ايرج نظافتي
ما در ره عشق تو اسيران بلاييم
کس نيست چنين عاشق بيچاره که ماييم
بر ما نظري کن که در اين شهر غريبيم
بر ما کرمي کن که در اين شهر گداييم
زهدي نه که در کنج مناجات نشينيم
و جدي نه که در گرد خرابات برآييم
ما را به تو سري است که کس محرم آن نيست
گر سر برود سر تو با کس نگشاييم
ما را نه غم دوزخ و نه حرص بهشت است
بردار ز رخ پرده که مشتاق لقاييم
باز هم نيمه‌شعباني ديگر از راه رسيد و ما همچنان چشم انتظار سپيده مانده‌ايم... اي عدالت‌گستر جهاني و اي مهدي موعود! کجايي که خيل مشتاقانت شب و روز زمزمه دعاي فرجت را بر لب دارند و براي حضور گرانقدرت لحظه‌شماري مي‌کنند...
بي‌قرار توام و در دل تنگم گله‌هاست
آه بي‌تاب شدن عادت کم‌حوصله‌هاست
مثل عکس رخ مهتاب که افتاده در آب
در دلم هستي و بين من و تو فاصله‌هاست
اي غايب هميشه حاضر و اي آقاي ما! اين روزها سرزمين‌هاي اسلامي خصوصاً در سوريه و فلسطين اشغالي و... مسلمانان در نبردي نابرابر با استکبار جهاني قرار دارند و اميد به دستگيري و عنايات حضرتت مي‌تواند آنان را به آرامش کامل برساند.
اين روزها در ايران اسلامي در هر کوچه و خياباني شاهد برگزاري جشن نيمه‌شعبان هستيم و مردم گروه گروه و به صورت خودجوش با انواع شيريني و شربت و ميوه و... به استقبال رهگذران مي‌آيند و به نذر و نياز در اين ايام پرخير و برکت مي‌پردازند و همگي به اميد گوشه چشمي و نيم‌نگاهي مهربانانه شب‌ها و روزهاي انتظار را طي مي‌کنند...
در گزارش پيش رو به بررسي فرهنگ مهدويت و ضرورت نهادينه شدن آن در جامعه اسلامي خواهيم پرداخت.
چگونگي انتقال فرهنگ مهدويت
به گفته کارشناسان علوم اسلامي، فرهنگ مهدويت همان فرهنگ شناخت ارزشها و معيارهاي اصولي دين است.
اما چگونه مي‌توان اين فرهنگ را به نسل‌هاي جديد انتقال داد، موضوع بحث ما با حجت‌الاسلام محمدرضا نصرتي، کارشناس علوم اسلامي و مبلغ مسايل ديني است.
وي در ابتدا به گزارشگر کيهان مي‌گويد: «آموزش و انتقال فرهنگ مهدويت به نسل نو و نوجوانان و جواناني که آشنايي کمتري با امام زمان(عج) دارند کار بسيار دشوار و در عين حال با ظرافتي است، چون کوچک ترين کج‌سليقگي و اشتباه در امر آموزش باعث وازدگي از اين فرهنگ ارزشمند خواهد شد، چرا که فرهنگ مهدويت همان فرهنگ ارزشهاي ديني است و همچنان که انتقال ارزش‌هاي ديني و اسلامي بدون رعايت ظرافت‌ها و اصول خاص خود امکان‌پذير نيست، انتقال فرهنگ غني مهدويت به نسل نو و تربيت آنان در اين خط و مسير نيز قطعاً ممکن نخواهد بود.»
وي در پاسخ به اين سؤال که با انتقال فرهنگ مهدويت به نسل نو به دنبال تأمين چه اهدافي هستيم، مي‌گويد: «ترويج فرهنگ مهدويت در زمان حاضر يکي از نيازهاي ضروري جامعه امروز است، چون فرهنگ مهدويت قبل از اينکه به نجات و رستگاري انسان در آينده مرتبط باشد، به زمان حال جامعه شيعه مربوط است.»
وي در ادامه اين بحث مي‌گويد: «بدون شک در زمان حاضر شيعه بودن يک فرد در گرو اعتقاد و التزام عملي به اصل ولايت امام مهدي عليه‌السلام و پيروي از دستورات نايب امام است، چرا که در آموزه‌هاي شيعي آمده که در هر دوراني، امامي از طرف خداوند براي هدايت امت تعيين شده و ايمان و اسلام فرد، جز به شناخت آن امام و اقرار و التزام به امامتش پذيرفته نخواهد بود و در زمان غيبت نيز پيروي از دستورات نايب امام امري ضروري به حساب مي‌آيد.»
