E-mail:shayanfar@kayhannews.ir

مهدوي و بانك توسعه صنايع و معادن

مهدوي ، فريدون - 14
زمان و مكان: 15 ژوئن 1968 - 25/3/47، منزل مهدوي
خيلي محرمانه
صورت مذاكرات شركت كنندگان: فريدون مهدوي، بانك توسعه صنايع و معادن جان ا. آرميتاژ، رايزن سفارت
موضوع: ايران و خليج فارس
مهدوي يكي از گردانندگان خطوط كشتيراني آريا است و در اين مقام اخيراً با بسياري از مقامات ايراني در مورد امور خليج فارس مذاكرات متعددي داشته است. مهدوي گفت پس از آگاهي از اين كه با كنار رفتن انگلستان، ايران چه نقش جدي اي را در امور خليج فارس به عهده خواهد گرفت، شگفت زده شده بود. مذاكرات وي با مقامات ساواك قوياً اشاره داشت براين كه به آنها تفهيم شده است كه ايران نه فقط مسئوليت و حاكميت پدافند منطقه خليج را به عهده خواهد گرفت، بلكه نقش مهم و احتمالاً مستقيم در تعيين امور شيخ نشين هاي خليج خواهد داشت. مهدوي گفت نشانه هايي ديده شده است كه سياستمداران ايراني، از عدم قابليت هايي كه در عمق بي اعتمادي اعراب به ايران و ايرانيان وجود دارند، مطلع هستند.
مهدوي صحبت را با اين كه عمليات خطوط كشتيراني در خليج به مرحله سوددهي نرسيده اند و به سوبسيد اصولي دولت نياز دارند، پايان داد. اين يكي از نشانه هاي تمايل اعمال نقش مستقيم در امور اقتصادي شيخ نشين ها توسط ايران است.
مهدوي ، فريدون - 15
به: بخش سياسي
27 مارس 1969 - 7/1/48
به منظور تهيه يك گزارش بيوگرافي به روز از فريدون مهدوي، من اولين اقدامات انجام شده را براي شما و همكارانتان ارسال مي كنم تا متعاقباً تكميل و تصحيح گردد. من قسم مي خورم كه تد اليوت گزارش تقريباً كاملي در 1965 در اين مورد تهيه كرده است، ولي هيچ نشاني از آن وجود ندارد. همچنين به وضوح پاره اي صورت مذاكرات، منجمله يكي كه توسط من و شما در 18 ماه قبل تهيه شد، گم شده اند.
خيلي محرمانه
نام: فريدون مهدوي
تاريخ: تولد: 1932، ايران
تحصيلات: تحصيلات اوليه در آلمان ؛ ليسانس از پاريس 1951؛ دكترا در اقتصاد، هامبورگ 1958 ؛ مدرسه اقتصاد لندن (6 ماه ؛ 1959).
مراحل خدمتي:
1959: هيئت مديره مسكن، تهران
62 - 1959: متخصص اقتصادي در بانك جديدالتأسيس با سرمايه گذاري بخش خصوصي، بانك توسعه صنايع و معادن ايران.
1963: به عنوان عضو هيئت اجرائي جبهه ملي بازداشت شد و در مدت 7 تا 8 ماه اول سال 1963 زنداني بود.
اواخر 1963: مجدداً به رياست اداره اقتصادي بانك توسعه صنايع و معادن ايران گمارده شد.
1963 تا حال حاضر (آوريل 1969): به كار در بانك توسعه صنايع و معادن ايران ادامه داده است، و اكنون معاون مديرعامل محسوب مي گردد. در اوت 1967 به عنوان دبيركل ادارأ ارز تهران از ابتداي تأسيس انتخاب شد. (مبتكر اين طرح بانك توسعه صنايع و معادن ايران بود. ) گهگاه مديركل شركت هاي جديدي كه توسط بانك توسعه صنايع و معادن ايران تأسيس شده اند مانند خطوط كشتيراني جديد، بوده است.
زبان ها: فارسي، آلماني، انگليسي (با لهجه آلماني).
