خليج فارس، بزرگ ترين مخزن هيدروكربوري فلات قاره جهان

خليج فارس كه از بزرگ ترين خليج هاي جهان به شمار مي آيد، داراي ابعاد مهم سياسي، اقتصادي، فرهنگي است و وجود منابع سرشار هيدروكربوري در بستر و سواحل آن، اهميت آن را دوچندان كرده است.
به گزارش ايرنا، براساس آخرين برآوردها، حدود 730 ميليارد بشكه ذخاير اثبات شده نفت خام و بيش از 70تريليون مترمكعب ذخاير اثبات شده گاز طبيعي در خليج فارس جاي گرفته است.
خليج فارس كه پس از خليج هاي مكزيك و هودسن در قاره آمريكا، سومين خليج بزرگ جهان به شمار مي رود 990 كيلومتر درازا و در پهن ترين جاي خود، نزديك 340 كيلومتر پهنا دارد. پهناي خليج فارس در تنگه هرمز به كمتر از 55 كيلومتر كاهش مي يابد و ميانگين ژرفاي آن 35 متر است و ژرفاي 90 تا 100 متر در بخش هايي از آن وجود دارد.
خليج هميشه فارس ايران با مساحتي برابر با 237 هزار و 473 كيلومتر مربع از طريق تنگه هرمز و درياي عمان به اقيانوس هند و از غرب به دلتاي رودخانه اروندرود، كه حاصل پيوند دو رودخانه دجله و فرات و پيوستن رود كارون به آن است، ختم مي شود.
خليج فارس به عنوان آبراهي كه دسترسي به ديگر آب هاي آزاد جهان را فراهم مي كند، از امتيازهاي ويژه كشورهاي حاشيه آن به شمار مي آيد و به همين دليل از اهميت راهبردي و جغرافياي سياسي بسياري برخوردار است.
وجود تنگه هرمز به عنوان آبراهي كه خليج فارس را به درياي عمان پيوند مي دهد، براهميت سياسي- اقتصادي اين منطقه افزوده است. تنگه هرمز دومين تنگه بين المللي پرتردد دنياست و روزانه بالغ بر 17ميليون بشكه نفت خام توسط نفتكش ها از اين منطقه عبور مي كند. كشورهاي جمهوري اسلامي ايران، عراق، كويت، عربستان و امارات متحده عربي نفت خام صادراتي خود را از اين مسير انتقال مي دهند.
از ديگر مزاياي منطقه خليج فارس علاوه بر وجود منابع هيدروكربوري قابل توجه، سهولت استخراج، هزينه پايين توليد نفت و گاز و سهولت حمل ونقل اين منابع به بازارهاي مصرف است.
جمهوري اسلامي ايران با دارا بودن تعداد قابل توجهي ميدان هاي نفت و گاز در خليج فارس كه بخشي از آنها با كشورهاي حاشيه خليج فارس مشترك است، سهم بسزايي از مخازن نفتي و گازي اين منطقه دارد.
«محمود زيركچيان زاده» مديرعامل شركت نفت فلات قاره چندي پيش اعلام كرد كه درحال حاضر 30ميدان نفت و گاز و 98مخزن هيدروكربوري در خليج فارس در حوزه فعاليت شركت نفت فلات قاره وجود دارد.
وي تصريح كرد كه 6/94 ميليارد بشكه ذخيره درجاي نفت خام و 06/15ميليارد بشكه ذخيره نفت خام اوليه در منطقه خليج فارس شناسايي شده است.
وي حجم ذخاير گاز مستقل و همراه نفت ايران در خليج فارس را حدود 200تريليون فوت مكعب اعلام كرد كه شامل حدود 5/161 تريليون فوت مكعب ذخيره گاز درجا و حدود 33تريليون فوت مكعب حجم ذخاير گاز همراه نفت در ميادين خليج فارس است.
از جمله ميادين مشترك ايران با كشورهاي همسايه حاشيه خليج فارس، ميادين نفتي اسفنديار، فروزان، فرزاد (A) و فرزاد(B) است كه با كشور عربستان مشترك هستند.
