عبور از معضل ترافيك با افزايش ناوگان عمومي
نگاهي به وضعيت حمل ونقل و ترافيك در آستانه سال تحصيلي جديد (بخش دوم)

قفل ترافيك هزار گره و فشردگي روزافزون بي شمار خودرو در سطح پايتخت ظاهراً با خرده كليد هايي كه تاكنون به كار رفته باز نمي شود. با اين حال در كنار مسايل ترافيك شهري و اصرار خيلي ها به استفاده از خودرو شخصي، بازگشايي مراكز آموزشي- تحصيلي پيش روي همگان است.
تداركات دستگاه هاي برنامه ريز، اجرايي و مديريتي همه كوشش شان محور يكي دو هفته اول مهرماه است كه بستر درياي ماشين رو بدون امواج، آماده سازي مناسب براي ترافيك شود. بعد، مهارت هاي رانندگي در عبور از ترافيك و برخي هم با عبور از خطوط قانون، راهي براي هرچه زودتر رسيدن به مقصد خود باز كنند...
اين وضعيت را از هر زاويه نگاه مي كنيم، چيزي جز اين كه جغرافياي معابر خرد و كلان، اصلي و فرعي تبديل به يك پاركينگ شايد كم نظير و جولانگاه فرمان چرخاني و پدال گاز و ترمز و... باشد، به ذهن خطور نمي كند و مثنوي راهكارهاي بنيادين همچنان ناخوانده باقي است...
ظرفيت هاي جابه جايي مسافران
سؤالم از «مهندس جعفر ربيعي» مديرعامل شركت بهره برداري مترو درباره چگونگي ظرفيت جابه جايي انبوه مسافران و مباحث مرتبط به توسعه و افزايش واگن خصوصاً براي بازگشايي مدارس در مهرماه است.
وي در بين صحبت و پاسخ خود اظهار مي دارد: «كسي توقع نداشته باشد كه فقط در اول مهر افزايش داشته باشيم. توقع در طول سال باشد...» او ضمن بيان اين پيش بيني كه متوسط جهشي مسافران مترو دربازگشايي مراكز تحصيلي 15درصد و جابه جايي مسافران روزانه به مرز 2ميليون نفر مي رسد، در خصوص ترافيك و فرايندهايش، بر اين تأكيد است كه بايد شرايطي ايجاد كرد كه مردم خود پيشگام عدم استفاده از وسيله نقليه شخصي شان شوند. اين مقام مترو ادامه گفتارشان پيرامون فراز و سكون اقدامات در بخش هايي از شبكه ريلي شهري است كه خواهيم خواند و ايضاً انتظار خروج از دايره كاستي ها و حمايت دولت است.
«ربيعي» پيش از اين كه درمورد وضعيت سرويس دهي مترو در مهرماه بگويد، اظهار مي دارد: «همه مي دانيم راه خروج از آلودگي هوا، ترافيك، اتلاف وقت و... گسترش حمل ونقل عمومي خصوصاً مترو است. بنابراين بايد كاري كرد كه مردم خود داوطلب شوند از خودروشان استفاده نكنند. با اجراي طرح زوج و فرد، طرح ترافيك و جريمه، تا حدي مي توان جلوي ورود خودروهاي شخصي را گرفت ولي اصل، وجود حمل و نقل عمومي نياز مردم است. بايد با سامانه، جايگزين مناسب به مردم داده شود و مردم به اين نتيجه برسند كه استفاده از وسيله نقليه شخصي شان مقرون به صرفه نيست. بنابراين گزينه اي جز حمل ونقل عمومي كه شامل مترو، اتوبوس و تاكسي، نيست. در اين جهت، شاهراه حمل ونقل، مترو است كه مي شود تشبيه به گردش خون در بدن انسان كرد كه در يك سري شاهرگ و رگ هاي نازك جاري مي گردد تا برسد به مويرگ و در بدن پخش شود. مترو در حمل ونقل عمومي شهري شاهراه است و سيستم هاي ديگر شامل ناوگان اتوبوس و تاكسي رگ هاي فرعي هستند. اين دو ناوگان بايد مردم را به شاهرگ اصلي كه همان مترو است برسانند، چون اين تجربه در تهران جواب داده و سال هاي سال است كه در جهان آزموده شده و نتيجه مثمرثمري داشته است.»
وي در ادامه، با بيان اين كه مطالبه مردم درباره افزايش شبكه مترو و افزوني مسافر بدون اغراق جلوتر- موقعيت و روند كار - است، اضافه مي كند: «ما بيش از اين بايد ظرفيت جابه جايي شبكه حمل ونقل عمومي با محوريت مترو را مي داشتيم. حال با آن نقطه ايده آل خيلي فاصله داريم ولي نمي توانيم اهمال كنيم.»