اين کارشناس علوم اسلامي و مدرس حوزه علميه تصريح مي‌کند: «حتي بدون شناخت مهدويت رهايي از پيامدهاي مرگ ممکن نيست و همانند مرگ در دوران جاهليت خواهد بود. بر همين اساس بايد به نسل کنوني با دقت و ظرافت خاص بياموزيم که مهدي عليه‌السلام کيست و چه نقشي در زندگي ما دارد.»
نصرتي تأکيد مي‌کند: «فرزندان نسل کنوني بايد بدانند که امام مهدي(عج) امامي است که خداوند متعال براي بشريت تعيين کرده و سعادت دنيوي و اخروي آنها در گرو اعتقاد و التزام به امامت او و تبعيت کامل از نايب امام در دوران غيبت است.»
وي در جمع‌بندي سخنان خود درباره اولين هدف در ترويج و انتقال فرهنگ مهدويت مي‌گويد: «بنابراين اولين هدفي که در انتقال و ترويج و گسترش فرهنگ مهدويت در جامعه اسلامي به دنبال تأمين آن هستيم، سعادتمند شدن فرزندانمان در دنيا و آخرت است، زيرا خوشبختي و سعادت دنيوي و اخروي نسل نو با اعتقاد به امامت امامي که الان در غيبت است و دسترسي به او براي ما ممکن نيست گره خورده و بايد به اين نسل بياموزيم که در دوران غيبت، طبق توصيه خود امام مهدي(عج)، بايد پيرو محض نايب امام که همان ولي‌فقيه است باشيم.»
آثار فردي و اجتماعي انتظار
روايت است از پيامبر گرامي اسلام حضرت محمد مصطفي(ص) که مي‌فرمايند: «بالاترين جهاد امت من انتظار فرج است.»
حجت‌الاسلام والمسلمين عليرضا مستشاري مدير تبليغ نهاد رهبري در دانشگاه‌هاي سراسر کشور و کارشناس امور فرهنگي در گفت‌وگو با سرويس گزارش روزنامه کيهان به تبيين آثار فردي و اجتماعي موضوع انتظار مي‌پردازد و مي‌گويد:«در وهله اول بايد گفت که انتظار يک آثار فردي دارد و يک آثار اجتماعي، حال اگر مي‌خواهيم ببينيم فرد منتظر آيا در ادعاي خود مبني بر انتظار ،صادق هست يا نه بايد ببينيم آيا اين آثار و علايم و نشانه‌ها در او وجود دارد يا نه.»
مستشاري مي‌گويد: «گاهي خيال مي‌کنيم که منتظر امام هستيم و فقط گرفتار يک توهم هستيم اما در عمل هيچ گونه آثاري از انتظار در ما وجود ندارد.»
وي در تشريح آثار فردي انتظار مي‌گويد: «يکي از آثار فردي انتظار آن است که فرد منتظر در تمامي امور زندگي احساس اميد و نشاط کند و درست برعکس افسردگي و نااميدي عمل کند.»
وي تصريح مي‌کند: «در ميان مذاهب اسلامي، شيعه تنها مذهبي است که قائل به يک امام حاضر است آن هم «امام غائب موجود مصلح» حال فردي که به چنين امامي اعتقاد کامل دارد قطعا بايد هميشه و در همه حال احساس اميد و نشاط داشته باشد.»
حجت‌الاسلام مستشاري به دومين آثار فردي انتظار اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «فردي که منتظر واقعي است زندگي‌اش هدف‌دار است و هيچ گاه بلاتکليف نيست. امروز خيلي‌ها را مي‌بينيم که واقعا در بلاتکليفي به سر مي‌برند و زندگي و برنامه‌هايشان معلوم نيست و هيچ هدفي در زندگي ندارند، اين در حالي است که شيعه معتقد به امام عصر هميشه هدفدار است و در زندگي او سردرگمي و بلاتکليفي راهي ندارد.»
مشاور عالي نهاد مقام معظم رهبري در دانشگاه‌هاي کشور به سومين آثار فردي انتظار اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «از ديگر آثار فردي انتظار اين است که تقواي الهي در فرد منتظر نمود عيني دارد، يعني فرد منتظر بايد خودساخته باشد و تا تزکيه نفس نداشته باشد نمي‌تواند به وجه‌الله توجه واقعي پيدا کند و به رعايت تقواي الهي بپردازد.»
