760تومان تفاوت يك دفتر فانتزي با ساده!
گشتي در بازار نوشت افزار سال جديد تحصيلي (بخش پاياني)

حسن آقايي
ترويج روبه افزايش فرهنگ! فانتزي شدن نوشت افزار و كيف و كفش و... آن هم از دوران كودكي، بعد سنين بالاتر در امور آموزندگي دانش نزد برخي به صورت يك اصل پيش از درس و مدرسه شده است. آن كه برخوردار از وسايل تجملي است باز چشمش دنبال مد تازه است اما آن كه سادگي وسايل را انتخاب مي كند و اعتمادبه نفس دارد به نظر مي رسد آسوده تر است ولي...
به هر حال مسئله تهيه و هزينه لوازم التحرير فانتزي با نرخ هاي رها شده هم تأثير روحي و اقتصادي در بين قشرهايي از جامعه مي گذارد. بنابراين واقعيت ها، فرهنگ سازي از كودكي، شناخت مباحث معنوي و بودجه خانوادگي به يك برنامه ريزي از نهاد خانواده و مراكز آموزشي نياز دارد.
وضعيت توليد نوشت افزار
در گفت وگو با «جليل غفاري رهبر» رئيس اتحاديه صحاف تهران، پرسشم از وي پيرامون وضعيت توليد نوشت افزار تحصيلي، علل افزوني محصولات فانتزي و مسئله تأثيرگذاري برآمده از چشم و هم چشمي يا محروميت محصلي از نداشتن دفتر پرزرق و برق، كيف يا كوله پشتي و... كه همشاگردي اش از آن برخوردار است، مي باشد. او نخست درباره چگونگي كم و كيف دفتر، بر اين باور است كه توليد دفتر در چند سال گذشته به دليل كم شدن اعمال دولتي در اين زمينه، خيلي خوب بوده است و حالا رقابت بين توليدكنندگان به اندازه كافي و در جهت حداقل قيمت دفتر، به وجود آمده و كيفيت و نوع كالا هم متنوع است.
فروش بيشتر و رقابت، دليل نوآوري
وي سبب چندين گونگي محصولات تحصيلي را چنين توضيح مي دهد: «نخست اين كه توليدكننده دنبال فروش كالايش است. براي آن كه فروش مناسب و بيشتر داشته باشد ايده هاي جديد طراحي و اجرا مي كند. دليل ديگر وجود رقابت ميان توليدكنندگان است. لازمه اين، جنس مرغوب، نوع ارايه و در نهايت فروش بيشتر در بازار مصرف است. براساس همين علل نوع توليدات امسال با پارسال فرق مي كند. توليدكننده اگر ببيند محصولش فروش ندارد، سال ديگر توليد نخواهد كرد.»
ادامه صحبت وي، اين است: «به هر حال امروزه روز با تكنولوژي مواجه هستيم كه در ساختارهاي بسياري از وسايل مورد استفاده عمومي نيز جا بازكرده است.» وي در اين خصوص توضيح مي دهد: «اساساً توليد دفاتر فانتزي حدود 8سال است كه وارد بازار عرضه و تقاضا گرديده است. طي آن سال ها 6-5 نفر دفاتر فانتزي توليد مي كردند. الان شايد به 200نفر افزايش يافته اند. به هر صورت، اين تنوع و كارهاي فانتزي هزينه محصول را بالا مي برد در حالي كه بدون اين نوآوري ها نرخ خريد دفاتر ساده به نفع مردم مصرف كننده بوده و است.» مي گويم: حالا توليد انواع دفاتر با القاب متفاوت در قالب فانتزي و نرخ هاي فرادست بسياري از خانواده ها به ويژه چند فرزندي محصل، در اصل و اساس كاربردي هيچ تفاوتي با دفتر و كلا لوازم ديگر تحصيلي ندارند.
760 تومان بابت فانتزي بودن يك دفتر!
