من هم حق دارم مادر شوم

«معلوليت ، محدوديت نيست» همه ما بارها و بارها اين جمله راشنيده ايم و حتي خود را مدافع سرسخت آن نيز
مي دانيم، اما آيا واقعا به گفته هايمان اعتقاد داريم يا نه. گر چه امروزه شرايط زندگي معلولين نسبت به گذشته تغيير كرده و سطح فرهنگ مردم رشد يافته است ، اما آنها هنوز هم با مشكلات عديده اي دست و پنجه نرم مي كنند. در اين ميان خانم هاي معلول مشكلات زيادي براي ازدواج و خصوصا
بچه دار شدن دارند و متاسفانه هنوز هم نگاه هاي سنگين و
ترحم آميز اطرافيان را تحمل مي كنند.
«او چطور مي خواهد كارهايش را انجام دهد»،«نمي تواند مسئوليت بچه را به عهده بگيرد» و ... انتقاداتي از اين قبيل معمولا» در مورد اين خانم ها شنيده مي شود . قطعا تحمل اين نگاه ها و رفتارها چندان راحت نيست و متاسفانه دولت نيز امكانات خاصي براي اين گروه قائل نمي شود . به عنوان مثال ، حضور پرستار در منزل مي تواند تا حد زيادي مشكلات نگهداري از فرزند را مرتفع كند.
بنابر تحقيقي كه در سال 2002 در پاريس انجام گرفت، از بين 59 زايشگاه اين شهر ، تنها 20 مورد وضع حمل مادران معلول را در مراكز خود قبول كرده اند . همچنين ازبين 1760 مطب زنان و زايما ن، فقط 100 مطب تجهيزات لازم براي معاينه و درمان اين خانم ها در اختيار دارند.
مادري نشسته بر صندلي چرخ دار
علي رغم پيش داوري ها و نگراني هايي كه بر زندگي
خانم هاي معلول سايه افكنده، بسياري از آنها با شرايط كنار مي آيند. به زندگي اين خانم توجه كنيد : سارا خانم جواني است كه وقتي فقط 23 سال داشت در اثر سانحه رانندگي پاهايش را از دست داد. اما با اميد به زندگي ازدواج كرد و توانست بچه دار شود . دختر كوچولوي او الان 2 سال دارد. سارا مي گويد: زماني كه باردار شدم از آينده مي ترسيدم ، از اينكه نتوانم كارهاي فرزندم را به خوبي انجام دهم و ...اما انگار كوچولوي من ازهمان زمان تولد متوجه معلوليت مادرش شد. وقتي او را روي پا مي نشاندم ، خودش را خم نمي كرد ، انگار به خوبي مي دانست كه پاهاي من حس ندارد و اين برايش خطرناك است.»
كودكاني كه گليم خود را از آب بيرون مي كشند.
گرچه برخي از پزشكان براين باورند كه فرزندان مادران فلج ، ديرتر از بقيه نظافت شخصي را ياد مي گيرند ، اما در واقع چنين نيست. سارا درباره تاييد اين ادعا مي گويد : « دختر من در 2 سالگي نسبت به همسالانش بسيار تميزتر بود. او خيلي زود استقلال را ياد گرفت . لباسهايش را به تنهايي مي پوشيد، وسايلي كه روي زمين مي ريخت ، خودش جمع مي كرد و حتي مراقب من نيز بود. وقتي پاهايم از روي لبه صندلي پايين مي افتاد كمكم مي كرد تا اذيت نشوم».
ظرافت هاي لازم زندگي روزمره
گرچه كودك به طور طبيعي متوجه شرايط مادر مي شود، اما برخي تكنيك هاي مادرانه در اين باره مي تواند بسيار لازم و كار آمد باشد. ميزي براي عوض كردن و نظافت كردن كودك، به مادر كمك مي كند تا به راحتي و بدون نياز به كمك ديگران كارهاي فرزندش را انجام دهد . همچنين براي حمام كودك نيز بهتر است وان را روي قسمت بلندي در حمام گذاشت تا مادر مجبور به خم شدن نباشد . البته حضور فرد ديگري در كنار او براي نگه داشتن كودك و مراقبت بيشتر لازم است.
مادران نابينا
« نابينايي » مانعي براي مادرشدن نيست . تقويت حواس ديگر به خانم نابينا اين امكان را مي دهد كه به فرزندش رسيدگي كند، بدون اينكه به كمك فردي ديگر نياز حتمي داشته باشد. يكي از مادران نابينا در اين باره مي گويد : « من سه فرزند دارم و هيچ وقت از همان زمان تولد فرزند اولم ترس و واهمه اي نداشتم». مسلما اين مادران نيز مانند ديگران از هنگام تولد نوزاد بايد رسيدگي به كارهاي او را ياد بگيرند . مادران روشن دل، بهتر است ازهمان روزهاي اول خود پوشك بچه را عوض كنند، لباس هايش را مرتب كنند و ... .شايد در برخي موارد حضور و توضيح پرستار بچه در مورد كارهاي نوزاد هم نتواند مادر را قانع كند. مادر نابينا در واقع نياز دارد كه فرزندش را احساس كند و با نوازش، اورا ببيند. دراين صورت است كه او كم كم مي تواند تمام كارهاي فرزندش را انجام دهد و حتي ناخن هايش راهم بگيرد. اين مادر موفق به افراد شبيه خودش توصيه مي كند كه هميشه فقط به خود تكيه كنند و به حرف هاي ديگران اهميت ندهند .
