(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


پنجشنبه 6  آبان 1389- شماره 19775

ضرورت بازنگري غفلت دستگاه ها در تريبون هاي آزاد دانشگاهي
درباره كرسي هاي آزاد انديشي (بخش نخست)



ضرورت بازنگري غفلت دستگاه ها در تريبون هاي آزاد دانشگاهي
درباره كرسي هاي آزاد انديشي (بخش نخست)

پريسا جلالي
فراهم شدن امكان برگزاري كرسي هاي نظريه پردازي طبق تاكيد رهبر معظم انقلاب نيازمند عزم جدي مسئولان، دولت، اساتيد دانشگاهي و دانشجويان است. اما با وجود فراهم شدن فضاي باز سياسي به منظور ابراز ايده و نظر جوانان و دانشجويان علاوه بر افول انگيزه متوليان امر و بي توجهي به تشكيل كرسي ها، شاهديم كه برخي از جلسات ايجاد شده با عنوان كرسي هاي آزاد انديشي تبديل به كارزاري مي شود كه برخي آن را با محل منازعه اشتباه مي گيرند. بررسي علل غفلت در ايجاد كرسي هاي آزاد انديشي و بي حوصلگي مقامات مسئول فرهنگي در رفع كاستي هاي موجود و بازتعريف دقيق كرسي ها موضوعي است كه در اين سري از گزارش هاي كيهان بدان مي پردازيم.
بنابر احساس نياز مجامع دانشگاهي، جمعي از فرهيختگان جامعه و علماي حوزه و دانشگاه طي نامه اي به رهبر معظم انقلاب بر ضرورت تشكيل كرسي هاي نظريه پردازي و آزادانديشي در دانشگاه ها تاكيد كردند.
شاخص ترين علت اين اقدام مهم كه چند سال پيش رخ داد را مي توان آگاهي بخشي به نسل جوان در محيط هاي دانشگاهي و فرهنگي و جلوگيري از بروز تنش در سطح جامعه برشمرد. چرا كه آزادي بيان و نظر حق طبيعي هر انساني است.
بنابراين همانطور كه محدوديت صرف در آزادي عقيده نتايج مثبتي به همراه ندارد بي توجهي به خط قرمزها و رهايي بي حد و حصر بيان انديشه هاي بدون استدلال و منطق هم فراغت از انضباط كاري و فكري را دربر خواهد داشت.
شايد به همين علت است كه كارشناسان به تضمين بقاي فضاي سالم مناظره و مباحثه اصرار دارند تا اين فضا به قانون شكني منتهي نشود و قانون مجاري و مكانسيم هاي مشروعي براي كرسي هاي آزادانديشي در دانشگاه ها در نظر بگيرد.
ديگر اهميت ايجاد كرسي ها را بايد در فراهم آوردن فضايي براي ارائه نظرات و در كنار آن فرصتي براي در معرض قضاوت قرار گرفتن افكار دانست.
كرسي هاي آزاد انديشي
نياز به تعريف دوباره
در حالي كه طبق آمار ارايه شده از سوي رييس موسسه پژوهش و برنامه ريزي آموزش عالي تعداد دانشجويان كشور بيش از 3 ميليون و 790 هزار نفر تخمين زده شده است اما هنوز فعاليت هاي فرهنگي دانشگاه ها نتوانسته پاسخگوي اين تعداد دانشجو باشد.
كرسي هاي آزاد انديشي يكي از همين خلأ ها است تا جايي كه حتي تعدادي از دانشجويان از آن اطلاع كافي نداشته و آزاد انديشي را در حد ايجاد فضاي نقد آزاد بدون ارايه استدلال و منطق و گاهي هم نقد سياسي در خلال درس و در فضاي كلاس خلاصه مي كنند.
اكبرزاده از دانشجويان يكي از واحدهاي دانشگاه پيام نور از وجود چنين جلساتي كاملا بي اطلاع است و مانند ديگر همكلاسي اش مفهوم كرسي هاي آزاد انديشي را فقط جلسات بحث آزاد در كلاس هاي درس مي داند و معتقد است كه اساتيد هم بايد فرصت ابراز نظر به دانشجويان بدهند.
البته اين تعابير خطا و يا ناقص از مفهوم وجودي كرسي هاي آزاد انديشي نمي تواند به پاي دانشجويان نوشته شود چرا كه مسئولان، معاونت فرهنگي دانشگاه ها و حتي اساتيد و اعضاي هيات علمي نقش مهمي در ارايه اطلاعات و برگزاري كرسي ها دارند.
مريم تركاشوند هم كه دانشجوي رشته علوم سياسي است نقد سياسي احزاب سياسي را تنها تصور اغلب دانشجويان از كرسي هاي آزاد انديشي مي داند.
