عوارض شهري مهم ترين منبع مالي براي اداره شهر

ناهيد جعفرپور كامي
عوارض شهري اصلي ترين منبع مالي براي اداره شهر و مهمترين پشتيبان شهرداري ها در ارائه خدمات شهري است. هرقدر شيوه تخصيص اين عوارض دقيق تر و مسير دريافت آنها شناخته شده تر باشد توسعه شهري امكان پذيرتر مي شود.
روزي كه براي تهيه گزارش به اداره درآمد رفتيم با ازدحام شهروندان مقابل باجه ها و همينطور جنب و جوش و تلاش كارمندان اين اداره روبه رو شديم. معمولاً اداره درآمد از پر رفت و آمدترين بخش هاي شهرداري است ولي با توزيع فيش هاي نوسازي و عوارض سالانه كارش چندبرابر مي شود. البته اين وضعيت را در بانك ها، سازمان ها و ديگر ادارات منطقه نيز مي توان ديد و مشكلي نيست كه اختصاص به شهرداري يا بخش خاصي از آن داشته باشد.
به سراغ معاون مالي و اداري شهرداري رفتيم تا سطح درآمدها را در شهر تهران جويا شويم.
بتول مالكي سطح درآمدها را در بعضي مناطق برتر از مناطق ديگر دانست و گفت: در مناطق 3 ساخت و ساز فراواني صورت مي گيرد و آپارتمان هاي گرانقيمت در هر خياباني رشد مي كنند و بالا مي روند. خريد و فروش و تغيير كاربري هم به تناسب ارزش تجاري منطقه رواج دارد. به همين دليل درآمدهاي متغير شهرداري از اين منظر بسيار است. ولي مگر نه اينكه هزينه خدمات ثابت شهرداري مثل رفت و روب بايد از محل درآمدهاي ثابت مانند عوارض تأمين شود؟
اگر نامي از منطقه 3 بردم به اين دليل بوده كه در سال گذشته بيشترين درآمد را داشتيم و امسال هم همين پيش بيني را مي كنيم. البته توجه داشته باشيد كه درآمدهاي هر منطقه فقط در همان منطقه باقي نمي ماند. درآمدهاي هر يك از مناطق بيست و دو گانه به حساب شهرداري واريز مي شود، پس از تعيين بودجه به تناسب نيازهاي هر منطقه برايش اعتباري درنظر گرفته مي شود. وي در خصوص اينكه چند درصد از كل درآمد شهرداري ثابت است افزود: حدود 2-3 درصد. مثلاً سال پيش تا نيمه تيرماه شهرداري حدود 8ميليارد ريال درآمد ثابت و 700ميليارد ريال درآمد متغير داشت. درواقع عوارض ثابتي كه از شهروندان گرفته مي شود پاسخگوي هزينه هاي ثابت نيست. براي مثال هزينه رفت و روب و حمل زباله ماهانه حدود 500ميليون تومان است. يعني با اين عوارض ثابت حتي امور جاري هم انجام نمي شود. در شهرهاي بزرگ كشورهاي توسعه يافته هزينه هايي چون حمل زباله مستقيماً از شهروندان گرفته مي شود و هر شهروندي مي داند كه به ازاي يك سطل زباله، آن هم با تفكيك تر و خشك بايد چه عوارضي بپردازد.
معاون مالي و اداري شهرداري لازمه درآمدهاي متغير را نيازمند كارشناسي بسيار گسترده دانست و افزود: افزايش ناگهاني عوارض شهري مي تواند بر بخش هاي ديگر تأثير بگذارد. براي مثال در مورد قيمت سوخت مي بينيم كه تغيير قيمت هر ليتر بنزين چه بازتاب هاي گسترده اي دارد. ازطرف ديگر بايد براي شهروندان اين مسئله قابل درك باشد كه زندگي در شهرهاي بزرگ هزينه بر است. مثلاً در برخي از نقاط شهر تهران طبيعتاً گران تر از زندگي در نقاط دورافتاده كشور است چون در شهر خدمات گوناگوني ارائه مي شود.
