تحريم فروش بنزين به ايران تهديد يا فرصت؟

قابل تعمق است كشوري نفت خيز، با تحريم فروش بنزين تهديد شود. عنايت خداوند متعال شامل حال ايرانيان بوده كه دولت آمريكا، ايران را تهديد به تحريم فروش بنزين كرده است. اين تهديد بايد همگي ما را از خواب بيدار كند تا نسبت به اشتباهات گذشته آگاه شويم و درصدد جبران برآييم و براي فردايي بهتر قدم برداريم. ريشه اين اشتباهات را انگليسي ها در دوران حكومت طاغوت بنا گذاشته اند، كه ملت خلاق ايران را از صنعت نفت كنار بگذارند و صنعت نفت ما، ايزوله، مانند يك جزيره در ميان اقيانوسي، يك تافته جدابافته و دور از دسترس ملت باقي بماند.
ما مي دانيم در اكثر كشورهاي جهان از مصرف فرآورده هاي نفتي مخصوصاً بنزين ماليات گرفته مي شود كه عموماً صرف جاده سازي، شهرسازي و غيره... مي گردد. همچنين مي دانيم تكنولوژي پيشرفته صنعت نفت جهان، در دست شركت هاي خصوصي نفت است.
سؤال اينجاست چرا ما بايد هنوز براي توسعه صنعت نفت، به فاينانس و تكنولوژي بخش خصوصي خارجي نياز داشته باشيم؟ جواب روشن است! راه را اشتباه رفته ايم.
تحريم فروش بنزين به ايران، تهديدي است كه مي توان با واگذاري امتياز ساخت پالايشگاه هاي كوچك به بخش خصوصي، آن را به فرصت تبديل كرد. با توجه به اين كه تقويت بخش خصوصي از سياست هاي دولت مي باشد، ساخت پالايشگاه هاي كوچك نه تنها بخش خصوصي را براي فعاليت هاي بعدي تشويق خواهد كرد، بلكه به سكوي پرتابي براي پيشرفت دانش صنعت نفت، تحقيق و توسعه كارهاي جديد از جمله خودكفايي در توليد فرآورده هاي نفتي و جايگزيني صادرات فرآورده هاي نفتي با نفت خام، تبديل خواهد شد.
درست است كه انجام اين كار مدتها پيش بايد در نظر گرفته مي شد، اما به قول معروف «ماهي را هر وقت از آب بگيريم، تازه است!» براي جبران خطاهاي گذشته بايد تاوان داد. براي تحقق اين امر، دولت بايد با دادن يارانه ها، امتيازها و كمك هاي فني، بخش خصوصي را پشتيباني كند. متأسفانه به علت ايزوله بودن صنعت نفت، بخش خصوصي نسبت به اين مبحث ناآگاه و غريبه است و چون در حال حاضر سرمايه گذاري در اين بخش ريسك پذير جلوه مي كند، حمايت هاي دولت ضروري است. مانند آموزش و پرورش و يا كاشت، اول بايد سرمايه گذاري كنيم و دانه بكاريم كه بعداً بهره برداري كنيم.
گذشته چراغ راه آينده است. جلوي زيان را هرگاه بگيريم، سود است! با به كارگيري نوآوري و خلاقيت، ضمن پويا شدن صنعت نفت، اشتغال ايجاد مي شود، سطح زندگي جامعه بالا مي رود و بعبارت ديگر بجاي صادرات نفت خام، با سياست گذاري صحيح و پشتيباني از بخش خصوصي، مي توان بيش از صدها نوع فرآورده نفتي توليد و صادر كرد.
داود بهمن

بررسي وضعيت صيد و آبزي پروري در گفت وگو با رئيس سازمان شيلات ايران:
راه اندازي بازارهاي صادراتي و صرفه جويي در واردات

جمهوري اسلامي ايران با داشتن 2 هزار و 700 كيلومتر مرز دريايي در جنوب و شمال كشور و 440 هزار منبع آبي خود و كلان، يكي از مستعدترين كشورهاي خاورميانه در زمينه صيد و آبزي پروري است.
در اين ميان سازمان شيلات به عنوان قبولي وظيفه مديريت و نظارت بر فعاليت هاي ماهي گيري، توسعه، تكثير و پرورش آبزيان، ساماندهي بازار ماهي، تحقيق پيرامون مسايل شيلاتي و ترويج فرهنگ مصرف آبزيان را برعهده دارد.
در حال حاضر توليدات شيلات ايران بيش از 20 درصد از كل توليدات گوشتي، 16 درصد سرانه مصرف گوشتي و 3/0 درصد از توليد ناخالص داخلي كشور را به خود اختصاص داده است.
براساس برنامه ريزي صورت گرفته پيش بيني مي شود توليدات آبزيان تا پايان برنامه چهارم توسعه به مرز 763 هزار تن برسد سرانه عرضه آبزيان كه در سال 1307 يك كيلوگرم بوده در حال حاضر به 32/7 كيلوگرم رسيده و قرار است تا پايان سال جاري به 10 كيلوگرم برسد.
