(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14


چهارشنبه 21 دی 1390- شماره 20119

ضرورت بررسي بيماريهاي خاص در نوزادان و كودكان- بخش دوم
نبض نازكي كه در اتاق عمل مي زند



ضرورت بررسي بيماريهاي خاص در نوزادان و كودكان- بخش دوم
نبض نازكي كه در اتاق عمل مي زند

صداي بيب بيب دستگاه يكي از تخت ها بلند مي شود، دو پرستار سراسيمه خودرا بر بالاي تخت نوزاد مي رسانند، يكي دستگاه تنفس را جلوي دهان او مي گيرد و ديگري با يك لوله ترشحات جمع شده داخل دهانش را خارج مي كند و راه تنفس را باز مي كند. نوزاد به سختي نفس مي كشد، عوارض داروهاي بيهوشي و 4ساعت در اتاق عمل بودن نوزادان كار را براي پرستاران بخش آي سي يو بسيار مشكل مي كند. نوزادان يك روزه تا 4ماهه اي كه تحت جراحي هاي مختلف قلبي قرار گرفته اند و نياز به مراقبت هاي ويژه دارند، اما اين نونهالان بهشتي به همراه ناجيان هميشه بيدار و پزشكان مجرب، همچون پروانه گرد شمع وجوداين فرشته هاي پاك مي گردند تا شاهد بهبودي و زندگي بدون درد اين گل هاي پاك باشند.
به همراه دكتر كيوان صيادپور و عكاس وارد بخش آي سي يو مركز طبي كودكان مي شويم. تحمل ديدن بچه هايي كه لوله هاي تنفس بر دهان كوچك شان سنگيني مي كند يا بچه هايي كه دست هايشان را با باند به دو طرف تخت بسته اند تا مبادا خداي ناكرده از روي تختي كه نرده ندارد به زمين بيفتند، خيلي دشوار است، اما پرستاران مي گويند ما هم دلمان نمي خواهد دست نازك اين بچه ها را به تخت ببنديم، ولي چاره اي نداريم. آقاي دكتر صيادپور هم اضافه مي كند: «اين هم يكي ديگر از مشكلات ما در اين مركز است كه متأسفانه تخت مناسب نوزادان در اين بخش وجود ندارد. هرچند اين مركز ، جديد التأسيس و يكي از پيشرفته ترين مراكز طبي اطفال كشور است اما با كمبودهايي هم مواجه هستيم.»
مشكلات بخش قلب مركز طبي اطفال كشور
دكتر صيادپور همچنان كه درمورد نوزاداني كه در اين بخش بستري هستند و نياز به مراقبت هاي ويژه توسط پرستاران دارند توضيح مي دهد، به ديگر مشكلات اين قسمت بخش قلب اطفال هم اشاره مي كند و مي گويد: «متأسفانه حجم بيماران از امكانات موجود خيلي بيشتر است و جايي كه نقطه ضعف زيادي وجود دارد، ازنظر پرسنل پرستاري، پيراپزشكي و متخصص بيهوشي است كه اين تعداد فعلي براي رسيدگي به بيماران اين بخش اصلاً كافي نيست، درحالي كه اين بيمارستان از نظر امكانات هيچ مشكلي ندارد. مثلاً در بخش ICU 12تخت داريم اما به دليل كمبود پرستار فقط 7تخت فعال است. يا در بخش قلب داخلي باز هم از 12تخت، 10تخت بيمار مي پذيرد كه اگر وزارت بهداشت و مسئولان ذي ربط درخصوص جذب پرستار اقدام لازم را به عمل آورند، ازنظر امكانات فيزيكي و تجهيزات، بيمارستان آمادگي پذيرش بيماران بيشتري دارد و به مداواي نوزادان و كودكان بيمار بيشتري مي پردازد.»
