ضرورت بررسي اخلاق انتخاباتي نامزدها (بخش پاياني) اخلاق محور انتخابات سالم و پرشور

پريسا جلالي
“مسائل كوچك را نبايد بزرگ كرد. نبايد القاء بحران كرد. مسئولان از توطئه‌ دشمن در كار انتخابات غافل نشوند. كسى آب به آسياب دشمن نريزد؛ در تبليغات، القاء فضاى اختلاف و نااميدى نشود. اختلاف سياسى مانعى ندارد؛ اختلاف نظر مانعى ندارد؛ مبارزات انتخاباتى به شكل سالم، مانعى ندارد؛ اما خراب كردن يكديگر، خراب كردن چهره‌ كشور، خراب كردن ذهن مردم و چهره‌ى مسئولين دلسوز، اشكال دارد. ايجاد سؤال و ابهام در ذهن مردم، اشكال دارد. اشاعه روحيه بدبيني و سوءظن به كارگزاران اصلي كشور خيانت‌آميز است.”
رهبر معظم انقلاب هميشه با تاکيدات فوق همگان را، اعم از نامزدها و فعالان عرصه انتخابات و همچنين مردم را نسبت به بداخلاقي در اين برهه حساس پرهيز مي دارند.
هر چه به روزهاي پاياني دولت دهم نزديک مي شويم مثل دوره هاي پيش شور و نشاط انتخاباتي براي رقم زدن سرنوشت چهار سال ديگر قوه اجرايي و دور جديد رياست جمهوري بيشتر و بيشتر مي شود.
بدون شک روز برگزاري انتخابات روز سرنوشت سازي است و به فرموده امام راحل “ مي‌ خواهيد زمام‌ کشور را به‌ يک کسي‌ بدهيد که‌ موثر در مقدرات‌ کشور شما باشد.” و ايشان همچنين توصيه مي کنند: “سهل‌ انگاري‌ نکنيد و به‌ پاي‌ صندوق ها برويد و با هم‌ اجتماع‌ کنيد و کسي‌ که‌ لايق‌ براي‌ اين‌ مقام‌ و داراي‌ صفاتي‌ است‌ که‌ سوء ‌سابقه‌ نداشتن، وابستگي‌ به‌ رژيم‌ سابق‌ نداشتن، اين‌ها از اموري‌ است‌ که‌ بايد ملاحظه‌ بشود و آقايان‌ نبايد سستي‌ کنند در رفتن. به‌ پاي‌ صندوق‌ بروند لکن‌ به‌ کسي‌ که‌ اين‌ صفات‌ را دارد راي‌ بدهند.”
از اين رو براي مشارکت بيشتر، رعايت اخلاق انتخاباتي اولين گام براي شناخت افراد و در نهايت انتخاب فرد اصلح است.
تقدم مصالح کشور بر منافع شخصي
عدم‌ رعايت‌ اخلاق‌ اسلامي‌ - انساني‌ در امر تبليغ‌ باعث‌ تفرقه‌ و اختلاف بين‌ کانديداها و انحراف در ديدگاه‌هاي مردم مي ‌شود و همواره توصيه شده کانديداها ‌ اخلاق‌ اسلامي‌ - انساني‌ را در تبليغات خويش‌ مراعات‌ و از هر گونه‌ انتقاد از طرف‌ مقابل‌ که‌ موجب‌ اختلاف‌ و هتک‌ حرمت‌ باشد، خودداري‌ کنند.
در تبليغات‌ انتخابات، رعايت‌ مصالح‌ اسلامي‌ و ملي بر منافع‌ شخصي‌ مقدم‌ است‌ و اگر کسي‌ خلاف‌ آن‌ را پيمود، بدون شک نمي تواند از اقبال عمومي خاصي برخوردار گردد.
افرادي که مي گويند “نگذاشتند کار کنيم”، “اجازه نمي دهند حرف بزنيم”، “ زمستان کارشکني ها به پايان مي رسد و روسياهيش به ذغال بدخواهان مي ماند”، يا کانديداهايي که مي خواهند يک شبه مشکل اشتغال و مسکن جوانان را حل کنند . . .