اطلاعات شخصي: در سال 1967 با يكي از اعضاي خانوادأ اخوان ازدواج نموده است. آنها فرزند ندارند. مهدوي در يكي از خانواده هاي بزرگ و معروف مالك و تاجر متولد شده است. او از طريق خانواده اش با بسياري از خانواده هاي «سرشناس» ديگر در ارتباط است. گفته مي شود شوهر فعلي اشرف ، خواهر دو قلوي شاه، يكي از اقوام وي مي باشد.
كليات
از زمان آزادي وي از زندان در سال 1963، به عنوان يكي از رهبران جبهه ملي، كيفيت صورت مذاكرات موجود در پرونده هاي بيوگرافي سفارت در تهران نشان مي دهند كه مهدوي به عنوان يك رهبر مخالف زنده، به طور واقعي جذب شده است. اين صورت هاي مذاكرات مراحل تكاملي وي را از يك موضوع شديداً انتقادگر (نوامبر 4196) كه دولت را فرصت طلبي مي ناميد كه دائماً به مردم ايران براي توجيه سياست ضعيف و نامناسب پياده شدأ خود، دروغ مي گويد، با اين كه يك بار (مي 5619) اظهار داشته بود كه در خيابانها براي مقابله با اجتماعات قانون و نظم زير پا گذاشته شده است و غيره، به موضعي تغيير يافته است (1969) كه در آن او عميقاً درگير پروژه هاي توسعأ اقتصادي از انواع مختلف است و بيش از هميشه به اهداف دولت نزديك شده است.
مهدوي ، با درگير شدن عميق در بانك توسعه صنايع و معادن ايران، بيشتر به يكي از تكنوكراتهاي جواني كه سعي در تغيير چهرأ اقتصادي ايران دارند و كمتر به يك رهبر بالقوأ سياسي، شبيه شده است.
در سن تقريباً 37 سالگي، آقاي مهدوي كه به سالهاي آخر دهأ 30 سالگي رسيده است، مورد سوءظن جوانان امروزي است و شايد سالهاي اخير وي همراه با تأثير ثروت هاي شخصي و يك همسر زيباي جوان از وي يك سرمايه دار طبقه متوسط ساخته است.
مهدوي، فريدون - 61
زمان و مكان: 41 مي 1969، 24/2/48 - رستوران فيامي
خيلي محرمانه
صورت مذاكرات شركت كنندگان: فريدون مهدوي، بانك توسعه صنايع و معادن ايران جان ا. آرميتاژ، رايزن سفارت
موضوع: ايران - عراق، شط العرب
مهدوي گزارش تقريباً مفصلي در مورد اينكه درگيري ايران و عراق تا حدي ناشي از سوءتفاهم بوده است را شنيده بود. برابر گزارشات، دولت عراق از طريق سفير ايران، عاملي درخواست نموده بود اجازه داده شود كه به منظور محاصرأ كردها در منطقه وارد يك باريكه از خاك ايران شوند. عاملي درخواست را جهت ارائه شاه در خلال بازديد وي از تونس، منعكس كرده بود. پيام شاه در پاسخ به اين مورد، اين بود كه به سادگي پرسيده بود «معني اين چيه؟» در جريان انتقال، اين پيام به جمله فارسي ديگري كه معني آن «ايرادي ندارد» است، تبديل شده بود. وقتي عاملي اين پيام را دريافت مي دارد، با وزارت خارجه تماس مي گيرد، ولي وزير خارجه، زاهدي، قاطعانه به وي مي گويد كه دستورات شاه را اجرا نمايد. در نتيجه عاملي در پاسخ به درخواست عراق، پيام موافقت آميزي را مخابره مي كند كه متعاقباً بايستي پس گرفته مي شد و مراتب واكنش و عمليات مقابله اي اعلام مي گرديد.
مهدوي مايل بود اين گونه تصور كند كه توجيه عمليات دولت گذشته از مسئله باريكه، اختلافات در مورد شط است. او فكر مي كند كه شاه نمايش قدرتي را انجام مي دهد تا عراق و ساير دولت هاي عربي خليج (فارس - م) را تحت تأثير قرار دهد. او اظهار عقيده كرد كه شاه اين نكته را روشن كرده بود كه سعي دارد رهبري خليج (فارس - م) را به عهده داشته باشد و اين كه هرگونه همكاري بايستي براساس درك آشكار از نقش رهبري وي صورت گيرد. (مهدوي فكر نمي كند كه بازديد تكريتي از دولت هاي خليج (فارس - م)، عكس العمل چنداني در محافل دولتي ايران به وجود آورده باشد. )
مهدوي مايل بود در اين نظريه، كه اغلب در اينجا حتي توسط مقامات مسئول ايراني اظهار مي شود، سهيم باشد كه يك نمايش قدرت آشكار و به كار بردن گاه به گاه آن، مؤثرترين راه براي معامله با دولت هاي عرب است.