دكتر صيادپور بيمه و مسائل حاشيه اي آن را يكي ديگر از موانع خدمات رساني فوري و مشكلات پيش روي خانواده و پزشكان ذكر مي كند و مي گويد: «بيمه وسايل، هزينه نسبتاً بالايي دارد كه متأسفانه شركت هاي بيمه اي هزينه را بعد از استفاده وسيله پرداخت مي كنند و در اين بين خانواده اي كه تمام دغدغه اش سلامتي نوزاد و فرزندش است، بايد دغدغه تأمين هزينه هاي بيمارستان را قبل از عمل داشته باشد، البته اين شرايط اگر براي يك فرد بزرگسال پيش آيد و نياز به عمل قلب پيدا كند، شايد دغدغه كمتري براي تأمين هزينه عمل داشته باشد، اما تصور كنيد يك زوج جواني كه تازه تشكيل خانواده داده و صاحب فرزندي شده اند كه نياز به درمان دارد، چگونه مي توانند از پس اين هزينه ها برآيند؟» از آقاي دكتر صيادپور درمورد قيمت عمل هاي آنژيوگرافي و قلب باز سؤال مي كنم كه مي گويد: «هزينه عمل آنژيوگرافي از 500 تا يك ميليون تومان به ترتيب با بيمه و بدون بيمه و عمل قلب باز 2تا3ميليون تومان با بيمه است، البته هزينه وسايل خيلي بيشتر از هزينه عمل هاست، مثلاً هزينه وسايل آنژيوگرافي 4ميليون تومان فرانشيز آن فقط 50درصد است و اين چيزي است كه براي بيماران و خانواده ها مشكل است هرچند كه كمك هاي مردمي و مؤسسه زنجيره اميد پشتوانه خيلي خوبي براي بيماران است. اما اين كمك ها كافي نيست.»
اين فوق تخصص قلب درمورد عمل بالن و فنر زدن در نوزادان و هزينه بالاي اين دستگاه ها هم توضيح مي دهد و مي گويد: «اگر نوزادي دچار تنگي نفس باشد، بالن مي زنيم كه هزينه اين دستگاه 700هزار تومان و قيمت دستگاه فنر نيز 4ميليون تومان است و براي هر بيمار يك دستگاه مخصوص استفاده مي شود، اما به طور كلي وسايل اتاق عمل براي جراحي هاي قلبي از 300هزار تومان تا 40ميليون تومان براي دريچه هاي مصنوعي قلب است.»
از آقاي دكتر صيادپور درخصوص زمان عمل قلب باز و آنژيوگرافي سؤال مي كنم و اينكه يك نوزاد چند ساعت بايد در اتاق عمل و در حالت بيهوشي بماند و آيا اين بيهوشي عوارضي براي سلامتي او ندارد كه در پاسخم مي گويد: «باتوجه به اينكه يك نوزاد و بيمار قلبي ناگزير از عمل قلب باز يا آنژيوگرافي است لذا بيهوشي خطري براي او ندارد، و عمل آنژيوگرافي يك تا دو ساعت و عمل قلب باز 3تا8 ساعت زمان مي برد و در هر روز به طور متوسط 3تا4 آنژيو و 1تا2 عمل قلب باز در اين بخش انجام مي شود.»
از او مي پرسم آيا پيوند قلب هم براي كودكان صورت مي گيرد، مي گويد: «بله اگر نوزادي به عمل پيوند قلب نياز داشته باشد در نوبت پيوند قرار مي گيرد اما در اين مركز انجام نمي شود، بلكه در بيمارستان امام خميني(ره) عمل پيوند انجام مي شود.»
وي در ادامه با اشاره به اينكه يك درصد نوزادان تازه متولد شده به ناراحتي هاي قلبي مبتلا هستند، مي گويد: «علت يك پنجم اين بيماري ها واضح است چون به مسئله ژنتيكي و بيماري هاي مادر مثل ديابت يا عفونت هاي دوران جنيني مثل سرخجه برمي گردد كه اغلب قابل پيشگيري و درمان است، اما برخي از اين بيماري هاي قلبي بين ساختماني كه از زمان تولد نوزاد شروع مي شود، شديد هستند و علت آنها در دست بررسي است.
