(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


شنبه 28 فروردين 1389- شماره 19621
 

ضرورت بازنگري در پديده نذورات مردمي نذورات نوظهور بسته پيشنهادي عوام-بخش نخست



ضرورت بازنگري در پديده نذورات مردمي نذورات نوظهور بسته پيشنهادي عوام-بخش نخست

پريسا جلالي
- براي خدا هم كه شده به من كمك كنيد و مقداري پول بدهيد .
- تو كه ظاهر خوبي داري با اين لباس و عينك آفتابي و ... چرا گدايي مي كني؟ !
- نذر كرده بودم هنگامي كه پسرم شفا يافت سه روز گدايي كنم و پول آن را به حرم امام رضا(ع) تقديم كنم ! !
مطابق با آيات قرآني دين، حيات انسانها است و آنها را زنده مي كند. همانطور كه آب حيات بخش است اما كوچكترين آفت و ميكروبي كه متوجه آب شود مي تواند آلودگي آن و هم سلامت مصرف كنندگان را تهديد كند.
دين نيز اگر دچار آفات شود نه تنها مايه زندگي نخواهد بود بلكه زندگي دنيا و زندگي آخرت را به فساد و تباهي مي كشاند.
به اعتقاد كارشناسان ديني تمامي عواملي كه منجر به شهادت مظلومانه امام حسين(ع)
شدند ناشي از انحرافاتي بود كه در دين بوجود آمد و حسين بن علي (ع) را تنها به اين بهانه كه عليه حكومت وقت قيام كرده است به قتل مي رسانند و از خداوند طلب أجر و ثواب مي كنند .
نذورات نيز مي تواند در راستاي تقويت دين همچنين تضعيف آن گام بردارد.
نذر در حقيقت پيماني است كه با خداوند بسته مي شود تا در نتيجه انجام عمل نيكي كه آدمي بر خويش واجب مي كند، خداوند نيز حاجت او را برآورده سازد.
گفته مي شود اين عمل داراي پيشينه قوي در تاريخ زندگي آدمي است.
انسان نيز همواره در طول تاريخ براي رسيدن به خواسته هايش از اين ابزار سود برده و سعي كرده است با نذر كردن رضايت خداوند را كسب كند و از او خواسته هايش را بطلبد وهمچنين برآسودگي خيال خود بيفزايد .
مطابق با روايات اسلامي نذر را مي توان نوعي عبادت، دعا و درخواست از خداوند دانست كه اتفاقا داراي تأثير فراوان است و با هدف قرب الهي انجام مي شود .
به لحاظ شرعي هم وفا كردن به نذر چنانچه مشروع باشد داراي شرايط و ضوابطي است كه مي بايست مراعات شود همانطور كه نذر كردن داراي شرايط منحصر به خود است.
اعتقادات
زير سايه خرافه نذورات ساختگي
اگرچه تاكيد مي شود نذر كردن شرايطي دارد كه بدون آنها، نذر واجب نمي شود اما تعدادي از مردم به اين موضوع توجه نمي كنند.
اما پيش از آنكه به ذكر شرايط نذر كردن بپردازيم ضروري است به اين مساله نگريسته شود كه برخي نذورات جنبه خرافه يافته و با انحراف از مسير صحيح به مرور زمان تبديل به اعتقاد در ميان مردم شده است.
مروري بر چند نوع از نذوراتي كه سايه خرافات بر آن افكنده شده از زبان برخي اقشار جامعه ضروري به نظر مي رسد.
تراب پرور يكي از اين افراد و دانشجوي رشته اقتصاد است كه برخي نذورات را اقتصادي مي داند و در توضيح
بيشتر به گزارشگر كيهان
مي گويد: صرف هزينه نذورات براي نيازمندان از جمله نذوراتي است كه من عنوانش را اقتصادي مي گذارم و موجب رفع مشكلات ديگر اقشار مردمي مي شود اما تعدادي از مردم هم نه تنها نذوراتشان دردي از مشكلات موجود را حل نمي كند بلكه باعث مي شود در كوچه و خيابان سر راه عابران را بگيرند و براي اداي آن از مردم طلب كمك كنند.
وي برپايي سفره دوازده امام يا سفره حضرت ابوالفضل(ع) را از جمله مواردي اعلام مي كند كه اين افراد خواهان كمك هايي مردمي براي اجراي آن هستند.
سفره بي بي سه شنبه و تهيه آش مختص اين سفره ديگر نذري است كه خانم مرادي معلم يكي از مدارس راهنمايي دخترانه تهران بدان اشاره دارد.
