ضرورت بازنگري غفلت دستگاه ها در تريبون هاي آزاد دانشگاهي ( بخش دوم)
آزاد انديشي دانشجويي گرفتار كم توجهي

«جنجال سازي و لفاظي باعث پيچيده تر شدن مشكلات مي شود و آزادانديشي واقعي با اقداماتي مانند ايجاد كرسي هاي آزاد فكري - سياسي و معرفتي در دانشگاه ها و بحث منطقي دانشجويان براي درك حق و حقيقت محقق
مي شود. بحث منطقي، جوگير نشدن و
بي توجهي به تشويق ها يا تعريض هاي دشمنان، شنيدن سخنان مختلف، آزادانه فكر كردن و برگزيدن بهترين سخنان مبناي پيشرفت حقيقي و عناصر آزادي واقعي است.»
عبارات ارزشمند فوق توصيه هاي رهبر معظم انقلاب در ديدار با نخبگان دانشگاهي است و تاكيد دوباره ايشان بر ايجاد فضاي آزادانديشي در فضاي دانشگاهي. هر چند حوزه توانسته از پس اين انتظار بحق برآيد اما دانشگاه اگرچه فضاي آزادي فكر را گسترده اما هنوز نتوانسته مستمر و مستدل كرسي هاي آزاد انديشي را مديريت و ساماندهي كند.
گام اول براي ايجاد كرسي هاي آزاد انديشي بسترسازي فرهنگي است. ابتدا بايد روي كرسي هاي آزادانديشي تعاريفي صورت گيرد و مباحث مربوط به اين كرسي ها و اساساً خود كرسي ها را در نشست ها و همايش هاي مختلف به شور و مشورت گذاشت.
اينكه كرسي ها به چه سمتي بايد بروند و انتظار موجود از اجراي چنين نهضتي چيست، سوالي است كه شايد تعداد زيادي از دانشجويان و حتي برخي مسئولان از آن بي اطلاعند.
حق اظهارنظر براي همه
با رعايت خطوط قرمز
زماني مي توان امكان آزادي فكر و انديشه را در جامعه محقق ساخت كه همگان قادر به پذيرش نظرات مخالف و موافق باشند.
چرا كه لازمه برگزاري كرسي هاي آزادانديشي رسيدن جامعه به يك سطح از بلوغ فكري است اما اگر جامعه آن را نپذيرد و يا متناسب با نياز جامعه نباشد به احتمال زياد اين مباحث تا چند سال بايگاني مي شود.
به اعتقاد برخي از صاحب نظران علاوه بر وزارت علوم، مجلس و حتي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در اين زمينه بايد وارد شود و از متفكران حوزه و دانشگاه استفاده كند چرا كه كرسي هاي آزادانديشي نياز امروز دانشگاه ها است و با مدد تمامي نهادها و سازمان ها مي توان اين مسير را هموار كرد اما با اين پيش شرط كه كرسي ها دولتي نشوند.
در صورتي كه كرسي هاي آزادانديشي در دانشگاه ها فعال شود مي توان به وحدت حوزه و دانشگاه هم اميدوار بود. در واقع فعال كردن كرسي هاي آزادانديشي در دانشگاه ها تنها راه وحدت حوزه و دانشگاه است.
مهدي عباسي مهر عضو شوراي مركزي دفتر تحكيم وحدت در اين رابطه به گزارشگر كيهان
مي گويد: نكته اي كه در اين زمينه بايد مورد توجه قرار بگيرد آن است كه به هر حال در فضاي دانشجويي ما دانشجويان سكولار و ليبرال هم وجود دارند و به همين جهت ما بايد اجازه دهيم تفكرات امانيستي هم در دانشگاه كرسي داشته باشند و بتوانند حرفشان را بزنند.
وي در ادامه اظهار مي دارد: در يك برهه اي به اين دليل كه فضايي براي طرح ديدگاه هاي همه فراهم نكرديم قالب هاي مزورانه در درون برخي تشكيلات رشد كرد ولي اگر آنها هم مي توانستند حرف خود را بزنند همه متوجه مي شدند كه در جامعه ايراني ليبراليسم يا سكولاريسم توسعه نخواهد يافت.
اين موضوعي است كه تشكل هاي ارزشي هم بدان اعتقاد دارند مبني بر اينكه كرسي هاي آزادانديشي بايد ناظر به مطالبات مردم و كشور باشد نه اينكه بخواهيم بر سر اينكه فلان انديشمند غربي در چند قرن قبل حرفي را زده كه خود غربي ها هم آن را قبول ندارند، بحث كنيم.
