رابطه توانايي هاي ذهني و احساس

تمام اطلاعاتي كه ما از جهان پيرامون خود داريم از طريق حواس ما به دست مي آيد. حواس، ما را از خطرات احتمالي آگاه مي سازد و اطلاعات لازم را براي تفسير رويدادها و پيش بيني آينده در اختيار مي گذارد.
همچنين از راه حواس است كه لذت و درد را احساس مي كنيم، رنگ ها را تشخيص مي دهيم. همه اين اطلاعات به ما كمك مي كنند تا فرآيندهاي پيچيده تري چون ادراك و شناخت را داشته باشيم. در واقع بدون حواس اين فرآيندها نيز اتفاق نخواهد افتاد و ما نخواهيم توانست توانايي هاي ديگر ذهني خود را به كار بگيريم.
با توجه به علاقه اي كه روان شناسان به بررسي اينگونه فرآيندهاي پيچيده و درك آنها دارند در مرحله اول لازم به نظر مي رسد كه از گام هاي اوليه آغازين اين فرآيندها اطلاعات كامل داشته باشند. از اينجاست كه به بررسي چگونگي احساسات انسان مي پردازند. روان شناسان احساس تلاش مي كنند از راه پژوهش كاربردي در زمينه فرآيندهاي حسي توانايي تفسير محرك هاي حسي را در آدميان تعيين كنند تا اين توانايي ها بر الزامات تكاليف گوناگون منطبق شود.
بينايي
دستگاه بينايي انسان از چه اجزايي تشكيل شده است؟ چگونه اين اجزا فعاليت مي كنند و فعاليت آنها چه ارتباطي با يكديگر دارند؟ انطباق با تاريكي چگونه اتفاق مي افتد؟ پديده رنگ بيني به چه صورت است و چگونه رنگ ها را تشخيص مي دهيم؟ نظريه هاي مختلف در رنگ بيني كدام ها هستند؟ ابعاد روان شناسي رنگ، كوررنگي، ردهاي تصويري طرح بيني و تفكيك ديداري، پردازش عصبي طرح ها و بازشناس طرح ها از جمله مباحثي هستند كه در بخش مربوط به بينايي توجه روان شناسان احساس را به خود جلب كرده اند. همچنين روان شناسان احساس در پي آنند تا ارتباط اين حس را با فرآيندهاي ديگر ذهني مثل تفكر و حافظه مورد بررسي قرار دهند. در اين راستا مبحث حافظه تصويري و تفكر مطرح است.
شنوايي
دستگاه شنوايي انسان از چه اجزايي تشكيل شده است؟ به چه محركاتي پاسخ مي دهد و اين محركات چه ويژگي هايي بايد داشته باشند تا احساس شوند؟ نظريه هاي مربوط به شنوايي، تاثيرات روان شناختي صداها و سر و صدا از جمله مواردي هستند كه مورد توجه و بحث و بررسي روان شناسان احساس قرار دارند. به همين منظور روان شناسان سعي مي كنند بين ويژگي هاي شنوايي و ادارك ذهني ارتباط پيدا كنند.
بويايي
بويايي از نظر تكاملي يكي از ابتدايي ترين و مهم ترين حس ها است. هر چند كه ظاهراً اهميت آن كمتر از بينايي و شنوايي به نظر مي رسد، اما اندام حس بويايي جايگاه برجسته اي را در مغز اشغال مي كند. جايگاهي شايسته، حسي كه بايد بر رفتار فرمان براند. از آنجا كه بويايي بيش از هر حس ديگر با مغز ارتباط دارد، از لحاظ كاركردهاي روان شناختي از موارد مورد بحث در حيطه روان شناسي احساس است. به عنوان مثال، دانشمندان دريافته اند كه حشرات و بعضي از جانوران از حس بويايي براي برقراري ارتباط استفاده مي كنند. اين جانوران نوعي ماده شيميايي به نام فرومون از خود ترشح و در هوا پخش مي كنند و همنوعان را جذب مي كنند. شواهد حاكي از آن است كه بقاياي تحول نوعي فرومون ممكن است بر رفتار آدميان نيز اثر بگذارد. يكي از اين تاثيرات در رفتار جنسي ميمون ها و انسان ديده شده است. البته عوامل فردي و اجتماعي ديگر نيز در اين امر نقش دارند، سازندگان انواع ادوكلن هاي زنانه و مردانه از اين يافته روانشناسي احساس كمك مي گيرند. تداعي يك سو با شرايط و موقعيت هاي خاص و همچنين به ياد آوردن خود به خود يك بو و احساس آن از مطالب ديگر مورد بررسي در روان شناسي احساس پويايي است. حتما به ياد داريد كه گاهي يك بوي خاص انواعي از خاطرات را براي شما زنده مي كند، اينكه چه ارتباطي بين اين خاطرات و بو وجود دارد در حوزه روان شناسي احساس قابل بررسي است. علاوه بر اين به خاطر آوردن احساس آن در ذهن به عنوان يك موضوع جالب مورد توجه است. آيا اين بو همان تاثيرات عصبي يك بوي واقعي را برمي انگيزد يا نه و چه عواملي در به يادآوري آن سهيم هستند؟ در قلمرو احساس مطرح مي شوند.
چشايي
بررسي اجزاي درگير حس چشايي، ارتباط آنها با ادارك چشايي، تاثيرات رواني از بين رفتن چشايي و تفاوت هاي فردي از جمله مباحث مورد علاقه روان شناسي احساس است. تفاوت هاي فرهنگي در ترجيحات مربوط به مزه ها نيز اغلب مورد بحث و جالب توجه روان شناسان بوده است. برخي از فرهنگ ها گرايش بيشتري نسبت به يك مزه نشان مي دهند. به نظر مي رسد حس چشايي به مسائل فرهنگي، جغرافيايي، آب و هوا و... ارتباط دارد.
لامسه
فشار، درد، گرما و سرما حس هاي اصلي لامسه هستند. احساسات ديگر پوستي مثل خارش، قلقلك، درد تند و تيز و درد آرام آميزه هاي مختلفي از همان چهار حس اصلي به شمار مي روند. بررسي ماهيت روان شناختي اين احساسات اغلب مورد توجه روان شناسان است. آگاهي از شيوه عمل اين حواس روان شناسان در بررسي پديده هاي پيچيده تري مثل درك يك حس پوستي در شرايطي كه محرك واقعي وجود ندارد، ياري كرده است.