و آنهايي که براي آمدن شان شرط و شروط مي گذارند و پا را از اخلاق فراتر گذاشته اند و بي‌اخلاقي را در تبليغات شان سرلوحه قرار داده اند، آيا مناسب عالي‌ترين مقام اجرايي کشورند؟
کساني که اختلافات را دامن مي زنند و از همه امکانات رسانه اي در اختيارشان سود مي برند تا ديگران را تخطئه کنند غافل از اين موضوع مهم هستند که در زمان‌ انتخابات‌،تمامي دستگاه هاي سخن پراکني دشمنان نظام اسلامي فعاليت هاي آنان را رصد مي کنند و عليه کشورمان به کار مي برند،لذا نبايد کاري کرد که آب به آسياب دشمن ريخته شود.
بداخلاق ها به پاستور نمي روند
امير حسين وجودي يکي از دانشجويان دانشگاه تهران است که مقابل در دانشگاه تهران او را مي بينيم و براي مصاحبه دقايقي از وقتش را مي گيريم.
مي گويد رشته عمران مي خواند و عاقبت رشته و تحصيلات و کارش سازندگي است مثل نقشي که رئيس جمهور منتخب مردم مي تواند ايفا کند.
او در گفت و گو با گزارشگر کيهان مي گويد: در شرايط فعلي مملکت، کسي را مي خواهيم که در ابتدا مردمي باشد و از درون همين مردم برخاسته باشد البته با رعايت اخلاق اسلامي و انساني.
وقتي راجع به تبليغات انتخاباتي نامزدهاي احتمالي از او مي پرسيم، مي گويد: فعلا که برنامه خاصي نديده ايم . يکي شرط مي گذارد و ديگري مي‌خواهد از فتنه انتخاباتي سال 88 خود را تبرئه کند و يکي ديگر مردم را سرکار گذاشته و معلوم نيست حالا که ثبت نام کرده تا آخر مي ماند يا نه!
وجودي ادامه مي دهد: به نظر من هيچ کدام از نامزدهايي که با تشويش اذهان عمومي قصد شلوغ کردن اوضاع را داشته باشند و ديگران را تخريب کنند صلاحيت رياست جمهوري را ندارند چون در صورت پيروزي به جاي کار کردن براي مردم به حاشيه ها فقط توجه خواهند کرد.
افشين رانور در يک کتاب فروشي به کار فروشندگي مشغول است که مخاطب سوالات مان مي شود و با اين که سرش حسابي شلوغ است قدري از وقتش را در اختيارمان مي گذارد.
در مورد رعايت اخلاق انتخاباتي از او مي پرسيم و اين که به نظر شما چرا بعضي از نامزدهاي احتمالي رياست جمهوري تلاش مي کنند رقباي شان را تخريب کنند؟ مي گويد: همين مساله گلايه ما هم هست که واقعا چرا نامزدها يکديگر را تخريب مي کنند و قصد دارند حرف‌هايي بزنند که اصلا براي وجهه و شخصيت خودشان خوب نيست. فکر مي کنم اين افراد چون برنامه قاطع و جامعي براي رقابت ندارند بنابراين مي خواهند با کوهي که از اشکالات ديگران ساخته اند به قله برسند.
رانور ادامه مي دهد: بزرگ کردن اشکالات ديگران و گاهي توليد ايراد و عيب در مورد رقبا شايد در بعضي از بخش هاي بازار جواب بدهد اما اين افراد فکر نمي‌کنند عرصه انتخابات که بازار نيست بخواهند جنس بي‌کيفيت‌شان را هر طور شده به خورد مردم بدهند.
سميع زياري ديگر همکار او مي گويد: اشکال کار اينجاست که هنوز نتوانسته ايم اخلاق انتخاباتي را به درستي نهادينه کنيم،اين در حالي است که اخلاق انتخاباتي رکن اصلي در اين زمينه است.
وي معتقد است که اگر نامزد رياست جمهوري بداند چه مسئوليت سنگيني بر عهده اش است و بايد يک روز نسبت به عملکردش پاسخگو باشد اين طور بي برنامگي و بي اخلاقي در تبليغات بعضي از کانديداها رواج نخواهد يافت.