ارزش صادرات محصولات شيلاتي سال گذشته 33/0 درصد از كل صادرات غيرنفتي كشور را براساس آمار سازمان شيلات تشكيل مي دهد. ارزش صادرات بخش شيلات سال گذشته 1/60 ميليون دلار بود كه نسبت به مدت مشابه سال قبل آن (سال 86) با رشد 8/0 درصدي روبرو بوده است. به طور كلي توليد و صادرات آبزيان، بيش از 5 درصد از اشتغال بخش كشاورزي و يك درصد از اشتغال كل كشور به شيلات اختصاص داشته است.
¤¤¤
افزايش سرانه مصرف
براي سلامت جامعه، سرانه مصرف آبزيان از 8 كيلوگرم كنوني بايد به 13كيلوگرم افزايش پيدا كند.
براساس آمارهاي موجود ايران در بين 4 كشور جهان رتبه 15 در توليد آبزيان را دارد.
اگر مطابق گفته كارشناسان بهداشت، هفته اي دو بار ماهي در سبد غذايي خانوار وارد شود، از لخته شدن خون و انسداد رگ هاي قلب جلوگيري به عمل مي آيد.
كارشناسان يكي از مهم ترين شاخص هاي آبزيان را موضوع هندلينگ (عرضه مناسب ماهي براي مردم) مي دانند.
رئيس مركز ملي تحقيقات فرآوري آبزيان شيلات در اين زمينه مي گويد: ماشين آلات مركز فرآوري ماهيان در انزلي داراي عمر 6 تا 7 ساله هستند و به وسيله آنها مي توان از ماهي فرآورده هايي مانند فيش برگر، بستني، ماهي و پفك ماهي به دست آورد كه در راستاي فرهنگ سازي و اطلاع رساني مي توان سرانه مصرف ماهي را به اين طريق افزايش داد.
سيدرسول ارشد در مورد هندلينگ ماهي يادآور مي شود: صيداصولي، سردسازي، نگهداري و انبارداري آبزيان باعث مي شود، ماهي به صورت مناسب تر به دست مصرف كننده برسد و نسبت به مصرف بيشتر رغبت پيدا كند.
وي با بيان اينكه سرانه مصرف آبزيان در كشور با توليد 600 هزار تن در سال حدود 5/8 كيلوگرم است، خاطر نشان ساخت: اين رقم بايد به 25 كيلوگرم افزايش پيدا كند.
رئيس مركز ملي تحقيقات فرآوري آبزيان شيلات افزود: 90 سال از عمر مركز تحقيقات آبزي پروري در كشور مي گذرد و شيلات ايران در سال 74 با يونيدو (سازمان صنعتي ملل متحد) در جهت افزايش مصرف آبزيان در كشور با همكاري فائو و يونسكو يك مركز فرآوري آبزيان را در بندر انزلي راه اندازي كرد كه در حال حاضر از گوشت ماهي محصولاتي مانند: برگر ماهي، ماهي كيلكا فرآوري شده، بستني و پفك ماهي به صورت كار ترويجي توليد مي كند و بخش خصوصي با الهام گرفتن از اين مركز مي تواند، در رشته هاي مختلف فرآوري آبزيان سرمايه گذاري كند.
ارشد افزود: يونيدو كه در 16 نوامبر 1966 به عنوان بازوي تخصصي مجمع سازمان ملل شناخته شد، به بنگاه هاي صنعتي كوچك در سراسر دنيا با حفظ شاخصه محيط زيست كمك مي كند و مركز فرآوري آبزيان ايران در سال 1380 به بهره برداري موقت و در سال 81 به بهره برداري رسمي رسيد و از سال 83 اين تشكيلات به مؤسسه تحقيقات شيلات واگذار شد.
رئيس مركز ملي تحقيقات فرآوري آبزيان شيلات افزود: قرار بود به كمك مؤسسه تحقيقات هلند 350 هزار يورو سرمايه گذاري در زمينه فرآوري ماهي با كمك دانشگاه وخينگر انجام شود، اما به دلايلي اين همكاري متوقف شد.
ارشد افزود: كارشناسان ايراني از گوشت ماهي، پفك ماهي توليد كردند كه براي كودكان مصرف آن مفيد خواهد بود.
رئيس مركز ملي تحقيقات فرآوري آبزيان شيلات افزود: سرانه مصرف ماهي در جهان به طور متوسط 14كيلوگرم و در ايران 7كيلو و در استان هاي غيرساحلي ايران 2تا 3كيلوگرم برآورد مي شود، در حالي كه اين رقم در ژاپن 75كيلوگرم، اسپانيا 40كيلو، جامعه اروپا 35كيلوگرم است و طبق برنامه ريزي بايد تا چشم انداز كشور اين رقم به 25كيلوگرم افزايش يابد.
