تشويق جوانان جوياي ثروت به فروش محصولات آرايشي !

از ميزان آشنايي مخاطبان اين نوشته، با شركت اوريف ليم، محصولات، نحوه كار و ميزان نفوذش در جامعه آگاهي ندارم، اوريف ليم شركتي آرايش بهداشتي از كشور سوئد مي باشد كه بازاريابي آن به صورت رو در رو و براساس شبكه اي هرمي از پورسانتها انجام مي شود.
اما براي آگاهي از ميزان خطري كه امثال اين شركتها مي تواند براي جامعه اي ايجاد كند، كافي است به مركز اين شركت در سيدخندان رفته تا جمع زيادي از جوانان را ببينيد كه در صفي بسيار طولاني ايستاده اند تا محصولات سفارشي مشتريانشان را دريافت كرده و به آنها بدهند.
درباره آسيبهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين گونه شركتها مي توان مطالب فراواني نوشت، اما در ذيل به بيان چند نكته بسنده مي كنم.
از بعد آسيب هاي اقتصادي اين چنين شركتهايي براي نمونه مي توان به اختلاف قيمت تمام شده و قيمت فروش اشاره كرد، اينكه محصولي با قيمتي بسيار بالاتر از قيمت تمام شده اش به مشتري داده شود تا مقداري از اين مابه التفاوت، خرج دادن پورسانتهاي مختلف در فرآيند فروش گردد مثلا شركتي محصول خود را با در نظر گرفتن سود معقولي براي خود و عمده فروش مي تواند به قيمت صدتومان به دست مصرف كننده نهايي برساند.
اما اگر به جاي آن قيمت فروش محصول را 150 تومان بر روي آن درج كند و خودش نيز قيمت فروش به عمده فروش را تغيير ندهد بلكه سود عمده فروش را زياد كند تا او مايل شود كالاي او را در مقابل كالاي رقيب خريداري كند، خب اين روند مي تواند بسيار خطرزا و به ضرر مصرف كننده نهايي باشد يا اينكه كشور با چنين شركتهايي تبديل شود به محل فروش كالاهايي خارجي آن هم از اين نوع، كالاهايي كه مشابه آنها در داخل نيز توليد مي گردد و ميلياردها پول بي زباني كه از كشور خارج مي شود. لطمات ديگر اما در بعد فرهنگي و اجتماعي بايد گفت: رابطه اقتصاد و فرهنگ يك رابطه دوسويه است. يعني همانطور كه اقتصاد يك كشور از فرهنگ او تاثير مي پذيرد اقتصاد نيز بر فرهنگ تاثير مي گذارد. براي نمونه فرهنگي مي تواند بازار مصرفي را براي كالاي خاصي ايجاد كند و يك كالا نيز مي تواند بر فرهنگ يك جامعه تاثيرگذار باشد. اگر رشد بي عفتي در جامعه بازار مصرفي براي بعضي از كالاها ايجاد مي كند ورود بعضي كالاها در زندگي مردم نيز مي تواند منجر به بي عفتي گردد و تغييراتي را در حوزه فرهنگ موجب شود و بر بخشهاي مختلفي از زندگي فكري و اجتماعي تاثير بگذارد مثلا اگر شما استفاده از لوازم آرايشي پررنگ و لعاب را كه بيشتر براي استفاده در فضاي جامعه است و نه فضاي خصوصي ترويج دادي در واقع داري فرهنگ متعلق به آن را هم در جامعه ايجاد مي كني كه اين موجب تغيير نهادهاي ديگر جامعه (اقتصادي، خانواده، سياست و...) مي گردد و اين آسيبهايي را براي جامعه در پي دارد.