چند توصيه كاربردي به مادران نابينا
معمولا« زماني كه به كودك غذا مي دهيم ، لباسهايش كثيف مي شود. مادران نابينا براي اينكه خيلي مشكل پيش نيايد، مي توانند لباس يا پيش بندي را مخصوص غذا دادن كودك داشته باشند كه تا حد ممكن نيازي به تعويض لباس هاي بچه نباشد . هنگام غذا دادن به كودك بهتر است كودك را روي زانويش بنشاند. اين حالت نسبت به نشاندن كودك روي صندلي اين مزيت را دارد كه مادر مي تواند حركات سر بچه را كنترل كند . در مورد شيشه بچه نيز يك راه حل ساده وجود دارد. ظرفي با درجه بندي برجسته را انتخاب كنيد تا براي تعيين مقدار غذاي كودك نگراني نداشته باشيد. از آنجا كه كودك خيلي زود خطر را مي شناسد؛ البته اگر آن را احساس كند، مي توان آتش را از 2 تا 3 سالگي به فرزند شناساند و به او خاطر نشان كند كه خود قادر به مراقبت از او نيست. اما اگر فرزند شما پر جنب و جوش است براي پيشگيري از خطر مي توانيد جلوي شومينه يا بخاري مانعي بگذاريد ويا حتي طنابي به كمر بچه و سر ديگرش را به ستون يا وسيله اي ببنديد تا نتواند به آن نزديك شود. چرا كه بعضي از بچه ها دوست ندارند زودتر از سنشان عاقل شوند.
مادران ناشنوا
ناشنوايي نيز مانند هرنوع معلوليت ديگري به مادر مي آموزد كه چطور با محدوديت هايش سازگار شود . نشنيدن صداي كودك يكي از نگراني هاي خانم هاي ناشنواست، اما اين حق مسلم مادر شدن را ازآنها سلب نمي كند . براي جلوگيري از اينكه كودك مدت طولاني گريه كند، مي تواند از وسيله اي استفاده كند كه مشكل را مرتفع كند. اين دستگاه طوري طراحي شده كه نسبت به شدت صداي گريه كودك مي لرزد و چراغ هاي آن روشن مي شود . از آنجا كه اين دستگاه حالت ويبره نيز دارد، مشكل مادر را در زمان خواب نيز برطرف مي كند. برخي دوربين هاي مدار بسته نيز در اين زمينه كاربرد دارند.
صحبت كردن با كودك
آيا نيازي دارد با اين كه كودك شنوا وقادر به حرف زدن است، بازهم زبان اشاره مادر را ياد بگيرد؟ شايد اين پرسش براي بسياري از چنين خانواده هايي پيش بيايد . در پاسخ بايد گفت كه چون افراد ناشنوا به سادگي مي توانند لب خواني كنند، اگر فرزند آنها اين كار را ياد بگيرد، مادر راحت تر مي تواند با او ارتباط برقرار كند. خصوص اگر پدر هم از نظر شنوايي ضعيف باشند. آموزش زبان اشاره همزمان با رشد كودك برايش مفيد است و به زبان آموزي او نيز كمك مي كند. به علاوه، تا پيش از اينكه كودك قادر باشد نخستين كلمات را به زبان بياورد ، مادر مي تواند با او ارتباط برقراركند. يكي از مادران ناشنوا دراين باره مي گويد : «از زمان تولد نوزادم ، با حركات اشاره، مفهوم كلمات را به او ياد مي دادم . تا جايي كه فرزندم در 17 ماهگي 35 عبارت را متوجه مي شد». مزيت ديگر اين روش، جلوگيري از عصبانيت مادر هنگام ارتباط با فرزندش است .
مترجم: مريم سادات كاظمي

خوشبختي يعني شراكت در غم و شادي

زوج هاي خوشبخت به راحتي قابل تشخيص هستند، فرقي نمي كند سياه باشند يا سفيد، پولدار باشند يا كم درآمد، پيرباشند يا جوان، به تازگي ازدواج كرده باشند يا مدتها از ازدواج آنها گذشته باشد.
در اينجا يك سوال پيش مي آيد: «اين زوج ها چگونه درغم و شادي همچنان علاقه خود را نسبت به يكديگر حفظ مي كنند؟» خوشبختانه جواب اين سوال ربطي به خوش شانسي ندارد! آنها در اثر سختكوشي و تعهد، به اهميت انجام «بايدها» پي مي برند. از آنجا كه معدودي از زوج ها در اين مورد اطلاع كافي دارند بهتر است اين «بايدها» را «راز» بناميم.
