جستجويي در بازار كيف و كفش و لوازم التحرير دانش آموزان ( بخش پاياني )
كمر خميده دانش آموزان زير بار خريدهاي غيراستاندارد

گاليا توانگر
آن روزها حتي از دفتر نقاشي خيلي هم خبري نبود. سال هاي 67-66 را ورق مي زنم. كيف چرمي مشكي پسرانه با طرح موتور قرمز برروي شانه هاي استخواني ام خيلي سنگيني مي كرد. من و دو نفر ديگر از دخترها تنها دانش آموزان كلاس بوديم كه كيف چرمي داشتيم، بقيه بچه ها به يك پلاستيك رنگي راضي بودند. آن روزها خيلي از وسايل، دخترانه و پسرانه نداشت. از جوراب تا كفش و شلوار هر چه مي خريدند، مي پوشيديم. براي من هم كيف چرمي پسرانه با دوامي خريده بودند تا دو، سه سالي كاربرد داشته باشد. همه در يك سطح بوديم، نه اين كه نداشته باشيم، سال هاي جنگ بود و فكرها بيشتر حول متن اصلي زندگي چرخ مي زد.
دفتر چهل برگ نقاشي ام را روز اول گوشه نيمكت سه نفري مان باز كردم و اولين نقاشي ام كه يك آدمك ريز در ميانه سفيدي محض بود، كشيدم.
معلم پرسيد: «چرا اطرافش را سفيد گذاشته اي؟» گفتم: «برف است!»
معلم با تعجب گفت: «مگر برف را ديده اي؟! آخر در جنوب درس مي خواندم و برف نمي باريد. يك بار در سفر برف را ديده بودم. به معلمم گفتم: «برايش چتر مي كشم. بعداً كه برف تمام شد، بهار مي آيد و گل مي كشم.» آن روزها بچه ها حتي در نقاشي شان صبر و استقامت را به تصوير مي كشيدند، نقاشي ما كپي از كارتون هاي رايانه اي نبود، زندگي بود.
مداد مشكي و قرمزمان تا جايي كاربرد داشت كه بين انگشتانمان جا مي گرفت. بعدها مدادهاي بزرگ جادويي به بازار آمد، سرشان هم يك عروسك ديده مي شد. مدرسه براي اين كه اين مدادها به چشم بچه ها فرو نرود، آوردنشان را قدغن كرده بود. البته متوجه اين هم بودند كه كلاس بايد يكدست باشد، اساساً آوردن چيزهاي فانتزي مجاز نبود. با چه شور و شوقي در خانه مشق هايمان را با مدادهايي جادويي مي نوشتيم، يادش به خير دنياي خالص كودكي ها!
بعدازظهرها كه از مدرسه مي آمديم، قابلمه برنجي كه وسطش خرما بود روي چراغ علاالدين آرام آرام دم مي كشيد. كسي سن ايچ و چيپس و پفك دستمان نمي داد، بايد پلو و خرما مي خورديم و آماده نوشتن مشق ها مي شديم. خلاصه نسل هاي گذشته، سني نبود كه نازشان كشيده شود و براي گرفتن لااقل نمره ناپلئوني به آنها انواع وعده و وعيدها داده شود.
خلاقيت را در طراحي لوازم التحرير
به كار بگيريم
آن روزها دفترچه هاي چهل برگ، شصت برگ و صدبرگ از طرف مدرسه يا تعاوني ها توزيع مي شد. الان در همين بازارهايي كه از سوي دولت براي خريد مدرسه از نيمه شهريور داير مي شود، بچه ها به دفترهايي كه ساده باشند، حتي نيم نگاهي هم نمي اندازند.
ناصر بزرگي پدر يك دانش آموز كلاس چهارمي مي گويد: «حس مي كنم حكومت گوگوريو جومونگ به مغازه هاي لوازم التحرير فروشي و كيف و كفش فروشي ها رسيده است. هر جا سربرمي گرداني چهره جومونگ و بانوسوسانو را مي بيني!