ميدان نفتي اسفنديار در آبهاي عربستان به ميدان «لولو» ناميده مي شود. بخش عربستاني ميدان فروزان نيز در اين كشور با نام ميدان «مرجان» شناخته مي شود. ميادين فرزاد (A) و (B) گاهي با نام هاي ميادين فارسي (A) و (B) نيز از آنها ياد مي شود. بخش خارجي ميدان فرزاد(A) در عربستان با نام ميدان «حصبه» شهرت يافته است.
ميدان گازي آرش تنها ميدان مشترك ايران با كشور كويت در آبهاي خليج فارس است.
ميدان گازي عظيم پارس جنوبي نيز با كشور قطر مشترك است. ميادين نفتي بلال و رشادت ايران و الخليج قطر بسيار نزديك به خط مرزي هستند.مخازن سلمان، فرزام، نصرت از مخازن مشترك ايران با امارات متحده عربي است كه اين ميادين در كشور همسايه به ترتيب با نام هاي «ابولبخوش»، «فلاح» و «فاتح» شناخته شده اند.
تنها ميدان مشترك ايران و عمان ميدان گازي هنگام است.
بهره مندي از ظرفيت هاي خدادادي در منطقه خليج فارس بدون ترديد نيازمند همكاري و درك متقابل كشورهاي حاشيه آن است. درحال حاضر نبود برنامه ريزي و همكاري متقابل بين كشورهاي حوزه خليج فارس در بهره برداري مشترك از اين منابع، يكي از موانع تبديل ظرفيت هاي بالقوه به بالفعل به شمار مي آيد.
وزارت نفت جمهوري اسلامي ايران توسعه و بهره برداري از ميادين مشترك خشكي و دريايي را در اولويت كاري خود گنجانده و تقريباً براي توليد از تمامي اين ميادين برنامه ريزي هايي انجام داده است.

خليليان: در سال توليد ملي انجام مي شود
عرضه مستقيم كالا، كوتاه كردن دست واسطه ها

گفت وگو: محمدحسين مهذب
بخش نخست گفت وگو با دكتر صادق خليليان وزير جهادكشاورزي، در كيهان روز دوشنبه 11 ارديبهشت به چاپ رسيد. بخش دوم و پاياني اين گفت وگو از نظر خوانندگان گرامي مي گذرد:
¤ سال 91 از سوي رهبر معظم انقلاب سال توليد ملي نامگذاري شده است. برنامه شما در اين رابطه چيست؟
با توجه به اين نامگذاري زمينه اي فراهم شده كه ما بتوانيم در بحث توليد به مفهوم عام اعم از صنعتي و كشاورزي و... اقدامات خوبي را در دولت ساماندهي كنيم كه ان شاءالله اين مسئله اي را كه ايشان مطرح كرده اند به بهترين شكل اجرا نماييم. البته ما از حدود سال 89 اقداماتي را براي آنكه بتوانيم از توليد در بخش كشاورزي حمايت ويژه كنيم در ابعاد مختلف شروع كرده ايم. در زمينه زيرساخت هاي آب و خاك كه بسيار مهم است و مي تواند در شرايط بد آب و هوايي ما را مصون نمايد، ركوردهاي خوبي را در سال 90 داشته ايم.
بطور مثال: 165 هزارهكتار آبياري تحت فشار را به بهره برداري رسانديم و امسال تا شهريورماه 150 هزار هكتار ديگر را به بهره برداري خواهيم رساند و تاكنون نيز يك ميليون و 144 هزار هكتار از اراضي كشور به اين سامانه مجهز شده اند. در بحث هاي افزايش بهره وري و اصلاح ساختارهاي واحدهاي توليدي در چارچوب طرح هدفمندسازي يارانه ها كارهاي بسيار خوبي را انجام داده ايم. در واحدهاي مرغداري، سال گذشته يك چهارم آنها را اصلاح ساختار نموده ايم كه اين كار در دو دهه قبل انجام نشده بود.
بعضي از مرغداري ها تكنولوژي 40 سال پيش را دارند و طبيعتا اگر بخواهيم در بازار جهاني رقابت كنيم و قيمت تمام شده را پايين بياوريم اين قدمي اساسي است و به ميزان سال گذشته امسال نيز مرغداري ها اصلاح ساختار خواهند شد. همچنين يك كارگروه ملي طرح توسعه كشاورزي به رياست رئيس جمهور تشكيل شد و در استانها و شهرستانها به رياست استانداران و فرمانداران جلسات كارگروه تشكيل مي شود تا بتوانيم در بخش كشاورزي توسعه سرمايه گذاري داشته باشيم كه البته اين طرح با فرمايش رهبر معظم انقلاب همزمان شد.
