچ شك و شبهه اي نيست اما اينكه اين ويروس تا چه اندازه خطرناك و قرار است جان چه تعداد را بگيرد موضوع مناقشه ميان بسياري از پزشكان و كارشناسان است.
مسلمان بودن ايرانيان و نبود خوك در ايران يكي از دلايل عمده اي است كه پزشكان آن را عامل اصلي ناچيز بودن خطر آنفلوانزاي خوكي عنوان مي كنند.
دكتر حيدري كه سال ها در حرفه پزشكي مشغول به فعاليت است و 19 سال با بيماران مختلفي مواجه شده است، در اين خصوص تاكيد مي كند:« با توجه به اينكه مبدا آنفلوانزاي خوكي مشخص است و ايران هم فاقد خوك مي باشد بنابراين امنيت در ايران در مواجهه با اين ويروس برقرار است همچنين تمام كشورهاي همسايه مسلمان هستند. تنها روسيه باقي مي ماند كه به خاطر سرماي زياد بيماري هاي عفوني در آن مهار
مي شود علاوه براينكه اين ويروس به محيط گرم نياز دارد تا پخته و گرم شود. پس حاشيه امن از كشورهاي همسايه كه فاقد خوك هستند دليل محكمي است.
مگر اينكه آمار مسافران به كشورهاي آنفلوآنزا خيز آنقدر زياد باشد كه غيرقابل مهار شود،كه مسلما تا اين شدت نيست. »
با توجه به نظر پزشكان طبق آماري كه توسط وزارت بهداشت در اين خصوص مخابره مي شد بايد با آغاز ماه مهر با شيوع بسيار بالايي از آنفلوانزاي خوكي مواجه
مي شديم به طوري كه تا كنون حداقل مرز آن به يك ميليون نفر مي رسيد اما چنين آماري ديده نمي شود. بنابراين به نظر مي رسد آنفلوآنزاي خوكي چيزي نيست كه مثل طوفان بيايد و طبق برخي شنيده ها از 70 ميليون نفر 10 تا 24 ميليون نفر را مبتلا كند.
دكتر حيدري به گزارشگر كيهان مي گويد:« شدت نوع خوكي از شدت آنفلوآنزاي فصلي بالاتر نيست و اگر كسي دچار شود كافي است كه سه روز استراحت كند البته اين مساله فقط منحصر به آنفلوآنزاي خوكي نيست و در مورد ديگر آنفلوآنزاها هم بايد افراد ديابتي و آنهايي كه ناراحتي قلبي و حاد دارند در بيمارستان بستري شوند بنابراين تا حالا نكته جديد و تفاوت چنداني با آنفلوآنزاي معمولي محسوس و مشهود نبوده است.»
شايعات دامان آنفلوانزاي خوكي را هم گرفت!
گاهي اوقات به گونه اي حدس و گمان ها استمرار مي يابد كه براي عده اي تبديل به باور شد و بسياري ازافرادي كه به اين سطحي نگري ها دل مي دهند تا اينكه ناخودآگاه به ايجاد رعب و وحشت در ميان مردم دامن مي زنند .
س. رمضاني از دانشجويان مقطع كارشناسي ارشد علوم ارتباطات اجتماعي در بحث پيوستن آنفلوانزاي خوكي به شايعاتي كه هر از گاهي دامان جامعه را
فرامي گيرد معتقد است: » شايعه يك مقوله اجتماعي و رواني با ابعاد گسترده اي است كه شاخه هاي مختلف آن به ويژه در زمانهاي بحراني حالت حادتري به خود
مي گيرد. يعني بيشتر در وضعيتهاي ناهنجاري در جامعه به وقوع مي پيوندد.»
وي اضافه مي كند :« اين يك رفتار بسيار طبيعي است كه هر گاه آدمها مشتاق خبرگيري درباره قضيه اي باشند به هر نوع اطلاعاتي در اين باره متوسل مي شوند و سپس آن اطلاعات را در ميان خودشان پراكنده
مي كنند . البته در كنار اينان افراد سودجويي هم هستند كه آگاهانه در پي وحشت و ايجاد هرج و مرج همچنين ترويج تصور وجود ناامني در ميان مردم بوده و در اين راستا سعي دارند شرايط را ناامن و علت اين احساس ناامني را هم به نوعي به عملكرد نظام بهداشت و يا دولت ارتباط دهند.»
با اغماض از احتمالات بسيار از فراگيري اين ويروس در سطح جهان و ايران كه خوشبختانه تاكنون محقق نشده و يا بهتر بگوييم احتمال تحقق آن بسيار ضعيف است، با وجود هشدارهاي جهاني در خصوص احتمال همه گيري اين ويروس هنوز گزارشي از تلفات فراوان و يا اخلال در روند هيچ محيط آموزشي، اداري و غيره در هيچ كشوري نبوده ايم.
