بازتاب گزارش «كاميون داران و عبور از جاده پرپيچ و خم مشكلات» ... حكايت همچنان باقي است
بازتاب گزارش «كاميون داران و عبور از جاده پرپيچ و خم مشكلات» ... حكايت همچنان باقي است

حسن آقايي
چاپ گزارش با عنوان «كاميون داران و عبور از جاده پرپيچ و خم مشكلات» در تاريخ 19، 20 و 21 ارديبهشت ماه بازتاب هايي توسط برخي از رانندگان حمل و نقل بار و صاحب نظران دربرداشت، ضمن اين كه ديدگاه هاي دوتن از معاونان دفتر راهداري و حمل و نقل جاده اي وزارت راه و ترابري در مورد موقعيت مجتمع هاي خدماتي- رفاهي جهت رانندگان حمل و نقل كالاي برون شهري را نيز در اين شماره خواهيم آورد.
رانندگان در تماس هاي مكرر با سرويس گزارش روز كيهان ضمن تأييد انعكاس پاره اي از مشكلات و نيازهاي شغلي شان از زبان ديگر همكاران خود، همچنين خواستار احداث مكان هاي مناسب اسكان و استراحتگاه در جاده ها، افزايش امنيت گسترده تر در مسيرهاي بين شهري، رفع خرابي و استاندارد كردن برخي از جاده ها، اطلاع رساني پيش هنگام مسدود كردن مقطعي راه و... شدند.
رانندگان كالاهاي جاده اي موقعي كه از مبدأ راهي مقصد و سرانجام تخليه بار مي شوند همواره اوضاع و شرايط كارشان را از تمام جهات در ذهن مرور مي كنند؛ اين كه ترافيك در جاده هاي ناهموار و كم كشش چگونه است؟ شب هنگام كجا استراحت و كجا با خيال آسوده بخوابند و سرانجام، سلامت و به موقع رساندن بار به مقصد جزو برنامه ها و دغدغه كارشان مي باشد.
مكان رفاهي جاده مختص رانندگان بار
يكي از رانندگان كالا بر برون شهري در تماس تلفني با سرويس گزارش با لحني معترضانه مي گويد: «مشكلات ديرينه شان يكي دو تا نيست. در طول سال هزاران كيلومتر جاده هاي سراسري را مي رويم و دور مي زنيم اما دريغ از يك محل رسمي استراحتگاه چه در مسير و چه در بيشتر شهرها. راننده گرما و شرجي، برف و يخبندان و باران در شب و روز را تحمل مي كند، صدها كيلومتر راه را طي مي كند و به جايي مي رسد كه فكر و روحش خسته مي شود و نياز به استراحت و كمي خواب دارد ولي يك جاي مختص استراحت جماعت راننده در هيچ جاي مسيرها وجود ندارد. جنس ما از فولاد كه نيست، ما هم پس از ساعت ها رانندگي نياز به خواب راحت ولو نيم ساعت داريم تا تجديد قوا كنيم. خود آقايان ناظر بر ترافيك جاده اي بارها علت تصادفات را خواب زدگي راننده اعلام كرده اند. با اين وصف و حال هيچ مسئولي به صورت جدي و عملي فكر آرامش و آسايش ما نيست، يعني به زبان خودمان يك آلاچيق مختص رانندگان بار جاده اي وجود ندارد.»
فرد ديگري در تماس با سرويس گزارش كيهان مي گويد: «موضوع پراهميت ديگر امنيت است. راننده هميشه ملزم است بارش را صحيح و كامل به مقصد برساند و تحويل شركت يا صاحب كالا دهد. روي اين اصل مي بايد شب و روز در جاده ها، پيچ هاي تريلر شكن، كاميون سنگين را از گردنه هاي خطرناك بگذراند. اما بي خوابي كلافه اش مي كند. ناچار در حاشيه جاده اي توقف مي كند و در اتاق ماشين مي خوابد ولي گاه شده سفيدي صبح كه بيدار مي شود مي بيند چادر برزنتي روي بار بريده شده و تعدادي از اقلام بارش از دستش رفته است. دراين وضع هم بايد جبران خسارت كند و هم لطمه
به كار كرد و حيثيت شغلش زده مي شود. نمونه چنين راه، مسير خوزستان به ويژه انديمشك- اهواز است. مخلص كلام احداث و تعيين مكان مناسب رفاهي در فاصله بين شهري سطح جاده ها يك ضرورت حياتي حرفه ما است.»