در بحث هاي مربوط به صادرات و واردات نيز اقدامات خوبي صورت گرفته براي حمايت از توليدكنندگان كه بطور طبيعي همه اين اقدامات بايد مضاعف شود. طرحهاي جديدي براي حمايت از توليدكنندگان را داريم كه برخي از آنها كوتاه كردن دست واسطه ها و عرضه مستقيم كالاست كه برنامه ريزي شده است.
¤ اخيرا رئيس جمهور اعلام كردند 2ميليون هكتار زمين براي توسعه بخش كشاورزي واگذار مي شود. سازوكار اين واگذاري چگونه است؟
دبيري كارگروه ملي طرح توسعه كشاورزي به عهده وزارت جهاد كشاورزي است. كه اين طرح در اين كارگروه بررسي مي شود. از سوي ديگر يك بسيج عمومي براي حمايت از بخش كشاورزي شكل گرفته است. با توجه به اراضي اي كه ما در اختيار داريم مي توانيم توسعه سرمايه گذاري و ايجاد اشتغال را در بخش كشاورزي داشته باشيم كه بخشي از مشكل بيكاري نيز در كشور از اين طريق حل مي شود. با انجام اين كارها شاهد افزايش توليدات كشاورزي در كشور خواهيم بود كه باعث كنترل قيمت ها در بازار مي شود و منجر به صادرات خواهد شد. پتانسيل هاي خوبي در كشور وجود دارد. بخشي از اراضي ما ديم هستند. با اصلاح روش هاي آبياري مي توانيم بخشي از اين اراضي را زير پوشش قراردهيم و به صورت آبي كشت كنيم. بخشي از اراضي هم در پاياب سدها هستند كه شبكه هاي آنها تكميل نشده است. با تكميل آنها مي توانيم اين اراضي را نيز مورد بهره برداري قراردهيم. بخشي از اراضي منابع ملي نيز استعداد زراعي دارند و در جوار زمين هاي زراعي هستند كه مي توان آنها را نيز براي فعاليت هاي كشاورزي اختصاص داد تا به هدف گذاري كه رئيس جمهور اعلام كرده اند برسيم. البته تاكنون بيش از 7هزار ميليارد تومان منابع اعتباري، تسهيلات ارزان قيمت 7درصد براي اين طرح فراهم شد. كه تا پايان امسال اين رقم به 15هزار ميليارد تومان خواهد رسيد كه اين ارقام تاكنون سابقه نداشته در اختيار بخش كشاورزي قرار گيرد.
¤ الگوي كشت مناسب در قانون بهره وري كشاورزي مورد تأكيد قرارگرفته، از طرفي شاهد اين معضل هستيم كه يكسال محصول در بازار بيشتر و قيمت كمترمي شود و سال بعد عرضه كمتر و قيمت بالا مي رود. آيا اقدامي در اين زمينه به انجام مي رسد؟
چند سالي است در زمينه الگوي كشت كارهايي انجام شده است. در حال حاضر برنامه كشت را به برخي استانها اعلام كرده ايم. سطوحي را كه بايستي از محصولات مختلف تحت پوشش كشت داشته باشند تعيين شده و تا يكسال آينده اين برنامه در سطح كشور عملياتي مي شود. اين الگو بخشي از مشكلات را كه شاهد هستيم حل خواهد كرد. با وجود اين براي محصولاتي مثل سيب زميني و پياز، سهميه كشت را از سال گذشته براي هر منطقه مشخص كرده ايم. كه در چه مناطقي چه ميزان كشت محصول انجام شود. در جنوب كرمان با كشاورزان قرارداد بسته مي شود و كشاورزاني مورد حمايت خريد تضميني قرار مي گيرند كه طبق الگوي كشت و براساس قرارداد با وزارت جهاد كشاورزي اقدام به توليد كرده باشند.
