بازگشايي مدارس و حكايت هميشگي ترافيك مهر ماه
نگاهي به وضعيت حمل و نقل و ترافيك در آستانه سال تحصيلي جديد- بخش نخست

حسن آقايي
... كوبه هاي ريز چكش زنگ بازگشايي مدرسه بر لوح فلزي مستطيل شكل كوچك آويخته بر پايه اي آهني نزديك پله هاي سنگي پرعرض رو به سالن مدرسه هنوز در گوش جان طنين افكن است و هنوز و هميشه بازگشايي مدرسه و شروع درس و كلاس، شوق شنيدن آن آهنگ در وجودم موج مي زند... چند روز ديگر ميليون ها دانش آموز و دانشگاهي راهي مراكز آموزشي مي شوند و ترافيك شهر با بالاترين اوج و خيز خودنمايي خواهد كرد؟
سال هاي دير پاي پياده ده ها كوچه و چند محله و خيابان پشت سر گذاشته مي شد تا به مدرسه و دبيرستان برسيم. امروزه روز بچه ها با ماشين شخصي به مدرسه رسانده مي شوند. آن موقع يك هزارم امروز، ماشين نبود. كلمه ترافيك با ذهن مأنوس و آشنا نبود و تنفس زير آسمان آبي ناب راحت بود. حالا برخي براي عبور فرقي بين چراغ قرمز و سبز و زرد نمي گذارند... و حالا به عده معلمان چندين مركز آموزشي، مدير و كارشناس مشغولند تا راهي براي كاهش در ترافيك سال تحصيلي جديد، گشوده شود.
ترافيك اول مهر
وضعيت حمل و نقل و ترافيك با باز شدن مدارس به نظرتان چطور خواهد بود؟ اين را از يك راننده تاكسي مي پرسم. پاسخ هايي كه مي دهد بيشتر محور شغلش است. مي گويد: «نسبت به 5-4 سال پيش تعداد تاكسي دو برابر شده اما امروز مساله ترافيك در ميان است.»
«ابراهيم تصديقي» ادامه مي دهد: «من در تهران كار مي كنم با اين ترافيك در روز به فرض حدود 150 نفر مسافر جابه جا مي كنم ولي اگر ترافيك بيشتر ناوگاني باشد 300 نفر سوار مي كنم. الان كه مدرسه ها باز نشده هر سرويس حدود 45 دقيقه وقت صرف ترافيك مي كنم. اما ترافيك كم باشد مسافت مشابه همان سرويس را 15 دقيقه طي مي كنم.»
او در ادامه صحبت اين باور خود را بيان مي كند كه ترافيك مناطق شمال شهر به مراتب از جنوب شهر، شلوغ تر است چون اكثر خانواده ها به تعداد افراد خانواده ماشين دارند. هر يك ماشين خود را سوار مي شود. در جنوب شهر مردم ماشين دار كم از آن استفاده مي كنند.»
از او سؤال مي كنم بچه هاي خود را با تاكسي اش به مدرسه مي رساند؟
مي گويد: «تا پارسال، صبح ها خودم مي بردم. بعدازظهر مادرشان مي آورد. امسال معلوم نيست.» بعد مي گويد:«ترافيك سنگين و شلوغي ماشين ها روح آدم را خسته مي كند. بايد يك كار اصولي براي حل معضل ترافيك انجام داد. چند روز ديگر كه مدرسه ها باز مي شوند تا آخر سال حال و هواي ترافيك بدتر ازحالا كه تابستان است، مي شود.»
مجموعه ناوگان ها جوابگو نيست
يك شهروند فرهنگي بازنشسته مباحث حمل و نقل و ترافيك را به يك صفحه جدول تشبيه مي كند كه خانه جواب هاي سخت چند حرفي اش خالي مانده است.
«ابراهيمي» مي گويد: «سال هاي متوالي درباره مشكلات ترافيك و حمل و نقل صحبت شده، طرح هاي مختلف هم براي كاهش معضل حمل و نقل عمومي و ترافيك توسط همه دستگاه هاي ذيربط ارايه شده ولي اساس مساله همچنان حل نگرديده است چون برنامه ها بنيادي نبوده و مقطعي بوده است، مثل همين برنامه همه ساله بازگشايي مدارس است كه ميليون ها دانش آموز و دانشجو وارد جمعيت چند ميليوني مي شوند ليكن وسايط حمل و نقل شامل اتوبوس، مترو و ميني بوس جوابگوي مجموعه انبوه مسافر نمي شوند ولو اينكه ناوگان ها با همه استطاعت و نيروي انساني وارد عمل مي شوند. در همين حال باز مي بينيم هزاران خودروي شخصي نيز سطح خيابان ها و بزرگراه ها را مي پوشانند در اين وضع هم تردد كند مي شود و هم مسافران سرگردان مي شوند. با اين وضعيت، نبايد ماشين اضافه كنند، بلكه بايد فرهنگ استفاده از ماشين شخصي را آموزش دهند.»