دانشگاه محل برخورد افكار نه بازوها
همانطور كه دولتي شدن موضوع كرسي هاي آزادانديشي خطري است كه اين نشست ها را تهديد مي كند به همين دليل بايد خود دانشجويان و تشكل هاي دانشجويي وارد ميدان شوند و وزارت علوم تنها نقش نظارتي در اين زمينه داشته باشد.
البته بايد توجه داشت آنچه در دهه چهارم انقلاب مي تواند كشور را در مسير پيشرفت به پيش ببرد جهش علمي است و تمركز روي هدف علمي مي تواند هدف نخبه پروري سياسي را هم ساختارمند كند.
بنابراين با توجه به اين نكته كه دانشگاه بايد محل برخورد افكار باشد نه بازوها، برگزاري جلسات نقد در قالب كرسي هاي آزادانديشي و در قالب نقد علمي بهترين راهكاري است كه مي تواند اين كرسي ها را قوت بخشيده و امكان وجود آن را استحكام بخشد.دانشجويان بايد هوشيار باشند چرا كه دانشگاه محيط علمي است و چيزي جز اتحاد در جامعه و دانشگاه نمي تواند به پيشرفت كشور كمك كند.
دانشجويان بايد هوشيار باشند در پازل دشمن بازي نكنند. دشمن از اتحاد ميان دانشجويان مي ترسد و اين محور مهم را هدف قرار داده است و لازم است كه قشر فرهيخته جامعه با اتحاد و حفظ آرامش اين هدف را خنثي كنند.
البته دانشجويان براي پيشرفت بايد اتحاد، علم آموزي و فضاي دوستي را مدنظر قرار دهند همچنين بصيرت، عمق ادراك و تحليل خود را بالا ببرند تا با حاكم شدن فضاي علمي و منطقي بر دانشگاه توطئه دشمنان خنثي شود. البته لازمه اين دقت نظر و ايجاد فضاي دوستي در ميان دانشجويان تشكيل كرسي هاي آزاد انديشي است كه حميدرضا رستمي دبير كل اتحاديه جامعه اسلامي دانشجويان بدان اشاره دارد.
وي در گفت و گو با خبرنگار سرويس گزارش كيهان با تاكيد بر رفع خلأ كرسي هاي آزاد انديشي به نبود ستاد يا دبيرخانه براي هماهنگي كرسي ها مي گويد: پس از فرمايش رهبر معظم انقلاب بدنبال تشكيل كرسي هاي آزاد انديشي به ويژه در حوزه علوم انساني بوديم همانطور كه ايشان هم بر ارجحيت توليد فكر پيش از توليد علم تاكيد داشتند.
رستمي معتقد است: براي پيشرفت كشور بايد علم اندوزي شود اما قبل از آن توليد فكر ضروري است كه كرسي هاي آزادانديشي
مي تواند پاسخگوي خوبي براي رفع نيازهاي اين حوزه باشد كه متاسفانه مورد غفلت قرار گرفته است.
مهار جنجال هاي سياسي
در جلسات دانشجويي
اختلاف ايده و فكر طبيعت يك جمع جوان و پرتحرك است. اما مهم نحوه مديريت و تسلط بر اين اختلاف فكر است تا به نزاع و درگيري منجر نشود.
در جلسات دانشجويان بعضا شاهد تضاد فكري در مورد برخي مسايل به ويژه در بحث هاي سياسي هستيم. اما گاهي اين تضاد منجر به نزاع و درگيري مي شود.
همان موضوعي كه هراس برخي از روساي دانشگاه ها را در برداشته و نتيجه اي جز حذف كرسي هاي آزاد انديشي و جلوگيري از مباحثات سياسي دانشجويان ندارد.
مساله اي كه دكتر عباس قاضي ها استاد دانشگاه و مدرس رشته مديريت بدان اشاره دارد و در اين زمينه مي گويد: برخي از دانشجويان تصور مي كنند بايد در فضاي كلاس بدون استدلال به بحث هاي سياسي بپردازند در حالي كه اينطور نيست و باعث از بين رفتن نظم در كلاس درس مي شود.
وي در ادامه به گزارشگر كيهان مي گويد: رعايت خط قرمزها در جلسات آزادانديشي و ارايه فكر لازمه اي است كه بايد در محيط هاي دانشگاهي نهادينه شود.
دكتر ملكي، استاد دانشكده روانشناسي دانشگاه علامه هم مديريت اختلاف فكر را لازمه شركت در جلسات مي داند.