نقش پو (خرس)، اسپايدرمن و باربي هم كه از طرح هاي ثابت باقي مانده از سال هاي قبل هستند.
امسال براي خريد مدرسه كه از خانه روانه مي شديم با پسرم منصور شرط كردم كه كيف عكس دار برايش نخرم. به مغازه كيف فروشي كه وارد شديم، روبه فروشنده كرده و گفتم: يك كيف مناسب كلاس چهارمي مي خواهم كه سبك باشه، جنسش به اندازه كاربرد يكساله خوب باشه، گران هم نباشه و قيمت مناسبي داشته باشه، در ضمن رويش از عكس جومونگ، پو و اسپايدرمن خبري نباشد.»
اين پدر ادامه مي دهد: «فروشنده دو تا كيف توليد داخل روبه رويم گذاشت، تا زيپهايش را امتحان كردم، سر يكي از زيپها كنده شد! فروشنده با عجله در حالي كه جنسش را از جلوي ما برمي داشت، گفت: زيپهايشان و دوختشان چيني است! از اين طرح دارها ببريد، محكم ترند. بالاخره هم مجبور شدم يك كيف آبي و طوسي با عكس يك ورزشكار كه فكر كنم تنيسور است، برايش بخرم!»
شكل و شمايل دفترها هم همين گونه اند و انتخاب را سخت كرده اند. از يك طرف والدين مي خواهند ساده و بادوام بخرند و از طرف ديگر بچه ها زيربار خريد بدون رنگ و نقش نمي روند. بيم آن كه مدرسه ها هم به مدل ها و طرح هاي آنچناني گير دهند، وجود دارد. در اين ميان هيچ كس نيست كه قانون بگذارد و قطعاً بگويد؛ چه نبريد و چه طور لوازمي را به مدرسه بياوريد؟ فقط همگان نقد مي كنند.
بزرگي در حالي كه يك دفتر دويست برگ جلد اعلا و سيمي را روي دست گرفته و بررسي اش مي كند، مي گويد: «سعي مي كنم به پسرم منصور يادآوري كنم كه مردي شده و ديگر طرح هاي كارتوني به دردش نمي خورد. با خودم هم مي گويم ما كه بالاخره پول مي دهيم، كمي بيشتر مي پردازم و از اين دفترهاي بادوام و كلاسيك برايش مي خرم. به او گفته ام بايد دانشگاهي خريد كند!»
به آن گوشه مغازه كه چشم مي اندازم منصور را مي بينم كه محو رنگ قرمز مرد عنكبوتي بر روي كلاسورهاست. شايد او هم تقصيري ندارد. نمي خواهد جلوتر از سنش خريد كند، همان طور كه پدرش نمي خواهد كمتر از سنش انتخابي داشته باشد. مقصر طراحان و دست اندركاران داخلي اند كه خلاقيتشان كور شده و خود را كاملا به دست جريان هاي وارداتي سپرده اند. اين همه قهرمان در داستان هاي اساطيري بكر داريم كه هزار برابر مرد عنكبوتي پتانسيل الگو شدن دارند، چرا تا به حال به فكر نيفتاده ايم؟ سؤال بي پاسخ هميشگي ماست.
چه نوع پارچه اي
مناسب لباس مدرسه است؟
زهرا سادات محبي مادر يك دانش آموز براي خريد پارچه مانتويي به بازار آمده است. مدارس مدل يونيفورم را اعلام مي كنند و اقليتي از مادران كه اغلب خياطند، ترجيح مي دهند كه كار دوخت را خودشان انجام داده و حتي دو دست مانتو شلوار تهيه كنند.
