پيام عاشورا؛بصيرت در برابر فتنه هاي زمان ضرورت بررسي
راز ماندگاري مكتب عاشوراي حسيني(ع) -بخش نخست

صديقه توانا
حسين(ع) آموزگار بزرگ مكتب ايثار و شهادت است كه درس عشق و دلدادگي را در گوش زمان زمزمه كرد و اينك پس از گذشت قرن هاي متمادي از آن واقعه بزرگ، هنوز درس آزادگي او در دل و جان انسان هاي آزاده در چهارگوشه جهان تبلور عيني دارد، و هنوز هم مسلمانان و غيرمسلمانان او را الگوي بارز و برجسته و مصداقي ارزشمند از رشادت و از خودگذشتگي مي دانند و بر صلابت بي چون و چراي زاده رسول الله(ص) سر تعظيم و تكريم فرود مي آورند.
از همين روست كه نزديك به 14 قرن هنوز نداي «هل من ناصر ينصرني»- كيست مرا ياري كند- حضرت اباعبدالله الحسين(ع) به گوش مي رسد و خيل مشتاقان و سينه چاكان آن حضرت هر سال به ياد مظلوميت اهل بيت(ع) سياهپوش مي شوند و مراسم عزاداري برپا مي كنند.»
براستي قيام امام حسين«ع» چه نقشي در بيداري مسلمانان جهان دارد و چرا اين واقعه تاريخي همچون صدها و هزاران رويداد تاريخي ديگر به دست فراموشي سپرده نشده است؟ نقش عظيم عاشورا در انقلاب اسلامي ايران چه بود و به راستي در شرايط فعلي كه دشمنان با انواع و اقسام حيل و فتنه ها سعي در وارد كردن خدشه به اين انقلاب بزرگ را دارند، ما به عنوان حاميان اين وارث حسيني چه نقشي برعهده داريم و چگونه بايد با بصيرت و آگاهي كه درس بزرگ عاشورا و قيام اباعبدالله الحسين«ع» مي باشد، در برابر كينه توزيهاي دشمنان داخلي و خارجي ايستادگي كنيم و بيرق سرخ حسيني را برافراشته نگه داريم؟
در گزارش امروز و فرداي كيهان در گفت وگو با اساتيد حوزه ودانشگاه و كارشناسان مسائل فرهنگي و مذهبي به دنبال پاسخ اين سؤالات هستيم.
فتنه گران بي ريشه
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار طلاب، روحانيون، فضلا و اساتيد حوزه هاي علميه در سخناني ماه محرم را بهترين فرصت براي تبليغ صحيح و شاخص سازي در جامعه بويژه در دوران فتنه، برشمردند و فرمودند: «در دنيايي كه اساس كار دشمنان حقيقت، بر فتنه سازي است، اساس كار طرفداران حقيقت بايد بر بصيرت و راهنمايي باشد.» حضرت آيت الله خامنه اي در تبيين دو شرط اصلي تبليغ افزودند: «تبليغ و بيان حقيقت اگر در مسير الهي و براي خدا و همراه با اخلاص باشد، و در اين مسير هم از غير خدا يعني قدرتمندان و طاغوتيان هراسي به دل راه داده نشود، قطعاً نتيجه بخش و اثرگذار خواهد بود.»
نسخه شفابخش
عاشورا نه يك حادثه كه يك فرهنگ است، فرهنگي برخاسته از متن اسلام ناب كه نقشي حياتي را در استحكام ريشه ها، رويش شاخه ها و رشد بار و برهاي آن ايفا كرده است. عاشورا هيچ گاه در محدوده زمان و جغرافياي خاصي محصور نمانده است، بلكه همواره الهام بخش تشيع در راستاي حركت ها، جنبش ها و قيامهاي راستين شيعه- پل بسياري از نهضتهاي ديگر- در برابر كانون هاي ظلم و كفر و نفاق بوده است.