رازهاي خوشبختي
1- در مورد روابط تعهدآور واقع گرا باشيد. يادتان باشد شيفتگي قبل از ازدواج تداوم نخواهد داشت و رابطه اي غني تر، عميق تر و صميمانه تر جاي آن را مي گيرد. يك رابطه طولاني مدت فراز و نشيب هاي زيادي دارد و اگر فكر مي كنيد هميشه آسمان رابطه شما آفتابي خواهد بود در اشتباه هستيد.
2- بر روي رابطه خود كار كنيد. در باغي كه به حال خود رها شده علف هايي مي رويند كه مي توانند حتي مقاوم ترين گياهان را نيز نابود كنند. رابطه زناشويي نيز همينطور است. مشكلات و سوءتفاهم ها نبايد ناديده گرفته شوند. برخي از مردم اعتقاد دارند رابطه خوب امري طبيعي مي باشد ولي حقيقت اين است كه براي برقراري رابطه مناسب مثل هر چيز ديگر - بايد تمرين و تلاش كرده اگر در اين مورد اهمال كنيد رابطه شما سير قهقرايي طي خواهد كرد.
3- براي يكديگر وقت بگذاريد: هيچ چيز جاي با هم بودن را نمي گيرد. وقتي اختصاصاً براي همسرتان وقت مي گذاريد براي گذر از لحظات دشوار زندگي توان لازم را پيدا مي كنيد. با همسرتان به فعاليتي دو طرفه بپردازيد و تنها به تماشاي تلويزيون بسنده نكنيد.
4- زماني را با خودتان خلوت كنيد. شايد عاقلانه به نظر نرسد ولي خلوت كردن با خودتان نيز بخشي از رابطه شاد است. پس از اينكه مدتي را صرف خودتان كرديد مي توانيد با روحيه اي بالا نزد همسرتان بازگشته و تجارب خود را با او تقسيم كنيد. با دوري از همسرتان به اهميت او بيشتر پي مي بريد.
5- از تفاوت ها نهايت استفاده را ببريد. كمي راجع به اين موضوع فكر كنيد: شما شيفته كلام ويژگي همسرتان شده بوديد؟ به احتمال قوي در حال حاضر همان ويژگي - بيش از هر ويژگي ديگر او - شما را از خود بي خود مي كند! نگاهي تازه به تفاوت ها بيندازيد. برروي وجوه مثبت قضيه تمركز كنيد و براي وجوه تمايز همسرتان با خودمان ارزش قائل شويد. احتمالاً اين تفاوت ها به زندگي شما تعادل بخشيده و از شما و همسرتان يك تيم مناسب مي سازد.
6- انتظار نداشته باشيد همسرتان تغيير كند ولي در عين حال تا آنجا كه امكان دارد خواسته هاي او را برآورده كنيد. اگر شما و همسرتان دست از تلاش براي تغيير يكديگر برداريد تا حد زيادي از ميزان مشاجرات كاسته خواهد شد. در عين حال هر كدام از شما بايد تا حد امكان در انجام خواسته هاي طرف مقابل تلاش كنيد، حتي اگر كار سختي باشد.
به عنوان مثال به جاي شكايت كردن از اينكه همسرتان ظرف ها را نمي شويد، بدون غرغر كردن خودتان اين كار را انجام دهيد.
احتمالاً همسرتان متوجه اين مسئله شده و خودش نيز دست به كار مي شود. در اين صورت است كه در واقع پيروزي با شماست!
7- يادتان باشد برخي از مشكلات هرگز حل نمي شوند. ممكن است شما در مورد بعضي از مسائل اشتراك نظر نداشته با شيد. به جاي صرف انرژي بيهوده، اين وضعيت را بپذيريد و براي مطالعه يا بهتر شدن اوضاع تلاش كنيد.
نمي توانيد دو نفر را در زير يك سقف پيدا كنيد كه در تمام زمينه ها كاملاً هم عقيده باشند. مسئله مهم اين است كه راه مناسبي براي بهتر شدن اوضاع پيدا كنند.
8- ارتباط مناسب فقدان ارتباط مناسب علت اصلي عدم موفقيت زندگي زناشويي است. براي برقراري ارتباط- به خصوص در هنگام بروز مشكلات- يك راه حل ساده وجود دارد: «گوش دادن بدون اينكه حرف همسرتان را قطع كنيد به او گوش دهيد. فقط گوش دهيد. سپس حرف هاي او را خلاصه كرده و بر مواردي كه با آنها موافق نيستيد تاكيد نمائيد. در اين صورت همسرتان از حالت دفاعي خارج مي شود و راحت تر به احساسات و افكار شما گوش مي دهد. تحت اين شرايط به ندرت مشاجره اي پيش مي آيد و مهمتر از آن اينكه مي توانيد به درك متقابل از يكديگر دست يابيد و راه حل مناسب را پيدا كنيد.
