(صفحه(12(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


شنبه 16 بهمن 1389- شماره 19856

بررسي تحولات همه جانبه در سه دهه تلاش انقلابي (بخش نخست)
نهضتي برخاسته از فرياد اسلام خواهي ايرانيان



بررسي تحولات همه جانبه در سه دهه تلاش انقلابي (بخش نخست)
نهضتي برخاسته از فرياد اسلام خواهي ايرانيان

گاليا توانگر
نهال انقلاب اسلامي با ريشه فرهنگ بومي و ديني در خاك وطن قد علم كرد و بعدها هزاران حركت فرهنگي زمينه ساز آبياري اين نهال شد.
اينك كه بعد از سي ودوسال هنوز هم جريان انقلاب در بستر فرهنگي مي خروشد و نهال انقلاب اسلامي به درختي تناور تبديل شده است، عن قريب خنكا و طراوت سايه اين درخت تناور بر سر كشورهاي هم انديش نيز گسترده شده و انقلاب فرهنگي منطقه اي را با تكيه بر انديشه هاي اسلامي و بومي رقم خواهد زد.
چشم انداز فرهنگي كشور، صدور پيام انقلاب به ويژه از بعد فرهنگي به ملت هاي آزاديخواه دنياست. براي تحقق چنين آرماني بي شك تلاشي مضاعف و فعاليت هاي اصولي فرهنگ ساز ضرورت دارد.
معمار فقيد انقلاب حضرت امام خميني(ره) مي فرمايند: «فرهنگ مبدأ همه خوشبختي ها و بدبختي هاي يك ملت است.» خروجي از فرهنگ بدآموز غربي و نفوذ و جايگزين شدن فرهنگ آموزنده اسلامي، ملي و انقلاب فرهنگي در تمام زمينه ها در سطح كشور آنچنان محتاج تلاش و كوشش است كه براي تحقق آن ساليان دراز بايد زحمت كشيد.
انقلاب اسلامي، انقلابي ارزشي و معنوي است. انقلابي كه تحول روحي و فرهنگي عظيمي در آحاد ملت ايران به وجود آورد.
اداره جامعه براساس دين و ارزش هاي اصيل آن، افزايش سطح آگاهي و مشاركت مردم در فعاليت هاي مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي و نيز تغيير الگوهاي رفتاري مردم با جهت گيري خصلت هاي اخلاقي و انساني از جمله اين تحولات است.
براي اين كه اين روند رو به رشد تداوم پيدا كند، علاوه بر اين كه نيازمند تغييراتي در حوزه هاي علمي فرهنگ ساز از لحاظ محتوايي و تئوريك هستيم و بايد دگرگوني پرشتاب اما سنجيده اي منطبق با نيازهاي بومي و مباني عقيدتي در محتواي علوم انساني صورت بگيرد، نيازمند بازگشت به همان الگوهاي ساده زيستي و روحيه تعاون روزهاي شكل گيري انقلابيم. در كنار همه اين ها بايد همواره به ياد داشت كه انتظار مي رود يك روز اين فرهنگ ناب محمدي را الگويي پيش روي ملت هاي آزاديخواه دنيا قرار داده و طرحي ديگر دراندازيم.
نهضت انقلابي با حركت فرهنگي برخاسته از اسلام
زماني كه امام(ره) در نجف بودند گروهي خدمت ايشان رسيدند و گفتند: «اگر اجازه بدهيد طي يك كودتا و مبارزه مسلحانه كار رژيم پهلوي را تمام كنيم.» اما امام(ره) به شدت مخالفت كرده و پايه هاي انقلاب را بر محور تحول و انقلاب فرهنگي قرار دادند. اين گروه كه به كودتا معتقد بودند، بعدها شاخه انحرافي منافقين را ايجاد كردند.