حجت الاسلام والمسلمين حسن ملك محمدي نماينده مردم دامغان و عضو كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي در گفت وگو با گزارشگر كيهان به سخنان گهربار پيامبراكرم«ص» درباره امام حسين«ع» كه فرمودند، امام حسين چراغ تابان هدايت و كشتي نجات امت است، اشاره مي كند و مي گويد: «قيام امام حسين«ع» گرچه در سال 61 هجري واقع شد، لاكن نسخه شفابخشي براي همه دردها، معضلات و نابساماني ها در تمام عصرها و نسل ها مي باشد. روش، هدف و جرياني كه اباعبدالله الحسين«ع» در كربلا به وجود آورد، جريان حق و باطل، مبارزه با ظلم و دفاع از مظلوم است كه در تمام عصرها و نسل ها سيلان دارد و براي نجات بشريت قابل بهره برداري است.»
وي مي گويد: «قيام حسيني تنها در يك پيكار و ستيز ميان اقليت حق و اكثريت باطل، خلاصه نمي شود بله خود چشمه جوشان معرفتي و شناختي است و داراي يك پيام جاودانه الهي و انساني و به وجود آورنده يك معيار ابدي است كه در تمامي اعصار، عمل نمودن به آن، سبب كوتاه شدن دست مستكبران و ظالمان از دامان اسلام و انسانيت مي گردد.»
حجت الاسلام ملك محمدي در ادامه مي گويد: «بنابراين مسئله، بارها و بارها شنيده ايم كه اسلام بقاي خويش را مرهون مجاهدتهاي سيدالشهداءست و اين همان مفهوم حديث نبوي است كه «حسين مني و انا من حسين» امروز دشمنان هجوم همه جانبه خويش را به اسلام ادامه مي دهند و تنها راه مبارزه با اسلام را تغيير اصول و مباني اسلامي مي دانند و از سوي ديگر هوا و هوس آدمي، همواره انسان را در بند خود اسير مي نمايد، پس امروز نيز به ماهيت پيام و قيام سيدالشهدا نيازمنديم تا اسلام اصيل و به دور از پيرايه كه پيامبراسلام«ص» به عالميان عرضه نمود را درك نمائيم و آن را حفظ كنيم و باورهاي خويش را از هرگونه جهالت و ضلالت به دور نگه داريم و درون انساني خويش را از بند برهانيم تا بدين وسيله مقدمات برپايي نظامي جهاني مبتني بر عدالت و بر پايه تعاليم جهان شمول اسلام را فراهم آوريم و راه را براي حكومت جهاني مهدي موعود«عج» هموار كنيم.»
اين عضو كميسيون فرهنگي مجلس در ادامه به مسئله بصيرت و آگاهي كه بزرگترين درس عاشورا مي باشد اشاره مي كند و مي گويد: «پيام عاشورا، درس بصيرت در دين، درس فقاهت به معناي فهم عميق از دين و درس ولايتمداري مي باشد و اين مسئله باعث شده كه تمام ياران امام حسين«ع» تا مرز شهادت گوش به فرمان رهبر خود باشند و ولايتمدار باقي بمانند . ياران واقعي امام، قرائت جديدي از مباني ديني خود نداشتند و هر كدام براساس سليقه هاي سياسي و شخصي و منافع گروهي و جناحي عمل نكردند بلكه همه گوش به فرمان امام حسين«ع» بودند و لذا ما هم بايد درس معرفت و امام شناسي و زمان شناسي را ياد بگيريم و به ديگران هم بياموزيم. امام حسين«ع» در يك مقطع كوتاه حماسه هميشه جاويدي را آفريدند و درس شناخت از دين را به همه آزادگان آموختند.»
نماينده مردم دامغان مي گويد: «بايد اشخاصي را كه در لباس دين و گاهي با عناوين و شعارهايي خود را از ياران امام و انقلاب معرفي مي كنند بشناسيم، به عنوان مثال شمربن ذي الجوشن در جنگ صفين جانباز بود و امامت مسجد كوفه را برعهده داشت و خود را از ياران علي ابن ابي طالب مي دانست، اين گونه مسائل بايد براي ما درس عبرت باشد.»