اين كارشناس شيلات افزود: پروتئين ماهي و چربي هاي آن داراي ارزش دارويي و غذايي است و ماهي در دنيا به عنوان داروي جهاني قلب شناخته مي شود و در همايش متخصصان جراحي قلب گفته شد ماهي بهترين غذا براي قلب انسان شناخته شده است.
صرفه جويي 30 ميليون دلاري در واردات رئيس سازمان شيلات ايران از صيد «فانوس ماهيان و يال اسبي» پس از 48 سال در آب هاي بين المللي جنوب خبر داد و گفت: با صيد اين گونه ها 30ميليون دلار در واردات آبزيان صرفه جويي مي شود.
علي نقي سرپناه با اشاره به برنامه هاي تكثير و پرورش ماهيان ارزشمند خاوياري دريا افزود: امسال پرورش گونه هاي خاوياري نظير ماهي سيبري و فيل ماهي در گيلان و استان هاي غيرساحلي كشور انجام مي شود.
وي ادامه داد: پرورش ماهيان آزاد شامل ماهي آزاد رنگين كمان و ماهي آزاد دريا نيز جزو برنامه هاي شيلات ايران است.
سرپناه، پرورش اينگونه ماهيان را سبب ارتقاي صادرات آبزيان دانست و تصريح كرد: با بهره برداري از بازار بزرگ فروش ماهي در گيلان، سال آينده مي توانيم از توليدات 34 هزار تن آبزي پروري و 11هزار تن ماهيان دريايي بهره مند شويم و اين بازار كمك مي كند تا در تمام سال ماهي در دسترس مردم و سفره آنان قرارگيرد.
معاون وزير جهاد كشاورزي از صيد فانوس ماهيان در درياي جنوب خبر داد و گفت: صيد اين ماهي پس از 48 سال در آب هاي بين المللي آغاز شده و با هشت كشتي خارجي و 700شناور داخلي كه ظرفيت برداشت فانوس ماهيان را داشته باشند، اين كار انجام مي شود.وي ادامه داد: صيد فانوس ماهيان به مدت شش ماه قبل آغاز شد و صيد 5هزار تن فانوس ماهيان در حال انجام بوده و ذخاير آن 150هزارتن است.
سرپناه صيد «ماهي يال اسبي» به همراه «فانوس ماهيان» را از مهم ترين صيد در سال جاري ناميد.
رئيس سازمان شيلات ايران درباره ارزش ماهي يال اسبي اظهار داشت: يال اسبي از ماهيان ارزشمند صادراتي است كه كشورهاي حاشيه جنوب نظير عربستان، مصر، عمان، يمن، بحرين، كويت، عراق و حاشيه درياي خليج فارس طالب آن هستند.
وي صادرات آبزيان را 60ميليون دلار عنوان كرد و گفت: ميزان 30ميليون دلار واردات آبزي كه بيشتر خوراك آبزيان است در كشور انجام مي شود كه با صيد فانوس ماهيان و يال اسبي كه مصرف خوراكي، پودري و فرآوري دارند نيازي به 30ميليون دلار واردات نخواهد بود و اين مبلغ صرفه جويي مي شود كه در اين زمينه مي توانيم به خودكفايي برسيم.
افزايش توليد و صادرات
علي نقي سرپناه، رئيس سازمان شيلات كشور در بازديد از روزنامه كيهان در گفتگو با بخش اقتصادي روزنامه درباره ميزان توليد و صادرات آبزيان طي سال جاري مي گويد: سازمان شيلات ايران با توجه به توانمندي ها و امكانات موجود كشور در زمينه توليدات آبزيان اقداماتي انجام داده كه نشان از پيشرفت توليدات آبزيان دارد به نحوي كه در سال 1387، ارزش صادرات آبزيان كشور 13/60 ميليون دلار بوده و با توجه به افزايش توان توليدات آبزي پروري در كشور پيش بيني مي شود اين ميزان در سال جاري به رقم 85/235 ميليون دلار افزايش يابد. وي مي افزايد:
بنابر آمار موجود در سازمان شيلات ايران ميزان توليد آبزيان سال گذشته 562 هزار و 524 تن بوده است و با توجه به برنامه ريزي ها و امكانات موجود و در راستاي افزايش بهره وري توليدات آبزيان پيش بيني مي شود سال جاري اين ميزان به 763 هزار و 461 تن برسد كه اين رقم نشان دهنده 201 هزار و 35 تن افزايش توليدات آبزيان مي باشد كه البته آمار توليد سال گذشته حكايت از 78 درصد تحقق اهداف برنامه را در اين بخش دارد.