9- اهميت روراستي. ممكن است مسائل ناخوشايند در زندگي زناشويي شما وجود داشته باشد. روراستي در اين مورد بهتر از آن است كه همسرتان به شما شك كند. سوءتفاهم يكي از عوامل اصلي به بن بست رسيدن زندگي زناشويي است و اگر يك بار چنين وضعيتي پيش بيايد ترميم رابطه مدتها طول خواهد كشيد.
شادترين زوج ها كساني هستند كه روراستي را در سرلوحه زندگي خود قرار داده اند.
10- به همسر خود احترام گذاشته و براي او ارزش قائل شويد. در صورتي كه به همسرتان احترام بگذاريد او نيز به شما احترام مي گذارد. اگر هر روز به او ابراز علاقه كنيد رابطه مستحكم تري خواهيد داشت. وقتي به او مي گوئيد: «دوستت دارم» براي مدتي صبر كنيد تا تأثير حرف شما بيشتر شود. از ابراز علاقه به همسرتان هراسي نداشته باشيد. در اين صورت ارزش بيشتري براي شما قائل خواهد شد.
رعايت اين مسائل كار آساني نيست. در واقع شايد در ابتدا چنين به نظر برسد كه بذرهايي را كاشته ايد هرگز رشد نخواهد كرد و مطمئن باشيد در صورت پشتكار و ثبات آنچه را كاشته ايد، درو مي كنيد.
آذرشايان

كودكان و رويارويي با بحران ها

همه مردم - چه كودكان و چه بزرگسالان - از بلايايي مثل زلزله، طوفان، گردباد، آتش سوزي، سيل و خشونت هراس دارند. وقتي با كودكان در اين زمينه حرف مي زنيد به جنبه هاي ترسناك قضيه نيز بپردازيد.
كمرنگ جلوه دادن خطرات به نگراني هاي كودكان پايان نمي دهد. در واقع واكنش آنها به چند عامل بستگي دارد.
نظر كودكان در مورد نحوه واكنش والدين به اين فجايع، اهميت زيادي دارد. كودكان در بيشتر مواقع از نگراني هاي والدين خود مطلع هستند ولي در زمان بروز بحران حساسيت بيشتري از خود نشان مي دهند. والدين بايد در نزد كودكان به نگراني هاي خود اعتراف كرده و در عين حال به توانايي حل مشكلات تاكيد ورزند. در ضمن واكنش كودكان به مشاهدات آنها بستگي دارد. اگر يكي از عزيزان كودك در اين حوادث كشته يا خانه و مدرسه او به شدت تخريب شده باشد با مشكلات بيشتري روبرو خواهد شد.
كودكان در سنين مختلف واكنش هاي گوناگوني از خود نشان مي دهند. به عنوان مثال ممكن است يك كودك 6 ساله از رفتن به مدرسه خودداري كند در حالي يك نوجوان با والدين خود به جروبحث بپردازد و دچار افت تحصيلي شود.
بايد به نحوي در مورد حوادث با كودكان حرف بزنيد كه بتوانند بفهمند. غالباً مردم پس از بروز فجايع به مرور آن مي پردازند. در كودكان كم سن و سال اين كار مي تواند منجر به ديدن كابوس شود. گاهي ماهها و يا حتي سال ها طول مي كشد كه اثرات منفي مرور فجايع خود را نشان دهد.
والدين بايد مراقب تغييرات رفتاري زير در كودكان خود باشند:
¤ خودداري از رفتن به مدرسه و نشان دادن رفتارهاي بچگانه اي مثل چسبيدن به والدين.
¤ وحشت دائمي از اثرات جانبي فاجعه (مثل نگراني از جدا شدن از والدين)
¤ بروز آشفتگي در خواب مثل ديدن كابوس، فريادكشيدن و شب ادراري به شرطي كه چندين روز ادامه داشته باشد.
¤ تند مزاجي و از دست دادن تمركز
¤ از جا پريدن هاي مكرر
¤ مشكلات رفتاري بي سابقه در مدرسه يا خانه.
¤ شكايت از درد جسمي (مثل معده درد، سردرد و سرگيجه) بدون علت فيزيكي
¤ گوشه گيري، اندوه، سستي، كاهش فعاليت بدني و فكر كردن دائمي به حادثه.
توصيه ها و درمان حرفه اي كودكان، به خصوص كساني كه از نزديك شاهد خسارات جاني و مالي بوده اند، مي تواند مانع از تأثيرات منفي بحران و يا كاهش آن شود.
والديني كه نگران سلامتي فرزندان خود هستند، مي توانند پس از مشورت با پزشك خانواده، به يك كارشناس خبره كودكان مراجعه كنند.