محمد كوثري، فرمانده لشكر 27 محمد رسول الله در ايام دفاع مقدس و نايب رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي توضيح مي دهد:
«اساساً كل حركت انقلاب اسلامي و نهضت حضرت امام(ره) براساس اصول فرهنگي برخاسته از اسلام ناب محمدي بوده است. برخلاف حركت هاي ديگري كه به شيوه مسلحانه در دهه05-04 شكل گرفتند، امام(ره) نهضت انقلابي را با يك حركت فرهنگي برخاسته از اسلام شروع كردند و اين حقيقت تداوم نهضت حسيني بود. انقلاب اسلامي از يك جهت براي آزاديخواهان دنيا گرايي و جذابيت داشت و از سوي ديگر براي صهيونيزم بسيار مضر بود. اين كه يك فرد الهي در سن 77 سالگي تمام تئوري ها و نظريه پردازي هاي استكبار را از شرق و غرب به هم بريزد و بدون هيچ سلاحي و تنها با سلاح تفكر و انديشه اسلامي پيروزي را به ثمر برساند به معجزه اي مي مانست كه يك رخداد فرهنگي جهاني به حساب مي آيد. اين رخداد فرهنگي بزرگ بازي هاي صهيونيزم، كمونيسم و سوسياليسم را درهم ريخت.»
وي ادامه مي دهد: «فرهنگ اسلامي به بسياري از ملت هاي آزاديخواه جهان الگو داد و آنها هم پذيرا شدند، چون اساس انقلاب اسلامي حركت به سوي تكامل است و بايد محور همه امور خدا قرار بگيرند، نه اين كه مانند جامعه سرمايه داري انسان و دارايي هاي مادي اش محور باشد. انقلاب اسلامي كه برپايه انقلاب فرهنگي شكل گرفت، ترويج دهنده فرهنگ ايثار، فداكاري، تعاون و شهادت است. هر چه زمان مي گذرد، تئوريسين هاي انديشه هاي مختلف جذب اين فرهنگ كه برخاسته از فرهنگ اسلام ناب محمدي است، مي شوند و مي پذيرند تنها اين حركت است كه انسان را به سر منزل مقصود مي رساند.»
صدور پيام فرهنگي انقلاب
به ملت هاي آزاديخواه
احسان ياوري از فعالان بسيج دانشجويي با تأكيد بر اين كه عامل اصلي موفقيت ما در پيشبرد اهداف فرهنگي از اعتقاد و باوري كه به اسلام داشته و داريم نشأت مي گيرد، مي گويد: «صرفاً نگاه ما به اسلام تنها به حضور در مسجد و يا اعتقاد به قرآن هاي بر سر طاقچه نشسته محدود نمي شود. امام(ره) روح تفكري را در پيكره جامعه دميد كه اسلام را دين تمام اركان زندگي و اداره جامعه معرفي مي كند. اين گونه توانستيم باورهاي غلطي را كه سال ها ريشه دوانده بودند، بشكنيم. حكومت موروثي، رژيم شاهنشاهي، اعتقاد مردم به اين كه اجباراً بايد استضعاف را بپذيرند و... همگي از مصاديق فرهنگ و سياست پهلوي بود كه با احياي روحيه مطالبه گري و آرمان خواهي در بين آحاد مردم در هم شكست. ما توانستيم نمادهايي را كه از باور اسلامي برمي خاست- همچون حجاب- در بستر جامعه نهادينه كنيم. اين حركت ايستادن در برابر فرهنگ وارداتي با جريان دفاع مقدس تثبيت شد.»
وي در ادامه مي گويد: «ذكر مصيبت هاي ائمه(ع) كه قبل از انقلاب تنها به مجالس روضه محدود بود، بعد از انقلاب به گفتمان جامعه تبديل شد. در سايه چنين حركت هايي روحيه فداكاري، گذشت، تعاون و همكاري در جامعه به اوج رسيد. با اتكا به اين فرهنگ اصيل توانستيم از بحران هاي زيادي به سلامت عبور كنيم. اين گونه ارزيابي مي شود كه اكثر رشادت ها و مجاهدت هاي انقلابي روي ريل فرهنگ اصيل ديني قرارگرفت و همچنان حركت مي كند.»