براين اساس در صورتي كه هدف، تفكيك صيد در آب هاي شمال، جنوب و آبزي پروري باشد، بيشترين ميزان صيد، سال گذشته با توجه به تنوع ماهيان متعلق به صيد در آب هاي جنوب كشور با رقم 341 هزار و 980 تن بوده است كه پيش بيني مي شود اين ميزان سال جاري 445 هزار و 214 تن افزايش يابد كه اين رقم حاكي از 103 هزار و 234 تن افزايش توليدات انواع آبزيان است. وي گفت:
سال گذشته همچنين ميزان صيد در آب هاي شمالي كشور 36هزار و 967 بوده كه پيش بيني سال جاري 41 هزار و 400 تن مي باشد كه در صورت تحقق پيش بيني سال جاري ميزان توليدات آبزيان در آب هاي شمالي كشور 4هزار و 433 تن افزايش مي يابد. رئيس سازمان شيلات درباره صيدميگو خاطرنشان ساخت: سال گذشته 8هزار و 687 تن ميگو از آب هاي جنوبي كشور استحصال شد كه اين ميزان نشان دهنده تحقق بيش از 110 درصد برنامه پيش بيني شده مي باشد.
همچنين سال گذشته 4 هزار و 372 تن ميگو از مزارع پرورش ميگو استحصال شده كه نشان دهنده اين است كه تنها 10 درصد از برنامه پيش بيني شده محقق شده است.
اين درحالي است كه پيش بيني مي شود درسال جاري 7 هزار و 930 تن ميگو در آب هاي جنوبي كشور و 47 هزار و 318 تن ميگو در مزارع و سايت هاي پرورش ميگو توليد گردد.
بيماري لكه سفيد
از سال 1993 يك سندروم ويروسي در ميگوهاي خانواده پنائيده كه معمولا آن را بيماري لكه سفيد مي نامند، ساير بيماريهاي ميگو را تحت شعاع خود قرار دارد. اين بيماري باعث از بين رفتن تعداد زيادي ميگو با ارزش هزاران دلار در مزارع پرورشي بسياري از كشورهاي نظير چين، ژاپن، هند، تايلند، اندونزي، سريلانكا، بنگلادش و مالزي گرديد. براي مثال در كشور چين سال 1993 حدود 80% از ميگوهاي پرورشي كه ارزشي معادل يك ميليارد دلار آمريكا داشت. در اثر اين بيماري از بين رفت همچنين دركشور تايلند معادل 500 ميليون دلار آمريكا خسارت به مزارع پرورش ميگو ناشي ازاين بيماري گزارش گرديد. سال 2000 بيماري لكه سفيد ازطريق لاروهاي وارداتي (ناپلي) از كلمبيا به كشور كاستكاريكا وارد شد. تكثير و پرورش ميگو سومين صنعت كشور اكوادور با بزرگترين بحران سياسي اقتصادي در تاريخ اين كشور يعني بيماري فوق مواجه شد و 50% مركز تكثير ميگو تعطيل شد و مراكز عمل آوري تنها با 50% درصد ظرفيت خود فعال بودند، همين رابطه صادرات ميگو از 875 ميليون دلار درسال98 به كمتر از 360ميليون دلار درسال2000 گرديد.
بيماري لكه سفيد ويروسي است و ويروس ايجادكننده بيماري دركشورهاي مختلف به نامهاي متفاوت شناسايي گرديده است.
خصوصيات ويروس:
ويروسي است عريض شده، بزرگ، پوشش دار، ميله اي شكل و تا حدودي به فرم بيضي و دارايDNA بصورت دو رشته بهم تنيده مي باشد. و امروزه معتقدند كه ويروس عامل بيماري هيچگونه ارتباطي با كلوويروس ندارد.
نشانه هاي بيماري
ميگوهاي آلوده به اين ويروس، پلاكهاي سفيدرنگي را در قسمت كاراپاس ميگو از خود بجاي مي گذارند و به همين دليل بيماري را بعلت رسوب و عدم جذب كلسيم، لكه سفيد مي نامند. علائم ظاهري اين بيماري براحتي در ميگوهاي جوان و بالغ قابل ديدن مي باشد. لكه هاي سفيد ابتدا در قسمت كاراپاس ميگو و بندهاي 5تا 6 بدن ظاهر شده و درمرحله پيشرفت كل بدن را لكه هاي سفيد با ضخامت چند ميلمتر مي پوشاند.
گسترش اين بيماري ازطريق حركت لاروهاي آلوده يا مولدين اتفاق مي افتد. انتقال بيماري بين مزارع و استخرهاي پرورشي مي تواند ازطريق آب خروجي استخرهاي آلوده، ازطريق هواده ها، ازطريق حشرات، پرندگان، تجهيزات آلوده مورد استفاده در هچري يا مزارع پرورشي، جانوران آبزي مثل خرچنگ ها و ساير كروستاسه ها انجام مي شود. آب دريايي آلوده به ويروس 3تا4 روز حاوي ويروس مي باشد.
رئيس سازمان شيلات ايران درباره وجود بيماري لكه سفيد در مزارع پرورش ميگو مي گويد:
بيماري لكه سفيد يك بيماري ويروسي بوده و عامل به وجودآورنده آن آلاينده ها و پاتوژن هاي مرگ آفرين براي ميگو مي باشد.