البته هرچه عمل قلب در نوزادان به سنين بالاتر موكول شود بهتر و ريسك آن كمتر است.»
شايع ترين بيماري هاي قلبي در نوزادان
«حفره هاي غيرطبيعي يكي از شايع ترين بيماري هاي قلبي بين ساختماني است كه در يك قلب نوزاد به وجود مي آيد.»
دكتر كيوان صيادپور در پاسخ به اين سؤال كه شايع ترين بيماري هاي قلبي كودكان چيست با بيان مطلب فوق به گزارشگر كيهان مي گويد: «در بيماري حفره هاي غيرطبيعي بين ساختمان هايي كه در قلب وجود دارد، ارتباطات غيرطبيعي به وجود مي آيد و ديواره هاي قلب كامل تشكيل نمي شوند كه اين موضوع روي كار قلب و سلامت بيمار تأثير دارد، و به جز مواردي كه حفره ها كوچك هستند بايد حفرات بسته شود و معمولاً اگر اين حفره ها در اندازه هاي متوسط باشند، با عمل آنژيوگرافي و تعبيه دستگاه حفرات، پوشيده مي شوند و در مواردي كه حفرات بزرگ تر باشد، نياز به عمل و جراحي باز ضرورت پيدا مي كند.»
به آقاي دكتر صيادپور مي گويم هميشه تصور مي كردم عمل قلب باز مخصوص افراد ميانسال است يا اينكه اين ذهنيت غلط بين همگان وجود دارد كه صرفاً افراد سيگاري و بزرگسال به بيماري هاي قلبي مبتلا مي شوند، اما تصور اينكه يك نوزاد يك روزه قفسه سينه كوچكش شكافته شود، خيلي دور از ذهن است كه در توضيحاتي مي گويد: «البته ناگفته نماند، جراحي قلب باز در كودكان و نوزادان خيلي سخت است چون هم قلب و هم جزئيات آن خيلي كوچك است و انجام عمل روي آنها بسيار دشوار است و مهارت خاصي مي خواهد و هر جراح قلبي قادر به عمل قلب باز نوزادان نيست.»
پيوند سلول هاي بنيادين قلب
وي در ادامه به عمل پيوند قلب و سلول هاي بنيادين قلب هم اشاره اي مي كند و مي گويد: «البته عمل پيوند قلب در اين مركز صورت نمي گيرد، اما عمل پيوند سلول هاي بنيادين قلب يك روش درمان قبل از پيوند قلب است كه انجام مي دهيم. در اين عمل سلول هايي را از مغز استخوان مي گيريم و پرورش مي دهيم و داخل رگهاي قلب تزريق مي كنيم، اين عمل باعث كاشته شدن تعدادي سلول در قلب مي شود و وضعيت بيمار بهبود مي يابد و طي يك تا دو سال بيمار وضعيت خوبي پيدا مي كند تا در اين حين دهنده مناسب براي پيوند قلب پيدا شود.»
وي بر اين نكته هم تأكيد مي كند كه روش پيوند سلول هاي بنيادين قلب فقط دو مورد در ايران و يك مورد در آلمان صورت گرفته است و سومين مورد آن در دنيا را هم مهرماه سال جاري انجام داديم.»
ناجيان هميشه بيدار بر بالين نوزادان بيمار
هر چند كه كار پزشكان در عمل جراحي قلب بسيار سخت و سنگين است، اما الحق والانصاف كار پرستاران چندين برابر دشوارتر و سنگين تر از كار پزشكان و متخصصان است، البته اين گفته به معناي ناديده انگاشتن زحمات پزشكان و تلاش آنها نيست، اما وقتي از نزديك دلسوزي مادرانه پرستاران در بخش هاي مختلف مركز طبي اطفال را مي بينيد مهر تأييدي بر اين مطلب مي زنيد.