مالكي در پايان خاطرنشان كرد: يكي از مشكلات ما مؤدياني هستند كه در زمان مقرر ماليات را پرداخت نمي كنند يا توان پرداخت آنها را ندارند. مشكلات اقتصادي اخير اين مسئله را تشديد كرده است. چك هاي آنها در بانك ها برگشت مي خورد و براي پرداخت ماليات مهلت مي خواهند. به همين دليل بخشي از وقت و نيروي انساني ما صرف پيگيري پرونده هاي قضايي مي شود. البته كاركنان معاونت مالي تاكنون عملكرد خوبي در اين بخش داشته اند و بيشتر مطالبات را وصول كرده ايم. درآمد امسال 8 هزار ميليارد ريال است كه بيشتر آنها نقدي و بخشي هم به صورت غيرنقدي محقق خواهند شد. كليه درآمدها و هزينه ها روزانه در معاونت مالي ثبت مي شود و مي توان هر لحظه تعيين كرد كه چقدر از پيش بيني ها تحقق يافته است. اميدواريم امسال نيز پيشرفت خوبي داشته باشيم. در پايان نيز به سراغ شاهين اميري رئيس اداره تشخيص و وصول درآمد شهرداري رفتيم تا درباره فعاليت اين بخش و مباحث مربوط به آن صحبت كنيم.
شاهين اميري درخصوص اينكه ساكنان بعضي از مناطق به موقع عوارض خودشان را پرداخت مي كنند گفت: خوشبختانه بعضي از مردم بسيار وظيفه شناس هستند و اين امر ناشي از سطح فرهنگي بالاي شهروندان است كه ارزش خدمات دريافتي از شهرداري و هزينه هاي آن را درك مي كنند.
وي همچنين درمورد تغيير سياست شهرداري تهران مبني بر افزايش سهم درآمدهاي پايدار از كل درآمدها افزود: مثلاً سهم درآمدهاي پايدار در حد يكي دو درصد كل درآمدها بود ولي درنتيجه تعامل بين اداره كل تشخيص درآمد شهرداري تهران و شوراي شهر اين ميزان افزايش پيداكرده و الآن به حدود 10درصد رسيده است كه د رسال هاي آينده هم اين روند دنبال مي شود.
رئيس اداره تشخيص شهرداري باتوجه به اينكه رشد 10درصدي چشمگير است و اين امر محقق شده است خاطرنشان كرد: ما بحث تجمع عوارض را داشتيم و همينطور عوارضي مثل يك درصد ارزش خودرو كه از طريق وزارت دارايي اعمال مي شود يا اخذ عوارض از كارخانه هايي كه در حريم شهرند. البته در بعضي از مناطق تهران چنين كارخانه هايي نداريم ولي در مناطق اطراف شهر به موارد زيادي برخورد مي كنيم. علاوه بر اينها قانون ارزش افزوده هم به اين رشد كمك كرده است.
اميري همچنين درخصوص ناشناخته بودن عوارض پسماند براي بسياري از شهروندان عنوان كرد: پسماند در بعضي مناطق اغلب بين 10 تا 40 هزار تومان به ازاي هر واحد مسكوني است. مبلغ آن از تقسيم عوارض نوسازي برعددي ثابت به دست مي آيد. حاصل اين كسر را در قيمت يك مترمربع از ملك ضرب مي كنند تا مبلغ پسماند به دست بيايد. البته اين عدد محدوديت هايي دارد و از رقم مشخصي كمتر يا بيشتر محاسبه نخواهد شد. به طوركلي پسماند در وضعيت فعلي تابعي از عوارض نوسازي است.