تصاحب فضاي مجازي و برخي جرايد
يکي از اشکالاتي که طي سال هاي اخير زياد به چشم مي خورد ايجاد سايت ها و وبلاگ هايي صرفا براي حمايت و يا تخطئه کانديداي خاصي است.
محمد باقر قديري کارشناس ارتباطات است و از تصاحب برخي رسانه ها و سايت ها توسط بعضي از جناح ها و کانديداها گلايه دارد.
وي در گفت و گو با گزارشگر کيهان معتقد است: يکي از اصولي که رهبر فرزانه انقلاب هميشه تاکيد داشته اند اين بوده که اختلاف سياسى مانعى ندارد؛ اختلاف نظر مانعى ندارد؛ مبارزات انتخاباتى به شكل سالم، مانعى ندارد؛ اما خراب كردن يكديگر، خراب كردن چهره‌ كشور، خراب كردن ذهن مردم و چهره‌ مسئولان دلسوز، اشكال دارد.
قديري کارشناس ارتباطات در گفت و گو با گزارشگر کيهان مي گويد: اختلاف نابود کننده انديشه است و ما اگر با اختلاف جلو برويم کار پيش نمي رود اما نبايد انتظار داشته باشيم اختلاف وجود نداشته باشد بلکه در هر جامعه اي و ميان هر ملتي بايد اختلاف و تضارب آراء حاکم باشد تا منتج به نتيجه هاي موثر در سطح کلان کشور شود بنابراين از اختلافات نترسيم تا همه آن ها تبديل به راي و نظر شود. اما برخي از اين اختلافات نتايج نااميد کننده مي گيرند بعضي هم از اختلافات مي ترسند و از شرکت در انتخابات دلزده مي شوند در حالي که اگر در جامعه اي اختلاف و نظرات مختلف نباشد پيشرفت نخواهد کرد.
اين کارشناس ارتباطات تصريح مي کند: مهم نحوه طرح اختلاف نظرها، نحوه تحليل آن ها در رسانه ها و جرايد، بررسي آن ها توسط کارشناسان و آسيب شناسي اختلافات است. اما گروهي از اين اختلافات هراس دارند و گروهي هم سوء استفاده مي کنند مثل دشمناني که در داخل و يا خارج از کشور کمين کرده اند. براي همين بايد نامزدها مراقب رفتارهاي شان باشند تا سوء برداشت نشود.
جاي اين پرسش است که مگر نه اين که رهبر فرزانه انقلاب تاکيد دارند حماسه آفريني اين است که فضاي بدبيني و سوء ظن به وجود نيايد و فضاي اميد ايجاد شود، بنابراين چرا برخي تصور مي کنند حماسه آفريني با نزاع و درگيري لفظي و يا خط و نشان کشيدن براي هم رخ مي دهد؟
محمد حسين هوشمند دبير انجمن اسلامي دانشگاه اميرکبير اجراي فرامين رهبري را ملاک ارزيابي صلاحيت نامزدهاي رياست جمهوري مي داند و مي گويد: دو اصل مهم ديگر در رعايت اخلاق انتخاباتي پرهيز از تخريب رقبا همچنين ترجيح ندادن منافع شخصي و حزبي به حقيقت است.
وي در پاسخ به اين سوال که ضرورت رعايت اخلاق در تبليغات نامزدها چيست به سابقه بروز چنين رفتارهايي طي سال هاي اخير اشاره و تاکيد مي کند: طي چند سال اخير شاهد بي اخلاقي بوده‌ايم و پيامدهاي آن را هم در فضاي عمومي کشور ديده ايم. وقتي مسئولان دچار بي‌اخلاقي شوند اين موضوع بر مسائل داخلي کشور تاثير گذار است و ايجاب مي کند در هر مقام و رده اي که هستند اخلاق را رعايت کنند. مثلا تقابل دولت و مجلس که همه آن را به پاي بي اخلاقي نمي شود گذاشت اما متاسفانه به جاهايي ختم شد که نبايد مي شد.
اين فعال سياسي تاکيد دارد: وقتي بي اخلاقي را در اين رده از مسئولان شاهد باشيم اين موضوع مورد سوء استفاده برخي رسانه ها قرار مي گيرد و متاسفانه اين روزها در فضاي انتخاباتي گسترده تر ديده مي شود. به عنوان مثال تخريب دولت زياد ديده مي شود همچنين رسانه هاي وابسته به دولت ديگر نامزدها را افرادي نالايق نشان مي دهند که اين سوء استفاده از بيت المال و اموال عمومي است و همين روزنامه ها منابعش از بيت المال تامين مي شود.