بايد گفت اين موضوع تنها در كالا و محصول نيست بلكه نحوه فروش آن نيز تاثيرات فرهنگي و اجتماعي دارد. اوريف ليم جوانان جوياي ثروت را جمع كرده و از آنها مي خواهد با معرفي محصول به صورت رودررو و با استفاده از بروشور محصولات را فروخته و پورسانت دريافت كنند البته آن هم به صورت هرمي و از اصلي ترين بازارهاي هدف آنها محيط خانواده و خويشان و آن هم بر حسب نوع كالا اكثرا خانمهاي خانواده هستند. به بيان دقيق تر مثلا فرد به خواهر و مادر و ديگر نزديكان خود محصولات آرايشي گوناگون با تنوع و كاربردهاي مختلف مي فروشد و اين پرواضح است كه داراي تاثيرات فرهنگي و اجتماعي مخرب است. افراد خانواده كه خود بايد مشوق و حافظ يكديگر به دوري از خودآرايي و توجه بيش از اندازه به ظواهر و... باشند، تبديل به بازاري مي شود براي فروش و مصرف بيشتر و دريافت پورسانتي بالاتر. و اين موارد باعث عوارض اجتماعي فراوان از جمله سستي نهاد خانواده، طلاق، شغل هاي كاذب، عدم آرامش رواني و... مي گردد.
در آخر لازم به تاكيد مي دانم كه مسئولان ما در بررسي مسايلي از اين دست بايد از ابتدا دقت فراوان كرده و با كارشناسان متعهد مشورت نمايند تا مشكلي براي جامعه ايجاد نگردد و از ابتدا از آن جلوگيري كنند تا باعث نارضايتي و بي اعتمادي حتي در گروه كوچكي از اين جامعه كه وقت و توان خود را صرف چنين شركتهايي كرده اند نگردد.
سيدمحمد كميل حسيني رستمي

تفكيك زباله هاي خانگي هم اقتصادي است هم بهداشتي

اكرم سجادي
امروزه زباله هاي شهري با بالا رفتن آمار جمعيت افزايش چشمگيري پيدا كرده است.ازطرفي رواج مصرف گرايي سبب شده در شهرهاي بزرگ بخصوص تهران هر فرد روزانه بيش از 900گرم زباله توليد كند. اگر به هزينه هاي جمع آوري و دفع زباله نگاهي بيندازيم، متوجه مي شويم كه با كمي دقت و احساس مسئوليت مضاعف مي توان از استهلاك چه سرمايه قابل توجهي جلوگيري نماييم.
براساس آمار سازمان شهرداري و محيط زيست هزينه جمع آوري و دفن غيراصولي هر تن زباله 35هزار ريال است. هر تن زباله حدود 400مترمكعب گاز گلخانه اي دي اكسيد كربن متصاعد مي كند و از هر تن زباله 400 تا 600ليتر شيرابه خارج مي شود و هر ليتر شيرابه مي تواند 4 هزار ليتر آب هاي زيرزميني را آلوده كند كه تأثير خطرناكي روي آب و خاك خواهد داشت. ازطرفي اين زباله ها مي توانند عامل انتقال 118 نوع بيماري به انسان باشند. با همه اين اوصاف محل هاي دفن زباله هر روز گسترش بيشتري پيدا مي كند.
مقدار زباله اي كه هر فرد در طول زندگي اش توليد مي كند در حدود 600برابر وزن او به هنگام بلوغ كامل است. انبوه زباله هاي غيرقابل بازيافت، نشانگر ناسپاسي ما نسبت به مواهب الهي و محيط زيست است. به خاطر داشته باشيم اگر توليد زباله به همين ترتيب و با اين شرايط ادامه يابد، مدت زيادي طول نخواهد كشيد كه تمام اراضي اطراف شهرها به زباله داني تبديل مي شود و مكاني براي دفن زباله هاي شهري باقي نخواهد ماند و بالطبع دولت مجبور مي گردد مبالغ سرسام آوري را براي بازگشت سلامت مردم و محيط زيست هزينه كند.
عملكرد كشورهاي پيشرفته در بازيافت زباله
در كشورهاي توسعه يافته خدمات جمع آوري محصولات قابل بازيافت بسيار بالاست و تأسيسات فرآوري و بازيافت، بسيار پيشرفته و بازار محصولات بازيافتي بسيار گسترده است. در همين حال روش هاي عملي شده براي كاهش آسيبي كه زباله ها به سلامت و محيط وارد مي كنند كاملاً شناخته شده هستند. در اين ميان اتحاديه اروپا همواره روي 4 اصل كاهش مواد اوليه، استفاده دوباره از توليدات، بازيافت و احياي انرژي تأكيد دارد.