وي مي گويد: «امام حسين«ع» به دين و بشريت حيات داد و به قرآن روح جديدي بخشيد، چون در آن عصر، از اسلام فقط نام و از قرآن فقط خط و كاغذ مانده بود، اما امام حسين«ع» با قيام خود، قرآن و اسلام را زنده كرد و بزرگترين عامل بيداري ملتها و سرآغاز همه نهضتها و قيامها، عاشوراي خونين رهايي بخش و هميشه جاويد اباعبدالله است و انقلاب اسلامي ما هم يكي از ثمرات قيام امام حسين«ع» است و امام خميني هم يكي از شاگردان برجسته مكتب امام حسين«ع» مي باشد كه در برابر يزيد و يزيديان ايستادگي كرد.»
عاشورا و عبرت ها
«عاشورا به ما مي آموزد كه در ماجراي دفاع از دين، بصيرت بيش از چيزهاي ديگر براي انسان لازم است، بي بصيرتها، بدون اينكه بدانند فريب مي خورند. عاشورا پيام ها و درسهايي دارد، عاشورا به ما درس مي دهد كه براي حفظ دين بايد فداكاري كرد، درس مي دهد كه در راه قرآن بايد از همه چيز گذشت و در ميدان نبرد حق و باطل، همه افراد اعم از كوچك و بزرگ زن و مرد، پير و جوان، امام و رعيت باهم در يك صف قرار گيرند چراكه جبهه دشمن با همه توانايي هاي ظاهري بسيار آسيب پذير است، همچنانكه جبهه بني اميه به وسيله كاروان اسيران عاشورا در كوفه، شام و مدينه آسيب ديد و بالاخره هم نهضت عاشورا به فناي جبهه سفياني منتهي شد.» «بخشي از بيانات رهبرمعظم انقلاب در ديدار با نيروهاي مقاومت بسيج»
حجت الاسلام والمسلمين علي اكبر مؤمني محقق و پژوهشگر، بصيرت و آگاهي را يكي از جريانات مهم در بحث زمان شناسي مي داند و در اين مورد به گزارشگر كيهان چنين مي گويد: «امام حسين«ع» در مسير راه، در نامه ها و چند روزي كه در محاصره بودند، بر بصيرت و آگاهي مردم تأكيد مي كردند و سعي مي نمودند اين مسئله را حتي به دشمنان خود هم تفهيم كنند ضمن اينكه بصيرت و آگاهي هم در آيات قرآن كريم در سوره توبه آمده است كه خداوند به پيامبر چنين خطاب كرده است كه اگر كسي از مشركان براي تحقيق درباره اسلام آمد، شما به او امنيت و آگاهي دهيد تا سخن خدا را بشنود و مي فرمايد، او را به يك جاي امني برسانيد تا مبادا كسي براي او مزاحمت ايجاد كند.»
حجت الاسلام مؤمني، با اشاره به اين مسئله كه بايد با مخالفان خود طبق آيات قرآن، رفتار كنيم و به آنها آگاهي دهيم بر سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع نخبگان كه فرمودند بايد بصيرت خود را افزايش دهيد، تأكيد مي كند و مي گويد: «در شرايط فعلي مشكل ما نخبگان و خواص هستند كه آنها هم بايد بصيرت و آگاهي داشته باشند تا بتوانند اين آگاهي را به ديگران هم منتقل نمايند، لذا حاكمان بايد از بصيرت لازم برخوردار باشند.»
