آهنگ سفر، طنين خروج از تكرار زندگي
تدارك سامانه حمل و نقل عمومي در ايام نوروزي- بخش نخست

حسن آقايي
آهنگ ديگر بار عيدنوروز و تعطيلات، در گوش زندگي اشتياق سفر و تفريح را مي نوازد.
گشت وگذر و نظر فراتر از چارديواري شهري راه ميان بر تكرارها ست كه مي تواند ثقل خستگي و ايستايي درون دايره روزمرگي را بكاهد.
مي دانيم كه سفر تجربه زندگي است و تجربه را گفته اند والاتر از علم است و دانسته ايم مسافرت وسعت ديد و درك آدمي را افزون مي كند و انگيزه ساز همت پايدار مي شود. سفر شبنم زندگي و طراوت بخش روح و فكر و... لازمه حيات است.
دراين دو شماره گزارش پيش رو تا آن اندازه كه ممكن و ميسر مي شود به چند و چون سرويس دهي ناوگان هاي حمل و نقل سنگين مسافرتي شامل ريلي، جاده اي و هوايي، وضعيت تهيه بليت و... و چگونگي هدف و نگاه به سفر و تعطيلات نوروزي سال 90 مي پردازيم.
سفرهاي همزمان چندميليوني پيوسته طي سال عمدتا در دو مقطع تعطيلات نوروزي و تابستاني موتور وسايل حمل و نقل مسافربري ريلي، جاده اي و هوايي را به درجه جوش فوق العاده مي رسانند و در همين حال و هوا حركت بي شمار خودروهاي سواري شخصي جاده هاي سراسري كشور را به شكلي زنجير مانند تسخير مي كنند كه گاه در مقطعي مسيرهاي حركت قفل مي شود. البته اين پديده ها تازگي ندارد و مختص نوروز 90 نيست ، همان گونه كه ناوگان هاي سنگين حمل و نقل عمومي در دو مقطع زماني مذكور معمولا جوابگوي ميليوني كساني كه موفق به تهيه بليت سفر نمي شود و اين مي تواند برآمده از نبود توازن ظرف و مظروف باشد. اما آناني كه موفق به سفر مي شوند چگونه اين تعطيلات را به سر مي برند؟ چه ارمغاني از اين فرصت هاي دست يافته به متن زندگي و كار مي آورند؟
آيا تجارب بس مفيد مسافرت كه مي توان آن را مكمل بافت و ساخت در جنبه هاي حياتي نيز ناميد را درمي يابند؟ در سفر وسعت انديشه و توشه همت بلند حاصل و درس از رسوم و فرهنگ، سازگاري با محيط و كم و كاستي و آموزه هاي نياكان آموخته مان مي شود؟... بسياري از مردم باوردارند سفر تمامي مفاهيمش خورد و خواب و استراحت نيست و تحفه پرارزش سفر، بيدار انديشي است. چرا كه خالق، بندگان را به سفر روي زمين فرمان و فراخوان داده است، بنابراين سفر براي همه مردمان با ارزش و مثمرثمر است.
30 ميليون نفر سفر نوروزي با اتوبوس
30 ميليون نفر سفر در تعطيلات نوروز 90 به وسيله 8 هزار دستگاه اتوبوس و نزديك به 4 هزار خودروسواري و «ون» تنها در پايانه هاي شهر تهران سرويس دهي مي شوند.
در بخش ناوگان حمل و نقل جاده اي و طبق برنامه ريزي هاي ستاد نوروزي سازمان پايانه هاي چهارگانه پايتخت اقدامات متنوع رفاهي، فرهنگي و تسهيلاتي نشاط انگيز براي گروه هاي سني گوناگون تدارك ديده شده و در تعطيلات عيدنوروز نيز گام هايي براي اولين بار بر داشته شده است. از جمله اين اقدامات مي توان به ساخت دروازه قرآن در مبادي ورودي، كتابخانه سيار در اتوبوس ها، كتابخانه شبانه روزي در پايانه ها، توجه ويژه به اقشار محروم براي برخورداري آنها از امكانات رفاهي و تفريحي ويژه، راه اندازي سامانه اطلاع رساني هوشمند به منظور تعيين زمان سرويس دهي اتوبوس ها و... و سرانجام چينش سفره هفت سين عيد در پايانه اشاره كرد.
حذف صف هاي بليت
در گفت وگو با «مهندس ولي آذروش» مديرعامل سازمان پايانه هاي شهر تهران از او درباره چگونگي موقعيت و سرويس دهي و تداركات ويژه سفرهاي نوروزي سؤال مي كنم.