خرابي راه و ترافيك و بروز تصادفات
راننده ديگري از خرابي راه و ترافيك سنگين در لاين مخصوص تردد كاميون ها گلايه مي كند و غيراستاندارد بودن بعضي جاده ها را خطرساز مي خواند. به گفته او برخي جاده ها ظرفيت و كشش انبوه وسايل نقليه امروزه را ندارند كه باعث بروز تصادف مي شوند. اين برمي گردد به چند دليل، يكي مسئله كم عرض بودن و ديگري همان كهنگي راه، وجود پيچ ها و گردنه ها و بعد هم كمبود كنترل ترافيك است. غير از اين موارد، مسيرهايي دولاين است: يك راه مخصوص ماشين هاي سبك از جمله سواري ها و راه ديگر به موازات آن، مخصوص تردد كاميون ها است كه اين راه به علت ترافيك سنگين گاه حادثه ساز است.»
اطلاع رساني صفر
يكي ديگر از رانندگان كاميون حمل و نقل بار جاده اي، با اشاره به موضوع گزارش چاپ شده موصوف، ضمن اشاراتي به مسايل مشابه مذكور توسط همكاران خود، عدم اطلاع رساني پيشاپيش مسئولان مربوطه در خصوص مسدود كردن مقطعي شب هنگام قسمتي از يك جاده را مطرح مي كند و به سرويس گزارش كيهان مي گويد: «راننده كاميون حامل بار سنگين در حال رانندگي شبانه است كه وسط راه ناگهان برمي خورد به علايم بسته بودن راه! اين وضع در حالي اتفاق مي افتد كه راننده بخشي از مسير را ساعت ها پيموده است و خبر از از مسدود بودن 24ساعته راه نداشته و اطلاعش از وضعيت راه صفر بوده است. راننده اگر بخواهد پشت راه بسته در جاده بماند تا صبح راه باز شود، كلي اعصابش درهم مي ريزد. اگر بخواهد راهش را عوض كند بايد حدود همان مدت زمان كه راه بسته است را طي كند. خلاصه سرگردان مي شود. به عنوان يك نمونه، در جاده همدان به ساوه چنين وضعي- بسته بودن مقطعي راه- از ساعت 24 تا صبح پيش آمده و راننده ها بايد توقف مي كردند.»
415000 راننده
مكاني براي استراحت؟
چهارصد و پانزده هزار نفر راننده كاميون بار
برون شهري سطح كشور در حال حاضر محلي مناسب و مطمئن براي اسكان موقت و استراحت در جاده ها ندارند. اين خلا به عبارت ديگر يعني شخص راننده و كاميون و بارش در مسير حمل و نقل نياز به ايمني سازي- فراتر از آنچه كه هست دارند.
«حسين احمدي زاده» رئيس كانون انجمن هاي صنفي موسسات و شركت هاي حمل و نقل كالاي كشور، در اين ارتباط توضيح مي دهد: «رانندگان حمل و نقل كالاي برون شهري به دليل ساعت ها حركت در طول جاده پرترافيك خسته مي شوند. آنان به استراحت و مختصر خواب در يك مجتمع رفاهي و خدماتي بين راه نياز دارند؛ مكاني كه داراي پاركينگ، نگهبان ماشين و محافظ بار باشد تا ساعتي احساس آسايش و استراحت كند و بعد با اعصاب راحت راهشان را به سوي مقصد ادامه و بار را تحويل دهند. در غير اين شرايط راننده اي كه احتياج شديد به خواب دارد ناچار جايي حاشيه جاده توقف مي كند و د رمحفظه پشت فرمان مي خوابد. گاه ممكن شده موقعي كه بيدار مي شود مي بيند مقداري از بارش نيست.» به گفته وي نبود محل مجتمع رفاهي در حالي است كه سازمان راهداري و حمل و نقل جاده اي 3درصد از صاحبان كالا براي رفع نقاط حادثه خيز و ساخت مجتمع مكان استراحت موقت بين راه به منظور استراحت رانندگان مي گيرد. وي ضمنا مي گويد: «در حال حاضر مجتمع اسكان بين راهي براي عموم مردم و مسافران در جاده ها هست ولي چنين مكاني در مسيرهاي بين شهري و داراي پاركينگ براي رانندگان كالابر جاده اي و در جهت آسايش آنان نيست.»