ياوري خاطرنشان مي كند كه حتي عبور از فتنه88 با اتكا به همين فرهنگ اصيل ايراني- اسلامي ميسر شد. اين فعال فرهنگي در تكميل صحبت هايش مي گويد: «براي رسيدن به نقطه اي كه امروز هستيم، تلاش هاي بسياري صورت گرفته، اما بايد با سرعت و عمق بيشتري به سمت قله حركت كنيم. قله اي كه مدنظرماست اين گونه فتح مي شود كه نه تنها ارزش ها را جاري و ساري كنيم، بلكه بايد كشورهاي منطقه نيز با اين فرهنگ عجين شوند. اگر چه اشعه انقلاب اسلامي هم اكنون نيز به بسياري از سرزمين ها نظير تونس، عراق، افغانستان و سوريه نيز رسيده است. چنين حركت هايي از بطن گفتمان انقلاب اسلامي برخاست. فضاي داخلي كشور نيز بايد آنچنان اسلامي شود كه بتوان از بستر آن علوم اسلامي منطبق با نيازهاي روز را استخراج كرد. شيوه هاي تبليغي ما تاكنون ضعيف بوده است و بايد تقويت شود.»
فرهنگ وارداتي پايه رژيم پهلوي
از تحولات چشمگير در جامعه ايران پس از انقلاب اسلامي، تغيير در نگرش و نحوه زندگي مردم است. در دوران پهلوي، سياست آن رژيم، تبليغ غربزدگي و تبعيت از فرهنگ غرب بدون توجه به ارزش هاي ديني و ملي مردم ايران بود؛ تجمل پرستي و پوچ گرايي تشويق مي شد و در تعيين منزلت هاي اجتماعي از سوي رژيم، ميزان غربزدگي و خودباختگي افراد در برابر فرهنگ بيگانه، نقش مهمي داشت. جايگزيني ارزش هاي اصيل اسلامي به جاي معيارهاي مبتذل گذشته، تحول فرهنگي و اخلاقي نسل جوان، افزايش روحيه تلاش و اعتماد به نفس در مردم و اقشار جوان تحصيلكرده جامعه، از جمله دستاوردهاي فرهنگي انقلاب اسلامي به شمار مي روند. شناخت آثار و نتايج فرهنگي انقلاب اسلامي بدون اطلاع از وضعيت فرهنگي ايران قبل از انقلاب ميسر نيست.
حجت الاسلام عليرضا يحيايي، پژوهشگر مسائل فرهنگي مي گويد: «رژيم پهلوي از يك سو به بهانه احياي ارزش هاي فرهنگي ايران باستان و از سوي ديگر به نام مدرنيزه كردن مملكت، سعي در نابودي ارزش ها و سنت هاي ديني و اصيل ملي مردمي و ترويج فرهنگ غرب داشت. حركت اسلام زدايي از زمان رضاشاه تحت عنوان كشف حجاب و با شعار فريبنده آزادي زنان آغاز و پيامدهاي سوء آن در ابعاد مختلف زندگي اجتماعي و فرهنگي اين ملت نمودار شد.
تمامي وسايلي را كه بايد در خدمت سازندگي فرهنگي مردم قرار مي گرفت، در جهت نابودي آن به كار گرفته مي شد. سينماها، راديو، تلويزيون، روزنامه ها و مجلات، حتي دروس و رشته هاي دانشگاهي و ديگر محيط هاي آموزشي و فرهنگي و مراكز ورزشي و تفريحي تا برسد به محيط هاي اجتماعي در كوچه و بازار همه به نابودي و اضمحلال فرهنگ اسلامي و ترويج فرهنگ مبتذل غربي دامن مي زدند.»
وي در ادامه مي گويد: «همچنين فساد دستگاه ها و مسئولين عالي رتبه و درباريان، برگزاري جشن هاي تاجگذاري و 2500 ساله رژيم شاهنشاهي ايران و ترويج اعتياد در بين مردم، رواج كتب و نشريات مخرب و برنامه هاي فراوان ديگري از اين قبيل، همگي در جهت ترويج فساد و بي بندوباري و مبارزه با ارزش هاي اخلاقي و فرهنگ اين مردم به كار گرفته مي شد. مقابله با روحانيت به شيوه هاي مختلف و برچسب زدن ارتجاع سياه به آن، تغيير تاريخ هجري به تاريخ شاهنشاهي، ترويج ناسيوناليسم در مقابل اسلام، تبليغ عدم كارآيي اسلام در جوامع امروز و تز جدايي دين از سياست و عناويني از اين قبيل و نيز اشاعه فرهنگ مصرف گرايي، تجمل گرايي، مدپرستي، ترويج مدل هاي غربي و بازگذاشتن دروازه هاي كشور به روي اجناس مصرفي و بنجل بيگانگان و مسائلي از اين قبيل همه و همه برنامه هايي بودند كه در جهت نابودي دين و نفي ارزش هاي فرهنگي ملي و مردمي انجام مي گرفت. در چنين فضا و بستري بود كه انقلاب اسلامي تحولات فرهنگي عظيمي در ايران به وجود آورد.»
خودباوري ملت مهم ترين دستاورد انقلاب فرهنگي
احياي اسلام، تحول در ارزش ها، مبارزه با فحشا و منكرات، ايجاد روحيه خودباوري و هويت يابي فرهنگي، مبارزه با مواد مخدر و اعتياد، مبارزه با افكار و ارزش هاي غلط مادي و طاغوتي، تحول فرهنگي و اخلاقي شگرف در نسل جوان، پويايي زنان و بازگرداندن شخصيت زن و به عبارتي حفاظت از ارزش و كرامت زن، ايجاد تحولات فرهنگي و ديني در مركز آموزش عالي، انقلاب در تحول خواهي، رشد مطبوعات و نشريات در سال هاي پس از انقلاب اسلامي، رشد آموزش هاي فرهنگي و هنري پس از انقلاب اسلامي ليستي درخشان از جهش هاي فرهنگي سي ودو سال عمر شكوهمند اين درخت تناور است.
يكي از دستاوردهاي مهم فرهنگي انقلاب احياي روحيه خودباوري در بين مردم بود. صادق رحمتي كارشناس فرهنگي توضيح مي دهد: «سياست هاي نادرست رژيم پهلوي، به همراه گرايش افراطي به غرب و فرهنگ غربي موجب پيدايش گسستي عميق در ميان مردم و مسئولان و حركت سياست هاي فرهنگي به سمت خودباختگي شد. لذا مي توان گفت بارزترين نتيجه سياست هاي فرهنگي پيش از انقلاب، ايجاد نوعي از خودباختگي فرهنگي بوده است كه نتيجه اي جز بي هويتي فرهنگي جامعه نداشت. يكي از نتايج برجسته سياست هاي فرهنگي پس از انقلاب اسلامي، ايجاد روحيه خودباوري و هويت يابي فرهنگي است.»
اين كارشناس فرهنگي در ادامه تحليل خود مي گويد: «با نگاهي به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران روشن مي شود كه اصول سياست هاي فرهنگي نظام جمهوري اسلامي براساس مهم ترين هدف نظام يعني رشد و تعالي انسان و روح تعهد، تدوين شده است. بر اين اساس توجه به اصالت ارزش هاي معنوي و فضايل اخلاقي در جامعه و عنايت به جايگاه والاي تقوا، علم، جهاد و توجه به كرامت و فضيلت انسان ها به عنوان مهم ترين اصل سياست هاي فرهنگي مورد توجه قرار گرفته است.»
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14