كوله پشتي سفر بر شانه هاي امن جاده
تدارك سامانه حمل و نقل عمومي در ايام نوروزي- بخش پاياني

حسن آقايي
سفر پيشگام شدن بيداري احساس و انديشه براي تجديد تحول و آذين بندي آيت هاي آفرينش است و مطلع درنگ و يادآوري نياز ضمير انسان به بركت آرامش و شكوهمندي حضور بر زمين و زمان. ...استقبال از بهار و جشن سرآغاز سال نو ديگري است. از اين رو ضروري است با فكري تازه و چند روزي جدا از چرخه تكرارهاي سالانه زندگي را جور ديگري تجربه و تصوير كرد.
پس از بررسي سفر و خدمات دهي به مسافران نوروزي در بخش اول گزارش، در بخش پاياني اين سري گزارش نظرات كارشناسان و فعالان در عرصه اجرايي حمل و نقل و سرويس مسافرتي را در خصوص تداركات و تسهيلات سفر در تعطيلات نوروزي مي خوانيم.
سفر با اتوبوس هاي مدرن و مجهز، به ويژه با كمترين صندلي آن هم صندلي تك نفره كه به شكل تختخواب راحت هم مورد استفاده مسافر قرار مي گيرد، دلپذير است. مخصوصا وقتي كه با شام و صبحانه رايگان حس نشستن در هواپيما را هم تداعي كند. «صالحي» با چند نفر از همكارانش در پايانه كنار اتوبوس اش مشغول صحبت است. از او كه از سال 64 تاكنون به رانندگي اتوبوس مسافربري اشتغال دارد سؤال مي كنم وضعيت كار و مسافر در تعطيلات نوروزي چطور است؟ مي گويد: تا حالا مشكل مسافر براي تهيه بليت و ماشين نبوده است. احتمال پيش بيني براي ايام نوروز اين است كه چند درصد مسافر نسبت به شب عيد پارسال بيشتر خواهد بود. او در حالي كه هنوز با همكارانش مشغول صحبت است، از من مي خواهد سوار اتوبوس اش شوم كه مي شوم و روي اولين صندلي تك نفره مي نشينم. مسافران يكي پس از ديگري بالا مي آيند و روي صندلي ها مي نشينند. «صالحي» كه مالك اتوبوس نيز است بالا مي آيد، روي صندلي مي نشيند و توضيح مي دهد:«اين اتوبوس ظرفيت 26مسافر را دارد. صندلي ها تك نفره و تختخواب شو هستند و مسافر به راحتي مي تواند استراحت كند. » مي پرسم تفاوت نرخ كرايه اين نوع اتوبوس با اتوبوس هاي ديگر چقدر است، مي گويد براي يك مسير مثل تهران- اصفهان، اختلاف كرايه اين اتوبوس نسبت به اتوبوس غيراين سيستم 4500 تومان است. يعني نرخ اتوبوس غير كمتر از مبلغ اتوبوس «وي. آي.پي» تختخوابي است ضمن اين كه عده مسافرانش كم است. اتوبوس هاي ديگر ظرفيت 45نفره هستند.
اتوبوس هاي .P .I. V
در حمل و نقل جاده اي
يك كارشناس مطلع امور حمل و نقل درباره عمر، تجهيزات، سرويس دهي و وضعيت فروش بليت اتوبوس هاي مسافربري بين شهري مي گويد. وي كه تمايل ندارد اسمش نوشته شود اظهار مي دارد: « ناوگان مسافري جاده اي عموما طي سال هاي اخير جوان و مدرن شده است. براي نمونه، در پايانه بيهقي اتوبوس مجهز به صندلي هاي «.P. I .V« تاشو تك نفره به صورت تختخواب با كيفيت و استاندارد بسيار بالا، خدمات ارائه مي كند. مسافر در طول مدت زمان سفر مي تواند در صندلي خود راحت تر استراحت كند. ظرفيت سرنشين اين اتوبوس ها 26نفر است. نرخ كرايه شان نسبت به اتوبوس هاي ديگر، مقداري بالاست. در مقابل، اتوبوس هاي فعال ديگري هستند كه ظرفيت 45نفر مسافر را دارند و نرخ كرايه كمتري در مقايسه با اتوبوس هاي «.P. I .V« دارند.» اين كارشناس مي افزايد: اتوبوسي كه بيش از 3سال عمر داشته باشد در پايانه كار نمي كند و كيفيت وسيله نقليه متناسب با رويكرد جمعيت مسافر برآورد مي شود به حدي كه مي توان گفت ناوگان اتوبوس بالاي 95درصد نياز سرويس دهي شهروندان مسافر را تامين مي كند.