«ابوالفضل تارش، نوزاد سه ماهه اي است كه به دليل بيماري مادرزادي قلب مورد عمل سوئيچ شرياني قرار گرفته و 2 ماه در بيمارستان بستري است و قرار است به زودي از آي سي يو به بخش منتقل شود.»
اين را خانم طهمورثي كه سرپرستار بخش CICU است مي گويد و در مورد سختي كار پرستاران بخصوص دراين بخش به گزارشگر كيهان اظهار مي دارد. «اين نوزاد به تازگي مي تواند خودش تنفس كند، اما بيماران و نوزاداني مثل او زياد هستند كه نياز به مراقبتهاي خاص و ويژه دارند، به همين دليل كار در بخش اطفال از نظر روحي بسيار مشكل است، ضمن اينكه سخت ترين بخش كار اين است كه اين نوزادان نياز به مراقبت ويژه و تمام وقت دارند و تمام اين كارها برعهده پرستاران است چون اجازه ورود هيچ مادري به عنوان همراه بيمار در اين بخش داده نمي شود بنابراين همه مراقبت ها توسط پرستاران سخت كوش و دلسوز به صورت شبانه روزي انجام مي شود.»
خانم ذوالفقاري هم كه به همراه همكارش روي يك نوزاد ديگر كار تنفس و تميز كردن دهان بچه را انجام مي دهند، مي گويد: «مجبوريم به خاطر بهبودي بچه ها اين لوله ها را وارد دهان آنها كنيم اما سعي مي كنيم اين كوچولوها را خيلي اذيت نكنيم. و در اين بخش روي هر نوزاد دو پرستار بايد كار كنند.»
ورود بدون لباس استريل
به بخش ويژه ممنوع!
اين طرف خط قرمز ايستاده ام و چون لباس استريل نپوشيده ام نمي توانم وارد بخش ويژه و اتاق عمل جنرال شوم، بنابراين از پشت خط قرمز با خانم كشاورز سرپرستار بخش اتاق عمل جنرال گفت وگو مي كنم و نظرش را در مورد كار در بخش ويژه اطفال جويا مي شوم و او با اشاره به اينكه سابقه اي 16ساله در كار پرستاري دارد، مي گويد: «ساعت كار پرستاران بسيار زياد است و هر چند كه شيفت هاي كاري متفاوت است، اما چون با كمبود پرستار مواجهيم، لذا فشار روحي و جسمي زيادي به ديگر همكاران وارد مي شود. ضمن اينكه مراقبت از نوزادان آن هم با جراحي هاي متفاوت كار را براي پرستاران خيلي دشوار مي كنند، ضمناً اگر در هر رشته اي يا كار خاصي اشتباهي صورت گيرد، شايد قابل برگشت باشد، اما در اين جا با جان بيمار سر و كار داريم و هيچ اشتباهي نبايد صورت گيرد.»
او با اشاره به اينكه ماهانه 500 عمل در مقاطع سني مختلف (از نوزاد يك روزه تا نوجوان 16 ساله) در اين بخش انجام مي شود، اضافه مي كند: «از مسئولان وزارت بهداشت مي خواهيم سختي و زيان آور بودن كار پرستاران را به صورت جدي دنبال كنند.»
بيمارستان دكتر قريب، قطب علمي كشور
«مركز طبي اطفال كشور في نفسه يكي از قديمي ترين بيمارستان هاي اطفال كشور است كه در سال 1347 با تلاش مرحوم دكتر حسن اهري براي اولين بار به بهره برداري رسيد و پزشكان حاذقي كه الان در سراسر كشور فعاليت مي كنند اكثراً شاگردان اين مركز هستند و در اوايل افتتاح مركز، مرحوم دكتر قريب پدر طب اطفال نيز از بيمارستان امام خميني(ره) به اين مركز منتقل گرديد.»