خوراكي هايي كه چربي مي سوزانند

بعضي از ميوه ها قند دارند و باعث چاقي مي شوند، بعضي ديگر برعكس لاغر مي كنند اما تاكنون درباره ميوه هايي كه چربي را بسوزانند شنيده بوديد، آيا اين ميوه ها را مي شناسيد.
انواعي از مواد غذايي وجود دارد كه به نام «غذاهايي با كالري منفي» معروف هستند. اين مواد غذايي نسبت به ساير مواد، انرژي بيشتري براي هضم خود نياز دارند، يعني بدن انرژي بيشتري براي هضم آنها مي سوزاند و در عين حال نمي تواند كالري زيادي از آنها براي خود ذخيره كند. پس علاوه بر اينكه باعث سوخت چربي ها مي شوند، كمتر به چربي تبدل شده و ذخيره مي شوند.
مواد غذايي داراي چربي، پروتئين، كربوهيدرات، كالري، ويتامين و املاح هستند. ويتامين ها، بافت هاي بدن را تحريك مي كنند تا آنزيم توليد كنند كه اين آنزيم ها باعث تجزيه و مصرف انرژي موجود در غذاها مي شوند. بنابراين غذاهايي با كالري منفي، غذاهاي غني از ويتامين و املاح هستند كه نه تنها باعث مصرف انرژي حاصل از خود مي شوند، بلكه انرژي اضافي موجود در طي عمل هضم را مصرف مي كنند. البته مصرف اينگونه مواد غذايي زماني در كاهش وزن مؤثر است كه غذاهاي پركاري و فاقد مواد مغذي مثل انواع تنقلات، چيپس و ... را مصرف نكنيد.
مواد غذايي با كالري منفي يا چربي سوز شامل انواع مختلفي از ميوه ها و سبزي ها است كه انواع سبزي هاي آن شامل: مارچوبه- چغندر- كلم- كلم بروكلي- هويج- گل كلم- كرفس- كاسني- فلفل قرمز- خيار- شاهي- سير- لوبيا سبز- كاهو- پياز- تربچه- اسفناج- شلغم و كدو سبز است.
از ميوه هاي چربي سوز نيز مي توان: سيب- زغال اخته- طالبي و گرمك- گريپ فروت- ليمو ترش- انبه- پرتقال- هلو- آناناس- تمشك- توت فرنگي- گوجه فرنگي- نارنگي و هندوانه را نام برد.
ولي شايد جالب باشد بدانيد برخي از غذاها وجود دارند كه مي توانند متابوليسم بدن را تسريع كرده و در برنامه كنترل و كاهش وزن كمك كننده باشند. مصرف اين گونه غذاها به خصوص اگر همراه با يك برنامه كنترل وزن و تعديل برنامه غذايي و صدالبته به همراه برنامه ورزشي مناسب باشد، بسيار كمك كننده است. شايد بتوان از اين منظر كه اين غذاها حس سيري بيشتر و سريع تري داشته و كالري كمتري دارند و به كمتر جذب شدن و يا دفع چربي ها كمك مي كنند، در اصطلاح عاميانه آنها را چربي سوز ناميد.
اما اگر تصور شما بر اين است كه با خوردن بعضي غذاها، چربي هاي بدن بلافاصله دفع شده يا مي سوزند، بايد آن را اصلاح كنيد. اين غذاها كه بيشتر از گروه ميوه، سبزيجات تازه و غلات سبوس دار هستند، به خاطر داشتن فيبرهاي محلول در آب يا غيرمحلول در آب (مانند سيب، هويج، پرتقال) و يا به خاطر وجود يك سري مواد ديگر (مانند ويتامين C در پرتقال) و همچنين به دليل كالري كمتر و ايجاد حس سيري زودتر، به اين نام شهره شده اند.
اين غذاها به دليل داشتن فيبر و الياف گياهي حس سيري زودتري به شما مي دهند و از سوي ديگر باعث مي شوند جذب قند از مواد غذايي كندتر صورت بگيرد و به دنبال اين، دفع چربي را تسريع مي كنند. بنابراين چون مقداري از غذاي مصرفي و از جمله چربي همراه با آن دفع مي شوند و ضمنا كالري كمي هم از مصرف آنها عايدتان شده، بدن چربي هاي اضافي خود را مي سوزاند تا از كالري توليدشده آنها براي امور روزانه خود استفاده كند.
به خاطر همين خاصيت است كه در رژيم غذايي كه براي افراد چاق و داراي چربي خون در نظر مي گيرند، توصيه مي شود غذاهاي يادشده مثل نان سبوس دار و ميوه و سبزيجات تازه از جمله سيب را حتما استفاده كنند تا روند جذب غذاي شان كندتر شود و بدن براي جبران كالري مورد نياز خود از ذخاير چربي استفاده كرده و آن اتفاق خوب، يعني كاهش وزن به مرور زمان رخ دهد.
بعضي از افراد از آب غوره يا سركه سيب و يا موارد مشابه به صورت ناشتا و يا در انتهاي شب به اين منظور استفاده مي كنند و انتظار دارند بدون اصلاح رژيم غذايي يا فعاليت متناسب، تنها با اين كار لاغر شوند.