احداث مجتمع بين راهي
وظيفه وزارت راه است
او خود را يكي از مسئولان دست اندركار اسبق حمل و نقل كالا معرفي مي كند و مي گويد به مدت چهار سال (60-64) از طرف وزير و معاون وقت وزارت راه، امور حمل و نقل بار در بنادر و نقاط ديگر را نمايندگي مي كرده و همچنين نماينده اكثريت رانندگان حمل و نقل سبك و سنگين جاده اي بوده است.
«اصغر وحدتي پويا» در تماس با سرويس گزارش روز صحبت هاي فراوان و مختلفي را مطرح مي كند اما آنچه از گفتار وي همارايي با نظرات رانندگان است، يكي نبود و ضرورت احداث محل اسكان بين مسيرها جهت استفاده رانندگان بار برون شهري است. او پيش از توضيح بيشتر در اين خصوص، به اين پرسش كه دريافت كميسيون از صاحب كالا آيا نقشي در تامين محل استراحتگاه بين راه رانندگان كاميون دارد؟ مي گويد: «اين وظيفه وزارت راه و ترابري است كه بايد چنين مكان هايي را براي استراحت رانندگان جاده اي تامين كند.» او در عين حال مي افزايد: در برنامه وزارت راه احداث چنين مكاني بوده ولي جدي نبوده است. به گفته وي كشورهاي ديگر مسيرهاي بين شهري شان داراي مكان هاي رفاهي شامل پمپ بنزين، عرضه قطعات يدكي و سرويس ماشين و... مي باشند.
وي در خصوص ايمني جاده مي گويد: «رانندگان عموما براي رفع خستگي و خوابيدن، در راه توقف مي كنند آن هم در صورتي كه بارشان سنگين مثل تيرآهن و يا حجيم باشد اما چنانچه بارشان كالايي از جمله شكر، برنج، كود شيميايي و سويا باشد ممكن است گاه مورد دستبرد قرار بگيرند. مخصوصا شب در مسيرهاي داراي سربالايي تند و تيز كه كاميون حامل بار، بسيار كند حركت مي كند.»
وي در مورد جايگزيني كاميون و تبديل كهنه به نو مي گويد: «راننده بايد حدود يك صد ميليون و دويست هزار تومان پرداخت كند تا مثلا كاميون «ماك» چهل ـ پنجاه سال عمر را تبديل به كاميون نوي چيني كند. نظر من اين است راننده اي كه حاضر نمي شود كاميون چيني جايگزين كاميون عمر سي و پنج سالش كند حق دارد چرا كه اطمينان به كيفيت كاميون چيني ندارد. از طرف ديگر قيمت كاميون «بنز» و «ولو» توليد داخل خيلي بيش از قيمت كاميون چيني است.
وجود خوابگاه در پايانه هاي كشور
محسن حاجي اسماعيلي معاون دفتر حمل ونقل كالاي كشور، در ارتباط با نظر رانندگان مبني بر اين كه مجتمع رفاهي براي استراحت بين راهي ندارند، مي گويد: «ما در تمام پايانه هاي كشور محل خوابگاه و امكانات رفاهي موردنياز رانندگان كاميون را فراهم كرده ايم به طوري كه راننده با خانواده خود هم مي تواند از اين امكانات استفاده كند، البته وجود خوابگاه ها بستگي به ميزان و حجم بار پايانه دارند. از سوي ديگر هم اكنون در سطح جاده ها مجتمع هاي خدماتي- رفاهي و امكانات براي توقف و سرويس دهي ماشين ها وجود دارند. در همين ارتباط هر سال تعداد قابل توجهي مجتمع و نيز «تيرپارك»- مختص ارايه خدمات به رانندگان كاميون هاي ترانزيت- تأسيس مي شود كه رانندگان حامل بار بين شهري هم همانطور كه اشاره شد مي توانند از اين امكانات استفاده كنند. با اين اوصاف ما برنامه و دستور كار داريم در هر شرايط با مكان يابي مناسب كه به لحاظ اقتصادي هم جواب بدهد مجتمع هاي خدمات رفاهي بيشتر احداث شود. همچنين درحال حاضر دستورالعملي را تدوين مي كنيم مبني بر اين كه تا حد امكان اورژانس، پليس، نيروي انتظامي و هلال احمر به عنوان يكي از مزيت ها در كنار مجتمع هاي خدمات رفاهي سرويس دهي داشته باشند ضمن آن كه آسايش مسافران عمومي هم برقرار باشد. اما اين كه رانندگان كاميون برون شهري مي گويند محل مناسب براي استراحت ندارند، معمولاً تمايل دارند در كاميون خود استراحت كنند و يا بخوابند!»