ايمپلنت هاي غيراستاندارد در دهان ايراني ها

عضو هيئت موسس انجمن ايمپلنت لوژي (كاشت دندان) ايران با اعلام اينكه 40 درصد ايپلمنتهايي كه در كشور استفاده مي شود غيراستاندارد است، نسبت به ساخت ايمپلنت چيني هشدار داد و گفت: استفاده از اين نوع ايمپلنتها باعث تحليل استخوان فك و بروز عفونت مي شود.
مهندس روح الله نوروزي با اشاره به وجود كميته بين المللي ايمپلنت (ITI) در دنيا كه 500 عضو دارد، افزود: اعضاي اين كميته را پزشكان، دندانپزشكان، مهندسان پزشكي، محققان و پژوهشگران حوزه دهان و دندان و تشكيل مي دهند كه هدفشان به روز رساني اطلاعات و تكنولوژي ايمپلنت در جهان است.
نوروزي كه مدرك مهندسي پزشكي دارد از سوئيس به عنوان اولين كشوري كه تكنولوژي ايمپلنت را ساخته است، نام برد و گفت: البته تنها يك مورد از ايمپلنتهاي اين كشور مورد تاييد ITI است. چون تكنولوژي ايمپلنت در 25 سال گذشته تغيير كرده و هم اكنون برخي كشورهاي دنيا تكنولوژي ساخت ايمپلنت را دارند.
وي از ورود برخي كشورهاي آسيايي شرقي مثل كره و چين به تكنولوژي ساخت ايمپلنت خبر داد و افزود: متاسفانه برخي از اين ايمپلنتها نامرغوب و غيراستاندارد است و همين مسئله مي تواند سلامت كساني كه اين قبيل ايمپلنتها را در فك و دهان خود قرار مي دهند، به طور جدي تهديد كند.
عضو انجمن ايمپلنت لوژي ايران با اشاره به گزارشهاي وزارت بهداشت و آمارهايي كه در زمينه استفاده از ايمپلنت در كشور وجود دارد، گفت: پيش بيني مي شود تا پايان امسال حدود 500 هزار واحد ايمپلنت در دهان و فك افراد كاشته شود كه 50 درصد اين تعداد مورد تاييد كميته بين المللي ايمپلنت است.
نوروزي در مورد وضعيت
50 درصد ديگر ايمپلنتهاي مورد استفاده افزود:10 درصد از اين ايمپلنتها نيز در وضعيت خوبي قرار دارند اما 40 درصد آنها غيراستاندارد است كه فقط به لحاظ قيمت پايين مورد استفاده قرارمي گيرند.
وي با تاكيد بر تخصص روش كاشت دندان گفت: اين كار نمي تواند توسط دندانپزشك عمومي انجام شود زيرا از ويژگي و حساسيت خاصي برخوردار است.
اين مهندس پزشكي درباره عوارض ايمپلنت هاي غيراستاندارد افزود: تحليل استخوان فك و بروز عفونت از جمله عوارضي است كه مي تواند در اثر استفاده از ايمپلنتهاي غيراستاندارد بروز كند. ضمن اينكه هزينه هاي زيادي بابت درمان اين عوارض بايد از سوي بيمار پرداخت شود.
نوروزي با تاكيد بر اينكه نمي توان حساسيتهاي ايمپلنت را ناديده گرفت، گفت: ا يمپلنت در تماس مستقيم با چشم قرار دارد و استفاده از نوع غيراستاندارد آن مشكلات و عارضه هاي متعددي را به وجود مي آورد.