اين مواد حالت اسيدي دارند و مصرف شان براي آنهايي كه تاخير هضم غذا دارند توصيه مي شود و در طب سنتي ما خواصي برايشان ذكر شده است اما تصور اينكه اين مواد چربي ها را مي سوزاند، اشتباه است و هيچ منبع كافي علمي براي دفاع از اين خاصيت ذكر شده نداريم. پس به اين بهانه كه با خوردن چند غذا مي توان لاغر شد، نمي شود از رژيم گرفتن و ورزش كردن شانه خالي كرد.

مراقب سرما خوردگي در پاييز باشيد

با شروع فصل پاييزدر كنار بهره مندي از زيبايي بي بديع طبيعت و خوراكي هاي منحصر به فرد آن، ارمغان ناخوشايند ديگري نيز در راه است. بله درست حدس زديد؛ سرماخوردگي. سرماخوردگي يكي از رايج ترين بيماري هاي ويروسي است كه با سرد شدن هوا شيوع بيشتري پيدا مي كند. اين بيماري خصوصا كودكان، خانم هاي بار دار و سالمندان را تهديد مي كند كه مهم ترين علت آن را مي توان ضعف سيستم ايمني بدن دانست. گرچه مراجعه به پزشك و مصرف دارو مي تواند روند بهبودي را تسريع كند اما در واقع اين بيماري به كمك مراقبت هاي ساده در منزل به خوبي كنترل مي شود. حتي رعايت برخي از اين نكات مي تواند تا حد زيادي تاثير پيشگيرانه داشته باشد.
بهترين خوراكي ها براي پيشگيري و درمان سرماخوردگي
امروزه ثابت شده است كه تغذيه صحيح تاثير بسيار زيادي در سلامت و پيشگيري از ابتلا به بيماري ها دارد؛ چنانكه گاه مي بينيم كه برخي افراد به خاطر رعايت رژيم غذايي متناسب تا دوران كهنسالي سالم و تندرست هستند. سرماخوردگي نيز از اين قاعده مستثني نيست و مي توان به كمك تغذيه متعادل تا حد زيادي آن را كنترل و حتي درمان كرد.
¤ ميوه ها و سبزيجات
گرچه ارتباط مستقيمي بين مصرف ميوه ها و سبزيجات و كاهش ابتلا به سرماخوردگي و آنفولانزا وجود ندارد، اما توصيه هميشگي اين است كه به حد كافي از آنها در هر وعده غذايي استفاده شود تا حداقل روزي 5 سهم ميوه و سبزي دريافت كرده باشيد. مهم ترين علت را بايد مقدار بالاي آنتي اكسيدان هاي موجود در ميوه ها و سبزيجات دانست كه با راديكال هاي آزاد مقابله كرده و در نتيجه سيستم ايمني را تقويت مي كنند.
به خاطر اينكه ميوه ها و سبزيجات با رنگ هاي مختلف، ويتامين هاي متفاوتي نيز دارند؛ پس توصيه مي كنيم حتما از اين رنگارنگي بهره ببريد.
از بين سبزيجات بايد به تاثير بسيار مثبت انواع قارچ ها، سير، موسير و پياز اشاره كرد؛ چرا كه سيستم دفاع را تقويت كرده و با عفونت ها مقابله مي كنند.
اگر دقت كرده باشيد با بروز نخستين علائم سرماخوردگي، به سراغ مركبات مي رويم. اين انتخاب بسيار مناسبي است؛ چرا كه مركبات منبع بسيار غني از ويتامين ث هستند. ويتامين ث با تحريك سيستم ايمني آن را وادار به ساخت بيشتر لمفوسيت هاي T مي كند كه به عوامل بيماري زا حمله كرده و آنها را از بين مي برد. گرچه هنوز به طور دقيق ثابت نشده كه ويتامين ث مانع از بروز سرماخوردگي مي شود يا به طور كامل آن را بهبود مي بخشد؛ اما مي تواند علائم و طول مدت بيماري را كاهش دهد، به نحوي كه 1 روز در سال براي بزرگسالان و 4 روز در سال براي بچه ها برآورد شده است.
انواع مركبات مانند پرتقال و گريپ فوروت، توت فرنگي، كيوي، طالبي، انواع فلفل سبز و قرمز، كلم بروكلي و گوجه فرنگي منابع بسيار غني اين ويتامين هستند كه مصرف به اندازه آنها مي تواند نيازهاي بدن را تامين كند. البته به ياد داشته باشيد كه مكمل هاي غذايي هرگز نمي توانند جايگزين مناسبي باشند.