از آنجا كه هر عملي در اجتماع مدافع و مخالف دارد هشدار و اطلاع رساني به مردم در اين زمينه مخالفان و مدافعاني هم دارد.
هشدار در خصوص آنفلوآنزاي خوكي و تلفات جاني آن در ديگر كشورها همچنين تبليغات در اين خصوص از ديد بسياري از كارشناسان مثبت تلقي مي شود اما با اين شرط كه هشدارها به وحشت و رعب در ميان مردم تبديل نشود. چرا كه در بخشي از تعاريف «تعهد اجتماعي» همان احساس مسئوليت نسبت به داشته هاي اجتماعي و افرادي است كه با آنها در جامعه زندگي مي كنيم. بنابراين با ايجاد رعب و وحشت در ميان مردم آن هم با اخبار كذب، اين احساس مسئوليت زير سوال رفته و
نشان دهنده آن است كه اين افراد هيچ تعهدي نسبت به همشهريان خود نداشته بلكه بي توجه به امنيت رواني در جامعه با زير سوال بردن تلاش دولت هستند و با آگاهي قصد دارند اوضاع را ناامن جلوه دهند.
آنفلوآنزاي خوكي
بعد از حادثه 11سپتامبر و سياه زخم
نرخ كنوني ابتلا به آنفلوآنزاي نوع «خوكي » در حال حاضر بسيار كمتر از آن چيزي است كه منابع دولتي سازمان بهداشت آمريكا مدعي است.
همچنان وزير بهداشت و خدمات انساني و وزير امنيت داخلي آمريكا اعلام مي كنند كه آمريكا در معرض تهديد شيوع آنفلوآنزاي خوكي قرار گرفته است.
روزنامه ها و رسانه هاي جمعي اين كشور هم چنان مشتاقانه به موضوع «شيوع آنفلوآنزاي خوكي » پرداخته اند كه ديگر مسائل جهاني در حاشيه قرار گرفته است.
مريم يوسفي استاد دانشگاه و يكي از كارشناسان علوم ارتباطات و تبليغات، شايعات در اين خصوص را محصول طرح جديد غرب مي داند و به گزارشگر كيهان مي گويد:« شايعه پردازان معمولا به نشانه گيري افراد يا گروه هاي مسئول مي پردازند و به دلايل مختلف شايعات را طراحي و منتشر مي كنند. اين گروه هميشه سعي دارند با دامن زدن به برخي از شايعات روح و روان جامعه را ناامن كنند. به همين دليل تلاش مي كنند از هر حربه اي به نفع موضع و منافع خود بهره ببرند.»
برخي از نظريه پردازان هم عقيده دارند آنفلوآنزاي خوكي اخبار مربوط به بحران اقتصادي و رسوايي هاي مربوط به شكنجه زندانيان را از صفحات اول بيرون رانده است. آمريكايي ها ديگر به دنبال يافتن علت مشكلات اقتصادي و فقر و بيكاري نيستند.
آنها در حال حاضر آنقدر سرگرم اخبار و گزارش هاي اين ويروس شده اند كه ديگر دولت را عامل كشته شدن فرزندان خود در جنگ عراق، صرف بودجه كلان در حملات نظامي، شكست هاي پياپي از جنبش هاي اسلامي و غيره نمي دانند.
گفته مي شود ويروس آنفلوآنزاي خوكي معجوني بين قاره اي از ويروس انساني، مرغي و خوكي است اما هنوز هيچ موردي از عفونت خوك هاي پرورشي گزارش نشده است.
در حالي كه به نقل از وين مدسن، كارمند سابق آژانس امنيت ملي آمريكاويروس( H 1 N 1) برخي حامل ها را با خود دارد كه نشان مي دهد به لحاظ ژنتيكي به عنوان سلاح جنگ نظامي ميكروبي ساخته شده و حاصل وارد كردن يك عامل بيماري زاي انساني ساخته شده دست بشر است كه مي تواند پيامدهاي فاجعه باري براي مردم جهان و بار مالي يا سياسي براي مسببان اين نوع فاجعه دربر داشته باشد.به طوري كه يكي از تاجران عمده بين المللي كه همكاري گسترده اي با وزارت بهداشت و خدمات انساني آمريكا دارد، در مصاحبه اي با هفته نامه آمريكايي مدعي شد كه وحشت و ترسي كه از واشنگتن و سازمان بهداشت جهاني درباره آنفلوآنزاي خوكي ساطع مي شود تلاشي در جهت ترغيب مردم براي پذيرفتن كنترل جهاني سيستم هاي بهداشتي است.
گزارش روز