«غفاري رهبر» از پشت ميز كارش بلند مي شود و از روي ميز بزرگ وسط اتاق يك دفتر مي آورد. مي گويد: «دفتر تك سيمي يك نرخ دارد. اين دفتر فنردوبل است...» مي پرسم چند برگ و قيمتش چند است، مي گويد: «100برگ، كاغذ 60گرمي، فنردوبل قيمتش براي عرضه در نمايشگاه 1250 تومان است.» سؤال مي كنم: همين دفتر اگر بدون فنردوبل باشد قيمتش چند خواهد بود؟ او مي گويد: «490تومان خواهد بود.!»... مي گويم: تفاوت 760تومان مي شود! اين مبلغ تفاوت تحميل به اقتصاد و خانواده مصرف كننده مي شود. او تأييد مي كند. بعد از روي چند برگ فهرست نرخ تك فروش دفترها در نمايشگاه كه مصوبه بازرگاني است مي خواند از جمله: دفتر 40برگ معمولي 230 تومان، عمده فروشي در بازار 190تومان، 60برگ معمولي 330 تومان، عمده فروشي زير 290تومان و...»
آشنا كردن بچه ها به صرفه جويي
آن خانم شهروند كه براي خريد وسايل فانتزي همراه دختر دانش آموز مقطع ابتدايي به مغازه اي در بازار مراجعه كرده است، مي گويد: «خودم در كلاس پنجم ابتدايي دفتر 100برگ 100توماني مي خريدم و تكاليف درسي را در آن يادداشت مي كردم. «مصطفايي» ادامه مي دهد: «معتقدم بايد بچه ها با هزينه ها و وضع اقتصادي خانواده شان آشنا شوند. صرفه جويي را بدانند چون براي آينده آنها مؤثر است و بايد متقاعدشان كرد كه مثلا مشق نوشتن در دفتر 100برگ جلد فانتزي با 100برگ جلد ساده معمولي هيچ تفاوت نمي كند اما از تفاوت زياد قيمت دفتر فانتزي مي تواند وسيله مورد نياز ديگر خود را بخرد. او با خنده مي گويد: «با هزينه هاي مختلف تحصيلي اين زمانه درس خواندن صرف ندارد!»
خودتان كه محصل بوديد چه نوع دفتر و لوازم ديگر مدرسه مي خريديد؟ اين پرسش از خانمي است كه تعدادي از انواع دفتر فانتزي براي سه فرزندش جمعاً به مبلغ 28هزار تومان خريداري مي كند. پاسخ «تهراني» اين است: «دوره ما يك دو نوع دفتر معروف ساده بود كه براي تكاليف درسي مي خريدم. بچه هاي آن زمان اصرار نمي كردند كه فلان نوع دفتر و كيف و خودكار داشته باشند. الان تهيه لوازم مدرسه اي هم نوعي طبقاتي شده چون لوكس شده است، كلاً تأثير نرخ هاي بالاي هر نوع كالا روي توان مالي مردم، وحشتناك شده است.» مي پرسم نظرتان درباره قيمت همين دفترهاي فانتزي كه خريديد، چيست؟ مي گويد: «قيمت ها مناسب است. پيشتر از يك مغازه در خياباني در بالاي شهر دو تا دفتر 100برگ خريدم پنجهزار و خرده اي تومان. اينجا قيمت يك دفتر مشابه همان كه از مغازه خريده بودم، هزار و پانصدتومان است.»
- تفاوت قيمت هر دفتر بيش از يكهزار تومان مي شود!
از سنين نوجواني ضمن اشتغال، درس مي خوانده است. حالا از او در مقام رئيس اتحاديه صنف نوشت افزار و لوازم مهندسي، مي پرسم: شما زمان تحصيلتان از چه نوع لوازم درسي استفاده مي كرديد؟
«عباس هدايتيان» مي گويد: «من در مقطع ابتدايي از دفتر كاهي خط دار و بي خط و مداد و پاك كن معمولي استفاده مي كردم.»