¤ پروتئين ها و چربي ها
علاوه بر ميوه ها و سبزيجات، پروتئين ها كه مقدار بالاي آن در گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، انواع ماهي ها، محصولات دريايي و گردو وجود دارد موجب توليد آنتي كورها؛ مولكول هاي اساسي سيستم ايمني مي شوند. مصرف به اندازه آنها كه 2 يا 3 سهم را شامل مي شود بايد حتما در برنامه غذايي روزانه گنجانده شود. البته انواع كم چرب را انتخاب كنيد، زيرا غذاهاي چرب و سنگين اندام هاي بدن را خسته كرده و در نتيجه مقاومت بدن نسبت به عفونت ها كم مي شود.
يكي ديگر ازنكات بسيار مهم در برنامه غذايي، مصرف صحيح چربي هاي خوب كه شامل اسيدهاي چرب امگا3، 6 و 9 مي شود، است. اين چربي ها در عملكرد مطلوب سيستم ايمني دخيل هستند. ماهي، روغن زيتون و كلزا، گردو، بادام و ديگر دانه هاي خوراكي مانند دانه كتان منابع غني اين اسيدهاي چرب هستند.
همچنين نبايد از نياز بدن به روي نيز غافل شد. اين عنصر در صدف، فراورده هاي دريايي، جگر گوساله، مرغ، جوانه گندم، كنجد و تخمه كدو يافت مي شود.
پيشگيري بهتر از درمان
معمولا زماني كه يكي از اعضاي خانواده بيمار شود، بقيه نيز در امان نخواهند بود. اين حالت نگراني والدين را در پي دارد كه خصوصا در رابطه با خردسالان تشديد مي شود. زياد نگران نشويد! روش هاي زير را در پيش بگيريد تا احتمال بيماري به حداقل برسد.
1. دست ها را مرتب بشوييد.
در اكثر موارد سرماخوردگي، آنفولانزا و گريپ از طريق تماس مستقيم انتقال مي يابد. به عنوان مثال دست هاي يك فرد بيمار به خاطر تماس با صورتش آكنده از ويروس هاست كه همين ويروس ها به گوشي تلفن، صفحه كليد كامپيوتر، دستگيره در، ويترين مغازه ها و... انتقال مي يابد و اين در حالي است كه آنها مي توانند تا ساعت ها زنده بمانند. به همين علت توصيه ها مي شود كه دست ها را مكرر بشوييد. اگر در جايي هستيد كه امكان شستشو نداريد، دست ها را محكم به مدت حداقل يك دقيقه به هم بماليد. در اين صورت نيز ويروس ها از بين مي روند.
2. صورت را با دست ها لمس نكنيد.
همان طور كه گفتيم ويروس ها به سرعت انتقال پيدا مي كنند. به همين جهت حتما براي تميز كردن بيني از دستمال كاغذي استفاده كنيد و آن را بلافاصله دور بياندازيد. اين بهترين راه براي عدم انتقال و دوركردن ويروس هاست.
ويروس هاي سرماخوردگي و آنفولانزا از طريق چشم ها، بيني و دهان به داخل بدن وارد مي شوند. تماس با اين اعضاي صورت كه غالبا در كودكان ديده مي شود موجب انتقال ويروس ها به اطراف و تشديد بيماري مي شود.
3. مايعات زيادي بنوشيد.
آب بدن را تميز مي كند! شايد اين جمله عجيب به نظر برسد اما حقيقت دارد. نوشيدن زياد مايعات( 1.5 ليتر در روز) موجب دفع شدن مواد سمي، باكتري ها و ديگر ويروس ها شده و آب مورد نياز بدن را تامين مي كند. همچنين در نظر داشته باشيم كه به كمك آب عوامل بيماري زا رقيق تر شده كه همين امر بهبود بيماري را تسريع مي كند.
4. سونا را فراموش نكنيد!
تحقيقات هنوز اين مسئله را صد در صد تاييد نكرده است، اما با اين حال به نظر مي رسد كه دوبار سونا در هفته امكان ابتلا به سرما خوردگي و آنفلوانزا تا نصف كاهش مي يابد.
بنا بر يك فرضيه ديگر نيز سونا يا استنشاق بخار گرم با بيش از 80 درجه سانتي گراد ويروس ها را مي كشد. همچنين بهتر است هواي منزل، محل كار و خصوصا اتاقتان مرطوب باشد. اگر لازم است ظرف آبي را روي بخاري يا شوفاژ بگذاريد.
5. از منزل بيرون برويد.
شايد اين موضوع در هواي سرد كمي عجيب به نظر برسد اما هواي آزاد مي تواند مقاومت بدن نسبت به سرما را بهبود بخشد. خصوصا زماني كه بخاري ها در منزل روشن مي شوند، بدن نسبت به سرما آسيب پذيرتر مي شود.
6. انجام تمرينات منظم ورزشي
حتما تمرينات ورزشي يا پياده روي را در برنامه روزانه خود بگنجانيد. در اين صورت سيستم ايمني بدن تقويت شده و بدن توان بيشتر و كارآمدتري براي مقابله با عوامل خارجي
( ويروس ها و باكتري ها) دارد.
7. ميوه و سبزيجات بخوريد.