وي در ادامه از تغييرات عوارض مغازه ها در سال هاي ابتدايي خبر داد و گفت: در سال 1386 شوراي شهر تهران طرحي تصويب كرد كه براساس آن قيمت منطقه اي املاك و قرار گرفتن در راسته هاي تجاري يا مجتمع هاي بزرگ تجاري عوارض كسب و پيشه را بيشتر مي كند. به زبان ساده تر كسي كه مغازه اش در خيابان وليعصر و مقابل پارك ملت قرار دارد در مقايسه كسي كه مغازه اي مشابه در يك كوچه در محله اي دورافتاده و كم تردد دارد عوارض بيشتري مي پردازد. مصوبه شوراي شهر از ابتداي سال 88 شروع شد. قسمتي از 10 درصد افزايش درآمدهاي ثابت شهرداري با همين مواردي كه ذكر شد تأمين شده است.
رئيس اداره تشخيص شهرداري از كسب اطلاعات جديد و سنجش وضعيت املاك مسكوني و تجاري و نقش آن در تعيين عوارض جديد گفت: مهمترين بخش، اجراي پنجمين دوره مميزي در مناطق بيست و دوگانه شهر تهران است. اين بار كار مميزي تفاوت هاي زيادي با دوره هاي قبل دارد، ازجمله استفاده از فناوري هاي جديد مثل كامپيوتر و مترهاي ليزري كه اطلاعات را مستقيماً به روز مي كنند و از همه جا قابل دسترسي است. شركت پست هم در همكاري با طرح مميزي، كد پستي را به روز مي كند. اطلاعات شهرسازي، درآمد، فضاي سبز، ترافيك و نظير آنها هم به روز مي شود. حتي با كمك سازمان فناوري شهرداري تهران و استفاده از نقشه هاي ماهواره اي علائم فيزيكي را با آن تطبيق مي دهند.
علي اكبر ايلخاني نيز در ادامه مي گويد:
هميشه هنگام پرداخت عوارض شهري يا هر نوع ماليات ديگر اين سؤال پيش مي آيد كه كشورهاي توسعه يافته چه نوع عوارضي از شهروندان اخذ مي شود و كسي كه در يكي از شهرهاي بزرگ زندگي مي كند بايد چه عوارضي بپردازد.
عضو شوراياري سيدخندان كه مدتي در فرمانداري ايالت كاليفرنيا در آمريكا مشغول به كار بوده است مي افزايد: در كاليفرنيا دو نوع عوارض از خودروها دريافت مي شود: يكي مربوط به خريد و فروش هر خودرو كه براساس قيمت آن محاسبه مي شود و دوم عوارضي كه براي اجازه تردد سالانه است. در اين ايالت هر خودرويي بايد برچسب پرداخت عوارض را روي پلاك نصب كند كه در آن سال و ماه پرداخت درج شده است.
در نتيجه تصميم مي گيريم عوارض شهري بايد به سمت پايداري هدايت شود و چه بهتر كه مردم آگاهانه با اين تصميم همراهي كنند.

پنجره اي رو به قانون حقوق و مسئوليت مردان در خانواده

در اين نوشته امتيازات قانوني و مسئوليت هاي مردان در خانواده را مورد بررسي قرار مي دهيم. اين نكته لازم به يادآوري است كه در هر رابطه دو سويه، حقوقي (امتيازات) كه يكي از طرفين در مقابل طرف ديگر دارد. تكاليف (مسئوليت ها) شخص مقابل محسوب مي شود و برعكس.
بنابراين در رابطه ميان زن و مرد به عنوان زن و شوهر، حقوقي كه مرد در مقابل همسر خويش دارد مويد تكاليف زن و حقوقي كه زن نسبت به همسر خود داراست، همان تكاليف شوهر خواهد بود.
اكنون براي تبيين حقوق و تكاليف مردان در قبال همسران خود شما را با اين امتيازات و مسئوليت هاي قانوني مردان در برابر زنان خويش آشنا مي كنيم.