مشكلي براي ارايه خدمات جاده اي نداريم
اما گفت وگو با «داريوش نوروزي» معاون دفتر سرمايه گذاري و نظارت سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي را با پرسش آمار مجتمع هاي خدماتي- رفاهي شروع مي كنم.
وي مي گويد: «از ده سال پيش تا پايان سال87 سيصدويك واحد مجتمع در سراسر جاده هاي بين راهي در حوزه وزارت راه و ترابري مورد بهره برداري قرار گرفته و در سال88 يكصد واحد به اين تعداد اضافه شده است. اين مجتمع ها داراي امكانات نمازخانه، سرويس بهداشتي، جايگاه سوخت، امداد رساني به خودروها و رستوران موردنياز خدمات جاده اي هستند. همچنين دويست و هشتادو نه واحد ديگر درحال ساخت و چهارصد واحد هم با اخذ موافقت اصولي درحال استعلام ساخت و ساز مي باشند. از تعداد سيصدويك واحد مذكور، بيست واحد دولتي است كه آن هم واگذار به بخش خصوصي مي شود. به اين ترتيب ما مشكلي براي ارايه خدمات جاده اي نداريم. بعضي جاده ها مثلاً قزوين- زنجان واحد خدماتي- رفاهي ندارد كه براي اين مسير هم بيست مورد مجوز ساخت مجتمع صادر شده است.»
وي در ادامه صحبت خود از احداث واحدهاي خدماتي ديگر مي گويد: «ما در جهت توسعه فراگير مجتمع سازي، «تيرپارك» هم مي سازيم.» مي پرسم تفاوت تيرپارك با مجتمع چيست؟ مي گويد: «تيرپارك ها مخصوص كاميون هاي ترانزيت است، مجتمع ها درجه بندي كوچك و بزرگ هستند و به همين نسبت خدمات ارايه مي كنند ضمن اين كه به تيرپارك ها هم سرويس مي دهند. مورد ديگر وجود پاركينگ در مجتمع هاي عمومي است.»
نظر «نوروزي» را درخصوص اظهارات رانندگان كالاي بين شهري پيرامون نداشتن محل مناسب استراحت و خواب در جاده ها مي پرسم او مي گويد: «رانندگان اگرچه در پايانه هاي شهري داراي خوابگاه هستند، اما مي توانند استفاده از مجتمع هاي بين راه را جدي بگيرند و از اين تسهيلات بهره مند شوند.»
معاون دفتر سرمايه گذاري و نظارت سازمان راهداري و حمل ونقل جاده اي، در پايان گفت وگوي مان نگاهي به افق تابنده ساخت مجتمع تا يكهزار واحد در گستره جاده هاي كشورمان دارد البته با يك «اگر». وي در اين زمينه مي گويد: «اگر بانك ها تسهيلات بدهند انشاءالله در برنامه پنجم به يكهزار واحد مجتمع جاده اي خواهيم رسيد و جاده هاي كشور مبلمان خدماتي و رفاهي خواهند شد.» به گفته «نوروزي» تا ده سال پيش هيچ خدمات جاده اي- بدين گونه كه وصف شد- نبوده است و معتقد است هر قدر خدمت بيشتر به جامعه و حمل ونقل شود به همان اندازه جامعه از اين امكانات خدماتي و رفاهي استفاده خواهد كرد.
گزارش روز