وي با اشاره به براده هاي ريزي كه روي ايمپلنت ها قرار دارد، افزود: ناشي بودن دندان پزشك هنگام كاشت ايمپلنت در دهان فرد باعث شده اين قطعات ريز كه تيتانيوم هستند، وارد چشم شده و منجر به نابينايي شود.
نوروزي با اعلام اينكه 10 مدل ايمپلنت كره ا ي وارد كشور شده است، نسبت به ساخت اين تكنولوژي توسط چيني ها هشدار داد و گفت: كاربرد نادرست اين تكنولوژي و استفاده از ايمپلنت هاي غيراستاندارد مي تواند باعث قطع عصب شود.
وي با اشاره به تاسيس انجمن ايمپلنت لوژي ايران بعد از 20 سال در كشور اظهار داشت: يكي از اهداف اوليه اين انجمن، جلوگيري از واردات ايمپلنت هاي غيراستاندارد و نامرغوب به كشور است.

الهام از خرسها در سفر طولاني به فضا

دانشمندان فكر مي كنند با كمك گرفتن از يكي از عادات زيستي، يعني به خواب زمستاني فرو رفتن خرسهاي سياه مي توانند فضانوردان را براي سفرهاي طولاني مدت فضايي آماده كنند.
خرسهاي سياه آلاسكايي هفت ماه از سال را در خواب زمستاني به سر مي برند و طي اين مدت نه چيزي مي نوشند و نه غذايي مي خورند، اين جانداران با كاهش ضربان قلب خود به 14 تپش در دقيقه و كند كردن روند متابوليسم بدنشان به اندازه يك سوم حد طبيعي مي توانند در اين دوران طولاني مدت سلامت جسمي خود را حفظ كنند.
اكنون محققان اميدوارند بتوانند از اين عملكرد زيستي براي كمك به انسانها دوام آوردن در سفرهاي طولاني مدت فضايي ياحتي براي درمان بيماراني كه به شدت دچار آسيب ديدگي شده اند، استفاده كنند. در حالي كه تاكنون تاثيرات خواب زمستاني بر روي جانداران كوچكي مانند موشها و خارپشتها انجام شده است، دامنه مطالعه بر روي جانداران بزرگتر مانند خرسهاي سياه بسيار محدود بوده است.
با اين همه محققان دانشگاه آلاسكا اين مطالعات را به عهده گرفته و درجه حرارت، ضربان قلب و حركات ماهيچه اي خرسهاي سياه را طي خواب زمستاني مورد بررسي قرار دادند. نتايج اين مطالعه نشان داد طي پنج ماه از خواب زمستاني خرسها، دامنه حرارت بدن آنها از 30 تا 36 درجه در چرخه هاي دو تا هفت روزه متغير بوده و زماني كه خواب زمستاني به پايان مي رسد متابوليسم بدن آنها تا سه هفته به حالت عادي باز نمي گردد.
به گفته محققان در صورتي كه اين نتايج بتواند نشان دهد چگونه مي توان ضربان قلب و جريان متابوليسم بدن انسان را كند كرد، مي توان از اين شيوه براي كمك به انسانهاي زيادي استفاده كرد، از جمله با كمك اين شيوه امكان سفرهاي طولاني مدت فضايي براي انسانها به وجود خواهد آمد.