وي با اشاره به اينكه امام حسين«ع» نه به خاطر منافع شخصي، كه براي ارزش هاي ديني و اسلامي قيام كردند، مي گويد: «اين مسئله بايد براي همه سرمشق و الگو باشد، نبايد به دنياطلبي، تجملات و روزمرگي مبتلا شويم چون در اين صورت به اصول اساسي اسلام خدشه وارد مي شود و متأسفانه در حادثه كربلا ديديم كه چگونه عده اي به خاطر دنيا در برابر امام حسين«ع» ايستادند و عده اي از روي ناآگاهي و جهالت در صف كفار قرار گرفتند.»
اين محقق و پژوهشگر مي گويد: «بايد ريشه هاي انحراف را در انقلاب اسلامي شناسايي و با آنها برخورد كنيم. حادثه كربلا، به ما ياد مي دهد كه اگر دين اسلام را تحريف نكرده بودند، اگر اهل بيت«ع» را از قرآن جدا ننموده بودند و اگر احكام اسلام تغيير نيافته بود، و عده اي به جاهليت برنگشته بودند، صحنه كربلا پيش نمي آمد و لذا اين تحريفات نشان مي دهد، براي جلوگيري از تخريب بايد، عوامل آن را شناسايي و با آنها برخورد نمود.»
حجت الاسلام مؤمني تأكيد مي كند: «بايد فضاي مناسبي براي تبادل آرا و اظهارنظرها به وجود آورد تا در لابه لاي گفت و شنودها، حقيقت براي مردم نمايان شود و اگر در حادثه عاشورا آزادي و انديشه بيان وجود داشت، امام و ياران باوفايش، مي توانستند حقايق را براي مردم بازگو كنند، بنابراين اگر زمينه براي روشنگري و بصيرت فراهم شود، عوام فريبي در جامعه از بين مي رود.»
وي مي گويد: «برخي از دلايل وقوع حادثه كربلا، به تبليغات منفي بني اميه و عوام فريبي آنان و جو خفقاني كه در جامعه وجود داشت، برمي گردد كه حقيقت را براي مردم وارونه بازگو مي كردند، و اگر به فردي مثل شمر اعتراض مي شود كه چطور او بعد از صحنه كربلا، نماز مي خواند و دعا مي كند و مي گويد خدايا مرا ببخش، شمر در پاسخ مي گويد، من به وظيفه عمل كردم و طبق آنچه حاكمان به من گفته بودند، رفتار نمودم، در اينجا تحريف آيات قرآن به روشني مشخص مي گردد. به طور كلي ناآگاهي در جامعه و وارونه جلوه دادن حقايق، باعث سست شدن اعتقادات مي شود، بنابراين بايد فضايي مناسب براي روشنگري در جامعه فراهم كنيم.»
وي در ادامه به حوادث پيش آمده بعد از انتخابات در جامعه اشاره و معترضان و مخالفان را به دو گروه تقسيم مي كند و مي گويد: «عده اي معاند هستند كه از خارج كشور خط مي گيرند و از ابتدا با انقلاب مشكل داشتند و با امام و ولايت همراه نبودند كه تكليف آنها كاملا روشن است و بايد با آنها برخورد شود، اما عده اي ديگر مخالف ولايت، اسلام و انقلاب نيستند، اما به برخي از سياست ها و عملكردها اعتراض دارند كه بايد به آنها روشنگري داد و در فضايي مناسب و عادلانه به اعتراضات آنها رسيدگي شود.»
اين محقق و پژوهشگر مي گويد: «بسياري از جوانان كه پس از انتخابات به صحنه آمدند دشمن انقلاب نيستند، بلكه فقط به آگاهي نياز دارند، در اين مورد به صعه صدر اسلامي كه در وجود پيامبر«ص» ديديم، نياز داريم تا بتوانيم ابهامات و شبهات به وجود آمده را برطرف سازيم.»
ماندگاري درس هاي مكتب عاشورا
قيام امام حسين«ع» جهان اسلام را چنان تكان داد و تحولي عظيم در مسلمانان به وجود آورد كه علاوه بر ابعاد مهم و نتايج مثمرثمر باعث بيداري عمومي مسلمانان شد.