بدين طريق با انجام اين سياست حمايتي مي توانيم بتدريج الگوي كشت را پياده كنيم. البته كشاورزان كارمند ما نيستند، تصميم گيري آنها آزاد است. ابزاري كه در اختيار ماست آن است كه آنها را راهنمايي كنيم و علائمي از قيمت ها در بازار را بدهيم كه اگر در آينده بخواهيد چنين تصميمي بگيريد اين اتفاق رخ خواهد داد. و در سياست هاي حمايتي، ما كشاورزاني را كه الگوي كشت را رعايت مي كنند مورد حمايت قرار خواهيم داد. و حتي بحث توسعه بيمه را در اين چارچوب ساماندهي مي كنيم.
¤قيمت خريد تضميني محصولات كشاورزي اعلام شده است. مسئول انجمن برنج كشور در اين رابطه گفته، ارقام خريد مربوط به دهه هاي 40و 50 است و ديگر توليد نمي شود در اين باره توضيح مي دهيد.
نه اينكه توليد نمي شود، توليد مي شود اينها پايه قيمت گذاري است. ارقام جديدي كه مي آيند اما سطح زير كشت به اندازه اينها نيست را ما بر آنها تطبيق مي دهيم و خريد تضميني را انجام مي دهيم و جاي نگراني نيست.
¤ چرا گوشت و ساير فرآورده ها مانند شير خام را به قيمت تضميني خريد نمي كنيد؟
خريد تضميني در موارد خاص بنفع كشاورز است در اكثر موارد بنفع آنها نيست. يعني اگر كشاورز بتواند با قيمت هاي بالاتر بفروشد بهتر است. قيمت تضميني حداقل قيمت است. سعي ما بر اين است كه توليد را تنظيم كنيم و به گونه اي جلو ببريم كه آنها بتوانند در بازار با قيمت بالاتر بفروشند. ضمن اينكه در مورد مواد پروتئيني باتوجه به اينكه دولت در سال88 تصميم گرفت، هم وظايف تنظيم بازار را از ما گرفت و هم ابزار و لوازمش مثل شركت پشتيباني امور دام به وزارت بازرگاني و وزارت صنعت، معدن و تجارت فعلي منتقل شد. كه اگر بخواهد خريد تضميني انجام شود قاعدتاً مثل گندم و برنج كه آنها متولي هستند الان ابزار در اختيار آنهاست. مسئول خريد تضميني برنج و گندم آنها هستند و ساير محصولات ما هستيم. درباره مواد پروتئيني توضيحات همان است كه عرض كردم.
¤ جنابعالي در برنامه اي كه به مجلس هنگام شروع به كار ارايه كرديد، يكي از موارد آن اقتصادي شدن توليد در بخش كشاورزي بود، در اين زمينه چه اقداماتي انجام شده است.
براي آنكه توليد اقتصادي شود، بايد ساختارهاي فني واحد توليدي را اصلاح كنيم، مثل توسعه سامانه هاي نوين آبياري كه آمارش را ارايه كردم، اينها ركورد شكانده است. ما در دولت دهم ظرف 2 سال و نيم يعني تا پايان سال90 بيش از 360 هزار هكتار آبياري تحت فشار انجام داديم كه تمام ركوردهاي دوره هاي قبل را شكسته است.
در بحث احداث شبكه هاي آبياري و زهكشي 2برابر دوره هاي قبل كار انجام شده است. از طرفي ديگر با توسعه مكانيزاسيون مثل كشاورزي حفاظتي ما رفت و آمد تراكتور را در زمين به حداقل مي رسانيم اما توليد افزايش پيدا مي كند. در واحدهاي صنعتي نيز مانند مرغداري ها اصلاح ساختارها را انجام مي دهيم كه باعث مي شود هزينه سوخت پايين بيايد، تعداد قطعات جوجه ريزي در واحد سطح افزايش پيدا مي كند، تلفات كاهش مي يابد، بهره وري بالا مي رود و هزينه تمام شده كاهش پيدا مي كند.