ستادهاي مركزي و معين استقبال از سال نو تحصيلي در حوزه معاونت حمل و نقل و ترافيك تهران به منظور ايجاد هماهنگي برنامه ريزي ها و اجراي دستورالعمل ها در مناطق 22گانه پايتخت تشكيل شده است تا افزايش 25 درصد سفر درون شهري را مديريت و رصد كنند.
بازگشايي مدارس
آغاز افزوني سفر درون شهري
در گفت وگو با «مهندس حسن آقايي» مدير كل مهندسي و ايمني ترافيك شهرداري تهران، وي با اين مطلع كه بازگشايي مدارس سبب افزايش 25 درصد سفرهاي درون شهري مي شود، مي افزايد همزمان با اين رويداد فرهنگي اجتماعي تغيير ساعت از اول مهر ماه يك ساعت عقب مي رود. از ديگر سو در فصل پاييز فشردگي سفرها از ساعت 8 صبح تا 9-8 شب، به 8 صبح تا 6 بعدازظهر تغيير مي يابد. اين فشردگي باعث افزايش حجم ترافيك و بيشتر در دو هفته اول مهر خود را نشان مي دهد به دليل اين كه اول سرويس رفت و آمدها جا نمي افتند. خانواده ها برخي بچه هايشان را خود به مدرسه مي برند. در حالت دوم، خانواده ها فرزندان نوجوان و جوان را با سرويس هاي حمل و نقل عمومي راهي مدارس مي كنند. اين امر باعث كاهش ترافيك مي شود.»
تشكيل ستادهاي هماهنگي
براي 15 ميليون سفر روزانه
مديركل مهندسي و ايمني ترافيك، درباره چگونگي برنامه ريزي ها و تدابير مرتبط با آغاز سال جديد تحصيلي اظهار مي دارد: «براي مديريت شهري، طرح ستاد استقبال از مهر در حوزه معاونت حمل و نقل و ترافيك تشكيل شده كه هدفش ايجاد هماهنگي، برنامه ريزي ها و اجرايي است.» به گفته وي در اين ستاد راهور، معاونت هاي فني، عمراني و خدمات شهري معاونت حمل و نقل، و اداره كل مهندسي و ايمني ترافيك حوزه معاونت فعاليت مي كنند، همچنين رئيس اداره فني، عمراني، آموزش و پرورش، مديران عامل تاكسيراني، مترو و شركت واحد و اورژانس و... از جمله اعضاي ستاد اصلي هستند. در كنار ستاد مركزي، ستاد معين در مناطق 22 گانه تهران كه به طور هفتگي تشكيل مي شود و مجري دستورالعمل هاي ستاد اصلي است از 15 مرداد ماه تا هفته اول مهرماه برنامه ريزي مي كند.»
توسعه شبكه؛ رغبت بيشتر مردم براي استفاده از ناوگان عمومي
«مهندس آقايي» در بخش ديگري از صحبت هاي خود با بيان اين كه سالانه در تهران 000،400 خودرو به خودروهاي موجود اضافه مي شود، سرويس دهي (نفر و سفر) روزانه ناوگان حمل و نقل عمومي را بدين شرح ابراز مي كند: مترو 2 ميليون نفر، شركت واحد 5/4 تا 4 ميليون نفر و تاكسيراني و سواري هاي مسافربري خطي و شخصي 5/3 تا 3 ميليون نفر مسافر جابه جا مي كنند. از منظر ديگر، در تهران روزانه بين 15-14 ميليون سفر انجام مي شود.»
وي سپس با اشاره به اين كه ترافيك در تهران نسبت به چهار سال گذشته بهتر شده است، توسعه شبكه حمل و نقل عمومي، اتوبوس هاي تندرو، خطوط مترو و اتوبوسراني را يكي از علل ايجاد رغبت بيشتر مردم در استقبال از ناوگان هاي عمومي قلمداد مي كند. او اظهار اميدواري مي كند: «در آينده با توسعه خطوط اتوبوس هاي تندرو مترو بتوانيم خدمات بيشتر و بهتر به شهروندان ارايه دهيم.»
بسيج تمام ناوگان
و لغو مرخصي كاركنان
«تمام ناوگان اتوبوسراني شركت واحد براي استقبال از مهر و بازگشايي مدارس آماده سرويس دهي كامل است... قول مي دهيم شهروندان راحت جابه جا شوند... از خودروي شخصي استفاده نكنند تا ترافيك كم شود...» اين مطالب آرامش بخش و توصيه آميز را معاون بهره برداري شركت واحد اتوبوسراني تهران و حومه، در پاسخ سؤالم مبني بر چگونگي تدابير و آمادگي شركت واحد در سرويس دهي همزمان با بازگشايي مدارس مي گويد.