وي در توضيح بيشتر راجع به طريقه اداي نذر اين سفره به خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: من تا پيش از اينكه به اين مدرسه كه در يكي از مناطق جنوبي تهران و تقريبا منطقه اي محروم است بيايم نامي از سفره بي بي سه شنبه نشنيده بودم. تا اينكه يك روز مادر يكي از
دانش آموزانم آمد و من و همكارانم را براي اداي نذرش دعوت كرد.
اين معلم جوان اظهار مي كند: با اطلاع از نحوه اداي اين نذر و اسراف مواد غذايي متوجه شديم نوعي احساسات بر افراد موجب قبول برخي خرافات مي شود كه از جمله آن سفره
بي بي سه شنبه است و همين احساسات مغلوب تعقل باعث شده اين زن كه همسرش بيكار و از اقشار ضعيف و كم درآمد است تصميم به اداي چنين نذري بگيرد كه پايه و اساس آن مبهم است و البته مقدار مختصر پس اندازي كه دارد را براي اداي نذري كه دو سال پيش براي شفاي فرزند كوچكش كرده است، صرف كند در حالي كه برخي اوقات هزينه تحصيل فرزندان اين خانواده با كمك هاي معلمان اين مدرسه تامين مي شود.
برپايي سفره امام حسن مجتبي(ع) و الزام بر تهيه لوازم سفره به رنگ سبز از ديگر نذوراتي است كه طي سال هاي اخير ايجاد و به گفته برخي محصول نوآوري طي سال هاي اخير است كه بعضي از زنان براي رسيدن به خواسته هاي خود به آن متوسل مي شوند.
موج سواري بر خرافه و غفلت جمعي
ناآگاهي از طريقه نذر كردن و اداي آن آسيب عمده اي است كه اعتقادات مردمي را نشانه رفته است.
حجت الاسلام محسن تاج لنگرودي استاد دانشگاه و از خطبا و وعاظ با سابقه تهران معتقد است: انسان ها داراي 2 نيرو هستند كه با اين دو نيرو زندگي مي كنند يعني جدا از هم اصلا امكان ندارد. اول عقل و دوم احساس است. پس ا حساس چيزي نيست كه مورد نكوهش واقع شود چه در زنان و چه در مردان. چون مملكت وجودي افراد اقتضا
مي كند كه هر كس از اين دو نيرو در جهت كمال استفاده كند و هر مقدار كمال بيشتري كسب كند به خداوند مقرب تر است.
وي در گفت و گو با گزارشگر كيهان اينطور توضيح مي دهد: يكي از مشخصه هاي مكتب اسلام اين است كه اعمال دو نوع اختياري و
غير اختياري است. اعمال غير اختياري مانند بزرگ شدن و تغيير چهره و ظاهر انسان. اما در بعد اختياري مكتب ما بر مقلد بودن امر فرموده و يكي از ثمرات تقليد كردن هم در جلوگيري از خرافه دانسته شده است. يعني معيار عمل را از رساله بياموزيم تا جلوي ضعف ها و خرافات توان ايستادگي داشته باشيم.
حجت الاسلام تاج لنگرودي به آسيب عدم تقليد در برخي امور از جانب انسان ها اشاره و با ذكر مثالي تاكيد مي كند: سينه زدن در عزاداري ها نوعي عمل تلقي مي شود كه حدود آن در
رساله هاي فقهي ذكر شده اما افراد بدنبال يادگيري آن نمي روند بنابراين توجهي هم ندارند، در حالي كه اين موضوع مي تواند آسيب زيادي در مجالس عزاداري به همراه داشته باشد.
وي مي گويد: خب همينطور در مورد نذر
مي توان اظهار كرد كه آسيب و خرافه وارد نذورات و اعتقادات مردم شود در حالي كه رساله اي براي ملاك و معيار آن تعريف و ايجاد شده كه عده اي از آن غافلند.
وي جلسات مذهبي راستين را داراي اين خصوصيت عنوان مي كند كه داراي اهداف بينشي و گرايشي باشد و در كنار معرفت و شناخت اهل بيت(ع) گرايش به برانگيختن احساسات و عواطف پاك مسلمانان نيز داشته باشد.
به خاطر يك مشت دلار
گاها ديده شده سخنرانان مذهبي همچنين مداحان يا خانم جلسه هايي كه در اينگونه مجالس شركت مي كنند تنها به كسب درآمد فكر مي كنند و بعضا فاقد دانش و كسب تجربه و علم هستند،و حتي ديده شده در مواردي با دروغ بستن به خدا و پيامبر و ائمه(ع) با ذكر احاديث و روايات من درآوردي يا دروغ گويي و تظاهر به چيزهايي كه حقيقت ندارند با احساسات مذهبي و اعتقادات مردم بازي مي كنند كه اين موضوع نيازمند ساماندهي است.