در زمينه عرضه مستقيم كالا طي سال 90، نزديك به 3 هزار غرفه عرضه مستقيم كالا در شهرها از طريق تعاون روستايي ايجاد كرده ايم تا بتوانيم مقدادي دست واسطه ها را كه دست هاي قوي هم هست كوتاه بكنيم كه اين كمكي است به توليدكنندگان. كنترل واردات را نيز داشته ايم كه از اين طريق توانسته ايم كمك به حمايت قيمتي از توليدكنندگان داخل بكنيم. خوشبختانه با توسعه صادرات و توسعه صنايع فرآوري محصولات كشاورزي كمك كرده تا بتوانيم بخشي از توليد مازاد را تبديل به محصولات فرآوري شده نماييم و صادر كنيم. ركورد صادرات ما سال گذشته 5/5 ميليارد دلار را پشت سر گذاشت. در صنايع فرآوري محصولات كشاورزي رقم هاي بسيار خوبي داشتيم، ظرف 5/2 سال توانستيم 7/8 ميليون تن به ظرفيت فرآوري محصولات كشاورزي اضافه كنيم كه 5/2 برابر برنامه سوم توسعه است و 16درصد از 4 سال قبل از دولت دهم بيشتر است. گازرساني به واحدهاي توليدي را نيز با هماهنگي وزارت نفت انجام داده ايم كه اين نيز كمكي است به واحدهاي توليدي.
¤ ميزان توليد گندم امسال چقدر است و آيا واردات خواهيم داشت؟
پيش بيني ما امسال توليد 14 ميليون تن گندم است كه كفاف مصرف و نياز داخل را مي دهد. اما ممكن است دولت براي ذخاير استراتژيك واردات داشته باشد.
¤ كشاورزان به قيمت خريد تضميني گندم اعتراض دارند نظر شما چيست؟
قيمت خريد تضميني مناسب تعيين نشده است.
پيشنهاد ما حداقل 430 تومان بود ولي 395 تومان تعيين شد. سال گذشته سخت گيرانه برخورد كردند و باعث شد كشاورزان در شهريورماه گندم به دولت تحويل ندهند، زيرا قيمت علوفه بالا بود و توليد كشاورزان رفت براي دامداري ها، بايد از كشاورز به قيمت مناسب خريد كنيم، در غير اين صورت بايد واردات داشته باشيم كه گندم وارداتي كيلويي 500 تومان است.
¤ قيمت برنج امسال شديدا افزايش پيدا كرده است. وضعيت توليد را امسال چگونه ارزيابي مي كنيد و علت گراني برنج چيست؟
توليد برنج سال گذشته با 10درصد افزايش نسبت به سال قبل آن 4/2 ميليون تن بود كه بين 600 تا 700 هزار تن كمبود داشتيم. واردات آن نيز با 39 درصد افزايش 5/1 ميليون تن بود. بنابراين كمبود در عرضه نداريم، اما افزايش قيمت را شاهد هستيم.
چرا قيمت بالاست، عدم كنترل بازار را داريم كه متوليان امر بايد بررسي و با متخلف برخورد كنند. امسال نسبت به سال گذشته توليد غلات در كشور شامل: گندم، برنج، ذرت و جو افزايش خواهد داشت و در بهترين وضعيت خواهد بود.

چه كسي، چه زماني و چگونه بايد از توليد حمايت كند؟

دكتر مهدي فتح اله¤
ايجاد آرمان مشترك و عزم و اراده ملي از جمله مهمترين و اصلي ترين روش هاي مديريت و راهبري در سطح كشور است. در شرايط حاضر تحقق اهداف حمايت از توليد، كار و سرمايه به امري ضروري بدل گرديده و موفقيت در آن افزون بر تبحر و مهارت هاي ويژه، مستلزم داشتن برنامه صحيح، كامل و جامع مي باشد. برنامه اي كه تمامي الزامات، امكانات، فرصت ها، تهديدها و روش ها را شناسايي نموده و بهترين راه رسيدن به اهداف را با تكيه بر مزيت ها و توانمندي هاي موجود براي ايجاد فضاي رقابت پذيري ملي فراهم سازد. بر اين اساس از مهمترين ضرورت هاي تحقق آرمان توليد ملي مي توان به توسعه و تدوين سياست ها، راهبردها و برنامه هاي عملياتي هماهنگ و يكپارچه براي محقق سازي توليد ملي اشاره كرد. از جانب ديگر هماهنگي و همسويي تصميمات در سطوح كلان و خرد كشور در راستاي توليد ملي نيز امري ضروري بوده و مي تواند زمينه