مي گويم: حالا فرزندان تان از چه نوع افزار تحريري و تحصيلي استفاده مي كنند؟ مي گويد: «الان هم فرزندانم از دفاتر كاهي براي يادداشت و كاغذ كلاسور استفاده مي كنند. دليل اين نوع استفاده از نوشت افزار اين است كه بچه ها ضمن درس و انتخاب مدارس، با آموزش درست و تفهيم كسب دانش، مقيد به داشتن لوازم لوكس نبوده اند. چنان كه يك فرزندم در سال چهارم دانشگاه، هنوز از نوع لوازم التحرير ابتدايي استفاده مي كند.»
«ميراحمدي» فروشنده انواع خودكار فانتزي و تبليغاتي تجاري، در ادامه صحبت هاي پيش خود، مسأله چشم هم چشمي و رقابت بين دانش آموزان مصرف كننده خودكار را نيز مطرح مي كند كه به زعم او اصل موضوع كه دانش پروري است به تجمل گرايي وسايل دانش آموزي بدل مي شود و دانش آموز امروزي دنبال اين است كه مدل جديد جامدادي و يا مداد پاك كن چه شكلي است.
او در ادامه، با اين جمله: «جديد بودن و نو خواستن وسيله كار تا حدي خوب است اما نه اين قدر كنجكاوي، صرف وقت و ظاهرپسندي»، به موضوع با اهميت تأثيرپذيري و همچشمي نسبت به ديگران اشاره مي كند و مي گويد: «بچه دانش آموزم از مدرسه مي آيد و به من مي گويد: همكلاسي ام مداد پاك كن با طرح و رنگ جديد نشانم داد و گفت تازه از مغازه اي خريده است.» اين پدر فروشنده كه انواع مداد پاك كن هم به اشكال مختلف در فروشگاهش دارد و روي ميز جلوي مغازه نشانم مي دهد، با تبسمي مي گويد: «جالب اين است خودم مداد پاك كن هاي فانتزي چيني و... دارم اما فرزندم نوع جديد، از نوع مداد پاك كن همشاگردي اش تعريف مي كند كه يعني آن نوع را داشته باشد.» ته حرف وي: «مداد پاك كن هاي فانتزي خوشرنگ و طرحند ولي اثر مداد روي دفتر را خوب پاك نمي كنند.» مي گويم: كاغذ را سياه مي كنند، يعني خود اين پاك كن هاي فانتزي نياز به «پاك كن» دارد... مي خندد.
تأثير رواني و اقتصادي نوشت افزار تجملي
نظر رئيس اتحاديه صحاف تهران، راجع به تأثير رواني برخي از دانش آموزان كه از وسايل متعارف و معمول تحصيلي استفاده مي كنند در برابر عده اي كه با نوشت افزار و كوله پشتي و يا كيف فانتزي گران بها به مدرسه مي روند را مي پرسم. او مي گويد: «تفاوت هاي ظاهري وسايل درسي و تسهيلاتي به عنوان يك مشكل در محيط هاي آموزشي نيز مي تواند تأثير رواني براي بچه هاي ديگر داشته باشد. از طرف ديگر، ادامه روند تأمين لوازم غيرمتعادل و فانتزي تحصيلي اثر قابل توجه در اقتصاد خانواده خواهد داشت درعين حال هستند خانواده هايي كه سعي مي كنند براي اين كه فرضاً بهانه اي براي ضعف درسي و آموزشي فرزندشان در ميان نباشد، خواست بچه در داشتن نوشت افزار و كيف غيرمعمول را برآورده كنند.»
او در ارتباط با همين مباحث- تلويحاً پيشنهاد- مي كند كه در برخي مدارس، بيشتر غيردولتي، دانش آموزان اجازه استفاده از كيف و دفاتر فانتزي در محيط مدرسه نداشته باشند. او ادامه مي دهد: «بايد در مراكز تحصيلي فرهنگ سازي كنيم كه بچه ها در امور ظاهري، راهنمايي و متقاعد و در مباحث معنوي تقويت شوند.» به اعتقاد «غفاري رهبر» برخي از بچه ها به دليل برخورداري از مباحث معنوي و تربيت درست، به اصطلاح چشم و دل شان دنبال ظواهر و يا رقابت با همشاگردي ها نيست اما جامعه در تقويت و ضعف روحيه آنان مي تواند نقش داشته باشد.»
گزارش روز