وي پاسخ را نخست از شيوه فروش بليت اتوبوس مسافربري شروع مي كند و مي گويد: «براي اولين بار پيش فروش بليت اينترنتي آغاز شده كه از اول تا هفتم اسفند نيز اين كار انجام شد، و در ادامه و بعداز اين تاريخ بليت هم به صورت اينترنتي و هم حضوري در پايانه تا 25 اسفندماه به متقاضيان سفر عرضه مي شود.
وي همچنين با بيان اين كه شروع سفرهاي نوروزي از 25 اسفند 89 تا 15 فروردين 90 ادامه دارد، تاكيد مي كند: «هيچ مشكلي براي تهيه بليت وجود ندارد و با تمهيدات اجرايي ديگر شاهد صف هاي طولاني مقابل دفاتر (آژانس) مسافرتي براي تهيه بليت نخواهيم بود.»
ادامه گفته «آذروش» با اشاره به اين كه سالانه بيش از 70 ميليون نفر در پايانه هاي شهر تهران از خدمات مسافرتي برخوردار مي شوند، حاكي از آن است كه در تعطيلات نوروزي 30 ميليون نفر سفر در پايانه ها خدمات رساني مي شوند.
برنامه هاي استقبال از بهار
مديرعامل سازمان پايانه ها ادامه سخنان خود را معطوف برنامه هاي مختلف اجرايي نوروزي مي كند و ادامه مي دهد: « ستاد نوروزي با عوامل اجرايي پايانه ها، پليس راهور، شركت هاي مسافربري و تعاوني هاي ذي ربط تشكيل شده و نزديك به 30 مورد برنامه هاي خدماتي، تسهيلاتي، توسعه امور بهداشتي و ايجاد فضاهاي شاد براساس برنامه هاي سياستگذاري شده در دستور كار قرار گرفته است.»
وي در ادامه در توضيحات بيشتري به جزئيات برنامه هاي ويژه استقبال از بهار اشاره مي كند و مي گويد: «معاونت حمل و نقل ترافيك در نظر دارد برنامه ها و كارهاي ارزنده اي براي مسافران نوروزي انجام دهد به طوري كه براي اولين بار با همراهي سازمان زيباسازي شهر در مبادي گذرگاه اتوبوس ها و مسافران تمام پايانه ها دروازه قرآن ساخته شود كه فضاي معنوي براي سفرهاي نوروزي باشد و مسافران از زير قرآن كه مطابق آموزه دين اسلام است، عبور كنند، همچنين راه اندازي سامانه هاي نشاط در فضاي پايانه ها به منظور توجه ويژه به محرومان از ديگر برنامه هاي استقبال از بهار است تا اين قشر از مردم هم از شادماني و رفاه برخوردار باشند.»
وي مي افزايد: «كتابخانه هاي شبانه روزي در پايانه ها براي نخستين بار به منظور استفاده مسافران از اوقات فراغت راه اندازي مي شود، همچنين باتوجه ويژه به كتابخانه هاي سيار در پايانه ها، امسال قفسه هاي كتاب در 3هزار دستگاه اتوبوس تكميل مي گردد كه در مجموع اين اقدامات از گامهاي برداشته شده برنامه هاي سفرها است.»
كيفيت سفر؛
دوري از تكرار زندگي
«يك سال فقط كار مداوم و رفت و آمدهاي تكراري غير از دغدغه هاي دور و اطراف زندگي داشتن، طبيعي است كه روحيه انسان را كسل مي كند. اما چند روزي دور زندگي تكراري را خط كشيدن، خلق آدم را روبه راه تر مي سازد.»
اين نظر «شيرازي» شاغل در يك كارگاه بافندگي در برابر سؤالم است كه تعطيلات عيد مسافرت مي كند يا ترجيح مي دهد در شهر بماند و استراحت كند. بعد مي پرسم در صورت سفر از چه وسيله نقليه اي استفاده خواهد كرد؟ مي گويد: «شمال باشد با وسيله شخصي ولي اگر مقصد جنوب باشد قطار به نظرم بهترين انتخاب است. در اين صورت تا فرصت هست بايد بليت تهيه كنيم.»
اين كه چند روز سفر را چگونه مي گذراند؟ سؤال بعدي است كه پاسخش را اين طور مي دهد. «سفر نبايد فقط خورد و خواب باشد. شخصاً كيفيت مسافرت را به طور كلي در دو چيز مي دانم. يكي همان دور شدن از تكرار زندگي و كار در شهر مسكوني خود و دوم تجربه هاي سفر مثل ديدن جريان زندگي و روابط مردمان در شهر و روستا، تماشاي آثار تاريخي و زحماتي كه گذشتگان در آباداني و نقش و معماري كشيده اند، تفريحگاه ها و امثال اين موارد است. البته اين جور سفر رفتن با جمع خانواده و يا آشنايان همدلي و همت مي خواهد. خودم اين گشت و گذارها را تا آنجا كه ممكن باشد از دست نمي دهم. اين ها ارمغان سفر هستند. با اين اوصاف براي سفر ولو يك بار در سال لازم است برنامه ريزي مالي هم داشته باشيم.»