درايران براي نخستين بار ويروس بيماري لكه سفيد در مجتمع چوئبده آبادان مشاهده شده كه بروز بيماري ناشي از آن موجب تلفات و خسارات جبران ناپذير به پرورش دهندگان دراين استان گرديد.
با مروري بر تاريخچه اين بيماري درايران مشاهده مي شود كه پس از سال 1381 در سنوات 1383 (خوزستان)، 1384 (بوشهر)، 1387 (خوزستان و سيستان و بلوچستان) صنعت تكثير و پرورش ميگوي كشور خسارت زيادي از بروز اين بيماري متحمل شده است.
از منظر اقتصادي بروز اين بيماري تنها درسال1387 منجر به از بين رفتن حدود هزار تن ميگوي پرورشي در استان خوزستان و حدود 1100 تن در استان سيستان و بلوچستان شد كه تنها راه پيشگيري از اين بيماري رعايت نكات بهداشتي، ارتقاي سطح مديريت مزرعه، استفاده از غذاهاي فرموله شده با كيفيت و... مي باشد.
بروز اين بيماري، سرمازدگي و... موجب ايجاد مشكلات عديده در صنعت پرورش ميگو گرديده و سرمايه گذاران اين صنعت اعم از پرورش دهندگان، مراكز تكثير، كارخانجات عمل آوري، كارخانجات خوراك ميگو و... را با مشكلاتي درخصوص پرداخت اقساط وام هاي دريافتي مواجه نمود كه عدم وجود سرمايه و بدهي انباشت به سيستم بانكي موجب تعطيلي مزارع پرورش ميگو شد.
وي افزود: با توجه به مشكلات مذكور دو مصوبه دولت در ارتباط با حل مشكلات صنعت ميگو وجود دارد كه يكي از اين مصوبات تهيه طرح جامع ميگو توسط سازمان شيلات ايران و ارسال آن به هيئت دولت است كه البته اين طرح هنوز به تصويب كميسيون اقتصادي دولت نرسيده و موضوع در حال پيگيري مي باشد.
مصوبه ديگر پرداخت متفرعات پرورش دهندگان ميگو به سيستم بانكي است كه متاسفانه تنها هزينه استمهال 2 سال (86-85) نيز توسط وزارت كار پرداخت شده و بدهي هاي قبل از سال 84 هنوز پرداخت نگرديده است اين لايحه نيز در دستور كار كميسيون اقتصادي دولت بوده و در حال پيگيري مي باشد.
مسائل و مشكلات
علي نقي سرپناه رئيس سازمان شيلات كشور درباره مسائل و مشكلات پيش روي پيشنهاداتي دارد كه عملي شدن آنها بگفته وي، گامي در راه حل مشكل صنعت آبزي پروري دركشور است.
وي در اين رابطه مي گويد: در راستاي حل چالش هاي پيش روي پرورش دهندگان اين صنعت پيشنهاد مي شود، طرح جامع ميگو با منابع مالي توسط هيئت دولت تصويب و براي اجرا به سازمان شيلات ايران ابلاغ گردد تا با توجه به نوپا بودن صنعت مذكور اصلاحات لازم در مزارع احداث شده اعمال و توسعه مزارع نيز متناسب با استانداردهاي جهاني انجام گردد.
همچنين كليه متفرعات پرورش دهندگان ميگو به سيستم بانكي توسط دولت تامين و پرداخت گردد تا بدهي انباشته صفر شده و امكان دريافت سرمايه در گردش مورد نياز از سيستم بانكي به وجود آيد.
متاسفانه وام گيرندگان در بازپرداخت وام هاي خود دچار مشكل هستند كه اين امر منجر به تعطيلي مزارع پرورش ميگو شده البته پس از پيگيري مسئولين مقرر شد تا اين موضوع براساس مصوبه هيئت دولت در استان تهران توسط سازمان شيلات ايران بررسي شود. همچنين مقرر گرديد تا سازمان شيلات ايران اعتبارات مورد نياز در راستاي هزينه استمهال را به كميسيون اقتصادي مجلس اعلام كند. همچنين به منظور نهايي نمودن اين مسئله موضوع به معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري ارجاع و پس از برگزاري جلسات مشترك نظر مساعد معاونت برنامه ريزي اخذ و نامه مشتركي با تاييد وزير جهاد كشاورزي و معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري براي معاون رئيس جمهور ارسال شد كه اين موضوع همچنان در حال پيگيري مي باشد.
رئيس سازمان شيلات ايران در خصوص صيدگونه هاي كيلكا و مشكلات صيادان مي گويد: در خصوص گونه هاي كيلكا آنچه بايد گفته شود، وجود شانه دار مهاجم درياي خزر است كه موجب كاهش شديد اين گونه از ماهيان شده است.