خواص طبيعي ميوه ها وسبزيجات تقريبا براي همه روشن شده است. در اين باره مي توان گفت كه اين خوراكي هاي خوشمزه حاوي ويتامين ها، كاروتن ها و... است كه اين مواد در تقويت سيستم دفاعي بدن را تقويت مي بخشد.
8. ماست را از قلم نياندازيد.
مطالعات نشان مي دهد كه خوردن ماست يك بار در روز احتمال ابتلا به سرماخوردگي و آنفلوانزا را تا 25% كاهش مي دهد. به نظر مي رسد كه باكتري هاي موجود در ماست مي توانند سيستم ايمني بدن را تحريك كنند.
9. سيگار نكشيد يا آن را كمتر كنيد.
سيگار كشيدن مژك هاي داخل بيني را از كار مي اندازد. در اين صورت عوامل بيماري زا و آلودگي هاي كمتري در دام مي افتند و با ورود به بدن آن را ضعيف مي كنند. محققان معتقدند كه كشيدن هر يك نخ سيگار مژك ها را به مدت 30 تا 40 دقيقه از كار مي اندازد.
10. برنامه استراحت منظمي داشته باشيد.
مطالعات نشان مي دهند كه استراحت كردن سيستم ايمني بدن را در مواقع مورد نياز در حالت آماده باش قرار مي دهد. در واقع اينترلوكين، مولكول هاي سيستم ايمني كه با ويروس هاي سرماخوردگي و آنفولانزا مقابله مي كنند، در جريان خون افزايش پيدا مي كند. به اين ترتيب ايمني بدن تقويت مي شود.
11. براي سلامت كوچولوها...
نخستين و مهم ترين نكته در مورد كاهش احتمال سرماخوردگي كودكان، تغذيه با شير مادر است. بنابر تحقيقاتي كه صورت گرفته اين گروه از بچه ها مقاومت بالاتري نسبت به بيماري ها دارند. دومين عامل نيز اين است كه فرزندتان را به محيط هاي شلوغ كه افراد بيمار در آنجا حضور دارند نبريد. در صورت ابتلاي يكي از اعضاي خانواده ، ترجيحا اتاق او و كودك را تا زمان بهبودي جدا كنيد. اگر مادر بيمار است بايد موقع بغل كردن و انجام كارهاي كودك حتما دست هايش را با آب و صابون بشويد. اگر به علت عفونت كودك نياز به مصرف آنتي بيوتيك بود، حتما داروهاي مكمل براي تامين آب مورد نياز و تقويت سيستم ايمني بدن را براي او در نظر بگيريد.
توصيه هايي براي درمان سريع تر سرماخوردگي
از آنجا كه سرما خوردگي به طور طبيعي بعد از چند روز درمان مي شود، لازم نيست با اولين سرفه يا شروع آب ريزش بيني به پزشك مراجعه كنيد و با كوله باري قرص، كپسول، شربت و... سعي در درمان بيماري داشته باشيد. رعايت چند نكته ساده مي تواند بسيار مفيد باشد:
- به مقدار زياد؛ بيش از 1 ليتر در روز مايعات بنوشيد. بهتر است آب ميوه ها، جوشانده و چاي مصرف شود. به اين ترتيب مايعات بدن رقيق تر شده و ويروس ها تا حد بيشتري دفع مي شوند. همچنين مايعات گرم نيز بسيار مؤثر است.
- مصرف خوراكي هاي سرشار از ويتامين ث يا داروها و مكمل هاي غذايي حاوي اين ويتامين و يا روي را حتما در برنامه روزانه خود بگنجانيد.
- به حد كافي بخوابيد زيرا استراحت كردن سيستم ايمني بدن را تقويت مي كند.
- مجراي بيني را با سرم هاي مخصوص شستشو داده و مرطوب نگه داريد.
- بخار آب گرم استنشاق كنيد. مي توانيد در آب كمي روغن مخصوص مثلا روغن آويشن نيز بريزيد.
- گاه مجراي تنفسي به شدت خشك مي شود كه در اين صورت توصيه مي شود از پمادهاي مرطوب كننده استفاده شود.
چه موقع بايد به پزشك مراجعه كرد؟
به ندرت پيش مي آيد كه براي درمان سرما خوردگي لازم باشد به پزشك مراجعه كرد. اما گاه با بروز علائم زير اين موضوع امري غير قابل اجتناب است:
- سرما خوردگي بيش از 10 روز طول بكشد.
- دچار درد گوش يا ريزش آب يا چرك از گوش شويد.
- درد شديد در صورت يا پيشاني احساس شود.
- تب بيشتر از 39 درجه باشد.
- سرفه طولاني شود و بهبود نيابد.
- تنفس با صداي صفيري و سوت مانند همراه باشد.
- بيمار ناراحت و متاثر است و فعاليت هاي روزانه وي كاهش يافته است.
- علائم سرماخوردگي شبيه به گريپ باشد.