در كنار خانواده مجازي

سزاوار
«هاروي بامپوس» به هيچ وجه دوست ندارد تنهايي غذا بخورد. اما او چاره اي جز اين ندارد. زيرا همسرش حدود يك سال پيش فوت كرده و خانواده اش در نقاط مختلف آمريكا ساكن هستند.
در اكثر شبها او به خوردن غذايي ساده چون هات داگ و تخم مرغ بسنده مي كند. هاروي كه يك افسر بازنشسته و 82 ساله است مشتاقانه منتظر شروع تعطيلات است تا خانواده اش را در كنار خود ببيند. او مي گويد: «من از تنها غذا خوردن متنفر هستم اما چاره اي جز اين كار ندارم.» در حال حاضر تكنولوژي به كمك افرادي چون هاروي آمده است. شركت مشاوره «اكسنچر» سيستمي با عنوان «در كنار خانواده مجازي» ارائه كرده است. در اين سيستم خانواده ها مي توانند هنگام غذا خوردن به صورت مجازي در كنار هم باشند. شيوه كار اين سيستم بسيار ساده است. براي مثال فرض كنيد كه يك خانم مسن در كاليفرنيا براي خودش شام درست مي كند. وقتي وي براي غذا خوردن آماده مي شود علائم هشداردهنده براي سيستم فعال مي شود و پسر وي در شيكاگو را آگاه مي كند. پسر به آشپزخانه مي رود. دوربين ها و ميكروفون ها آنچه وي انجام مي دهد را ضبط مي كنند. صفحه هاي تلويزيوني و بلندگوها به اين مادر و پسر اجازه مي دهد احساس كنند در كنار هم هستند.
كارشناسان معتقدند چنين تعامل هايي مي تواند مانع مشكلات شود. افراد پيري كه تنها غذا مي خورند معمولا به اندازه كافي غذا نمي خورند يا از غذاهاي مضري استفاده مي كنند. تنها غذا خوردن مي تواند مشكلات فيزيكي و روحي بسياري براي افراد پير ايجاد كند به طوري كه زندگي آنها را تهديد مي كند. دكتر جولي لاچر پروفسور دانشگاه بيرمنگام و متخصص مسائل غذايي سالخوردگان در اين خصوص مي گويد: «غذا خوردن با ديگران نه تنها منافع اجتماعي براي افراد دارد، بلكه براي سلامتي آنها هم مضر است.» اين سيستم كه احتمالا در دو سال آينده در اختيار متقاضيان قرار خواهد گرفت از 500 تا هزار دلار براي هر خانه هزينه خواهد داشت.
مديران اكسنچر معتقدند جذب افرادي مثل بامپوس براي استفاده از اين سيستم بسيار آسان است زيرا اينگونه افراد معمولا به كار با كامپيوتر و استفاده از وب كم آگاهي ندارند اما اين سيستم جديد نيازي به آگاهي از علم و تكنولوژي ندارد و كار با آن بسيار ساده است. در آمريكا حدود 34 ميليون نفر در خانواده هاي خود از افراد بالاي 50 سال مراقبت مي كنند.