وي در گفت و گو با گزارشگر كيهان معتقد است: بعضي از دانشجويان فكر مي كنند برگزاري كرسي ها يعني نقد آزاد و بدون پشتوانه منطقي و استدلال. بنابراين بدون دليل و مدرك و با جار و جنجال
مي خواهند جريان هاي سياسي را به نقد بكشانند در حالي كه در صورت امتناع اساتيد از چنين بحث هايي احساس مي كنند فضاي آزاد نقد در دانشگاه وجود ندارد. اينها در واقع تعريف واقعي كرسي ها را نمي دانند.
در حالي كه گفته مي شود كرسي ها فضاي گفت وگو را در اختيار دانشجويان قرار مي دهند و اين همان آزادي بياني است كه در اسلام بر آن توصيه شده و پايه و اساس انقلاب را شكل مي دهد اما هنوز تشكيل كرسي ها منتظر گوشه چشمي از سوي مسئولان و متوليان امر است.
ضمن اينكه خواستگاه كرسي هاي آزاد انديشي سياسي نيست و بنا به فرمايش رهبر معظم انقلاب، دانشجويان بايد در اين فضاها آزموده شوند و قدرت تحملشان بالا رود. كه به تعبير برخي يكي از نقطه ضعف هاي روانشناختي ما ايرانيان كم بودن قدرت تحمل است كه در گفت وگو و نقد و مناظره ديده مي شود.
مناسبت ها كرسي ها را اشغال مي كنند
با وجود مزاياي بي شمار كرسي هاي
آزاد انديشي يافتن پاسخ اين پرسش كه چرا ماهيت كرسي هاي آزاد انديشي تا اين اندازه مورد غفلت قرار گرفته ضروري به نظر مي رسد و اينكه چرا علي رغم تاكيد چند باره مقام معظم رهبري هنوز اقدام درخوري در ايجاد ستاد يا دبيرخانه مشترك به منظور تقويت كرسي ها و هدايت و حمايت از آن صورت نگرفته است؟
اين همان پرسشي است كه نه تنها دانشجويان بلكه اعضاي تشكل هاي دانشجويي نيز به دنبال يافتن پاسخ آنند.
سعيد زماني دانشجوي رشته ارتباطات در يكي از دانشگاه هاي دولتي هم فرد ديگري است كه در مقطع كارشناسي ارشد مشغول به تحصيل است و با وجود سابقه حضور شش ساله در دانشگاه فقط دو بار فرصت حضور در جلساتي كه با اين عنوان تشكيل مي شود را داشته است.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان تشكيل جلساتي با اين عنوان را تنها در مناسبت هاي ديني و مذهبي رايج مي داند كه دانشجويان مخاطب شخص سخنران بوده و تنها امكان پرسش و پاسخ كتبي از خطيب را داشته اند.
زماني كه ديگر ضعف كرسي ها را فقدان تشكيل اين جلسات در برخي واحدهاي دانشگاهي مي داند معتقد است: در برخي از واحدهاي دانشگاه هاي دولتي و پيام نور و آزاد اسلامي اصلا جلسه اي تشكيل نمي شود. البته گاهي واحدهاي فرهنگي و تشكل ها ضعيف رفتار مي كنند و مسئولان هم در پي تشكيل جلسه اي تحت اين عنوان نيستند.
سمانه شيرين اسدي دانشجوي يكي از دانشگاه هاي پيام نور است كه او در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان معتقد است به هيچ عنوان در اين واحد دانشگاهي كرسي هاي آزاد انديشي برگزار نمي شود كه علت اين مساله عدم تمايل روساي دانشگاه ها و بعضا بي حوصلگي در تشكيل جلسات آزاد انديشي است.
به اعتقاد برخي از دانشجويان تشكيل دو يا سه بار جلسه مناسبتي در طول سال كه در نمازخانه دانشگاه برگزار شود و بخواهند آن را كرسي
آزاد انديشي معرفي كنند سنخيتي با اصل موضوع ندارد.
مجيد تفرشي كه در مقطع كارشناسي ارشد مشغول به تحصيل است مانند تعداد زيادي از دانشجويان اطلاعات چنداني از كرسي هاي
آزاد انديشي ندارد و اين كرسي ها را در حد جلسه اي كه هر ازگاهي در دانشگاه ها تشكيل مي شود، عنوان مي كند.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: گاهي جلساتي از سوي دانشگاه برگزار مي شود كه به تصور من چندان استقبالي از آنها نمي شود. اغلب افرادي كه شركت مي كنند دانشجويان بسيجي و يا اعضاي تشكل ها هستند.
اين دانشجوي رشته حسابداري اظهار مي كند: فقط يك بار در اين جلسات شركت كرده ام و البته شبيه جلسه سخنراني بود. دانشجويان فقط نقش مخاطب را داشتند و چندان با تعريف هاي ارايه شده از كرسي ها مطابقت نداشت.
توصيه هايي كه مظلوم واقع شد
كرسي هاي آزادانديشي فضايي آزمودني است و دانشجويان را در معرض نقد قرار مي دهد تا براي آينده آماده شوند. به اين شكل كه پس از فارغ التحصيلي و در ورود به جامعه در حوزه هاي مختلف مديريتي، اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي چنانچه مورد نقد قرار گرفتند دست و پا گم نكنند و يا واكنشي با موضوع برخورد نكنند و در مناظره منطق را بر احساس غلبه دهند.