مردم چقدر مسئولند؟
“ طبق آيه اي از قرآن کريم گمان به حقيقت راهي ندارد. متاسفانه عادت داريم از گمان بيشتر حمايت کنيم تا حقيقتي که وجود دارد، مثلا اعتماد به گفته هاي بدون مدرک و دليل ديگران در تعريف يا تخريب نامزدها بزرگ‌ترين علت رعايت نکردن اخلاق انتخاباتي از سوي برخي از کانديداهاست.
جواد درويش مدير فرهنگي دانشگاه شريف با وارد کردن چنين ايرادي در افکار عمومي معتقد است: در برهه هايي شاهد بوديم که اگر رسانه ها و افراد خاصي به حمايت از گروه و شخصي مي پرداختند همه مردم با آن نظر همراه مي شدند در صورتي که بعدها ثابت مي‌شد آن گروه و يا شخص خاص هيچ گونه قرابتي با ارزش هاي نظام جمهوري اسلامي ندارد. همين طور برعکس اين موضوع هم صادق است که جناحي طيف ديگر را به فساد مالي متهم مي کرد و مردم هم صرف شنيدن اين موضوع از بعضي از رسانه ها مي پذيرفتند. وي در گفت و گو با گزارشگر کيهان ادامه مي دهد: اگر کسي را نقد و تخريب مي کنيم و يا حمايت مي کنيم بايد توجه کنيم منابع خبري که دريافت مي کنيم کدام رسانه و يا شخص بوده است در اين صورت است که مي توانيم جلوي بداخلاقي‌ها و تبليغات مخرب را عليه نامزدها و افراد بگيريم.
با توجه به اين که همه کانديداها اعلام مي کنند بنا به تکليف شرعي و وظيفه ديني وارد عرصه انتخابات شده‌اند بايد به اصول ديني و شرعي هم پايبند باشند و آن را رعايت کنند. از سوي ديگر يکي از راه هاي اعتماد مردم به دولتمردان و نامزدها رعايت اخلاق انتخاباتي است .
حجت الاسلام و المسلمين محمد حسين نيک فال کارشناس ارشد تبليغ و مدرس دانشگاه در اين رابطه مي‌گويد: اعتماد مردم به دولتمردان و نامزدها از طريق رعايت اخلاق انتخاباتي و سپس برنامه هاي آن هاست‌. به طور مثال کسي که مسجد بسازد و اهل نماز نباشد در نيت و عمل او بايد شک کرد. همين طور فردي که بخواهد به نظام و اسلام خدمت کند اما به يکي از مباني ديني و ارکان دين که اخلاق است، عمل نکند در نيت خدمت گزاري او بايد ترديد داشت. بنابراين تشخيص اين موارد بر عهده مردم هم هست و نبايد بي تفاوت باشند.
وي اضافه مي کند: در اين خصوص شاخصه هاي يک رييس جمهور اين است که بايد رضاي خدا، پيشرفت اسلام و انقلاب و خدمت به مردم را رعايت کند و پايبند به اخلاق اسلامي باشد که در اسلام به اين مورد بسيار توصيه شده است. مثلا دوري از بدگويي و هتک حرمت کانديداها و طرفداران همچنين دوري از بي وجداني که بايد کارهاي انجام شده در دولت هاي قبل هم بيان شود، اجتناب از بدبين کردن مردم نسبت به مسئولان، همچنين رفاقت در رقابت و تن دادن به قانون حين و بعد از انتخابات. اگر اين اخلاقيات را بتوانند رعايت کنند در مشارکت مردم هم موثر خواهند بود اما اگر صرفا با انگيزه مالي وارد اين عرصه شوند مانند سال 88 که نظام را قرباني خواسته‌ها و منافع خود کردند، از سوي مردم مذموم است. از اين رو بايد با نيت الهي و هدف پيروزي انقلاب بر دشمنان وارد عرصه شوند که اين خود، يکي از موارد اخلاق انتخاباتي است.
گزارش روز