وي در همين زمينه به خبرنگار سرويس گزارش كيهان مي گويد: در مباحثات هرچقدر دانشجويان به نتايج موضع گيري هاي خود بيانديشند و به اين سوال جواب دهند كه نتيجه و عاقبت اين رفتار من چه خواهد بود، در اين صورت هرگز در جمع هاي دانشجويي شاهد نزاع و درگيري نخواهيم بود. چون دانشجويان مي دانند نوع رفتار آنها چه پيامدهاي مثبت يا منفي در دانشگاه و حتي محيط جامعه در ابعاد سياسي و فرهنگي و اجتماعي دارد. چون گاهي رفتار يك دانشجو و يا گروه دانشجويان تبعات ناگواري دارد كه امواج آن مدت ها در جامعه مي ماند.
وي همچنين ادامه مي دهد: در جمع هاي علمي، سياسي و غيره كه افراد به مباحثه و مجادله مي پردازند احساس و هيجان بر برخي غالب مي شود. اما اين هيجان در صورتي كنترل خواهد شد كه فرد موقعيت و زمان و مكان را بشناسد و امكان تسلط بر خود و جمع را داشته باشد. تنها پاسخي كه براي اين بحث مي توان داشت استدلال و تفكر شخص است. برخي از آن به عنوان ماموريت هاي فراموش شده توسط نهاد آموزش دهنده عنوان مي كنند. اموري است كه به توسعه، هويت و فرداي جامعه مربوط مي شوند، اما مدارس به آنها بي اعتنايند.
به گفته دكتر ملكي آيات و روايات و احاديث بسياري در همين زمينه وجود دارد البته با تعداد بي شمار كه درباره تفكر و انديشه ورزي و برهان سخن مي گويند. از رسول خدا(ص) اين سخن ارزشمند را داريم كه مي فرمايند: بين برهان و صداقت رابطه است. يعني هر كه برهان و استدلال آورد صادق است.
حتي در اشعار و آثار برخي شعراي حكيم و دانشمند مي بينيم كه در مورد عقل و برهان اشارات و هشدارهايي داده شده است. بنابراين طرح كرسي ها زماني موفقيت آميز خواهد بود كه دانشجويان با منطق و استدلال رفتار كنند.
بي ثباتي كرسي ها
و توجه متوليان دانشگاهي
با وجود اين اظهارات و تقويت روحيه دانشجويان در مديريت كرسي هاي آزاد انديشي، ضعف اين كرسي ها وعدم تشكيل آنها در بسياري از دانشگاه ها موضوع ديگري است كه مي بايد مورد توجه قرار گيرد. مساله كرسي هاي آزاد انديشي يك موضوع نوظهور است كه به تازگي مورد توجه تشكل ها قرار گرفته و غير از تشكل هاي دانشجويي بقيه نهادهاي مسئول و وزارت علوم حركت قابل توجهي در اين زمينه از خود بروز نداده اند.
صادق شهبازي دبير سابق جنبش عدالتخواه دانشجويي با بيان اين عبارات عقيده دارد: كرسي ها به دليل جديد بودن با آزمون و خطا و بي ثباتي و ضعف در اجرا مواجه شده اند و در پاره اي شرايط به محو شدن يا گرفتاري در عرصه هاي سياسي صرف يا با تغيير نام برخي از برنامه هاي دانشجويي به تريبون آزاد انديشي، مواجهند.
وي در ادامه به خبرنگار سرويس گزارش كيهان
مي گويد: البته مواردي مثل محافظه كاري دستگاه ها در ارايه مجوز برگزاري كرسي ها يا عدم حضور
گروه هاي فكري مختلف به دليل نداشتن مباني فكري و ترس از به نقد گذاشتن خود بر اين مساله افزوده و باعث شده كرسي ها برگزار نشود.
شهبازي معتقد است بايد نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه ها به همراهي مسئولان دانشگاهي با حضور فعال و به اتكا تشكل ها به ايجاد زمينه براي برطرف كردن موانع اقدام كند. در صورت تشويق تشكل ها و برداشتن موانع اين مجموعه ها توانايي شكوفا شدن و تبديل فضاي جدال و سياست زده دانشگاه ها به فضاي بحث و گفتگو و كشيدن جريان دانشجويي به فضاي تفكر را خواهد داشت. ولي اگر موانع رفع نشود و به برخي موارد سياسي محدود شود و حمايت از وزارت علوم و دستگاه هاي فرهنگي صورت نگيرد اين هم مثل غالب فعاليت هاي دانشجويي به كاري بي ثمر تبديل مي شود.
گزارش روز