وي با اشاره به چهارمين آثار فردي انتظار مي‌گويد: «فرد منتظر هيچگاه به وضع موجود راضي نيست و هميشه دوست دارد جلوتر برود و کامل‌تر شود.»
جامعه منتظر و خصوصيات آن
حجت‌الاسلام مستشاري در ادامه سخنان خود به ابعاد اجتماعي موضوع انتظار اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «جامعه‌اي که ادعاي انتظار دارد از مفاسد به دور است، نه اينکه مفاسدي در آن انجام نشود، بلکه روح فساد در آن جامعه غالب نمي‌شود، سپس در چنين جامعه‌اي مستضعفين منزوي و در حاشيه قرار ندارند بلکه تمامي آنان از انزوا خارج مي شوند و بعضا سکاندار حاکميت خواهند بود.»
اين مدير تبليغ نهاد رهبري در دانشگاه‌ها همچنين مي‌افزايد: «در جامعه منتظر هميشه روح انصاف، عدل و تعادل در تمامي کارها حاکم است و خيلي از مشکلات همچون بي‌تقوايي، بدعدالتي و... وجود ندارد و هميشه در کنار ناکامي‌ها، کاميابي‌ها را هم مي‌بينند و افراد در چنين جامعه‌اي يک بعدنگر نيستند و هميشه در جامعه مهدوي يک رهبر وجود دارد.»
مستشاري تصريح مي‌کند: «در بين تمامي اديان و مذاهب و فرق دنيا ما شيعيان تنها گروهي هستيم که ادعا داريم داراي صاحب هستيم و همين موضوع باعث مي‌شود که بفهميم در تمامي امور زندگي اجتماعي در جامعه مهدويت، انگار فرد ديگري مسايل کلان و سياست‌هاي مهم را مهندسي مي‌کند و حتي شايد گاهي در برخي مسائل مثل انتخابات خلاف‌نظر و ايده ما اتفاق افتد، در اين حالت جامعه مهدوي هيچ گاه اميدش را از دست نخواهد داد چون معتقد است که هر اتفاقي که بيفتد چه بسا خير و صلاح ما و نظر حضرت بر آن امر مشتبه است و قطعا عنايات خاص امام عصر(عج) نمي‌گذارد جامعه معتقد به مهدويت به بن بست و نااميدي برسد، چرا که مهندسي مسائل مهم و کلان توسط توجهات خاص امام به مسير درست هدايت خواهد شد.»
قرآن، قانون اساسي حکومت امام غايب
يکي از اهداف مهم جامعه اسلامي تربيت زمينه‌سازان ظهور امام زمان (عج) است. مردم معتقد به امام زمان(عج) بايد زمينه را براي ظهور آن حضرت فراهم کنند و اين امر به شناساندن وضعيت مطلوب و ايده‌ال به جهانيان ممکن خواهد بود.
دکتر رحيم قرباني، مسئول قرآن و عترت سازمان بسيج دانشجويي کشور و از قاريان بين‌المللي قرآن به گزارشگر روزنامه کيهان مي‌گويد: «آن حکومت آرماني که حضرت ولي عصر(عج) بنا خواهد کرد يک قانون اساسي خاص دارد که چيزي جز قرآن کريم نيست.»
وي مي‌گويد: «اگر بتوانيم خودمان را به قرآن نزديک کنيم و در مناسبات سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و موارد مختلف بتوانيم خود را منطبق با قرآن کنيم به سمت منتظر واقعي حرکت کرده‌ايم، به بيان ديگر بايد گفت اگر ملاک و ميزان خواسته‌هاي ما منطبق با قرآن و فرمايشات معصومين عليهم‌السلام باشد در جرگه منتظران واقعي و از زمينه‌سازان ظهور به حساب خواهيم آمد.»دکتر قرباني در ادامه همين بحث مي‌افزايد: «وقتي قانون اساسي در حکومت امام مهدي قرآن است مباحث مختلف ديني مثل امر به معروف و نهي از منکر، رفع تبعيض و ظلم و احکام مختلف در مناسبات سياسي و اجتماعي و... به دقت و مو به مو اجرا خواهد شد و اگر خارج از اين احکام کاري صورت بگيرد قطعا انحراف از مسير مهدويت است.»مسئول قرآن و عترت سازمان بسيج دانشجويي به زمينه‌سازي براي ظهور و تربيت نسل منتظر اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «يکي از ضروري‌ترين نيازهاي نسل جديد آشنا شدن آنها با فرهنگ مهدويت است که بايد اين بستر را براي شناخت آنان مهيا کنيم و اين مهم امروزه يکي از ضرورت‌هاي اساسي جامعه کنوني است، چون نسل نو اگر با فلسفه انتظار آشنا شود مي‌تواند عدالت، مهرورزي، کمک به همنوع، رعايت تقوا و ... را هم با تمام وجود درک کند و بفهمد.»