توقع در طول سال باشد نه فقط در ماه مهر
از مديرعامل شركت بهره برداري مترو مي پرسم ظرفيت مسافربري مترو به ويژه در ماه بازگشايي مدارس، چگونه است؟
وي پاسخ مي دهد: «مديريت مترو تلاش كرده ظرفيت مسافربري از دو طريق لازم سال به سال بيشتر شود. اول افزايش طول خطوط و ايستگاه هاي جديد مترو است.دوم افزايش واگن و كاهش زماني بين حركت قطارهاست و اين موضوع ارتباطي به اول، وسط و آخر سال ندارد و اين سياست دايمي مترو است. ما و شهرداري در هر روز و طول سال گسترش شبكه و افزايش تعداد واگن را انجام مي دهيم تا عده مسافران زيادتر شود. بنابراين، كسي از ما توقع نداشته باشد كه فقط در اول مهر افزايش داشته باشيم بلكه بايد اين انتظار در طول سال باشد، چون در طول سال قطارهاي جديد وارد شبكه مي شوند.»
نظارت بيشتر
بر حمل و نقل و ترافيك
از يك شهروند به نام «مفيدي» كه فرزند دبستاني اش را همراه دارد مي پرسم: بچه تان را با وسيله نقليه خودتان به مدرسه خواهيد رساند؟ مي گويد: «امسال با ماشينم به محل مدرسه اش مي برم. پارسال با سرويس مي رفت 450هزار تومان بابت سرويس دادم. امسال مبلغ بيشتر شده است. از همين رو با وسيله نقليه خودم مي برم و هزينه ام كمتر مي شود.»
او درباره ترافيك و بازگشايي مدارس، اين جواب را مي دهد: «اتوبوس ها بايد مجهز به امكانات راحتي و سرويس دهي متناسب جمعيت زمان بازگشايي مدارس شوند. اما غير از ترافيك، آلودگي هوا است كه بيشتر مربوط به سرويس هاي برخي ادارات و شركت ها است كه از اتوبوس هاي كهنه كرايه اي استفاده مي كنند. ظاهرا تنها مترو است كه آلودگي وسايط نقليه خياباني را ندارد كه آن هم هميشه شلوغ است. با اين حال بايد ديد در چند روز آينده مترو چه وضعي دارد.»
او ادامه مي دهد: «تاكسي ها را هم بايد موظف به سرويس دهي كاملا عمومي كنند. خيلي شان گردشي كار مي كنند و براي عموم مردم فايده ندارند.»
عوامل كندي حركت ناوگان و ايجاد ترافيك
افزايش خودرو سواري، عبور موتورسيكلت و عابر از خط ويژه اتوبوس و... از عوامل كندي حركت يا ايجاد ترافيك هستند.
اين نظر يك راننده اتوبوس است. توضيحات بيشتر «علي عسگري» چنين است: «برخي از مردم و موتورسواران به خط ويژه اتوبوس مي آيند. راننده مجبور مي شود سرعت خود را كم و هر از گاه توقف كند.
مورد ديگر، ازدياد سواري ها مانع سرعت مجاز و معمولي اتوبوس ها مي شوند. مشكل ديگر، دور زدن در ميدان است. براي نمونه دور ميدان فردوسي و چهارراه سميه به دليل انبوه خودرو شخصي، راننده اتوبوس با مشكل ترافيك مواجه مي شود چون سواري ها مانع دور زدن و خروج از ميدان مي شوند.»
ازدياد مسافر 15 درصد
جابه جايي روزانه 2ميليون
«مهندس ربيعي» ادامه مي دهد: «درباره بازگشايي مدارس بايد گفت هميشه اول مهر تعداد مسافران به خاطر شروع سفرهاي تحصيلي و مرتبط با دانشگاه ها، جهشي پيدا مي كند. به طور متوسط در مهرماه نسبت به قبل حدود 15درصد افزايش مسافر مترو داريم. ما براي اين كه به درخواست افزايش سفرهاي درون شهري جواب بدهيم بايد افزايش ظرفيت داشته باشيم. اگر افزايش ظرفيت نباشد ازدحام پيش مي آيد. از ابتداي امسال بحث ورود قطارهاي جديد در مترو شروع شده ولي روند حركت ورود قطارهاي جديد، كند است و مورد تاييد ما نيست و علت، كمبود منابع مالي است. اگر منابع مالي كه قوانين آن روشن است اجرا شود هم در توسعه و هم در افزايش ظرفيت مسافر مشكل نخواهيم داشت. امسال پيش بيني ما با شروع سال تحصيلي اين است كه روزانه تعداد مسافران مترو نزديك به مرز 2ميليون نفر برسد، از طرف ديگر امسال افزايش ايستگاه هاي جديد مثل قيطريه، قلهك، تهران پارس و فرهنگسراي اشراق را داشتيم. اين ايستگاه ها مسافران جديد دارند و ما بايد خود را آماده براي جواب دادن به حداكثر 7 قطار درون شهري و تعدادي واگن و لكوموتيو تندبر براي تهران- كرج- گلشهر باشيم تا حداكثر تا اول مهر اجرا شود. اما از 7 قطار، 4 قطار مورد استفاده قرار گرفته است كه شامل 4 لكوموتيو و تعدادي واگن دو طبقه در مسير تهران- كرج وارد شبكه شده و در حال كار هستند. منتها اين افزايش ظرفيت متناسب با افزوني تقاضاي مردم نيست. اين به معناي اين است كه در اول مهر شاهد كثرت جمعيت در ايستگاه ها خواهيم بود...»
ادامه گفت و گو با مديرعامل شركت بهره برداري مترو، در خصوص برخي نيازها، را در شماره ديگر گزارش خواهيم خواند.
گزارش روز