بهبود تقسيم كار ملي و تعيين دقيق نقش ها، وظايف و مسئوليت هاي كليه سازمانها، نهادها و دستگاه هاي دولتي و خصوصي مرتبط را براي تحقق اين آرمان ملي فراهم سازد. از ديگر الزامات تحقق اين هدف ايجاد عزم ملي و توافق جمعي در كشور اعم از بخش دولتي و خصوصي در جهت اتخاذ سياست هاي هدايتي و اولويت هاي حمايتي توليد ملي است. در نهايت بايد گفت برنامه ريزي براي مديريت اصولي نيازهاي كسب و كارهاي مختلف در دوره حيات آنها از جمله الزاماتي است كه براي تحقق آرمان توليد ملي بايد مورد توجه قرار گيرد. چرا كه توسعه رقابت در سطح بين المللي، ايجاد و توسعه مزيتهاي رقابتي را براي دوام و بقاء كسب و كار اجتناب ناپذير ساخته است. سرعت بالاي نوآوري، تنوع محصولات، انتظارات مشتريان و بسياري مؤلفه هاي ديگر به عنوان دغدغه هاي كليدي مديران بنگاههاي اقتصادي و توليدي عنوان شده است. در اين ميان بسياري از شركتها و سازمانهاي توليدي با چالش مديريت كسب و كارهاي خود در شرايط سخت پيراموني مواجه هستند. حمايت از توليد ملي كه براساس آن صنايع و كارخانجات مختلف به دنبال راههايي براي دوام و بقا در عرصه توليد رقابتي هستند ايجاب مي نمايد توجه دولتمردان و نيز صاحبين كسب و كار به الزامات، شرايط، ويژگي ها و نيازمندي هاي كسب و كارهاي مختلف در طول دوره عمرشان بيشتر معطوف گردد. چرا كه بر مبناي تئوري هاي مديريتي هر كسب و كاري دوره عمري داشته و همانند يك موجود زنده مراحل مختلفي را از نقطه تولد، رشد و بلوغ و نهايتاً پيري و نزول طي مي كند. شناخت و بررسي ويژگي هاي مختلف كسب و كارها در دوره هاي مختلف زماني و نيز درك نيازها و انتظارات ايشان كمك مي كند تا سياست هاي حمايتي و هدايتي دولت براي محقق سازي شعار توليد ملي بهتر تبيين شده و به نحوي اثربخش اجرايي گردد. لذا پاسخگويي به اين سؤالات اساسي كه چه كسي، چه زماني و چگونه بايد از توليد حمايت كند؟ مستلزم درك و توجه به چرخه عمر سازمانها و كسب و كارهاي مختلف مي باشد. بديهي است پاسخگويي به اين سؤالات كليدي موضوعي است كه هم در سطوح حاكميتي و هم در سطوح بنگاهي بايد بدان پرداخته شود. در اين ميان كشور ما نيز در جايگاهي است كه مي بايد توليد و تجارت خود را براساس اين تئوري ساماندهي كرده و زمينه بقاء و حيات، و توسعه صنعتي كشور را در سطوح مختلف ملي و بنگاهي فراهم نمايد. از جانب ديگر سازمانها به تدريج دريافته اند كه بايد بتوانند در دوره هاي زماني مختلف عمرشان متناسب با ويژگي هاي هر دوره توانمندي كسب كرده و مزيت هاي خود را توسعه دهند. نكته كليدي در اين زمينه اين است كه طرز برخورد دولت نيز در مواجهه با كسب و كارهاي مختلف و نيز محصولات و خدمات مختلف متناسب با دوره عمرشان بايد متفاوت و متناسب باشد. حال به چند سؤال كليدي بايد پاسخ گفت:
كسب و كارهاي مختلف در دوره هاي مختلف زماني از عمرشان چه ويژگي هايي دارند؟
براي پاسخ به اين سؤال باتوجه به شرايط مختلف و متداول كسب و كارهاي مختلف در هر 4 دوره مي توان موارد ذيل را برشمرد:
دوره تولد:
¤ سودآوري كم است
¤ سهم بازار اندك مي باشد
¤ هزينه هاي توليدي بالا است
¤توليد كم است
¤ عملكرد سازمان ضعيف مي باشد
¤ مشكل تامين نقدينگي و منابع مالي وجود دارد
¤ تجربه صاحبان كسب و كار اندك است
¤ گرايش بيشتر به محصول و خروجي است
¤ فضاي كسب و كار مبهم است
¤ شور و هيجان شركا براي توسعه كسب و كار زياد است
¤ نياز بازار و مشتري چندان شناخته شده نيست
¤ و...