پيشرفت تكنولوژي و افزايش جمعيت، بازيافت صنعتي زباله ها را به يكي از مهم ترين چالش هاي زيست محيطي و انساني كشورها تبديل كرده است. كشورها هريك رويه هاي متفاوتي را براي سروسامان دادن به اين معضل بزرگ در پيش گرفته اند. براي مثال در آمريكا تلاش ها براي كاهش زباله هاي خانگي و تجاري تحت نظر آژانس محافظت از محيط زيست آمريكا انجام مي شود. اين كشور 28 درصد زباله هاي خود را بازيافت مي كند. در آلمان نيز جداسازي زباله هاي خانگي امر بسيار مهمي براي مردم اين كشور محسوب مي شود. در هر آپارتمان معمولاً پنج سطل براي 5 نوع زباله وجود دارد كه با رنگ هاي جداگانه از يكديگر تفكيك شده اند. با اين روش 80 درصد از زباله هاي توليد شده در اين كشور بازيافت مي شود.
مسئولان جمع آوري زباله هاي خانگي پاريس در تمامي منازل و حومه سطل هاي زباله با رنگ هاي مختلف قرار داده اند تا شهروندان با جداسازي زباله هاي خود به فرآيند بازيابي مواد و از بين بردن بهينه زباله هاي خانگي كمك كنند به طور مثال در هر مركز در فرانسه، سالانه بيش از 180 هزار تن زباله جداسازي شده بازيابي مي شود و در اين ميان 120 هزار تن ماده اوليه مثل كاغذ، پلاستيك و آلومينيوم جمع آوري شده به كارخانجات بازيابي ارسال مي شود.
بهينه سازي مصرف انرژي هاي فسيلي،ايجاد سيستم هاي جمع آوري و دفع بهداشتي فاضلاب و راه اندازي صنايع بازيافت، از شيوه هاي متعادل در جهان براي جلوگيري از آلودگي محيط زيست و استفاده اقتصادي از پسمانده ها مي باشد.
با نگاهي گذرا به زندگي روزمره خود متوجه مي شويم كه روزانه چقدر زباله به محيط زيست خود تحويل مي دهيم. از شيشه ها و پلاستيك هاي شير مصرفي صبحگاهي گرفته تا كاغذهايي كه به روش هاي گوناگون (براي خواندن و نوشتن يا بسته بندي كالاهايي كه خريداري مي كنيم) مورداستفاده قرار داده و سپس به سطل زباله مي ريزيم، همه از محصولات قابل بازيافت مي باشند.
سالانه ميلياردها دلار در جهان صرف توليد كاغذ، پلاستيك، قوطي هاي فلزي و... مي شود كه با يك بار مصرف آن ها به زباله تبديل شده و دور ريخته مي شوند. ميلياردها دلار نيز صرف جمع آوري و ازبين بردن اين زباله ها مي شود كه در هر صورت ضايعاتي را به محيط زيست وارد مي كند.
اما اكثر اين مواد قابل بازيافت اند و با سرمايه گذاري مناسب براي بازيافت آن ها، نه تنها مي توان از خسارت هاي بيشتر به محيط زيست و آلوده سازي آن جلوگيري كرد، بلكه ميزان نياز انسان به مواد اوليه (چوب و الوار جنگل ها، منابع فلزي، غيرفلزي زيرزميني و...) و برداشت از ذخاير و طبيعي و معدني را كاهش داده و بقاياي آن براي نسل هاي بعدي را تضمين خواهد كرد.
آيا تا به حال انديشيده ايد كه خانواده شما در طول روز چقدر زباله توليد مي كند؟ آيا قبول داريد كه هر يك از ما به سهم خود مسئول هستيم تا از اتلاف منابع طبيعي جلوگيري كنيم. اگر به اين مسئله بي تفاوت باشيم مطمئناً آسيب هاي غيرقابل جبراني به محيط زيست وارد خواهيم ساخت كه در نهايت گريبان سلامت خود و خانواده مان را خواهد گرفت.