محبي معتقد است هر نوع پارچه اي مناسب لباس مدرسه نيست و بايد پارچه الكتريسيته توليد نكرده و اصطلاحاً خرده كاغذ و پاك كن به آن نچسبد. وي مي گويد: «مدرسه دخترم رنگ و مدل لباس را اعلام كرده است. من خودم خياطي بلدم و هر سال ترجيح مي دهم دو دست برايش بدوزم. براي خياط بايد اندازه و جنس لباس مدرسه اهميت داشته باشد. بچه بايد در لباس كاملا احساس راحتي كند. بچه ها در لباس هاي خيلي تنگ و يا خيلي گشاد راحت نيستند. اين كه مادرها يونيفورم را از محلي كه مدرسه آدرس داده تهيه مي كنند و بعد به سليقه فرزندشان مانتو را بي اندازه تنگ و كوتاه مي كنند، درست نيست. از دوام لباس مي كاهد و حتي خود بچه هم اذيت مي شود و نمي تواند تحرك لازم را داشته باشد.»
وي درباره مشخصات پارچه هاي مناسب تهيه فورم مدرسه توضيح مي دهد: «پارچه هاي نخي و كتاني براي مدرسه مناسب ترند. نبايد از پارچه هايي كه الكتريسيته ساكن ايجاد مي كنند در لباس هاي مدرسه استفاده شود. بهتر است حداقل دو دست لباس براي فرزندمان تهيه كنيم. براي دانش آموزان كم سن و سال تر راحتي استفاده را مورد توجه قرار دهيم. لباس هايي با بند، دكمه و زيپ سخت تر پوشيده مي شوند. انتخاب لباس هايي كه بچه ها بتوانند خودشان به راحتي آن را بپوشند، موجب ايجاد حس استقلال و اعتماد به نفس در آنها مي شود.»
استانداردهاي كفش مدرسه كدامند؟
انتخاب كفش مناسب به خصوص در زمان بازگشايي مدارس فوت و فن خاصي دارد كه مي توان با داشتن آگاهي و انتقال آن به ديگران تا حدي راحتي، آرامش و رضايت را همگام فرزندانمان كنيم. در انتخاب كفش مدرسه نبايد تنها شيفته ظواهر كفش شد، اگر چه براي كودكان دبستاني زيبايي، رنگ و طرح ملاك است و حتي دانش آموزان سنين راهنمايي و متوسطه هم به اصطلاح دنبال زيبا بودن كفششان هستند، اما اگر مي خواهيد فرزندتان در سنين بزرگسالي مجبور به عمل جراحي استخوان شستش و بريدن بخشي از آن نشود، بايد به استانداردهاي كفش دقت زيادي داشته باشيد. محمد سهرابي پور متخصص استخوان توضيح مي دهد: «انتخاب كفش بايد براساس نوع استفاده اي كه از آن مي شود، صورت گيرد. هر فصل، هر فعاليت، هر مكان و هر شرايطي كفش مناسب خودش را مي طلبد. اما متاسفانه نه تنها دانش آموزان كه بزرگسالان هم در كشور ما به اين مسئله مهم بي اهميتند. مثلا خانم ها كفش پاشنه ده سانتي را در محيط هشت ساعت كار و يا حتي در تمام طول روز به پا مي كنند و در سنين بالا مجبور به عمل استخوان شست پا مي شوند. در اين عمل بخشي از استخوان شست برداشته مي شود تا كفش به پاي فرد بخورد. در ايام مدرسه هم اين اشتباه صورت مي گيرد. كفش هاي چيني نوك باريك پاشنه دار را پاي كودكان دبستاني مي كنند و انتظار دارند دچار انحراف ستون فقرات و مسائل فيزيكي بدن نشوند. اين كفش ها در سنين پايين كه سنين شكل گيري استخوان هاست، زمينه ساز مشكلات عديده در سال هاي بعد خواهند شد.»