وي در ادامه مي گويد: «در زمان هاي پيك مسافر در تعطيلات عيد نوروز و تابستان استقبال مردم از ناوگان سنگين مسافربري جاده اي بيشتر است. در اين ارتباط بخش خصوصي بيشترين فعاليت سرويس دهي را دارد به طوري كه زمان هاي مذكور، خروجي روزانه اتوبوس از پايانه به 250 دستگاه و سواري هاي تحت پوشش پايانه به 20سرويس مي رسد.» اين كارشناس صاحب نظر در پايان اظهاراتش اين تاكيد را دارد كه مديريت، فروش بليت به ويژه در زمان تعطيلات نوروزي را نظارت و كنترل مي كند كه مردم بتوانند بليت مورد نياز خود را به دست آورند.
كمبود بليت نداريم
پيش فروش حضوري بليت اتوبوس هاي مسافري بين شهري از روز دوشنبه هشتم اسفندماه در 13 مركز فروش بليت در سطح شهر تهران و پايانه هاي مسافربري شروع شد و متقاضيان با كمبود بليت روبرو نمي شوند.
گفته «فرهاد صالحيان» مديركل حمل و نقل و پايانه هاي استان تهران، در اين خصوص با اشاره به آغاز پيش فروش اينترنتي بليت هاي نوروزي از ابتداي اسفندماه، حاكي از آن است كه با برنامه ريزي هاي صورت گرفته از اول اسفند 89 تا 15 فروردين 90 هيچ كمبودي از نظر تامين اتوبوس هاي بين شهري وجود ندارد. شهروندان براي تهيه بليت با كوچك ترين كمبودي مواجه نخواهند شد.
بنا به اظهار وي، شركت هاي مسافربري براي دستيابي به اهداف در نظر گرفته شده در قانون هدفمند كردن يارانه ها و طرح تحول اقتصادي برخلاف سال هاي پيش هيچ افزايشي در نرخ بليت ها اعمال نكرده اند و سرويس هاي ثابت با همان قيمت هاي معمولي خدمات رساني خواهند كرد.
مديركل حمل و نقل و پايانه هاي استان تهران، همچنين از بهره برداري اتوبوس هاي جديد و به عنوان تشريفاتي «.P. I .V« خبر داده و افزوده اين اتوبوس ها با 26 صندلي و تكيه گاه هر صندلي مجهز به مانيتور بوده و بهترين خدمات رفاهي را به مسافران ارايه مي دهند. قرار است نخستين بهره برداري از اين اتوبوس ها در پايانه بيهقي و در ايام نوروز صورت گيرد.
وي ادامه گفتار خود را معطوف به نظارت بهداشتي و خدماتي طي تعطيلات نوروزي مي كند: «گروهي متشكل از نمايندگان سازمان حمل و نقل، وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشكي، اماكن و تعزيرات تشكيل شده است كه به نحوه ارايه خدمات اين مراكز نظارت مي كنند.»
توزيع زماني سفر
براي تسهيل جابه جايي
چگونگي ارايه خدمات، تسهيلات و تداركات مسافري با توجه به انبوه بي شمار متقاضيان سفر با قطار و وضعيت فروش بليت تعطيلات نوروزي سؤالاتي است كه اوايل اسفند با روابط عمومي شركت در ميان مي گذارم. مخاطب مي گويد: «مديرعامل 10 روز آينده در جمع خبرنگاران به سؤالات مربوط به سفرهاي نوروزي پاسخ خواهد داد.» با توجه به اين كه برخي از آژانس هاي مسافرتي در همان سه چهار روز اول اسفند به متقاضيان تهيه بليت جواب مي دادند كه بليت قطار تا هفته اول فروردين فروخته شده و از طرف ديگر ظرف همان چند روز نخست اعلام فروش اينترنتي بليت، تمام شد و تهيه حضوري بليت از آژانس ها نيز مشكل بود، پيش بيني مي شود در تعطيلات نوروزي 90، حدود دو ميليون مسافر قطار جابه جا شوند.
از سوي ديگر «ناصر بختياري» مديرعامل شركت رجاء اخيراً در مراسم راه اندازي اتوبوس ريلي (ريل باس) در مسير تهران- پرند از شهروندان خواست سفرهاي خود را در طول تعطيلات نوروز توزيع كنند. وي در اين ارتباط اظهار اميدواري كرده شهروندان با توزيع سفرهاي خود در تعطيلات مذكور جابه جايي مسافران با سهولت بيشتري انجام شود. يادآور مي شود فروش بليت قطار از 25 اسفند 89 تا 15 فروردين90 اعلام شده است.