دوره رشد:
¤ رشد سودآوري آغاز مي گردد
¤ توليد افزايش مي يابد
¤ كارايي مديريت بيشتر مي گردد
¤ تجربه صاحبان كسب و كار بيشتر مي شود
¤ سيستمهاي مديريتي و عملياتي توسعه مي يابند
¤ نقدينگي افزايش مي يابد
¤ تمركز بر بازاريابي و تبليغات بيشتر مي شود
¤ گرايش به توليد و فرايند توليد بيشتر مي شود
¤ جنگ با رقبا بيشتر مي شود
¤ اجماع مديريتي و هماهنگي بيشتر مي شود
¤ نسبت به درك نيازها و انتظارات بازار و مشتريان بيشتر توجه مي شود
¤ و...
ويژگي عمومي كسب و كارها در دوره تكامل
¤ نظام هاي مديريتي و عملياتي نهادينه شده و پايدار مي گردند
¤ سهم بازار افزايش مي يابد
¤ سودآوري بيشتر مي شود
¤ ثبات و پايداري در كسب و كار بيشتر است
¤ رقابت متعادل تر مي گردد
¤ انعطافپذيري در كسب و كار بيشتر مي شود
¤ قابليت كنترل عوامل تاثيرگذار بيروني بيشتر مي شود
¤ ثبات توليد بيشتر مشاهده مي گردد
¤ هزينه ها قابل كنترل و مديريت هستند
¤ تمايل به ورود به كسب و كارهاي جديد و محصولات جديد بيشتر مي گردد
¤ گرايش به حفظ بازار و جلب رضايت مشتري بيشتر مي شود
¤ و...
ويژگي عمومي كسب و كارها در دوره نزول
¤ بنيه مالي، اجرايي و مديريتي كسب و كارها تحليل مي رود
¤ بروكراسي افزايش مي يابد
¤ كاهش توليد محسوس است
¤ هزينه ها افزايش مي يابند
¤ سهم بازار كاهش مي يابد
¤ شركاي تجاري متفرق مي شوند
¤ دانش و فناوري سيستم به روز نمي شود
¤ رقباي جديد عرض اندام مي كنند
¤ انگيزه هاي ايجاد تغيير و تحول و نوآوري كاهش مي يابد
¤ و...
كسب و كارهاي مختلف در دوره هاي مختلف زماني از عمرشان چگونه بايد مورد حمايت قرار گيرند؟
باتوجه به ويژگي هايي كه در فوق بدان اشاره شد مصاديقي از نيازمندي هاي كسب و كارهاي مختلف را در دوره هاي مختلف به شرح ذيل مي توان برشمرد. (بديهي است بررسي نياز و پيشنهاد راه كار مناسب مستلزم شناخت كافي از كسب و كارهاي مختلف، محصولات و خدمات آنها بوده و حكمي كلي و عمومي نمي توان براي آنها مطرح ساخت)
دوره تولد:
¤ كمك به تامين دانش و فناوري
¤ كمك به تامين منابع مالي و نقدينگي
¤ كمك به توسعه و توانمندسازي منابع انساني
¤ خدمات انكوباتوري
¤ آموزش و توانمندسازي مديران براي مديريت بهينه منابع و كاهش هزينه ها
¤ كمك براي طراحي و توسعه ايده و تجاري سازي محصولات و خدمات
¤ كمك و زمينه سازي براي شناخت بازار و نيازهاي مصرف كنندگان، بازارسازي
¤ كمك به توسعه و شكل گيري كسب و كار
¤ كمك به شكل گيري ارتباطات زنجيره تامين، توليد و توزيع
¤ مشاوره و راهنمايي تخصصي به صاحبان كسب و كار
¤ تسهيل و ساده سازي فرايند ايجاد كسب و كار جديد
¤ شناخت و تامين دانش و فناوري
¤ توسعه و بهبود فضاي كسب و كار
¤ اطلاع رساني، تبادل دانش و تجربيات
¤ و...