از چه زماني مرد در مقابل همسر خود داراي حقوق و تكاليف مي شود؟
به محض وقوع عقد نكاح شوهر داراي حقوق مي شود و همچنين از همين زمان است كه بايد به انجام تكاليف قانوني خود اقدام كند.
¤امتيازات قانوني
رياست خانواده با كيست؟
در روابط بين زن و شوهر، رياست خانواده با شوهر است.
آيا شوهر مي تواند مانع اشتغال همسر خود شود؟
شوهر در مواردي كه حرفه يا صنعت زن منافي مصالح خانوادگي يا حيثيات خود يا زن باشد، مي تواند مانع از اشتغال زن شود.
چه كسي اختيار تعيين منزل را دارد؟
اختيار تعيين محل سكني با مرد است مگر آن كه اين اختيار هنگام انعقاد عقد نكاح يا بعد از آن به زن داده شده باشد.
در چه صورتي شوهر مي تواند از پرداخت نفقه امتناع كند؟
در صورتي كه زن بدون مانع شرعي، وظايف زوجيت را در برابر شوهر خود ادا نكند.
همچنين در صورتي كه بدون دلايل موجه، مسكن جداگانه اختيار كند.
در چه مواردي شوهر اختيار دارد عقد ازدواج را بر هم زند؟
(موارد فسخ نكاح از جانب شوهر)
1- جنون زوج «اعم از دايم يا ادواري»
2- قرن «استخواني در فرج كه مانع از نزديكي باشد»
3- جذام
4- برص «پيسي»
5- افضاء «نوعي از بيماري زنان»
6- زمين گيري
7- نابينايي از هر دو چشم
لازم به توضيح است كه همگي اين عيوب زماني موجب فسخ مي شوند كه در هنگام عقد موجود باشند.
پرسش: در چه صورتي مرد مي تواند زن خود را طلاق دهد؟
پاسخ: مرد مي تواند هر وقت كه بخواهد زن خود را طلاق دهد اما نبايد چنين پنداشت كه مرد هرگاه طلاق همسر خود را اراده كرد مي تواند به دفترخانه هاي ثبت طلاق مراجعه و زن خود را طلاق دهد. بلكه استفاده از اين اختيار منوط به رجوع به دادگاه و اخذ گواهي عدم سازش است.
همچنين براي اجراي صيغه طلاق و ثبت آن در دفتر اسناد رسمي، مرد بايد قبلا مهريه، نفقه، اجرت المثل و جهيزيه زن را پرداخته باشد.
¤ مسئوليت هاي قانوني
-معاضدت با همسر در تشييد مباني خانواده
-تأمين آسايش خانواده
-پرداخت نفقه
در چه مواردي مرد مكلف به پرداخت نفقه به زن خود است؟
1- در عقد ازدواج دايم مگر اين كه زن از اداي وظيفه زوجيت امتناع كند.
2- در ازدواج موقت در صورتي كه هنگام عقد شرط شده باشد.
3- در مدت عده زني كه به طلاق رجعي «طلاقي كه مرد در مدت عده حق رجوع دارد» مطلقه شده است مگر اين كه طلاق در زماني واقع شده باشد كه از اداي وظايف زوجيت امتناع مي كند.
در پايان لازم است به اين نكته توجه شود كه اگر چه در اين نوشته حقوق و تكاليف مردان در قبال همسران بيان شد ليكن همان طور كه مي دانيد در زندگي زناشويي زن و شوهر متعهد به حسن معاشرت و حفظ آسايش و آرامش خاطر با يكديگرند. بنابراين مطالبه حقوق قانوني بدون داشتن حسن همياري و همكاري نه تنها باعث استحكام رابطه زناشويي نمي شود بلكه موجي براي گسستن اين پيوند مقدس خواهد شد. پس بياييم با گذشت در مواردي كه امكان پذير است، خوشبختي را براي خود، همسر و فرزندان خويش به ارمغان آوريم.