غائب هميشه حاضر
در روايات متعدد آمده است که منتظر واقعي بايد آداب و اصولي را به طور کامل و دقيق رعايت کند.
دکتر قرباني در اين باره مي‌گويد: «نکته مهمي که در باب مهدويت بايد به آن توجه کرد اين است که حضرت ولي عصر(عج) را هميشه بايد حي و حاضر ببينيم و پيروي از نايب بر حقش را ملاک و معيار اصلي بدانيم و بدانيم که شاهد و ناظر تمامي اعمال ما خود آقاست، در اين صورت و با چنين شناختي قطعا دچار انحراف، يأس و نااميدي و سردرگمي نخواهيم شد و خود به خود در تمامي اعمال به رشد برابر مي‌رسيم و از هر نوع منکري دورمي‌شويم.»
چگونه به ترويج فرهنگ مهدويت بپردازيم؟
يکي از سؤالات مهمي که در باب مهدويت مطرح مي‌باشد اين است که چگونه بايد به ترويج فرهنگ مهدوي در جامعه اسلامي پرداخت؟
مسئول قرآن و عترت سازمان بسيج دانشجويي در اين باره مي‌گويد: «بايد مسئولان فرهنگي در محيط‌هاي ‌آموزشي در مدارس و دانشگاه‌ها و مکان‌هاي مختلف فرهنگي و با ابزارهاي فرهنگي مثل رسانه‌ها خصوصا صدا و سيما، ساخت فيلم و سريال و... به توسعه فرهنگ مهدويت بپردازند و خانواده مهدوي را به معناي واقعي کلمه ترويج دهيم و بايد بدانيم که اگر در اين امر خطير بتوانيم موفق شويم قطعا به سمت آن مدينه فاضله مورد نظر حضرت نزديک‌تر شده‌ايم.»
دکتر قرباني به انجام اعمال و ذکر دعاهاي خاص امام عصر(عج) اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «انجام برخي اعمال مثل رعايت عدل و عدالت و انصاف و ذکر دعا و صلوات براي سلامتي و تعجيل در فرج آقا امام زمان(عج) از جمله ضروريات رفتار و کردار يک منتظر امام است.»
يکي از زياراتي که از ناحيه مقدس امام عصر روحي له الفداء به افتخار محمد حميري در پاسخ مسائلي که از آن حضرت سؤال کرده بودند رسيده است، زيارت آل ياسين مي‌باشد که علاقه‌مندان به امام مهدي(عج) طبق دستور حضرتش در شدايد و گرفتاري‌ها آن را مي‌خوانند و به آن حضرت متوسل مي‌شوند و گفته مي‌شود اين زيارت کليد سعادت دوجهان و گشاينده هر مشکل و رساننده هر مشتاقي به آرزوي ديرينه خود است. بخشي از ترجمه زيارت آل‌ياسين را بخوانيد: سلام ما بر تو اي مهدي! اي تلاوت‌کننده قرآن واي بيان‌کننده حقايق و معارف حيات‌بخش آن، سلام بر تو اي مصلح جهاني که خداوند به تو وعده و تضمين فرموده که حکومتت عالمگير شده، جهان پس از گسترده شدن ظلم و جور و ستم بر سراسر گيتي در سايه حکومت عدالت پرورت مشحون و پر از عدل گردد. سلام بر تو اي پرچم برافراشته عدل الهي و حکمت موهوب حق و پناه خلق و رحمت بي‌نهايت خداوند تبارک وتعالي بر همه جهانيان... اي مولاي من، اي صاحب‌الزمان! شقاوتمند و بدبخت کسي است که با شما مخالفت کند و سعادتمند آن فردي است که از شما فرمان برد...
گزارش روز