«اكبر عربي» در اين ارتباط بيشتر توضيح مي دهد: «از چند هفته پيش جلساتي در خصوص سرويس دهي متناسب با عبور و مرور آغاز سال جديد تحصيلي، برگزار شد و با تشكيل ستاد استقبال از مهر، تمام ناوگان بسيج و مرخصي هاي پرسنل اتوبوس هاي بليتي و خصوصي لغو شدند. بنابراين با اطمينان مي گويم با حدود 5400 دستگاه اتوبوس از 15شهريور الي 15 مهرماه تا بازگشت حالت معمول ترافيك آمادگي كامل سرويس دهي داريم.» وي در همين باره مي افزايد كه به لحاظ ادامه خريدهاي خانواده هاي محصلدار پيش از بازگشايي مدارس، از روز شنبه- گذشته- سرويس دهي به طور رسمي برقرار شده است.
مردم از خودروي شخصي
استفاده نكنند
قول مي دهيم اتوبوس بيشتر شود
وي بخش ديگر گفتار خود را ضمن اين كه معطوف به يك نياز مزمن مردم مسافر مي كند، در عين حال، خواسته اي هم از شهروندان دارد. گفتار او در اين موارد چنين است: «در سطح شهر، شهروند دوست دارد راحت به اتوبوس دست يابد.» بعد: «در اين ماه- مهرماه- مردم از ناوگان هاي حمل و نقل عمومي، اتوبوس و مترو استفاده كنند. از خودروي شخصي شان استفاده نكنند.» وي مي افزايد: «ما قول مي دهيم شرايط طوري باشد كه مردم راحت جابه جا شوند. ما قول اتوبوس بيشتر مي دهيم. شهروندان هم خودروي شخصي به خيابان نياورند تا ترافيك كم شود.»
سالم سازي
و پاكيزگي اتوبوس ها
«عربي» ادامه صحبت خود را متوجه دو موضوع ديگر يكي مربوط به نظافت بيرون و درون اتوبوس ها و مورد ديگر بازسازي تعميراتي اتوبوس ها، مي كند. او در اين زمينه ها مي گويد: «در اجراي برنامه هاي استقبال از مهر دو نكته مدنظر است؛ اول تعميرات، بازسازي و سالم بودن اتوبوس هاي متوقف است. دوم پاكيزگي ظاهر و بدنه و تميزي داخل و شيشه هاي اتوبوس را در دستور كار اجرايي قرار داده ايم.» از وي مي پرسم:وضعيت سرويس دهي ميني بوس هاي تحت نظارت شركت واحد چگونه است؟ پاسخ او چنين است: «ميني بوس ها فرسوده اند، ضمن اين كه بازسازي و تعويض آن ها شروع خواهد شد.»
تاخير با 30 دقيقه+ترافيك
معاون بهره برداري شركت واحد، در بين صحبت هاي خود به چند نكته كه زبان حال هميشگي همه مسافران اتوبوس است اشاره مي كند. يكي از اين موارد، مساله تاخيرهاي گاه 30دقيقه اي اتوبوس است كه تكرار همه روزه آن، خلق و اعصاب مسافران را به هم مي ريزد. در همين زمينه، اول و يا آخر ايستگاه اتوبوس آن قدر توقف مي كند تا بيشتر ظرفيت آن پر مي شود. به اولين ايستگاه بين راهي مي رسد. عده اي سوار مي شوند كه ديگر صندلي خالي وجود ندارد. ايستگاه هاي ديگر هم اغلب مسافرسوار مي شود. تك توك پياده مي شوند. در چنين اوضاعي مسافر اصلا ممكن نيست راحت و راضي باشد. تاخير و ايستادن 40-30 دقيقه تا مقصد، واقعا براي همه افراد مخصوصا سالخورده و عصا به دست بيشتر رنج آور است. همه اين وضعيت يك طرف، توقف اجباري اتوبوس در ترافيك، هواي سنگين داخل ماشين و دلشوره كار و... سوي ديگر. اين شرايط نامطلوب ديروز و امروز است و فردا؟...
شيشه دوجداره با پوشش چرك!
نكته ديگر مورد بيان اين مقام شركت واحد نظافت بيرون و درون اتوبوس هاست. كثيف بودن اكثر اتوبوس ها خصوصا اتوبوس هاي به اصطلاح قديمي كه در خطوط فعال هستند، زبان حال عمومي است. برخي شيشه پنجره ها به قدري كثيف است كه مسافر به بغل دستي اش مي گويد: شيشه ها دوجداره شده اند! ديگري مي خندد و مي گويد، هرچه بيشتر چرك باشد بهتر است چون جلوي نور شديد خورشيد را مي گيرد! واقعيت اين است كه هيچ جاي اتوبوس نظيف نيست، بدنه بيروني و مبلمان داخل. در ورود و خروج شكسته است. بارها ديده شده كه راننده در هر ايستگاه با فشار و ضربه در را باز و بسته مي كند. شكستگي صندلي و برخي ضايعات مخل آرامش مسافران است... در چنين اتوبو س هايي، مسافر دست كم 40 دقيقه طي سفرش تا مقصد روحيه اش به هم مي ريزد. برخي حتي رغبت نمي كنند روي صندلي بنشينند چون نگران كثيف شدن لباس تميزشان هستند.
گزارش روز