بليت قطار تمام
بليت هواپيما موجود
در ادامه گشت وگفت وگو با صاحب نظران و دست اندركاران عرضه و تقاضاي بليت سفرهاي نوروزي، به خياباني كه بيشترين آژانس هاي مسافرتي و گردشگري وجود دارد و فعاليت مي كنند سرمي زنم. يك يك آژانس ها را مي بينم كه مراجعه كننده دارند و گروه كاركنان آنها مشغول صحبت با متقاضيان بليت هستند. وارد يكي از اين آژانس ها مي شوم.
از «اميري» مسئول فروش بليت مي پرسم وضعيت عرضه و تقاضاي بليت نوروزي چطور است؟، پاسخ وي حاكي از آن است كه از زمان اعلام پيش فروش بليت قطار يعني اوايل هفته پاياني بهمن ماه، 75 درصد بليت ها پيش فروش شده است. از سوم اسفندماه تا 8فروردين90 بليت قطار فروخته شده و امكان عرضه نيست ولي بليت مسافرت هوايي براي عرضه به متقاضيان موجود است. اين مسئول با اشاره به افزايش قيمت بليت هواپيما از مهرماه سال جاري مي گويد: «اين افزايش قيمت تأثيري در تفاوت آمار مسافرت امسال با پارسال نگذاشته است.»
حداقل سالي يك بار سفر
با هر وسيله مطمئن
از «حسين كرد» متصدي بخشي از امور آژانس خدمات مسافري، نظرش را درباره هدف از سفر و اين كه خود به سير و سفر مي رود يا نه و كدام وسيله حمل و نقل را براي مسافرت انتخاب مي كند مي پرسم، وي مي گويد: «در سفر و تفريح روحيه انسان عوض مي شود. مكان هاي ديدني، معماري و بناهاي باستاني و پديده هاي دلپذير طبيعي، آداب و روابط اجتماعي مردمان در هر شهر باعث رهايي انسان از آنچه كه در زندگي معمول هر شخص است، مي شود اگر چه اين ها موقت و چند روزه است و بعد روز از نو و روزي از نو ولي تأثير و خاطره هاي سفر در ذهن آدم ماندگار و تجربه مي شود.»
وي با بيان اين كه براي رفتن به مسافرت هواپيما را به قطار ترجيح مي دهد و انتخاب مي كند، تعريف مي كند در سفري كه پيشتر به مشهد داشته براي ديدن بناهاي تاريخي آن شهر با يك راننده تاكسي چند ساعتي راهي اماكن معروف تاريخي و گردشي در شهر مي شود. به زعم او، مسافرت با هواپيما و بعد استفاده از تاكسي براي آشنايي با مكان هاي مشهور و تفريح گاه ها، لذت بخش است. اصولا سفر حداقل سالي يك بار امري لازم براي انسان است. حال با هر وسيله نقليه مطمئن موتوري انجام شود. نظم و قرار آرامش در گردش مناسب و حتي مطلوب زندگي بستگي به فعاليت بنا بر توانمندي در هر رشته كاري و استراحت دارد. به عبارت ديگر هر فرد چه نوجوان و بزرگسال در پي كارهاي روزانه و پيوسته در طول ماه و سال احتياج به زماني خاص دارد كه بتواند قوا و انرژي خويشتن را تازه و تجديد كند.»
اين بخشي از ديدگاه «علي اكبري» كه روان شناسي خوانده است مي باشد. او ادمه مي دهد: هر كس بايد سرمنشأ آنچه گفته شد را در نظام طبيعت بداند و براساس آن تعامل كرده و براي هر برهه از زندگي خود برنامه ريزي كند. در اين صورت است كه آمادگي مستعدتر روحي و فكري به دست مي آورد و زندگي را در چارچوب مناسبي قرار مي دهد سفر به مفهوم دوري جستن در يك مقطع محدود زماني و فرصت دادن به خود براي بازنگري آنچه در زندگي متعارف سالانه انجام داده و ماحصل مادي آن و توجه به هنگام تفريح و گشت و آشنايي با نوع ديگر زندگي و نوع زندگي و دلمشغولي هاي انسان ديگر، ديدن شگفتي هاي طبيعت كه همه و همه خواسته و ناخواسته تزكيه روان و آرامش فكر را در وجود جاري و ثبت مي كند. انسان به اصطلاح دنيا ديده بهتر از انسان دنيا خورده است. براي مسافرت لازم نيست دور رفت، يك روستاي نزديك سكونت خود يا يك شهر نزديك مي تواند روحيه و خلقيات آدمي را متحول كند. مهم چند روز دوري گرفتن از كسب و كار و زندگي پيوسته است. خلاصه اين كه سفر صيقل فكر و فرصت مناسب براي تجديد روحيه و لذت بردن و ايجاد انگيزه مفيد در زندگي و آنچه داريم است.»
گزارش روز