مهدوي كه هنوز نقش سرپرستي بانك توسعأ صنايع و معادن ايران را در شركت كشتيراني آريا به عهده دارد، گفت كه او نمي توانست كشتي رازي متعلق به آريا، به بندر شاهپور تغيير مقصد داده شده است. او بايستي آن را دنبال كند و نتيجه را به من اطلاع خواهد داد. مهدوي هزينأ تقريبي عمليات نظامي ايران در مقابله با عراق را سؤال نمود، من پاسخ دادم كه اطلاعي از آن ندارم.
مهدوي، فريدون - 17
زمان و مكان: 14 مي 1969، 24/2/48 - رستوران فيامي
خيلي محرمانه
صورت مذاكرات شركت كنندگان: فريدون مهدوي، بانك توسعه صنايع و معادن ايران جان ا. آرميتاژ، رايزن سفارت
موضوع: اطلاعات اقتصادي
مهدوي باور ندارد كه محدوديت هاي مالي جاري، احتمالاً اثرات مهم سياسي در پي خواهد داشت. او اظهار داشت كه وضعيت جاري با سال 61 - 1960 متفاوت است. او گفت در آن زمان تقريباً همه هزينه هاي مالي به طور مستقيم توسط دولت انجام مي شد. بخش صنايع خصوصي هم اكنون به اهداف خود دست يافته است و هيچ نشانه اي از كندي در درآمدها و هزينه ها نشان نمي دهد. مهدوي اظهار داشت در حالي كه تعدادي قراردادهاي جديد توسط سازمان برنامه منعقد شده اند، مقياس فعاليت هاي اقتصادي در سطح كشور به طور قابل ملاحظه اي كاهش نيافته اند و افزايش قابل ملاحظه اي در بيكاري در تهران به چشم نمي خورد.
مهدوي، فريدون - 18
زمان و مكان: 14 مي 1969، 24/2/48 - رستوران ميامي
خيلي محرمانه
صورت مذاكرات شركت كنندگان: فريدون مهدوي، بانك توسعه صنايع و معادن ايران جان ا. آرميتاژ، رايزن سفارت
موضوع: فساد و رشوه
مهدوي به طور خيلي خصوصي گفت كه شاه در مذاكراتش در واشنگتن با رئيس بانك جهاني، مك نامارا، صريحاً گفته است كه دليل اصلي سقوط ايوب، فساد و رشوه در پاكستان بوده است (هيچ اظهاري در مورد فقدان اصلاحات اجتماعي نكرد. ) مهدوي ، انفصال از خدمت دكتر خصوصي شاه، تيمسار ايادي ، كمي پس از بازگشت شاه از ايالات متحده، و اظهارات وي به مك نامارا را به هم مربوط مي كرد. مهدوي اظهار داشت كه ايادي يكي از افراد خارج از خانوادأ سلطنتي است كه بيشترين نفوذ را دربار دارد و در هر نوع فعاليت اقتصادي دست دارد. هر چند مهدوي از ذكر اين كه چه وزيري درگير خواهد بود، خودداري نمود، تقريباً با اطمينان اظهار داشت كه ساير افراد در محافل دولتي به زودي تحت تأثير آن قرار خواهند گرفت. او نخست وزير هويدا را شامل اين تحولات نكرد، او فكر مي كند كه هويدا در وضعيت كاملاً خوبي است و تا سال آينده پابرجا خواهد بود.
مهدوي، فريدون - 19
فريدون مهدوي
سرّي
مهدوي، از نظر فلسفي، در مقايسه با اوايل عمرش كه عضو جبهه ملي بود، بسيار فاصله گرفته است. او يكي از سرشناس ترين افرادي است كه به گفتأ خودش طرفدار سرمايه گذاري آزاد در ايران است و در طول خدمتش در بانك توسعه صنايع و معادن، بيشتر براي صدور مجوز جهت بخش خصوصي در مقابل مؤسسات دولتي، فعاليت مي كرد.