وي ادامه مي دهد: «استانداردها شامل جنس خوب، پاشنه استاندارد، قالب و پنجه استاندارد مي شود. رويه كفش چرم طبيعي، به علت داشتن منافذ طبيعي در بافت، امكان تبادل هوا ميان بيرون و داخل كفش را فراهم آورده و باعث تنفس پا مي شود. به همين دليل، بهترين رويه براي كفش همان رويه طبيعي است، رويه مصنوعي به علت تبادل نشدن هوا در آن باعث بوي بد پا و عرق كردن بيش از حد مي شود. زيره كفش، زيره هايي كه سبك تر، راحت تر و در برابر سايش مقاوم ترند، مناسب تر به نظر مي رسند. ظاهر اين زيره ها پر بوده و در حالت خم كردن انعطاف بيشتري دارند. هنگام خريد كفش بايد به اين نكته نيز دقت كرد كه كف زيره نبايد صاف باشد، بلكه بايد عاج دار باشد تا از ليز خوردن جلوگيري كند. پنجه كفش از نظر قالب بندي، فضاي پنجه كفش بايد طوري باشد كه به انگشت هاي پافشار وارد نكند. كفش هايي كه پنجه آنها تيز است، نظير كفش هاي چيني باعث مي شوند انگشت هاي پاروي هم بيفتند و اين مسئله به ويژه در دختران دانش آموز به مرور منجر به انحراف شست پا مي شود.
انحراف شست پا در دختران دانش آموز 9 برابر پسران دانش آموز است. جلو كفش بايد به گونه اي باشد كه پنجه هاي پا از هم باز بمانند.»
اين متخصص ، كتاني را به عنوان بهترين مدل كفش براي مدرسه توصيه مي كند.
عوارض رعايت نكردن
استانداردهاي كفش مدرسه
مليكا آذرنوش به همراه مادرش براي خريد كفش مدرسه روانه بازار شده است.
مادر مليكا يك كفش كاملا تخت و اسپرت را نشانه كرده، اما مليكا از كفش هاي ورني پاپيوني پاشنه دار خوشش مي آيد. بنا به نظر كارشناسان هر دو اين انتخاب ها براي كفش مدرسه اشتباه است.
سهيلا نيكي زاد مربي بهداشت مدرسه توضيح مي دهد: «كفش نبايد تنگ و يا گشاد باشد. كفش بايد كاملا اندازه انتخاب شود. برخي مادرها هنگام خريد به زور مي خواهند پاي بچه را در كفش تنگ جا دهند! و يا بر عكس كفش گشاد مي خرند و مي خواهند با چپاندن پنبه اندازه اش كنند! كفش كوچك بر انگشتان فشار مي آورد و كفش بزرگ باعث زمين خوردن دانش آموز مي شود. كفش بايد سبك هم باشد.»
وي ادامه مي دهد: «كفش نبايد پاشنه بلند و يا بر عكس بي پاشنه باشد. پاشنه هاي بلند تعادل را از بين مي برد و كفش بدون پاشنه باعث فشار بر ستون فقرات و زانو مي شود. پوشش داخلي كفش نيز نبايد پلاستيك باشد، چون جلوي تبادل هوا را مي گيرد.»
يكي از بيماري هاي رايج كه بر اثر فشرده شدن پنجه پا ايجاد مي شود، ناهنجاري بانيون تورم و پينه مفاصل انگشتان پا به خصوص در انتهاي شست و هر تو خميدگي شديد شست به سمت داخل كه قابل برگشت نيز نيست و بايد جراحي شود، است.
نيكي زاد در ادامه مي گويد: «قارچ ناخن كه در اين بيماري رنگ و حالت ناخن ها تغيير مي كند نيز نتيجه پوشيدن كفش تنگ است. كف پا نيز ممكن است آسيب ببنيد. بالشتك هاي زير انگشتان كه از چربي تشكيل شده اند، با بالا رفتن سن، كم حجم مي شوند و پاشنه بلند كفش اين روند را تسريع مي كند در نتيجه شخص در هنگام راه رفتن و حتي ايستادن درد بيشتري را احساس مي كند.»
وي هشدار مي دهد : «پوشيدن كفش هاي بلند نيز در طولاني مدت منجر به جراحي زانو خواهد شد. اين افراد در معرض ابتلا به ورم كيسه هاي مفصلي، التهاب كپسول هاي مفصلي و آرتروز قرار مي گيرند.»
گزارش روز