همين زباله اي كه روزي چند كيلو در هر خانه توليد مي شود، اگر به درستي مديريت شود، هر چند به ظاهر ارتباطي با اقتصاد خانواده پيدا نمي كند، ولي به جهت اهداف كلاني كه در پس آن نهفته است، سود آن به خانواده ها نيز باز مي گردد، علاوه بر اين كه خانواده هايي نيز از راه جمع آوري بازيافت و توليد مجدد محصولات از آن ارتزاق مي كند.
كشورهاي پيشرفته صنعتي با سرمايه گذاري مناسب براي بازيافت انواع زباله ها (فلزات، مواد پلاستيكي، چوب، كاغذ و...) و آموزش همگاني براي جداسازي زباله ها از مبدأ (منازل، مدارس، اداري، توليدي، صنعتي، خدماتي و...) قادر شده اند كه از زباله هاي جمع آوري شده براي توليدات جديد استفاده كنند و ازبروز خسارات بيشتر به محيط زيست (برداشت از منابع طبيعي و دفن زباله ها) تا حدودي جلوگيري كنند. اما در كشورهاي در حال توسعه وضعيت چنين نيست. نه تنها سرمايه گذاري هاي قابل توجهي براي راه اندازي صنايع بازيافت صورت نگرفته، بلكه فرهنگ عمومي براي جداسازي زباله ها نيز شكل نگرفته است.
ضرورتي ندارد كه سازمان بازيافت خود اقدام به سرمايه گذاري براي راه اندازي صنايع بازيافت نمايد، بلكه مي بايست سازوكار مناسب براي فعاليت بخش خصوصي در اين زمينه را فراهم سازد. اين اقدام با فرهنگسازي براي جداسازي زباله ها، تأمين امكانات موردنياز براي نگهداري و حمل پسماندهاي خشك جمع آوري شده تا كارخانه هاي بازيافت و اخذ هزينه مناسب در اين زمينه از صاحبان اين كارخانه ها امكان پذير است.
شهرداري براي جمع آوري زباله ها از سطح خانه ها و محله ها امكاناتي را فراهم ساخته و نيروي انساني مورد نياز را نيز جلب كرده است، لذا در حمل پسماندهاي خشك نياز به سرمايه گذاري جديد و كلاني نيست، بلكه از طريق تعبيه مخازن مختلف براي انواع پسماندها از جمله شيشه، كاغذ، مواد پلاستيكي و مواد فلزي در محله ها آموزش همگاني در خصوص جداسازي زباله ها مي توان زمينه كار را فراهم ساخت.
تشويق و ترغيب مردم به اين اقدام و حتي خريداري زباله هاي جدا شده در ابتداي كار مي تواند فرهنگسازي را عمق بخشد و سپس به تدريج به يك وظيفه شهروندي تبديل شود. در برخي از كشورهاي اروپايي، خانوارهايي كه كاغذ باطله ها يا شيشه ها را مخلوط با زباله هاي ديگر تحويل دهند، جريمه مي شوند و اين امر سبب مي شود كه توجه مردم به زباله ها و دورريزها جلب گردد و بيشتر در اين زمينه دقت كنند.
براي اين كه مشاركت مردم در زمينه همكاري پيرامون تفكيك پسماند خشك جلب شود بايد سطح اطلاعات و آگاهي مردم در زمينه بازيافت افزايش يابد يعني مفهوم صحيح و كامل بازيافت بايد به وضوح روشن شده تا نگرش ها تغيير يابد.
براي دستيابي به اين مهم با آموزش چهره به چهره يا كلاس هاي آموزشي در سنين مختلف جامعه (مهدكودك ها، مدارس، دانشگاه ها، مساجد، مراكز تجاري و اداري)، رسانه ها، تهيه فيلم، عكس، پـوستر، و بنرهاي پيام دار با پمفلت آموزنده مي توان اطلاع رساني را تكميل كرد.
تفكيك زباله و بازيافت مواد علاوه بر نجات محيط زيست از نابودي تدريجي مي تواند به اقتصاد كشورمان نيز كمك كند. واقعيتي كه متأسفانه در كشورمان هنوز به درستي درك نشده است.