Meniopsis leidyi جانور ژله مانند و شفاف مهاجمي است كه با برهم زدن تعادل چرخه حيات دريايي در درياي خزر باعث كاهش شديد جمعيت ماهي كيلكا در دريا شده و حيات ماهيان خاوياري را نيز به خطر انداخته است.
شانه دار مهاجم كه از سال 79 از درياي سياه و توازن آب كشتي ها از طريق ولگاو دن وارد درياي خزر شده و تاثير خود را بر حيات ماهيان نشان داده موجب كاهش جمعيت اين گونه از ماهيان شده
به طوري كه ميزان صيد كيلكا از 95 هزار تن در سال 78 به 78 هزار تن در سال 79 رسيد و با ادامه اين روند در سال 82 به پايين ترين ميزان يعني 15 هزار تن رسيد. اين موضوع موجب تعطيلي 207 فروند از شناورهاي صيادي كيلكاگير شد.
براساس پيگيري هاي مسئولين استاني و ملي موارد زير در جهت حل مشكلات اين قشر زحمتكش در حال انجام است: تعديل شناورهاي صيادي كه از 207 فروند شناور موجود 127 فروند خريداري و از چرخه صيد خارج شدند كه اين موضوع تا پايان سال جاري به اتمام خواهد رسيد.
پرداخت خسارت از محل ماده 10 حوادث غيرمترقبه به شناورهايي كه در صيد دچار مشكل شده بودند كه مبلغ 9 ميليارد تومان خسارت پرداخت شده و مابقي نيز در دستور كار مي باشد.
پرداخت هزينه استمهال وام هاي دريافتي شناورهاي صيادي كيلكاگير و صنايع وابسته نيز از ديگر راهكارهاي حل مشكلات صيادان مي باشد. براساس پيگيري هاي انجام شده و مصوبه هيئت دولت در استان مازندران، هزينه استمهال اين شناورها در دستور كار كميسيون اقتصادي دولت مي باشد كه در آخرين جلسه برگزار شده در دبيرخانه كميسيون اقتصادي دولت مقرر شد تا رقم دقيق هزينه استمهال از بانك ها اخذ و به دبيرخانه ارسال گردد كه البته موضوع همچنان در حال پيگيري مي باشد.
در اين خصوص پيشنهاد مي شود هزينه استمهال شناورها و صنايع وابسته كه
13-10 ميليارد تومان برآورد شده توسط دولت به سيستم بانكي پرداخت گردد.
از ديگر مسايل و مشكلات مبتلابه، عدم تناسب بين برنامه هاي مصوب و بودجه سنواتي سازمان شيلات ايران است. براساس اهداف برنامه چهارم توسعه، سازمان شيلات ايران متعهد به توليد 763 هزار تن انواع آبزيان، ارتقاي متوسط مصرف سرانه به 10 كيلوگرم در سال و ارتقاي پروتئين سبد خانوار به 55/4 گرم در روز و توليد بيش از 600 ميليون قطعه انواع بچه ماهي به منظور بازسازي ذخاير آبزيان گرديده بود.
اما عدم همكاري ارگان ها و نهادهاي فراسازماني به ويژه بانك ها اين سازمان نتوانست برخي از الزامات اين برنامه را محقق نمايد، از جمله آن پيش بيني 700 ميليارد تومان منابع اعتباري بود كه در نهايت به 350 ميليون تومان رسيد و از اين اعتبار نيز كه براي 5 سال برنامه تصويب گرديده بود تنها 50 تا 60 درصد در سنوات برنامه تخصيص داده شده كه اين موضوع مشكلات عديده اي را براي سازمان در دستيابي به اهداف پيش بيني شده ايجاد نموده است.
راه اندازي 5 بازار بين المللي عرضه محصولات شيلاتي در كشور
معاون وزير جهاد كشاورزي از راه اندازي 5 بازار بين المللي عرضه محصولات شيلاتي در كشور خبر داد.
علي نقي سرپناه رئيس سازمان شيلات ايران با بيان اينكه سرانه مصرف آبزيان در كشور از حدود 8 كيلوگرم كنوني بايد به 16 كيلوگرم افزايش يابد، گفت: در اولين گام براي فرهنگ سازي مصرف آبزيان 5 ميليارد تومان براي بازارهاي بين المللي عرضه آبزيان در كشور اختصاص يافت.
وي افزود: دو مركز عرضه در مازندران، 3 مركز در گيلان و مراكزي در سيستان و بلوچستان، گلستان، بوشهر، هرمزگان، خراسان، راه اندازي شده كه گام مهمي در دسترسي مردم به محصولات آبزيان محسوب مي شود.
سرپناه افزود: با همكاري يونيدو وابسته به سازمان ملل سرمايه گذاري در مورد فرآوري 20 محصول جديد از آبزيان مانند بستني، پفك، اسنك و ساير محصولات گوناگون از آبزيان در كشور صورت گرفته است.