كرسي هاي آزاد انديشي موضوعي بود كه از سوي رهبر معظم انقلاب تاكيد شد اما مانند ديگر بحث ها مظلوم واقع شد.
جهانبخش سلمانيان مسئول سابق كميسيون فرهنگي اتحاديه جامعه اسلامي دانشجويان با بيان اين عبارات به گزارشگر كيهان مي گويد: زماني كه اين بحث مطرح شد خيلي خوشحال شديم اما بعد از مدتي ديديم هيچ نتيجه اي نداشت و اتفاق خاصي هم نيفتاد. مظلوميت كرسي ها در دانشگاه هاي شهرستان ها بيشتر ديده مي شود و گاهي اصلا اين كرسي ها برگزار نمي شوند. در دانشگاه هاي شهر تهران هم بندرت شاهد برگزاري كرسي ها هستيم و جسته و گريخته برپا مي شود.
وي نقش دستگاه هاي فرهنگي را در اين راستا مهم ارزيابي مي كند و معتقد است: در صورت اتحاد و هماهنگي شوراي عالي انقلاب فرهنگي و نهادهاي فرهنگي همچنين تلاش كميسيون فرهنگي مجلس حمايت اعتقادي و اعتمادي آنها از دانشجويان مي توان از تشكيل و اثربخشي فرصت آزادانديشي در دانشگاه ها مطمئن شد.
سلمانيان ضمن تاكيد بر توصيه هاي رهبر انقلاب و به فراموشي سپردن آن از سوي دستگاه هاي فرهنگي اضافه مي كند: تشكل هاي دانشجويي ظرفيت بالايي براي كار و فعاليت دارند و بايد از اين فرصت استفاده كرد.
به اعتقاد وي نقش حمايتي وهدايتي نهادهاي فرهنگي را مي توان در ارايه برنامه، اعتماد به دانشجويان و گوشزد كردن هزينه كرسي ها عنوان كرد تا تشكل هاي ارزشي كشور جايگاه عالي تري يافته و از ضعفي كه آنها را تهديد
مي كند جلوگيري كرد.
آزادانديشي برنامه الزامي دفاتر نهاد
برگزاري كرسي هاي آزادانديشي جزء برنامه هاي الزامي دفاتر نهاد در دانشگاه ها است. اما آنقدر در مورد آن بي مهري شده كه معاون فرهنگي و سياسي نهاد نمايندگي رهبر معظم انقلاب در دانشگاه اين موضوع را طي نامه اي به دفاتر نهاد در دانشگاه ها اعلام و از ضعف كرسي ها گلايه دارد.
در همين زمينه الهام ستاري سرپرست اداره اخبار معاونت فرهنگي و سياسي نهاد نمايندگي رهبر معظم انقلاب در دانشگاه ها مهمترين خواسته معاون فرهنگي و سياسي اين نهاد را از دفاتر، برپايي مناظره ها و كرسي هاي آزادانديشي مي داند.
وي در همين زمينه به گزارشگر كيهان مي گويد: با توجه به اهميت راهبردي فرهنگ سازي و اجراي كرسي هاي آزادانديشي در دانشگاه ها كه جزء مهمترين مطالبات رهبر معظم انقلاب است معاون فرهنگي نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه تاكيد كرده است تا اقدام جدي صورت گيرد.
ستاري به نقل از اين مقام مسئول معتقد است: برگزاري كرسي هاي آزادانديشي علي رغم توصيه هاي رهبر معظم انقلاب به طور مناسب در دانشگاه اجرا نشده است.
وي با اشاره به بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار اساتيد دانشگاه ها و در ديدار جمعي از نخبگان علمي، اساتيد، فضلا، پژوهشگران و مبلغان حوزه علميه و همچنين ديدار ايشان با دانشجويان در يازدهمين روز ماه مبارك رمضان تصريح مي كند: مقام معظم رهبري در اين زمينه فرمودند «بنده گفتم كرسي آزاد فكري را در دانشگاه ها به وجود بياوريد. خوب شما جوان ها چرا به وجود نياورديد؟ شما كرسي آزاد فكري سياسي را، كرسي آزاد فكري معرفتي را، تو همين دانشگاه تهران، تو همين دانشگاه شريف، تو همين دانشگاه اميركبير بوجود بياوريد. چند نفر دانشجو بروند آنجا حرفشان را بزنند. حرف همديگر را نقد كنند. با هم مجادله كنند، حق، آنجا خودش را نمايان خواهد كرد. »
ستاري اضافه مي كند: مناسب است در اجراي كرسي هاي آزادانديشي از همكاري دانشجويان، افراد فعال گروه گفت وگوهاي آزاد در طرح ضيافت انديشه و نيز تشكل هاي دانشجويي، بسيج دانشجويي و كانون هاي فرهنگي و همچنين نظرات اساتيد خصوصا اساتيد معارف استفاده شود.
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(10(صفحه(6(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14