يكي از زنان مداح كه به ادعاي خودش مكتب نرفته معلم شده و دانسته هايش حاصل تلاش و حضور مستمر وي در جلسات مذهبي زنان است در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان نذورات نوظهور را محصول روياها يا الهامات مردمي مي داند كه از اين طريق توانسته افراد بي اعتقاد را جذب و به احكام ديني مقيد كند.
اين موضوع همان علتي است كه فروغ نيلچي زاده رئيس گروه پژوهش دختران و زنان سازمان ملي جوانان طي گفت و گويي آن را وجه تمايز مجالس زنانه عنوان مي كند.
نيلچي زاده نياز به دينداري و ارتباط بيشتر با عالم معنا را از علل برگزاري مجالس برشمرده و عيوب و كج روي هاي اين مجالس را ترويج خرافات و دادن اطلاعات ديني ناقص يا معيوب به صورت خودخواسته يا بعضا ناخواسته مي داند.
به اعتقاد كارشناسان، جاذبه هاي كاذبي كه در اين مجالس ايجاد شده مي تواند آسيب زا باشد كه نيازمند بررسي است.
در اين زمينه مريد و مراد بازي همچنين ترويج خرافات و نذرهاي نادرستي كه در اسلام وجود ندارد مانند سفره بي بي سه شنبه به جاي حقايق ناب ديني موجب انتقال غلط احكام ديني خواهد شد.
البته نيلچي زاده هم با بيان اين مطلب كه در صورت انتقال درست مفاهيم ديني اين گونه مجالس قادرند به آگاهي هاي ديني عام عمق و وسعت بيشتري ببخشند، اشاره مي كند و
مي گويد: مراسم مذهبي زنانه در صورتي كه در مسير درست خود قرار بگيرند مي توانند بخشي از آسيب هاي اجتماعي كه در تقابل با دنياي مدرن به وجود آمده اند را حل كرده و از طريق رواج پناه بردن به دين و دينداري به حل بخش اعظمي از اين مشكلات بپردازند.
رئيس گروه پژوهش دختران و زنان سازمان ملي جوانان در ادامه مي گويد:
افراط هاي صورت گرفته را نبايد فراموش كرد مانند زياده روي در تعداد و مدت زمان هاي اين جلسات به زندگي هاي خانوادگي آسيب وارد كرده و موجب قطع ارتباط و تعامل با همسر و فرزندان يا آسيب هاي جدي به زندگي هاي خانوادگي مي شود.
مسلمانان زير ذره بين معاندان
رفع آسيب هاي مجالس مذهبي و ساماندهي آنها ضرورتي است كه بسياري از كارشناسان مذهبي نسبت به آن تاكيد دارند كه از جمله آن مي توان به آسيب شناسي مجالس عزاداري، مولودي خواني همچنين طريقه نذر كردن و اداي آن در صورت استجابت دعا اشاره كرد.
چرا كه هرگونه ضعف در عملكرد اعتقادي مردم در جوامع اسلامي از سوي معاندان و دشمنان زير ذره بين قرار دارد و در صورت
بي توجهي علاوه بر آسيب مجالس مذهبي شاهد كمرنگ شدن اعتقادات ناب و ارزش هاي الهي و توحيدي خواهيم بود.
به همين منظور اين موضوع به عنوان يكي از مسايل مهم، اخيرا از سوي حوزه علميه قم مورد كنكاش و بررسي قرار گرفته است.
حجت الاسلام والمسلمين يحيي كمال كارشناس معاونت فرهنگي تبليغي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم نيز آسيب شناسي مجالس مذهبي را بحث مفصلي مي داند كه مدتي است روي آن كار مي شود.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان اظهار مي كند: اخيرا طي جلسات كاربردي به مبلغان گوشزد شد كه تاريخ را به درستي مطالعه كنند و با آگاهي كامل تحريفات و آسيب ها را شناسايي و دقت كنند.
وي مي گويد: آنچه در اين ميان آنچه مهم به نظر مي رسد محتوا و نحوه اجرا است يعني در بحث محتوا اگر مطالعه كاملي صورت نگيرد واقعيت ها مطرح نشده در نتيجه خطاها و اشتباهات خود باعث آسيب مي شود.
حجت الاسلام كمال تاكيد مي كند: فقط حسن فعلي مهم نيست بلكه حسن فاعلي هم اهميت دارد، چرا كه چشم هاي زيادي اين روزها روي مسلمانان زوم شده و بايد مراقب بود تا ورود مطالب وهن و خرافه موجب صدمه زدن به جامعه اسلامي نشود.
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14