رئيس سازمان شيلات ايران از صادرات ماهي يال اسبي براي اولين بار به ژاپن و كره جنوبي، كپور ماهي، قزل آلاي رنگين كمان به كشور مصر، عراق، تركيه و آذربايجان خبر داد و گفت: براي افزايش درآمد صيادان علاوه بر بازارهاي داخلي از بازارهاي صادراتي نيز استفاده مي شود.

مصرف 15درصدي يارانه ها توسط 3 دهك پردرآمد

سال 0831دركشور ما حدود 00051ميليارد تومان يارانه پرداخت شد كه بخش عمده آن مربوط به سوخت بوده است. دركشورهاي ديگر، ماليات بر انرژي يكي از راههاي تامين يارانه كالاهاي خاص و لازم براي مردم مي باشد اما درايران، منابع انرژي سهام دار بيشترين يارانه بوده و ميزان اتلاف منابع فناپذير نفت و مشتقات آن به ويژه بنزين اعجاب آور است. يارانه پرداختي درايران تقريباً داراي بدترين وضع ممكن است. بيش از 30سال تجربه پرداخت يارانه وجود دارد و با وجود اين به علت عدم بررسي عميق اين قضيه حياتي، ساده ترين و نامطلوب ترين راه ممكن انتخاب شده است.درك اين امر بسيار ساده است كه يارانه را يكي مي پردازد و يكي مي گيرد. دركشورهاي ديگر منابع يارانه ماليات مستقيم بر درآمدهاي بالا، ماليات غيرمستقيم برانواع كالاها و خدمات و به ويژه ماليات سوخت، مشروبات الكلي و دخانيات منابع اساسي تامين بودجه لازم براي يارانه بخش كشاورزي و دامپروري مي باشد. اما بي مناسبت نيست كه قبل از پرداختن به بحث اصلي درمورد دهنده ها و گيرنده هاي يارانه دركشور ما بحث كوتاهي داشته باشيم. منبع اساسي يارانه دركشور ما درآمد ناشي از فروش نفت است نه ماليات. نفت براساس تعاريف حقوقي مربوط به معادن، متعلق به همه نسل ها و همه قشرها است ولي دركشور ما چنين نيست و درآمد ناشي از نفت كه صرف تامين يارانه مي شود به صورت زير هزينه مي گردد و افراد و طبقات زير به ضرر افراد و قشرهايي كه آنها را نام مي بريم از اين منبع منتفع مي شوند:
- نسل حاضر به حساب نسل هاي آتي
-شهرها به حساب روستاها
- استان هاي غني به زيان استان هاي فقيرتر
-اغنيا به حساب فقرا
اگر يارانه دريافتي غني ترين و فقيرترين دهك هاي درآمدي كشور را مقايسه كنيم به نتايج زير مي رسيم:
بنزين 41به 1، گازوئيل 31 به 1، نفت سفيد 9/1به 1، گاز 6/4به 1، برق 7/3به1، روغن نباتي 3/2به 1، قند و شكر 75/1به 1، دارو 7/4به 1 و دركل 25/5 به 1.
در صورتي كه سه دهك بالا را با سه دهك پايين درآمدي مورد مقايسه قراردهيم، نسبت ها به صورت زير تغيير مي يابند:
انرژي سه دهك پردرآمد 51 درصد كل يارانه را مصرف مي كنند و سه دهك پايين 13 درصد يعني نسبت 7/3به 1. البته درمورد منابع مختلف انرژي كشور، درخصوص بنزين وضع به غايت ناعادلانه تر است و اين نسبت به 10 مي رسد.
سهم شير مدارس دربين مجموع شيرمصرفي دركشورهاي مختلف متفاوت است به عنوان مثال در تايلند اين عدد 25درصد از مصرف ملي، ژاپن 9 درصد، آمريكا 7 درصد، فنلاند 5 درصد، نروژ و سوئد 4درصد، كانادا و دانمارك 3 درصد است. چنانچه ملاحظه مي شود دركشورهايي كه مصرف سرانه شير بالا و فرهنگ مصرف شير عموميت دارد سهم شير مدارس از مصرف ملي كم ولي در كشورهائي كه مصرف سرانه پايين و فرهنگ مصرف وجود ندارد درصد عمده اي را به خود اختصاص مي دهد درايران اين سهم حدود 7/2% از مصرف ملي است كه حتي از سهم كشورهائي كه مصرف سرانه بسيار بالاتري دارند كمتر است. اصولاً جايگاه و سهم شير مدارس نسبت به كل شير مصرفي عموماً به برنامه هاي ترغيب كننده مصرف آن درمدارس برمي گردد براي مثال دركشور دانمارك از بيش از 4000 مدرسه ابتدايي درسال 1987، كمتر از 100 واحد از آنها درمدارس خود فروش شير داشتند ولي به پياده شدن طرح شير مدارس تا اواسط سال 2004 اين تعداد به 2900 رسيد.