اين مقدمه سخنان دكتر علي رباني، رئيس مركز طبي اطفال كشور است كه در گفت وگو با گزارشگر كيهان مطرح مي كند. وي كه تازه از ويزيت بيماران بخش غدد مركز فارغ شده ما را به حضور مي پذيرد و در مورد خدمات ويژه اي كه در اين مركز طي سال هاي اخير ارائه مي شود توضيحاتي مي دهد و مي گويد: «سال 85 ساختمان قلب مركز افتتاح شد و مورد بهره برداري قرار گرفت كه به لطف خداوند اين بخش مجهز به مدرن ترين تجهيزات پزشكي دنياست.»
دكتر رباني بخش هاي ايمونولوژي و آلرژي و گوش و حلق و بيني، بخش هاي NICU جراحي اعصاب، فك و صورت را از ديگر قسمت هاي جديد اين مركز برمي شمارد و مي گويد: «براي اولين بار در كشور در تاريخ 22 دي ماه ساماندهي بيماران «شكاف كام» در اين مركز انجام مي شود و متخصصان و جراحان اطفال، پلاستيك، گوش و حلق و بيني و گفتار درماني نيز در اين ساماندهي مشاركت خواهند داشت.»
رئيس مركز طبي اطفال كشور، بخش open hard (قلب باز) و بخش آنژيو اطفال را يكي از سرمايه هاي عظيم و بخش هاي حساس و مهم مركز مي داند و مي گويد: «در اين بخش همان طور كه مشاهده كرديد، عملهاي متعددي روي نوزادان مبتلا به بيماريهاي قلبي توسط متخصصان حاذ ق و برجسته كشور انجام مي گيرد و اميد داريم دانشجوياني كه در اين مركز و در كنار پزشكان مجرب آموزش مي بينند، متخصصاني زبردست و آينده سازان علم طب در كشور شوند و علي رغم اينكه اين مركز يك مركز طبي دولتي است، اما از بيمارستان هاي خصوصي پيشرفته تر و مجهزتر مي باشد و اگر مردم خير كمك هاي خود را به اين مراكز بيشتر نمايند، بهتر و با دستي بازتر مي توانيم به مداواي بيماران و تربيت متخصصان بپردازيم.»
دكتر رباني با اشاره به اينكه در تمام طول شبانه روز در بخش هاي مختلف بيمارستان پزشكان متخصص بيماران را ويزيت مي كنند، از مسئولان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي مي خواهد امكانات بيشتري در اختيار اين مركز قرار دهند تا پرسنل و پزشكان اين مركز كه تمام هم و غم خود را صرف مداواي بيماران مي كنند با خاطري آسوده و بدون دغدغه به كار درمان بپردازند.»
وي يكي از بزرگ ترين مشكلات پيش روي مركز را بدقولي مسئولان شركت هاي بيمه اي در تعهدات خود مي داند و اضافه مي كند: «اگر واقعاً بيمه دغدغه هاي ما را تأمين نكند ظرف يك ماه آينده قطعاً به بن بست مي رسيم چرا كه قادر به پرداخت طلب پرسنل، پزشكان و پرستاران و كاركنان نخواهيم بود! از بيمه تأمين اجتماعي مي خواهيم حقوق معوقه 9ماهه ما را بپردازد.»
اين استاد دانشگاه مي گويد: «اگر اين سطح بي توجهي بيمه را به بيماران منتقل كنيم، آسيب زيادي به مردم و بيماران مي خورد، اما اين كار را نمي كنيم چون اين بيمارستان با ساير مراكز فرق دارد، اما بيمه تأمين اجتماعي هم بايد شرايط ما را درك كند.»
گزارش روز

 

(صفحه(12(صفحه(6(صفحه(9(صفحه(7(صفحه(8(صفحه(15(صفحه(11(صفحه(5(صفحه(16(صفحه(13(صفحه(4(صفحه (2.3.14