او از چندين سال قبل تا سال گذشته كه به وي مأموريت داده شد به عنوان عضو در يك گروه رسمي براي اولين بار از ايالات متحده بازديد به عمل آورد، از اين مي ترسيد كه نتواند ويزاي ايالات متحده را بگيرد. او از نقشي كه در مذاكرات با Dupont و Phelps - Dodg داشته است، بسيار مفتخر است.
مهدوي عضو يك گروه كوچك دوازده نفري است كه به طور مرتب با نخست وزير در مذاكرات رسمي جهت اولويت بندي مسائل ايران ملاقات مي نمايند. با مرگ علي فرمانفرمائيان، اين گروه ظاهراً به ندرت ملاقات مي كنند، زيرا اصولاً علي ترتيب دهندأ اين ملاقات بوده است. او دوست نزديك بسياري از تكنوكرات هاي جوان در داخل و خارج دولت است و احتمالاً شغل خود را به عنوان وزير مديون حمايت فعالانه اين مردان با نفوذ است. او با يك دختر زيباي ايراني ازدواج نموده است و چند نفر فرزند دارند.
18 مارس 1975 - 27/12/54 ويليام لهفلدت
مهدوي، فريدون - 20
فريدون مهدوي وزير بازرگاني
عنوان خطاب: آقاي وزير
فريدون مهدوي ، كه حدود 42 سال دارد، وزارت نوين بازرگاني را در 72 آوريل 4791 به دست گرفت. او خوش فكر، سرشناس و شجاع است و ثابت نموده است كه يك مقام پويا و با كفايت است.
مهدوي در سال 1951 در پاريس ليسانس گرفت و در 8591 دكتراي اقتصاد را از دانشگاه هامبورگ دريافت نمود. در سال 9591 او به مدت 6 ماه در مدرسأ اقتصاد لندن آموزش ديد و به مدت 6 ماه در بانك Birgmann Wirst هامبورگ كار كرد.
در بازگشت به ايران، براي مدت كوتاهي مشاور مالي و اقتصادي شوراي مسكن تهران بود، سپس به كار در بانك توسعه صنايع و معادن ايران پرداخت. در بانك، او به عنوان يك اقتصاددان در اداره اقتصادي، عضو ستاد اداره بررسي ها و روابط عمومي، مدير اداره اقتصادي، دستيار مديركل و بالاخره مديركل، خدمت نمود. در مدت خدمت در بانك، مهدوي در سازمانهايي كه تحت حمايت بانك بودند، مشاغلي از جمله دبيركل شوراي ارز تهران و رياست كميته اجرائي شركت كشتيراني آريا را به عهده گرفت. در سال 4791 او رئيس هيئت اعزامي به پراگ، صوفيه و بخارست بود و در 1975 از مصر بازديد نمود.
مهدوي از نظر مالي خودكفا است. او به انگليسي و آلماني صحبت مي كند. همسر وي دكوراتور داخلي شناخته شده اي است. مهدوي، فرزند ندارد.
مهدوي، فريدون - 12
زمان و مكان: 25 ژانويه 1976، 5/11/54 - دفتر مهدوي در حزب رستاخيز
خيلي محرمانه
صورت مذاكرات شركت كنندگان: فريدون مهدوي، وزير بازرگاني و معاون دبيركل حزب رستاخيز ملت ايران هاوثورن ميلز، رايزن سياسي آ. بولستر و جي. استمپل، مأمورين سياسي
موضوع: امور حزب رستاخيز
مهدوي در مدت حدود نيم ساعت همأ امور حزب رستاخيز را به طور اجمالي تشريح نمود. او به طور فوق العاده از موضوع استقبال نكرد، ولي موارد زير را اظهار داشت:
1- فلسفه حزب: حزب رستاخيز، با تك حزبي هاي سنتي آمريكائي و اروپائي به سبب باز بودن درهاي آن به روي همه، فرق دارد. واحدهاي سازماني حزب در سطوح كشور، استان و شهر به گونه اي طراحي شده اند كه همه مردم را در سطح كشور تشويق به شركت در آن مي نمايند. مواردي كه حزب بخواهد در مورد آن مذاكره شود، آنهايي هستند كه در سطوح مختلف توسط شهروندان علاقمند، به كميته هاي حزبي ارائه مي شوند.