دوره رشد:
¤ كمك به مديريت راهبردي كسب و كار
¤ مديريت سبد محصولات و توسعه درآمدزايي
¤ همكاري و مشاركت براي نفوذ در بازارها، بازاريابي
¤ ارتقاي كارايي مديريت و منابع سازماني
¤ بسترسازي براي توسعه سيستمهاي مديريتي و عملياتي
¤ توسعه ارتباطات زنجيره تامين، توليد و توزيع
¤ مديريت منابع مالي و نقدينگي
¤ توسعه منابع و امكانات سخت افزاري و نرم افزاري
¤ مديريت انتقال دانش و فناوري
¤ بازاريابي و تبليغات تخصصي و مدرن
¤ كمك به توسعه و تقويت توليد و فرايندهاي آن
¤ و...
دوره تكامل:
¤ كمك به ترويج و تبادل دانش و تجربيات مديريتي و عملياتي
¤ كمك به حفظ و توسعه سهم بازار و پايدارسازي كسب و كار
¤ ايجاد يكپارچگي در زنجيره تامين، توليد و توزيع
¤ زمينه سازي حفظ روند سودآوري
¤ كمك به توسعه و متنوع سازي كسب و كار
¤ كمك به محصولات و خدمات جديد
¤ كمك به توسعه بازارها
¤ توسعه دانش و فناوري
¤ بهينه سازي منابع و امكانات
¤ كمك به تثبيت توليد و مديريت هزينه ها
¤ توسعه مزيت هاي رقابتي پايدار
¤ بازارداري و حفظ مشتريان
¤ و...
¤ دوره نزول:
¤ پشتيباني مالي و پوشش مخاطرات و ريسك در كسب و كار
¤ باز مهندسي و توسعه بهره وري
¤ توسعه فناوري توليد، بهينه سازي و نوسازي تجهيزات
¤ ايجاد مزيت هاي رقابتي جديد
¤ كمك به مديريت بازار، مشتريان و رقبا
¤ كمك به مديريت هزينه ها
¤ اتحاد راهبردي با رقباي جديد
¤ زمينه سازي ايجاد تغيير و تحول و نوآوري در سازمان
¤ تسهيل خروج از كسب و كار
¤ و...
چه دستگاه هايي بايد براي مديريت موثر چرخ كسب و كارها همكاري نمايند؟
در بخش هاي قبلي برخي ويژگي هاي كسب و كارها در دوره هاي زماني مختلف مورد اشاره قرار گرفت و نيز مصاديقي از نياز ها و انتظارات ايشان مطرح شد. آنچه كه بايد مورد تاكيد قرار گيرد اين است كه پاسخگويي به نيازها و انتظارات كسب و كارهاي مختلف طي دوره هاي مختلف زماني و نيز با توجه به ماهيت كاري و نيز شرايط پيراموني ملي و بين المللي متفاوت و متنوع بوده و دستگاه هاي مختلف، در سطوح حاكميتي و اجرايي وظايف مختلفي را در چارچوب ماموريت هاي رسمي خود براي مديريت كسب و كارها برعهده دارند. بديهي است اتخاذ سياست هاي هدايتي و حمايتي هماهنگ و يكپارچه از طريق كليه دستگاه ها و سازمانهاي دولتي و خصوصي متولي مي تواند زمينه مديريت اصولي تحقق شعار سال 91 را فراهم سازد. بديهي است كه نمي توان انتظار داشت تنها يك دستگاه و وزارت خانه فرايند تحقق آرمان توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه را راهبردي و مديريت نمايد، بلكه بايد با برنامه ريزي اصولي و از طريق تقسيم كار ملي و با عزم و اراده اي استوار زمينه اين امر مهم را فراهم ساخت. به عنوان مثال با مروري بر موارد فوق الذكر به نمونه هايي از وظايف دستگاه هاي مختلف در اين فرآيند مي توان اشاره كرد، از جمله حمايت هايي كه وزارت علوم و تحقيقات و فناوري براي توسعه دانش و ايده ارائه مي دهد يا حمايت هايي كه وزارت صنعت معدن و تجارت براي تجاري سازي محصولات و خدمات و توسعه و توانمندسازي كسب و كارهاي توليدي و تجاري ارايه مي دهد و يا نقشي كه تامين كنندگان مالي براي تامين منابع مالي برعهده دارند جملگي از برنامه هايي است كه در يك نظام هماهنگ و هدفمند مي توانند زمينه توسعه توليد، اشتغال و سرمايه مولد را براي كشور فراهم سازند.
¤ رئيس مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني