|
حسين سازور:
نشر فرهنگ اهل بيت(ع) تعهد مداحان است
سيدمحمد مشكوه الممالك
اشاره :
شايد كمتر كسي باشد كه يكي از فعالان جدي عرصه مداحي اهل بيت يعني حاج حسين سازور
را نشناسد.
حاج حسين سازور متولد 1339 در تهران است كه كودكي و نوجواني خود را در محله غياثي
پشت سر گذاشته است. جواني اش به رزمندگي در جبهه هاي دفاع مقدس سپري شده و مدتي نيز
از محافظان شهيد رجايي بوده است .وي كه از شاگردان و همراهان حاج منصور ارضي است،
براي بسياري از مداحان جوان حكم استادي را دارد.هيئت هايي نظير موج الحسين، بيت
الشهداء، محبان مرتضي، بيت الرضوان علي بن موسي الرضا و مسجد موسي بن جعفر(ع) شاهد
حضور و مستمع نواي اين ذاكر اهل بيت(ع) هستند.
شما را به خواندن اين گفت و گوي صميمي كه در محل هيئت موج الحسين انجام شد دعوت مي
كنم:
- چه طور شد كه يك ذاكر اهل بيت شديد؟
ما هفت برادر هستيم كه فقط بنده به اين حيطه وارد شده ام. منزل ما در خيابان غياثي
حوالي ميدان خراسان بود. آن زمان حضرت آيت الله شهيد سعيدي روحاني مسجد موسي بن
جعفر در محله ما بود كه محرم ها به منزل ما براي روضه خواني مي آمد، من آن موقع
01-11سال داشتم كه با هفت- هشت نفر ديگر در خانه خودمان مراسم عزاداري برپا كرده
بوديم. بعدها كه بزرگ تر شديم اين جلسات هم بيشتر شد و در همان محله حسينيه اي برپا
كرديم كه هر شب جمعه مراسم هيئت هفتگي برقرار بود تا اينكه انقلاب شد و بعد هم به
بركت انقلاب اسلامي برنامه ها و مناسبت ها وسعت بيشتري يافت.
- از نظر شما يك مداح امام حسين(ع) بايد چه ويژگي هايي داشته باشد؟
بنده معتقدم كه هر قشري از جامعه به خصوص مداحان اهل بيت(ع) بايد تقوا داشته باشند.
چون تقوا در همه موارد حرف اول را مي زند و كسي در نزد خدا محبوب تر است كه تقواي
بيشتري دارد. پس مهم ترين ويژگي يك ذاكر امام حسين(ع) داشتن تقوا است. انسان متقي
اگر دنيا هم به طرفش بيايد آن را پس مي زند. البته فقط داشتن تقوا كافي نيست بلكه
بايد اين تقوا را در جامعه اجرا كند. مانند كسي كه سرمايه اي داشته باشد كه اين 05
درصد كار است مهم اين است كه اين سرمايه را در جاي خوبي خرج كند، اينكه تقوا را
براي خود داشته باشي هنر نيست، هنر آن است كه تقوا را در سطح جامعه بياوريم، چرا كه
سبك زندگي ما جمعي است و اگر بتوانيم تقواي خود را در جامعه مديريت كرده و عامل
تقوا باشيم مطمئناً مردم زيادي به سوي تقوا كشيده مي شوند. پس دومين ويژگي مداح اين
است كه تقوا را به جامعه و هيئت بكشاند و شرط اساسي كه مداحان ما بايد داشته باشند
اين است كه اين تقوا بايد منتقل شود. در دستگاه فكري امام حسين(ع) بايد سه كار را
با هم انجام دهيم يك: حفظ اين دستگاه دو: نشر سه: انتقال. ما بايد دستگاه فكري امام
حسين(ع) را به نسل هاي بعد منتقل كنيم. ذاكر امام حسين(ع) بايد اين سه كار را با هم
انجام بدهد كه كار سختي هم است اما هر كس توانست اين كارها را انجام دهد توانسته
رسالت خود را به انجام برساند.
- به نظر شما همين مداح چه تعهدي بايد نسبت به جامعه داشته باشد؟
يك ذاكر بايد روي چهار پايه اي قرار بگيرد كه اين چهار پايه شامل اصول و آداب
ذاكري، فنون مداحي، مقتل و تاريخ اهل بيت(ع) است كه بايد بر اين چهار شرط احاطه
داشته باشد.
در رابطه با اصول و آداب مداحي بنده مطالبي نوشته ام حدود 23 فصل كه هر فصل 01 بخش
و هر بخش 01 موضوع دارد. در كل حدود دو-سه هزار موضوع در آن است. در يكي از اين فصل
ها راجع به تعهدات يك مداح در قبال خود، خانواده، جامعه، اهل بيت(ع) و مستمع توضيح
داده شده است كه اين پنج تعهد بزرگ است كه بايد يك مداح داشته باشد. تعهد در مقابل
جامعه كه پرسيديد يكي از اين تعهدات است.اگر بخواهيم درباره اين تعهدات حرفي بزنيم
مي گوييم تعهد در مقابل جامعه اين است كه مداح بايد به مردم آگاهي دهد، مردم بايد
بدانند چه دشمني در مقابلشان صف آرايي كرده و راه مقابله با آن چيست؟ و يك تعهد ما
در قبال جامعه نشر فرهنگ اهل بيت(ع) است كه اگر مردم جامعه با فرهنگ اهل بيت(ع)
مأنوس شوند، خيلي از مشكلاتشان حل مي شود. به عنوان مثال: همين مسائل اخير اقتصادي
جامعه، اگر در اين شرايط مردم با فرهنگ اهل بيت مأنوس باشند بسياري از مشكلات حل
خواهد شد يا اصلاً به وجود نخواهد آمد.
چقدر زيبا فرمود، امام راحل در همان سال هايي كه تحريم ها شدت گرفته بود كه: اگر ما
را محاصره اقتصادي كنيد، ما فرزند رمضانيم و مولايمان علي(ع) است؛ اگر ما را محاصره
نظامي كنيد، ما فرزند محرميم و مولايمان حسين(ع) است. مقام معظم رهبري هم اين
ديدگاه را تبيين و نشر دادند.
ديگر تعهد نسبت به جامعه، تبيين مسائل روز براي مردم و تطبيق اين مسائل با تاريخ
است كه اگر تاريخ ائمه و سختي هايي كه حضرت رسول(ص)، حضرت علي(ع)، امام حسين(ع)و...
در راه بقاي اسلامي متحمل شدند را برشماريم و عبرت هاي آن را بازگو كنيم اين فرهنگ
در وجودشان نهادينه مي شود و مردم اين مسائل را بهتر درك مي كنند.
ديگر مسئله اي كه ما با آن درگير هستيم بدست آوردن روزي حلال و دوري از حرام است.
اينكه مردم چطور كاسبي مي كنند و به چه طريقي كسب درآمد مي كنند؟
صحبت در اين زمينه ها از جمله وظايف مهم خطبا و ذاكرين اهل بيت است، چرا كه مردم
بايد آگاهي بيشتري در اين زمينه كسب كنند.
- چه روش هايي در مداحي مناسب تر است؟
روش هايي كه در حال حاضر داريم روش هاي بسيار خوبي است و الحمدالله ما در اين زمينه
بسيار غني هستيم. ما بايد سنت هايي كه از قبل بوده را حفظ كرده و با توجه به اين
سنت ها برنامه هايمان را انجام دهيم. اين زمينه خيلي وسيع است و فضاي زيادي براي
كار دارد فقط هر كاري بايد با حفظ اصول باشد. در حال حاضر جلساتي كه ما داريم تلفيق
شده از اصول بنيان گذاشته شده توسط خوبان كه از قديم بوده اند و همچنين نيازي كه در
جامعه حسن مي شود. براي مثال: قديم شور سينه زني نبود اما حالا شور سينه زني نياز
مستمع و جامعه است.
پس بايد با حفظ اصول برنامه ريزي كرد.-گفتيد شور سينه زني، نظر شما درباره جمله
«شور بايد همراه باشعور باشد» چيست؟ اين جمله كاملا اشتباه است چون كسي كه شعور
نداشته باشد در دستگاه امام حسين(ع) چه كار مي كند؟ اين همه دستگاههاي انحرافي
هستند كه مي توانست به آنجا برود. شعور بوده كه به اين جا آمده است. در مجلس امام
حسين(ع)، شور، روضه و نوحه، گريه، خطابه خواندن قرآن، نماز اول وقت و... است كسي كه
به اين مجلس قدم مي گذارد مطمئنا با شعور آمده و اين مجلس را انتخاب كرده است. همان
طور كه مقام معظم رهبري در بيانات اخيرشان فرمودند: ما آرمان گرا هستيم ولي بايد با
واقعيت هاي جامعه خود را تطبيق دهيم، بايد آرمان ها را حفظ كرده و با واقعيت ها
همراه شويم.
- به نظر شما چه آسيبي مداحان جوان را تهديد مي كند؟
مداحان جوان بايد استاد متقي، دوره ديده و اصول گرا (منظور اصول مداحي) داشته باشند
كه در مقابل او زانوزده، شاگردي كنند و ياد بگيرند. مطمئن باشيد تا شاگردي نكنيد
استادي نخواهيد كرد. امكان ندارد از پله اول به پله دهم برويد. بايد اين مسير را طي
كرده و پله ها را يك به يك و به كمك استاد بالا روند.
مداحان جوان بايد توسل و تقوا داشته باشند، بايد استاد داشته باشند و به اصول
پايبند بمانند و اين راه را دائمي ادامه دهند. كساني كه مقطعي مي آيند و مي روند به
جايي هم نمي رسند. مانند كساني كه آمدند در دين سرك كشيدند با لباس دين آمدند اما
عاقبتشان چه شد؟ دين كه همچنان پا برجاست، در انقلاب هم همين طور چقدر كساني بودند
كه در انقلاب با لباس دين و شعار دين آمدند ولي بعدا كجار رفتند؟ آنها رفتند و آنچه
مانده انقلاب، شهدا، امام و مقام معظم رهبري هستند كه تا قيامت هم خواهند ماند.
-ارتباط مداحان با علما و مراجع بايد چگونه باشد؟
يكي از حلقه هايي كه بايد ناگسستني باشد ارتباط مداح با علما، زعما و مراجع است
اگر كسي خود را از مراجعه به بزرگان بي نياز بداند مطمئنا در صراط انحراف است. چون
ما مدعي هستيم كه كار ديني انجام مي دهيم غيرممكن است كه با پرچم داران دين، قرآن و
مكتب اهل بيت(كه علما، بزرگان و مراجع ) هستند بي ارتباط باشيم. حتي مردم عادي كه
در جامعه زندگي مي كنند نياز به ارتباط با علما دارند.
-بزرگ ترين آسيبي كه مداحان جوان را تهديد مي كند چه مي تواند باشد؟
شما اصلا اين را به مداحان اختصاص ندهيد بلكه بگوييد
بزرگ ترين آفتي كه مي تواند جامعه ما را دين گريز كند دوري از علما، دوري از مراكز
ديني و بي تقوايي است اما اگر بخواهيم اختصاصا براي مداح بگوييم بزرگ ترين آفت اين
است كه فكر كند به تنهايي مي تواند كاري انجام دهد و بگويد من مي توانم گليم خود را
از آب بيرون بكشم. بار دين سنگين است و نياز به محاسبه و تقوا دارد و به تنهايي نمي
توان اين بار را به دوش كشيد. هر كس بخواهد به تنهايي عمل كند قطعا منحرف مي شود.
نمونه بارز اين مسئله در جامعه كساني هستند كه ادعاي مهدويت و ارتباط با امام زمان
دارند مي گويند نياز به ولي فقيه، علما و مراجع ندارند كه اين عين انحراف است. چرا
كه خدا هم در قرآن فرموده كه نزد من با وسيله بياييد. ارتباط با خدا توسط ائمه
امكان پذير است، براي ارتباط با ائمه بايد نزد مراجع برويم و براي رفتن پيش مرجع هم
بايد سراغ عالم برويم. پس اظهارنياز نكردن به وجود علما اصل انحراف است.
- موثق ترين منبع در بين مقاتل، كدام مقتل است؟
در حال حاضر كتاب هايي نظير لهوف سيدابن طاووس، منتهي الامال شيخ عباس، مقتل الحسين
كه اينها كتاب هاي است كه تقريباً همه با آنها آشنايي دارند. اخيراً چند نفر از
علما دست به كار شدند و كارهايي را از كتب معتبر مقاتل استخراج كرده و در يك كتاب
جمع آوري كردند كه مي توان به آنها مراجعه كرد. نظير يك شب و روز عاشورا، كه همه آن
مقتل است. غير از اين كتاب ها، مداحاني نيز هستند كه مقتل ناطق هستند كساني همچون
حاج منصور ارضي استاد بنده، كه اين افراد چون اصول را رعايت مي كنند، استاد هستند و
مبتني بر تقوا و دين عمل مي كنند بهترين كتاب مقتل هستند به چنين مداحاني كه حدود
05-06 سال است كه روضه مي خواند مي توان رجوع كرد. چون ما وقتي كتاب مقتلي را مي
خوانيم حتماً بايد استادي داشته باشيم كه مقتل را برايمان توضيح دهد درست است كه
مقتلي كه نوشته شده، شارح هم دارد اما آن شرح از نگاه يك نويسنده است و ممكن است
شرح هاي ديگري هم داشته باشد و هزاران نكته باريك تر از مو در اين مقتل باشد كه چند
مورد آن به ذهن برسد، چند مورد به ذهن اين آقا و موردهايي به ذهن ديگري بيايد كه
البته بايد كساني نظر بدهند كه قدرت فهم مقتل خواني را دارند.
- اين درست است كه مداحان در مقتل خواني گاهي غلو مي كنند؟
هر كس هرچه مي خواند در راستاي اين است كه مجهولي را به معلوم تبديل كند. ما اگر مي
خوانيم خواندن ما بايد مجهولات را برطرف كند و در اين گونه خواندن غلوي نيست ، وقتي
غلو اتفاق مي افتد كه من مداح براي مطلبي كه مي خوانم سند صحيحي نداشته باشم و
خواندن سؤال ايجاد كند كه جوابي هم براي آن ندارم. اين غلو است. اما وقتي هر كس
مطلبي كه خوانده را با فهم خود بيان كند و براي فهم خود دليل داشته باشد كه غلو
نيست مانند وقتي علما به يك مسئله فقهي پنج جواب داده باشند. مثلا در رابطه با حد
ترخص هر مرجعي يك نظر دارد اين را كه نمي توانيم غلو بناميم. مداح هم وقتي مطلبي را
با فهم خود استنباط كرد و آن را خواند و براي خواندن خود دليلي مبتني بر روايت و
عقل داشت اين به هيچ وجه غلو نيست.
- شاعران جوان بايد در شعرهايشان به چه مطالبي بپردازند؟
امروزه ما در شعر بسيار پيشرفت كرده ايم. شاعران بسيار خوبي همچون مرحوم كمپاني كه
مجتهد مسلم و شاعر بوده اند سراغ داريم. ايشان ديوان شعري داشت كه شعرهاي پرمعنا و
قوي در آن بود. امروز نيز وقتي مي خواهيم شعري را بخوانيم بايد به روز باشد. شعر
مقتل، مصيبت، امام زمان(عج) و... بايد با مسائل روز هماهنگي داشته باشد همانطور كه
قبلا عرض كردم ما در قبال جامعه متعهديم و بايد مردم را با تاريخ اهل بيت(ع) تطبيق
دهيم.
- شما شعرهاي خود را از چه كساني مي گيريد؟
از جوان ها و پيرغلامان مي گيريم، گاهي خودم شعر مي گويم و گاهي از كتاب ها استفاده
مي كنم.
- از نظر شما آيا سياست در مداحي نيز جايي دارد؟
امام خميني(ره) فرمود: والله تمام اسلام سياسي است. وقتي امام اين چنين با قسم
جلاله تاكيد مي كنند پس در همه جا سياست است. آيا مداحي اسلام نيست؟ امام حسين(ع)
جزء اسلام نيست؟ چه كسي گفته كه در مداحي سياست نيست، يعني ما فقط مداحي كنيم و
دزدها، جنايت كاران، استكبار و خبيث هاي عالم كه در حال چپاول مسلمانان شيعه هستند
نيز عليه دين شمشير ببندند. نمي شود كه ما بخوانيم و آنها هم جنايتشان را بكنند،
اگر اين طور است پس چرا حضرت امام حسين(ع) از مدينه به كربلا آمد و چرا در همان
مدينه نماند؟ براي چه خانواده حضرت به اسارت رفته و همه اهل بيت(ع) امام كشته شدند؟
براي چه به اين مصيبت عظما گرفتار شدند؟ براي اينكه اينها همه مربوط به مسائل روز
آن زمان بوده كه امام حسين(ع) به آن بي تفاوت نبوده است. پس سياست از مداحي جدا
نيست. چون از مسائل روز است و نبايد از آن غافل شد.
- در پايان اگر صحبتي داريد كه مي خواستيد بگوييد، سؤالي كه نپرسيديم، هرچه هست
بفرماييد؟
هر كس امام حسين(ع) را براي ثواب بخواهد در آخر منحرف مي شود، هر كس براي ثواب به
دستگاه امام حسين آمد و گريه كرد، همه وظيفه را انجام نداده چون ثواب كوه كوه مي
آيد و يك دفعه هم مي رود. امام صادق(ع) فرمود هر كس براي جد ما يك قطره اشك بريزد،
اين قطره اشك او درياهايي از آتش را خاموش مي كند، اما اين همه ثواب را چه چيز از
بين مي برد يك گناه، حضور در مجالس سيدالشهدا بايد يك وظيفه و تكليف باشد. نبايد
براي ثواب باشد وقتي تكليف را ادا كرديم همه وظيفه مان را به انجام رسانديم و هم
ثواب آن را برده ايم. نكته ديگر اينكه، فرمايشي: «كل يوم عاشورا و كل عرض كربلا»!
اين خيلي جمله زيبايي است كه هر روز، روز عاشوراست يعني روز اتمام حجت امام حسين(ع)
با مردم بود. پس هر روز روز پيروزي خون بر شمشير است. عاشورا روز اقامه نماز بوده
يعني هر روز، روز اقامه نماز است. اينها همه درس است. امروز مي تواند عاشورا باشد
به شرطي كه همين لحظه كه در خانه نشسته ايد امام حسين(ع) را ياري كنيد اگر اين طور
باشد روزي كه در آن هستي روز عاشورا و ماهي كه در آن هستي ماه محرم است.
از سعه صدر شما در پاسخ دادن به سوالات و وقتي كه در اختيار ما قرار داريد،
سپاسگزارم.
|