2- روابط حزب و دولت: دفتر حزب، كه 10 عضو از 30 عضو آن را وزراي دولتي تشكيل مي دهند، ارگان اصلي ارتباطاتي و سازماني بين حزب و دولت است. اگر بين يك وزير دولت و سياست حزب اختلافي وجود داشته باشد، مسئله در دفتر سياسي كاملاً مورد بحث قرار مي گيرد. يك مثال مهم آن كه اخيراً پيش آمده است مسئله مالكيت زمين و متصرفين است كه در مجلس ارائه شده است. اختلافات قابل توجهي در كليأ جهات در مورد مالكين زمين و تصرف كنندگان وجود دارد كه در حال حاضر توسط دفتر سياسي تحت بررسي است.
3- سازمان حزب: در كميته هاي مختلف تهران حدود 1000 نفر عضويت دارند كه «اغلب آنها استادان» هستند. مهدوي در جريان منطقي تر كردن ساختار كميته ها است، زيرا در حال حاضر «صادقانه خارج از كنترل» هستند. در مورد سازمانهاي جديد براي كشاورزان، كارگران و دانشجويان كه حزب در حال ايجاد آنها است، پيشنهاداتي وجود دارند و گروههاي علاقمند دو ماه وقت دارند كه ايده هاي خود را به صورت نظريه در مورد شكلي كه سازمان بايد داشته باشد، ارائه نمايند. مهدوي تحت تأثير فعاليت هاي دانشجويان قرار گرفته است (هم اكنون جمعاً حدود 6000 نفر) كه در كميته هاي نرخ گذاري خدمت كرده اند. پيش بيني هاي بدبينانه از رفتارهايي كه آنان ممكن است بروز دهند، درست در نيامد. آنها به طور مسئولانه و مؤثر در مبارزه با پايين آوردن قيمت (مبارزه با گراني) فعال بودند. تنها كارمندان حزب كه از حزب حقوق مي گيرند، خدمتكاران و كادر تعمير و نگهداري ساختمانها مي باشند، بقيه افراد داوطلب و داراي مشاغل مرتب هستند. او شخصاً بعضي از كارهاي وزارت بازرگاني را از دفترش در حزب انجام مي دهد و اشاره نمود كه كارهاي حزب به طور فزاينده اي وقت او را مي گيرند.
اظهارنظر: او واقعاً از بوروكراسي بيش از هر چيز ديگر متنفر است، مهدوي گفت او سعي مي كند كه سازمان حزب از حشو و زوائد آزاد گردد. به نظر مي رسد در مقايسه با اين كه به كليه افراد اين امكان داده شود كه ديدگاههايشان در مورد سياست ها را به كميته هاي مختلف حزب ارائه نمايند، او علاقه كمتري به ايجاد تشكيلات و سازمانهاي حزبي در استانها طبق برنامأ از پيش تعيين شده دارد.
مهدوي ، فريدون - 22
8 فوريه 1976 - 19/11/54
محرمانه
يادداشت براي سفير
موضوع: تغيير مهدوي
بنا به گفتأ داريوش همايون، تغيير در مسئوليت هاي مهدوي نه نشانگر پس روي و نه دليل ارتقأ است. در عوض، اين تشخيص هويدا بود كه او در انتصاب يك نفر در دو شغل مهم و مورد نياز، اشتباه كرده بود. اين تغيير، اصلاح آن اشتباه بوده است. مهدوي بيشترين وقت خود را در كار براي حزب صرف نموده و آن را به طور تحسين انگيزي اداره كرده است. ولي اين براي وزارت بازرگاني بهايي سنگين بوده است. شكايات و گله هاي روزافزوني از عدم توجه مهدوي به امور وزارت بازرگاني وجود داشته اند. كارها با سرعت لازم انجام نمي شدند. همچنين تشخيص داده شده بود كه مسئوليت هاي حزبي مهدوي افزايش خواهند يافت و به توجه مهدوي نياز بيشتري دارند. بدين سبب تغيير يافت.
گوردون وينكلر رايزن روابط عمومي سفارت
پاورقي