فاطمه نيكوكار كارشناس ارشد مسائل فرهنگي عظمت و محتواي عاشورا، انگيزه ها، اهداف و دستاوردهاي فرهنگي و غني آن را همواره در متن زندگي شيعيان و عمق باورها، جريان دار مي داند و مي گويد: «مسلمانان مظلوم جهان نيز براي نجات از جور ستمگران، قيام اباعبدالله«ع» را سرمشق و الگوي خود قرار مي دهند البته حادثه عاشورا، چنان شكوهمند است كه حتي بر انديشه غيرمسلمانان نيز اثر گذاشته و سبب برانگيخته شدن عشق و علاقه و احترام آنان به امام حسين«ع» شده است.»
اين كارشناس فرهنگي در ادامه مي گويد: «عظمت قيام، اوج فداكاري و ويژگي هاي ديگر امام حسين«ع» و يارانش سبب شده كه نويسندگان و انديشمندان بزرگ جهان، درباره اين نهضت و حماسه آفرينان عاشورا اظهارنظرهاي بسياري داشته باشند و حتي برخي از نويسندگان غيرمسلمان درباره اين واقعه عظيم كتب متعددي تأليف و تدوين كنند.»
خانم نيكوكار به ذكر نمونه هايي از سخنان اين نويسندگان و شخصيت ها اشاره مي كند و مي گويد: «جرج جرداق دانشمند و اديب مسيحي مي گويد: «وقتي يزيد مردم را تشويق به قتل امام حسين«ع» و مأمور به خونريزي مي كرد، آنها مي گفتند: چه مبلغي به ما مي دهي؟ اما انصار حسين«ع» به او گفتند: ما با تو هستيم و اگر هفتاد بار كشته شويم، باز مي خواهيم در ركابت جنگ كنيم و كشته شويم.»
چارلز ديكنز نويسنده انگليسي هم مي گويد: «اگر منظور حسين، جنگ در راه خواسته هاي دنيايي بود، من نمي فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنين حكم مي كند كه او فقط به خاطر اسلام اينچنين فداكاري كرد.»
اسلام اموي و نبوي
حجت الاسلام والمسلمين محمد صحتي سردرودي نويسنده و استاد حوزه و دانشگاه در گفت وگو با سرويس گزارش روز كيهان، با اشاره به اينكه نهضت عاشوراي امام حسين«ع» و تأثير آن در بيداري مسلمانان جاي انكار نيست، تا جايي كه مي توان عاشورا را نقطه عطف بزرگي در تاريخ جهان اسلام خواند، مي گويد: «اين تأثير از آن جا آغاز شد كه پس از حادثه عاشورا مسلمانان توانستند بفهمند كه دو نوع اسلام مطرح است، اول اسلام بني اميه كه فقط به درد زورگويان و زورمداران مي خورد و دوم اسلام نبوي كه پيامبر گرامي اسلام(ص) آورده بود. اين مسئله تا قبل از واقعه عاشورا بر مردم روشن نشده بود و اكثر مسلمانان بين اين دو تفكيكي قائل نبودند مگر تعداد انگشت شماري كه صداي آنها هم به گوش مردم نمي رسيد، اما پس از عاشورا، به ويژه در پي سخنراني هاي حضرت زينب كبري(س) و امام سجاد«ع» و ديگر پيام آوران شهادت امام حسين (ع)، اين تفكيك روز به روز تشخص يافت تا اينكه در زمان امام صادق«ع» به صورت مدون درآمد و به تاريخ سپرده شد.»
وي مي گويد: «اين تأثير عقيدتي، علمي و فرهنگي گسترده اي بود كه شامل همه ملل در تمام دوران مي شود و اين بينش، تفكيكي نسبت به دو اسلام اموي و نبوي به وجود آورد كه تا امروز، هنوز هم به بيدارگري خود ادامه مي دهد تا مسلمانان هيچ ستمي را در ساحت و سايه اسلام به رسميت نشناسند.»
گزارش روز