محيط جديد انديشه جديد
خبر ساعت 14 راديو را خوانده، ساعاتي بعد به ترمينال مسافربري آمده و حالا روي صندلي سالن مسافري به انتظار زمان حركت اتوبوس و رفتن به شهر مسكوني شان نشسته است. مسافران ديگري هم منتظر اعلام حركت به سوي شهر مقصد خود هستند.
«محمدرضا هورفر»، گوينده خبر به دليل فاصله جغرافيايي دو شهر محل كار و مسكوني لزوماً به طور متناوب بين اين شهر و آن شهر سفر مي كند كه عموماً اين رفت وآمدها، سفرهاي متعارف و تفريحي محسوب نمي شوند. از وي مي پرسم سفر و گردشگري چه تأثيراتي در روح و تغيير در افكار انسان مي گذارد؟ مي گويد: «اصولا تغيير محيط عامل مؤثري در دور كردن انسان از روزمرگي و فراموش كردن گرفتاري هاي زندگي است. تكرار باعث خستگي مي شود. آدم در محيط جديد انديشه جديد مي يابد. به چيزهاي تازه فكر مي كند. طبيعي است وقتي انسان از تكرار زندگي دور مي شود احساس خوشي مي كند.»
«هورفر» در ادامه با اين مصرع «بسيار سفر بايد تا پخته شود خامي»، مي گويد: «بنابراين، سفر و فاصله گرفتن از كار روزمره خوب است. ديد و بازديد و آشنايي با آداب، رفتارها و فرهنگ ديگران باعث تجديد روحيه، شناخت و ياد گرفتن از چيزهاي موجود مي شود.»
از او در حالي كه جلوي باجه فروش بليت و كنار ساير افراد متقاضي بليت ايستاده و حواسش به نوبت گرفتن بليت است، مي پرسم: نظرش راجع به فوايد سفر خاصه در تعطيلات نوروزي چيست؟ با خنده اي بي صدا كه نشان از روحيه شادش مي دهد. پاسخ مي دهد:« سفر از كارهاي ديگر غير اولويت دار است مثل ورزش كردن كه خوب است...» او بعد سر برمي گرداند به طرف باجه فروش بليت و كمي جلو مي رود...
... دقايقي بعد او را نزديك سالن مسافري مي بينم. خود را «اكبرزاده» عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي اصفهان معرفي مي كند. بليت در دست دارد. ادامه سؤالم را مطرح مي كنم كه سفر چه فوايدي دارد؟ جوابي كوتاه مي دهد. «سفر لازم و خيلي خوب و مفيد است.» بعد: «مشغله هاي كار و درس آن قدر است كه فرصت براي مسافرت نمي ماند.» ولي ادامه صحبتش اين است: «انسان بايد از شرايط روزمره يك زماني فاصله بگيرد. اين اتفاق خوب سبب انبساط روحيه و شناخت كارهاي تازه انسان مي شود.»
سفره هفت سين در پايانه ها
«آذروش» ادامه بيان خود پيرامون خدمات اجرايي در پايانه ها را متوجه موضوع ورود و خروج اتوبوس ها مي كند و در اين باره از نصب و راه اندازي سامانه اطلاع رساني هوشمند مي گويد كه زمان رفت و برگشت اتوبوس ها روي نمايشگر ثبت مي شود.
از ديگر مجموعه برنامه ها يك اتفاق خوشايند سنت ديرينه سفره هفت سين است. وي در اين مورد اظهار مي دارد كه در پايانه هاي شهر تهران سفره هفت سين تحويل سال 90 گسترانده مي شود.
در پايان اين گفت وگو، مديرعامل سازمان پايانه ها مي گويد: «در تعطيلات عيد نوروز 8هزار اتوبوس فعال و نزديك به 4هزار سواري كرايه و «ون» (ميني بوس) به مسافران خدمات ارائه مي كنند. ضمن اين كه در اجراي استقبال از بهار، كاركنان در پايانه ها شبانه روز آماده ارائه خدمات به مسافران هستند. مسافران نيز مي توانند نظرات خود در مورد اقدامات مذكور را روي فرم هاي نظرسنجي قيد كنند.»
گزارش روز