وضعيت شير مدارس درايران:
دراواخر دهه 70وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و صندوق كودكان سازمان ملل متحد يك مطالعه پيمايشي در سطح ملي با هدف ارزيابي سوء تغذيه كودكان انجام دادند. اين مطالعه نشان داد كه از هر
7 كودك در زمان ورود به مدرسه يك نفر دچار كاهش وزن است همچنين
2/15درصد كودكان كوتاهي قد متوسط تا شديد را نشان مي دادند. برمبناي اين مطالعه، مصرف نوشابه هاي گازدار، 8/14 درصد درخانواده هاي ايراني افزايش يافته بود و ميزان مصرف مواد غذايي مضر مانند قندها به ميزان 35 درصد افزايش داشتند درصورتيكه دريافت تخم مرغ به ميزان 20درصد، سبزيجات به ميزان 12درصد و ميوه جات به ميزان 5 درصد كمتر از نياز روزانه اين خانواده ها بود.
مقايسه اعتبار منظور شده جهت يارانه شير خانوار و صرف آن جهت شيرمدارس
سال هاي 85و 86 به ترتيب مبالغ 2200 ميليارد ريال و 2800 ميليارد ريال جهت توزيع 1340000 (يك ميليون و سيصد و چهل هزار) تن شير خانوار در كشور صرف گرديده است و يارانه تعلق گرفته به هر ليتر شير در سال 86 مبلغ 2140 ريال بوده است.
در صورتيكه اين ميزان اعتبار به طرح شير مدارس تعلق پذيرد علاوه بر مزايائي كه صرف اين يارانه در بحث شير مدارس داشته و در بخش هاي قبلي به تفصيل اشاره شده به ويژه بهره مندي مستقيم تر اقشار جامعه از يارانه و هدفمندتر شدن آن و دريافت قشر هدف متناسبتر با نيازهاي اين ماده غذائي ميتوان نزديك به 20 ميليون نفر ديگر را تحت پوشش اين طرح قرار داده و اين به منزله افزايش 2 برابري در برنامه شير مدرسه اي ايران ميباشد كه حتي ميتوان آنرا در دايره گسترده تري شامل بهره مندي زنان باردار، كارمندان و... اجرا نمود. در ضمن باتوجه به اينكه يارانه مواد شوينده نيز به شير يارانه اي تعلق يافته است ميتوان از اعتبار اين يارانه نيز در گسترش طرح شير مدارس استفاده نمود.
ديبا جمشيدي

سخني درباره احياي مجدد سازمان چاي؛ پرهيز از اعمال سليقه

براي اولين بار مرحوم كاشف السلطنه نهال چاي را وارد ايران كرده و در روستاي كوه بيجار لاهيجان كه مزارش هم در آن منطقه قرار دارد، كشت چاي شروع گرديد.
يكي دو دهه عمل آوري چاي خشك بصورت دستي و با امكانات ساده انجام مي گرفت. پس از آن كه دولت وقت پي به ارزش غذايي و اقتصادي چاي نمود مبادرت به تاسيس چند كارخانه چاي خشك كني دولتي كرد. سپس كشت چاي به تدريج در شهرهاي ديگر استان گيلان كه اراضي آن مساعد كشت چاي بودند توسعه و بعدها هم در غرب مازندران كشت چاي متداول گرديد. توسعه سطح زيركشت چاي باعث شد عده اي ازسرمايه گذاران مبادرت به ساخت كارخانه هاي چاي خشك كني كنند براي ساماندهي چاي كشور صنعت چاي مدتي تحت نظارت سازمان برنامه و بودجه و مدتي هم تحت نظارت گمركات كشور بود. سرانجام براي رفع بيكاري و نياز جامعه و توسعه باغات چاي، سازمان چاي شمال به مركزيت شهرستان لاهيجان تشكيل گرديد.
سازمان چاي براي به عمل آوردن بهتر چاي از نظر كميت و كيفيت با كارخانه داران قرارداد عملكرد چاي خشك كني بست و كليه خريد و بعمل آوري چاي خشك بوسيله نظارت مهندسين و كارشناسان خبره و آشنا به صنعت چاي و بخصوص زماني كه سرپرستي سازمان بعهده وزارت بازرگاني بود بسيار ايده آل بود و واقعا چاي با كيفيتي بعمل مي آمد.
پس از انقلاب اسلامي متاسفانه افراد نا آشنا در صنعت چاي گماردند كه كارها با سليقه هاي مختلف انجام و حاصل آن پيچيده ترشدن مشكلات چايكاران گرديد.
حدود 10 سال پيش مصوبه اي به نام طرح اصلاح ساختار صنعت چاي تصويب و سپس سازمان چاي منحل و اين امر باعث عدم موازنه دخل و خرج چايكاري گرديد كه صدها هكتار باغات چاي بصورت مخروبه تبديل و چايكاران براي امرار معاش به شهرهاي مختلف آواره شدند.
حال كه سازمان مجدد تشكيل شده درصورتي مديريت و ساز و برگ سازمان چاي قبلي را نداشته باشد پيشرفتي حاصل نمي شود.
كريم آبپيكر